Ke Alaula, Volume I, Number 9, 1 December 1866 — Page 34

34 KE ALAULA.

KA PALAPALA ANA AKU O KALE IA IESU.

                Ke makemake nei ku'u peni e kakau ia oukou no kekahi keikikane o Geremania, o Kale kona inoa. Mamua o ka make ana o kona makuakane, ua olelo pinepine ia iaia, aia a nui iki ae, alaila e hoouna ia oia i kekahi kula Moravia maikai; Aka i ka make ana o ia makua, ilihune loa ka makuahine—aneane lawa ole ka ai a me ka lole no Kale uuku. Pehea la e pono ai o Kale?
                I ka heluhelu ana ma ka Baibala i ko Iesu kokua ana i na ilihune, i ka hookaakaa ana i na maka o na makapo, i ka hoola ana i na kuli a me na oopa, i ka hanai ana i ka lehulehu me ka barena a me ka ia, a haawi mai i ke kala no loko o ka waha o ka ia i ka manawa pilikia, manao o ua Kale uuku nei, "oia ka mea e kokua mai ia'u, ina e hiki aku au iaia a hoi aku i keia mau mea. A pehea la e hiki aku ai au iaia?" wahi ana. "Ua loaa ia'u ka'u e hana ai—e kakau aku wau i wahi palapala nana."
                A penei kana i kakau ai ma ka olelo Geremania: "E kuu Hoola, Iesu Kristo, ua nele au i ka makuakane ole; ilihune loa makou, a ua olelo mai oe ma kau olelo, 'O na mea a pau a makou i noi ai ma kou inoa, oia ka ke Akua e haawi mai ia makou'. Ke manaoio nei au i kau mau olelo, e ka Haku Iesu. Ke pule nei au ia oe, e kuu Akua, ma ka inoa o Iesu, e haawi i kuu makuahine i ka manao e hoouna ia'u i ke kula Moravia maikai, kahi e loaa ai i na keiki ka naauao a me ka pono. Alaila hiki ia'u ke malama aku ia oe, ke Akua, a e kokua i kuu makuahine.
"KALE."
                Alaila opeope kela i ka palapala a kakau mawaho, "Na ko makou Haku, Iesu Kristo, ma ka Lani." Holo koke kela i ka hale leta, a waiho ka leta ma ka pahu leta me ka hoihoi a me ka manaolana.
                Ma ia hope mai e hooponopono ana ka luna leta, a loaa iaia keia palapala, "Na ko makou Haku, Iesu Kristo, ma ka Lani." Pehea la e hoouna aku ai i keia? Aole ma kahi i haliiia ka eke leta; keia wahi, aole kaa ahi, aole moku mahu i holo ilaila. Manao oia he pupule ka mea nana i kakau i keia, nolaila hoolei ia ma kahi e; a pau ka hana o ka la, lalau ka luna leta i keia palapala ano e, a wehe ae, a i ka heluhelu ana hu ke aloha iloko ona. Nolaila haawi ia i kekahi makamaka Moravia ona, a ua heluhelu ia ma ka hale halawai.
                He wahine hanohano a waiwai kekahi ma ia wahi, a i kona lohe ana i na mea a pau e pili ana ia palapala pule, aloha nui oia, a palapala aku ia Kale penei: "Owau ke pane ia oe no ka Haku Iesu." A mahope iho hoouna oia ia Kale i ke kula. F. M.

HE KEIKI HANAU HOU I MAKE I KA POPOKI.

                Ike iho nei makou ma na nupepa haole i ka make ana o kekahi wahi keiki liilii i ka moe ana o ka popoki ma kona maka. Ua hoomoeia kahi keiki ma kona wahi moe luliluli, a hele mai ka popoki laka a moe pu. I ka ike ana o ka makuahine, hele aku ia e kahea i kekahi hoalauna e hele mai e ike i ke aloha o ka popoki i kana keiki. I nana'ku ka hana, ua make loa kahi keiki. Ua hoopaaia kona hanu ana e ka popoki. Aloha ino kahi makuahine.

O EWA.

                Ma keia kii ke ike nei kakou i ka makuahine o na kanaka a pau i noho ma ke ao nei mai kinohi mai a hiki i keia la. Oia nei paha ka wahine i oi ka nani mamua o na kaikamahine a pau ana i noho ma ka honua nei. He wahine kina ole, a he hemolele loa, i ka wa a ke Akua i hana mua ai iaia no loko mai o ka iwi aoao o kana kane, o Adamu. He loloa kona lauoho kalole i ka ikeia ma ke kii. Me he wahine haole la hoi ke keokeo. Aka aole no i maopopo loa ka oiaio o keia mau ano i hoikeia ma ke kii. O ka manao o ka mea nana i kahakaha i ke kii, oia kela mau ano i hoikeia ae la maluna. Aka, aole no i hai maopopo ia mai ke ano o ko Ewa helehelena, i hiki ia makou ke olelo he lauoho kalole, a he ili keokeo.
                O keia wahine maikai o Ewa, oia ka makuahine o na kanaka a pau e noho nei ma ka honua nei a puni. Nolaila, e ke kaikamahine o Hawaii, ke ike iho oe i kekahi kaikamahine, e ike aku no oe ma kona helehelena i na ano o ko olua kupunawahine o Ewa. Ina he wahine pilikia kekahi, he wahine Pake paha, he Ilikini paha, he Negero paha, he Nuuhiwa paha, he Maikonisia paha, e hoomaopopo oe he kaikuahine no ia nou, he kaikamahine o ko olua makuahine hookahi o Ewa; a nolaila, e aloha aku oe iaia, a e ike aku, a e kokua aku, a e malama pono aku ina he pilikia kona.
                Owai la hoi keia hoa kamailio ano e loa o ua o Ewa a kakou e ike la ma ke kumu laau kahi ana i noho ai? He nahesa ka! Ua wiliwili mai oia iaia iho ma ke kumu o ka laau, a ua hapai ae i kona poo imua o Ewa, a ke kamailio la me ia. Ke ike la kakou i kona maka kolohe, a me kona elelo o-oi i puka aku ma kona waha. O ka lua keia o na holoholona i haiia mai ua kamailio mai me ke kanaka—o ka nahesa a me ka hoki a Balaama.
                Makau ole no o Ewa i ka launa ana me keia holoholona helehelena ino loa. I ka hoomaka ana mai o kona kamailio ana ua pihoihoi paha o Ewa, a mahope pau wale kona makau, a lealea wale i ka loaa ana iaia keia hoa kuka ano e, a oluolu iho oia i na olelo hoomalimali maalea a ke diabolo, a Satana.
                Aloha ino no oe e Ewa, ko makou makuahine! Kainoa e hoowahawaha oe i keia mea ino hoowalewale, a holo aku oe i kahi e i kau kane, aia ia ke ku la ma kahi e. Ke kali wale iho oe malaila e launa hewa ai me ke enemi o ka pono, o kou manawa no ia e haule ai a e hihia ai, a o ka ili mai no ia o na pilikia he nui wale maluna iho ou, a maluna iho o makon, kau mau mamo.

KA HOKUAO HOU.

                I ka la 22 o Sepatemaba i hala ae nei, ua hoolanaia ka Hokuao hou ma ke awa o Bosetona, imua o kekahi anaina nui o na keiki nana i kokua i na hapaumi o lakou e paa ai, a me kekahi lehulehu o na makamaka o kakou ma ia kulanakauhale. He ekolu paha tausani ka nui o ka poe i hele e ike i kona haule ana i ke kai. He la hauoli nui no ia no ia poe keiki kula Sabati, i ike ko lakou moku. He hai olelo no kekahi o na makua o ka Papa Misionari o Amerika.
                Ilaila no o Binamu opio a me kana wahine, i hoi pu aku i Amerika i ka hoolana mai. Na Binamu wahine i huki iluna i ka hae o keia moku hou. A ua haawiia ia Binamu opio ka hooponopono ana i ka moku, a hiki mai i ko kakou awa o Honolulu nei.
                He moku nui keia i ka Hokuao mua. He 150 tona ka nui o ka moku mua, a o keia he 250 tona. He 825,000 i kokua ia mai e na keiki kula Sabati, o na kula Sabati he 2,000; a o ka lilo i ke kapili ana i ka moku he $20,000. Nolaila ua koe he $5,000 i mea e hoolako hou aku ai i ka moku. E holo mai ana o Binamu a me kana wahine i Hawaii nei maluna o keia waa hou.
                Ua hiki aku ke kokua o kekahi mau keiki o Tureke a me Hinedu, a me ko Hawaii nei no kekahi, a lakou i manawalea ai no keia hana maikai, ke kukulu ana ia Hokuao hou.
                Ua lulu lima ko ka Hikina mau keiki me ko ke Komohana ma keia mea; a i ka wa e hiki mai ai keia moku i Hawaii nei, e paipai lima a e huro kakou a pau.

HE KEIKI HOONUU.

                Haawi mai kekahi kanaka aloha i na keiki elua he hinai apala, oia ka ohia haole, pakahi ia laua. O kekahi o laua ua haawi aku, mai kona hinai, i kona mau makua, a i kona mau hoahanau, a ai pu lakou a pau, a ua olioli pu ua keiki la me kona mau hoa ai.
                O ka lua o laua ua huna i kona mau apala, i loaa ole ia hai, a ua ai malu i kana, me ka haawi ole aku i kekahi hua hookahi. Ma kahi mehameha i hoonuu mau ai oia i kana mau hua ono, a pau loa iaia hookahi. Ia po iho aole oia i moe oluolu ma kona wahi moe. He kupaka ino e hoolei ana iaia iho mao a maanei. Loaa iaia ka nahu ino ma kona opu. I ke aumoe uwe nui kela i ka nahu, a hoohainu mai kona mau makua iaia i ka laau hoonaha. Ia ao ae komo ole ka ai iloko ona, no ka mai, ia la a po, a i ka lua o ka la loaa iaia ka oluolu.
                Owai la ke keiki naauao o laua nei? O ka mea anei i malama i kana mea ono nona iho, a o ka mea paha i haawi wale ia hai i kana mea i loaa wale mai, a ai pu me lakou i na hua ono?

EKOLU KAHUNA LAPAAU AKAMAI.

                Ua mai loa kekahi kahuna lapaau kaulana o Farani, a i kona wa e kokoke ai e make, uwe mai kekahi, me ka i ae, "Aia a make aku oe, nawai la e lapaau mai i na kanaka?" Pane mai kela, "Ke waiho pu aku nei au me oukou ekolu mau kahuna lapaau akamai loa, oia o ke ea, ka wai, a me ka hana kino."

                Iloko o na pule ekolu i kaa hope ae nei, elua haneri a me kanakolu-kumamaha mau kanaka i make ma ke kulanakauhale o Honolulu.