Ke Alaula, Volume I, Number 12, 1 March 1867 — Page 47

Page PDF (898.84 KB)

KE ALAULA. 47

 

NO KE ALAULA.

                E ka poe lawe i ke ALAULA, na makua a me na pokii: o ka helu hope keia o ka Buke I. o ke ALAULA: E huli ae i hope, a e hoomaopopo i ko kakou mau pono, a me ko kakou mau pomaikai, ma ka wehe ana mai o ke ALAULA o ke ao i ka pouli o ko kakou mau naau, ma kona hoike maopopo ana mai i ka moolelo o na kanaka naauao, haipule, lokomaikai, i hookumu i kekahi mau hana e pomaikai ai ke ao nei, a me ka moolelo o na keiki haipule oiaio i hana'i, a lilo i mau kanaka kaulana, kiekie, alakai ma ka pono, a me ka moolelo o na kanaka lokoino, aloha ole, hoopilikia a me na alii maikai, a me na alii ino o na aupuni, a me ka moolelo o na holoholona ike ole ia, akamai, a kupanaha loa, a pela wale aku. He mau kukuna malamalama maikai ia e hoohalike ai kakou, a e hoohalike ole ai hoi me ka poe ino. He mau mouo ia e alakai pono ai ia kakou i ke awa o na pono kino, a me na pono uhane.
                Ina ua heluhelu kakou ia mau moolelo a pau me ka hoomaopopo, me ka hoohalike, e nui ana ko kakou pono a me ka pomaikai o ka lahui i kona malamalama. Nolaila, ke waiho aku nei au i keia mau wahi manao paipai imua o oukou:
                1. E lawe nui na makua me na keiki i keia alakai maikai ma na mea o ke kino, a me na mea o ka uhane, i keia makahiki hou.
                2. E heluhelu iho hoi me ka hoomaopopo lea i na manao a pau iloko me ka molowa ole, a me ke kikokiko ole, a me ke ake ole aia a he nu hou, alaila heluhelu. He mea ole ka nu hou. O na olelo oiaio, kupono, oia ka ai kupono no ka uhane.
                3. A pau ka heluhelu ana, alaila, e waiho ma kahi kupono, a hala ka makahiki, e humuhumu i buke—oia ka uku hoopanee nui no na hapaha a oukou, a he waiwai hooilina hoi no na keiki, moopuna, kuakahi, kualua.
Me ke aloha, M. KEEHUKAI.

KA IAKA.
(THE YAK.)

                He ano Bipi keia. Ua like hoi kekahi ano me ko ka Bufalo. O kona poo he pokou, o kona ihu he palahalaha, o kona mau pepeiao he nui, o kona mau kiwi he liilii a huli iluna. Ua like kona leo me ko ka Puaa, he u-u—aole like me ko ka Bipi; nolaila ua kapaia i kekahi manawa he Bipi u-u. I kona noho hihiu ma na mauna a me na ululaau, he hae mai no i ke kanaka, e like me na Bipi hae o ke kuahiwi.
                O kahi e noho ai keia holoholona, aia ma na awawa a me na ululaau ma na mauna o Tibeta a me Tataria ma Asia. I ka hooilo hoi lakou ma ka aoao hema o na mauna, a i ke kau hoi lakou ma ka aoao akau o na mauna.
                Eia ke kumu o ko lakou naue ae ana pela, a imi i wahi okoa e noho ai i ke kau, a i wahi okoa i ka hooilo. I ke kau hoi ka la i ka akau, a mehana ka aoao hema o na mauna i ke kupono ana o ka la; a imi lakou i ka oluolu ma ka aoao akau o na mauna, kahi wela ole. I ka hooilo hoi, he nui loa ke anu a me ka hau ma ka aoao akau o na mauna, a imi lakou i ka mehana ma ka aoao hema o na mauna.
                He loloa ka hulu oluna o ka a-i a me ke kua o keia holoholona. Milo iho ko Tataria poe i keia hulu, a hana i lole kapa komo no lakou, a i lole uhi no na hale lewa a lakou, a me na kaula e paa ai ua mau lole la. He eleele ka nui kino o ka laka, aka he keokeo nae na huelo o kekahi.
                He loloa ka hulu o ka huelo, e like me ko ka Lio, a he makalii loa no. He hanaia keia huelo ma Inia i kahili e kahili ai i na nalo. Ma Tureke, ua hooliloia ka huelo i keia holoholona i hae, e alakai ana i na papa koa i ka wa e paikau ai, a e hele ai i ke kaua. He hoailona hoike hoi i ka halihaliia imua o na Moi o Hawaii nei. Ma Kina hoi ua hookauia ka huelo ma na papale-kapu, i mea hoonani; e like me na hulu manu ma na papale koa i ikeia na la paikau. Okoa ka hoonani ana a me ka hoailona o ka hanohano o kekahi lahui, a he okoa ko kekahi.

MELE KULA.
[LEO:—"The Sweetest Name."]

1. Ke kani nei ka bele, e,
Ka bele no ke kula,
Eu kamalii, a awiwi,
Mai ku a kanalua.
CHO.—He nani e, ke kula nei,
Ke kula keu keia,
E oli ae ke hele mai,
E hele lealea.

2. Mai hakaka a molowa,
Ke hele i ke kula,
Pualu a me p-a-pa,
A mele alua lua.
CHO.—He nani e, ke kula nei, &c.

3. Mai pakike i ke kumu, e,
Na rula e hoolohe,
Na kanawai e malama'e,
Mai noho a kolohe.
CHO.—He nani e, ke kula nei, &c.

4. E hiaai e hele mai,
Ke anu, a ke wela,
I pii a mau ka naauao,
A lilo i pookela.
CHO.—He nani e, ke kula nei, &c.

5. Ina Iesu e launa pu,
Pomaikai na haumana,
E nui ae ke akamai,
A holo pu na hana.
CHO.—He nani e, ke kula nei.
Ke kula keu keia,
E oli ae ke hele mai,
E hele lealea.
WAIKOLOA.

EKUE VI, A ME KONA MAU PAHI-KAUA EHA.

                Make aku o Heneri VIII, ka Moi o Beretania, i ka makahiki 1546, a noho mai kana keiki kane hookahi, o Ekue, (Edward VI.,) maluna o ka noho alii o kona makuakane. He umi wale no makahiki o keia keiki haipule a noiau hoi i ka wa i kau ai ka lei alii maluna ona, a eono wale no makahiki a me na malama keu elima i noho alii ai oia a make aku, i ka umi-kumamaono o kona mau makahiki.
                He keiki malama loa keia i ka ke Akua olelo, a i ka wa pokole ana i noho alii ai ua holo kana olelo ma kela aupuni. He mea mau ia lakou, i ka wa e poniia'i ka Moi, ka halihali ana i na pahi-kaua ekolu imua ona, e hoike ana i kona noho Moi ana no na aupuni ekolu o Enelani, o Sekokia a me Irelani. Olelo mai kahi alii opio naauao hookahi pahi-kaua i koe e halihali imua ona. Ninau mai na 'lii e ku mai ana, "O ka pahi-kaua hea ka i koe?" Pane mai kela, "O ka pahi-kaua o ka Uhane, oia ka pahi-kaua i oi aku i na pahi-kaua e ae a pau loa, oia hoi ka pahi-kaua e hooponopono mai i ka poe a ke Akua i hoonoho ai e lawe i ka pahi-kaua o ka hooponopono aupuni ana." Kauoha ae la kela e halihali ia ka Bainbala imua ona ma ka huakai hele i kahi i poniia'i oia.
                Holo loa ka hoolaha ana o ka Baibala ma kela aupuni i na makahiki o kona noho alii ana. He kanakolu-kumamalima paiia ana o ke Kauoha Hou, a he umi-kumamaha paiia ana o ka Baibala holookoa ma ka olelo Beretania i loko o ia mau makahiki eono a me ka hapa.

HALAWAI KAMALII MA WAIKANE.

                I ka pau ana o ka halawai o ka Ahahui Euanelio Oahu ma Kaumakapili, holo pu aku la au me Rev. Z. Poli i Waikane. Hookipa maikaiia'ku maua e ka haku wahine o ka hale. Hai mai o Mere Poli i kahi nu: "He halawai ka na keikikane i kela ahiahi keia ahiahi maloko o ka luakini, e pule a hoomana i ke Akua; paipai, a ao aku hoi kekahi i kekahi, me ka maluhia, a me ke kuoo." Ninau aku maua, "Nawai i paipai aku ia lakou e hana pela?" Pane mai kela, "Na lakou wale no."
                I ko'u lohe ana i keia hana a na keikikane malaila, hoomanao ae la au i ka ke kaula, ka Ioela: "A i ka wa mahope, e ninini aku au i kuu Uhane maluna o na kanaka a pau, a e wanana na keikikane a oukou."
                O ke ano maoli keia o na aina i hoolahaia ka euanelio, e hoohuli nui ia ka poe makua i ka wa mua, a i ka wa e nui ai ka lohe i ka olelo a ke Akua, a pau ka makau, a manoanoa ka naau, e like me ka ili o ka wawae i hehi mau ia a manoanoa, a pau ka eha, pau ka huli nui ana o na makua; a o na keiki hoi, ka poe naau lahilahi, e hoohuli nui ia lakou e ka Uhane. Pela i huli nui ai na keiki maloko o na kula nui, a ma na kula liilii, e like me Punahou, Waialua, Waikane, a me na aina e.
                E na makua, na kahu, na ekalesia, na kumu, e mahalo aku kakou i ke Akua no keia makana nui mai luna mai maluna o na keiki, me ka puana oe—"E hoonaniia ke Akua ma na lani kiekie loa. A he malu hoi ma ka honua; he aloha no i kanaka." M. KEEHUKAI.

                I ka Poano iho nei, ua pakele mainoino kekahi luahine i ke ahi, ma ka uwapo, makai iho o Halemahoe. Ua olelo wale ia, na kekahi keiki uuku loa ka i koe i ke kukaepele a hoa i ke kapa o ua wahi luahine nei iloko o kona wa e hiamoe ana. Aloha ino! E na makua, mai waiho i na ahi koe ma kahi e loaa ai i na keiki a oukou, o pau auanei na kino a me na hale o oukou i ke ahi.