Ke Alaula, Volume I, Number 12, 1 March 1867 — Page 45

Page PDF (438.95 KB)

KE ALAULA.
BUKE I. HONOLULU, MARAKI, 1867. HELU 12.

 

KE KUKUU OPIOPIO MA KA PUNANA O KA AKAKANE.
(THE YOUNG CUCKOO IN THE HEDGE-SPARROW'S NEST.)

                He manu molowa, anunu wale a lokoino ke Kuku (Cuckoo.) Aia ma na aina e kona wahi e noho ai—aole i ikeia ma Hawaii nei. I ka wa e hoohaule hua ai keia manu, molowa oia i ka hana i punana nona iho, a moe aku a hanai i keiki. Nolaila ua hana maalea oia, a haalele aku ia hai ka hanai ana i kana mau keiki, e like me ka hana ana a kekahi mau makuahine e hana nei ma keia pae aina.
                Hanau keia manu a hoohaule i kona hua iloko o ka punana o kekahi manu liilii, o ka Akakane paha. Haalele wale aku no ia i kona hua ma kela punana, a i ka wa e moe ai ka Akakane i kona mau hua, a kiko mai na keiki, kiko like na ano keiki elua—he keiki Kuku kekahi, a o na keiki Akakane paha ka nui. I ke ioio ana o kahi Kuku liilii, aloha mai no kona makuahine kolea, a hanai mai no iaia pu me na keiki e ae. Aole no i iho kahi makuahine, "He luhi au i ka huli ana i na hua liilii a me na mea ai e ae, me ka hanai aku i keia wahi keiki ano e." Aole hoi i manaka i ka hoopunana ana i keia wahi manu malalo o kona mau eheu i ka wa makani a me ka wa ua nui. Olelo mai na manu e iaia: "Mamuli, a nui ae kau keiki hanai, e ike oe i kona anunu a me ke kaili wale i ka ai o kau mau keiki ponoi." Pane ae kela: "Aole paha pela; e ao aku no wau iaia e aloha aku i kana mau hoahanau; a e lokomaikai aku ia lakou." I iho maoli ko keia makuahine hanai." Aka aole emo a hoike mai keia Kuku i kona ano maoli, he anunu wale a manao ole ia hai. Hoonuu wale kela i ka oi a pau i haliia mai no na keiki oloko o ka punana; a nui iki ae, hoolei aku oia i na wahi hoahanau liilii iho mawaho o ka punana, a haule lakou i!alo i ka lepo mai luna o ka laau kiekie, a make kekahi o lakou. O na keiki i koe hoi i make ole i ke Kuku, ua olioli loa lakou, a me ka makuahine pu, i ka loaa ana ia lakou ka manawa e lele aku mai ka punana a haalele i keia keiki anunu poo-o'e.

KE KEIKI ALOHA OLE I NA MAKUA.

                E noho ana he kanaka mahiai me kana wahine a me na keiki elua—he keiki kane, a he kaikamahine. Ua ike na makua, o ke aoia o na keiki o laua, oia ka mea e pomaikai ai; aka, no ka ilihune o na makua, ua lawa ole na dala e hoouna pu ai i na keiki a elua i na kula nui. A penei ko lakou ohumu pu ana: I iho la ka makuakane, "O ko'u makemake e hoouna ia olua a elua i ke kula, aka, no ko kakou ilihune, he hiki ole." Pane mai ke kaikamahine, "Iini loa kuu naau ,e loaa i ke kula ia a naauao, aka e aho no o kuu kaikunane ke hoouna ia o maua. E haalele no wau i kuu pono nona, a e kokua pu no wau i na makua e hoolawa i ke ola o kuu kaikunane, oiai e noho ana oia i ke kula nui, no ka mea he nui kuu aloha iaia." Ke manao la ke kaikamahine, aia paha a pau ke kula ana o kona kaikunane, e kokua mai paha oia iaia e hele i ke kula.
                Pane mai ka makuahine, "O oe no, kuu keiki kane, ke hele i ke kula nui, a e noho no makou a e hoomanawanui i ka hana a imi loaa i pono ai oe ma ke kula." O ka hele no keia o ua keiki kane nei i ke kula nui, a noho ilaila me ka imi ikaika i ka naauao o na buke, a loaa iaia ka makaukau. A pau na makahiki o ka noho ana i ke kula nui, puka aku oia me ka lanakila a me ka inoa hanohano.
                I ka puka ana mai, mai ke kula mai, aole i hele ua kanaka ui nei e ike i kona mau makua, aka, holo koke aku no ia i kekahi kulanakauhale nui e imi i hana a i waiwai nona iho. Ma kona huli ana, loaa no iaia ka waiwai a me ka lako, a noho oia ma ka hale nui a hanohano.
                Oi noho no na makua palupalu a elemakule, a aloha ka naau i ko laua keiki a laua i ike ole ai a loihi. Hoomakaukau laua o holo aku e ike iaia. Hookomo ka makuakane i kona lio i ke kaa a laua, a holo aku laua i kahi loihi i ke kulanakauhale nui, e imi ana i ko laua keiki. A hiki laua, ninau hele, a loaa kona hale nani, kahi i kuhikuhi ia mai. A hiki i ka ipuka hale, kikeke laua, a puka mai kekahi paahana o ka hale. Ninau aku laua nei, "Ke noho nei anei o mea ma keia hale?" Ae mai no kela, "Ae, o kona hale no keia; eia ae oia maloko." Pane mai na makua, "E hai aku iaia eia kona mau makua ma ka ipuka, ua hele mai e ike iaia." Hoi aku ka paahana iloko, a hai aku, "Eia ae kou mau makua ma ka ipuka, ua hele mai e ike ia oe."
                Pane mai kela me ka hikilele, "He kuhihewa; aole paha i hiki mai ko'u mau makua."A kiei aku oia ka puka aniani, a ike i ke kaa a me ka lio, a me kona mau luaui pupu e ku ana ma ka ipuka, a olelo hou mai oia, "He poe e wale no keia, he poe ilihune, aole ia o ko'u mau makua; he mau pupule paha keia o ka hele lalau ana mai maani." Aole oia i hele iki aku iwaho e ike ia laua, a aloha aku, a kahea aku e komo mai a kipa mai ma kona hale. Oi kali wale mai laua la mawaho, a ike ole aku keia keiki aloha ole. A hoi aku no laua me ka luuluu a me ka walania o ka naau i ke aloha ole mai o ke keiki a laua i aloha nui aku ai.
                E na hoa, pehea ko oukou manao i keia keiki hookiekie aloha ole, a hoole maoli i na makua nana ia i hanau mai, a na laua mai kona mau pono a pau o ka wa opiopio, na makua i hoonele