Ke Alaula, Volume I, Number 10, 1 January 1867 — Page 37

KE ALAULA.
BUKE I. HONOLULU, IANUARI, 1867. HELU 10.

O FERANEKELINA ME KONA LUPE.

                Ua hanau ia o Beniamina Feranekelina, ke kanaka kaulana loa o Amerika, ma Bosetona, i ka makahiki 1706. O ka hana a kona makuakane, o ka paila ana i ka aila o na holoholona, a hana i na kukui ihoiho. He ohana nui loa keia o na keiki—he umi-kumamahiku o lakou, na ka makua hookahi, a o ua Beniamina nei, oia ka umi-kumamalima o na keiki o ka hanau ana mai. I kona wa kamalii ua puni naauao oia, a o na buke a pau i loaa iaia, ua pau i ka heluhelu ia, a palua, pakolu ka heluhelu ana o kekahi. No ka ilihune o kona mau makua, nolaila, ua hapa loa na buke i loaa iaia. No ka ilihune hoi i hoouna nui ole ia'i keia wahi keiki i ke kula; i ka hana imi ola wale no no ke kino i ka nui o ka manawa o kona wa kamalii.
                A nui iki ae, ua hoonohoia oia ma kona kaikuaana e ao i ka hoonohonoho kepau ma ka hale pai-palapala. Ma ia oihana ua mahuahua iki na buke i loaa mai iaia, a ua pau i ka heluhelu ia i ka po. Aole emo a ua makaukau loa keia keiki i ka hoonohonoho kepau, a me na hana a pau o ka hale pai-palapala.
                I ka loaa ana iaia na makahiki a ko Hawaii nei mau keiki i maa ai i ka haalele i ka hele ana i ke kula, hoomaka oia i ke kakau i na manao, a hoolaha aku ma na nupepa.
                Mamua iho o ke oo loa ana ae o kona kino, aole hoi i lilo loa ia i kanaka makua, no ka hookaumaha pono ole ana mai o kona kaikuaana iaia, mahuka aku oia, a holo maluna o kekahi moku uuku a hiki i Nu Ioka. No ka loaa ole o ka hana malaila, holo hou aku no ia a Piladelepia. I kona hiki ana ilaila, ua lepo loa kona kapa, a ua koe hookahi wale no dala ma kona pakeke. Malaila hoolimalima aku oia ma na hale pai-palapala; a no ka hooikaika ma ka hana, ua makemake ia mai e na haku hana. He nui ka ona ana a me ka uhauha iwaena o kona poe hoahana ma ka hale pai; aka kupaa no o Beniamina mamuli o kona manao e inu i ka wai wale no, aole e hookomo i kekahi wai awaawa ma kona waha e hoowela ai i ka puu, a e hookahuli ai i ka noonoo pono ana o ke poo.
                O ka huli i na buke, oia kana hana i hooikaika mau ai, oiai e hiamoe wale ana a e palaualelo ana kona mau hoahana opiopio.
                O ka hooikaika ma ka hana, o ka pakiko ma ka ai ana a me ka inu ana, o ka malama ana i na hunahuna, o ka hookano ole ma na kapa komo, o ka hooko pololei ma kana mea i ae ai, o ka hana ana ma ka pololei a me ka oiaio, o ka hana akahele, a me ka hooponopono, oia na mea i kukulu ai iaia, a aole he loihi ka noho ana ma ia kulanakauhale, a ua loaa iaia he hale pai-palapala nona iho, a hoopuka aku oia he nupepa.
                I kona hoomaka ana i keia hana, ua olelo mai kekahi o kona mau makamaka, e poho auanei oia—no ka mea elua mau hale pai e ae ma ia kulanakauhale. Kono aku oia ia lakou e hele mai e ai pu me ia i kekahi la. O ka ai ana i hoonoho ai imua o lakou, he kulina wali i paila ia me ka wai. Hoao lakou i ka ai ana, a ono ole. Ai no kela a maona. Pane aku kela ia lakou:
                "Ke ike nei oukou ia'u he kanaka ai i ka ai kumukuai haahaa loa, nolaila aole e ole ka puka o ka'u hana." A ua ko io no kana olelo.
                I ka makahiki 1731, hookumu oia he hale hoahu buke heluhelu no ka lehulehu ma Piledelepia, me ka ahahui nana e malama. Ua mau no kela hale hoahu buke heluhelu, a i keia wa ua loaa he kanaono kumamalima tausani buke; a he hiki i ka lehulehu ke huli aku i ua mau buke la, me