Ke Alaula, Volume II, Number 1, 1 April 1867 — Page 1

KE ALAULA.
BUKE II. HONOLULU, APERILA, 1867. HELU 1.

KA AKO HIPA ANA.

                Ua haawi mai ke Akua i ke kapa mehana loa i ka hipa, oia kona hulu, e hoopuni ana i kona kino a pau a me ke poo, a koe wale no o na waiwai—me he mau huluhulu manoanoa la i owiliwiliia a paa loa ke kino. Ua pono loa ka noho ana o na hipa ma na aina anu, e like me Waimea i Hawaii, no ka hoolakoia i ke kapa mehana i mea e pale aku ai i ke anu. Ina e hanaiia ka hipa ma na wahi wela o ka la, he pilikia loa ia, a ikiiki i ka wela o kona aahu.
                I na mahina anu o ka hooilo, ua ulu ka hulu o ka hipa a manoanoa, a ina e haule mai ka hau maluna ona, aole ia e pilikia iki ana, no ka mea ua mehana oloko o konua kino—komo ole ke anu o ka hau iloko o kona hulu. I kekahi wa ua ikeia ka uhi paa loa ia ana o ka pu-a hipa i ka hau kilihune, a nalowale loa lakou a hala kekahi mau pule; a hehee iho ka hau, a i ole ia, eliia, loaa no lakou e ola ana iloko o ka hau. He make wale ke kao ma kahi anu. Kupono ia no ka noho ana ma kahi a-a a me kahi wela.
                A hala na mahina anu o ka hooilo, a hiki aku i na malama mehana, ua loloa ka hulu o ka hipa, oia ka manawa e ako ai, a ulanaia ka hulu i lole a i huluhulu, i mea no ke kanaka e pale aku ai i ke anu o na makani o ka hooilo, a me ke kehau o na po huihui o na malama anu.
                Mamua o ka ako ana, ua maa kekahi poe i ka hooauau i na hipa iloko o ka loko wai, a muliwai paha, i maemae ka hulu i ka wa e ako ai. Oia no kela a kakou e ike iho ai ma ke kii maluna ae nei. He makau loa ka hipa; o ka hopuia a hooleiia iloko o ka wai, oia wale no ka mea e hiki ai. Alaila na na kanaka iloko o ka wai e hooauau ia lakou, a hookuu aku ma ke kula manienie. Aiai keokeo loa ka hulu maemae o ua mau hipa nei. A maloo iho, alaila akoia e na paahana.

                Ma Hawaii nei, aole no i holoiia ka hulu mamua o ka ako a na, no ka olelo o ka poe kuai hulu hipa he hikiwawe ke komo ana o ka mu ai hulu ma ka hulu hipa i holoiia. O ka hulu i piha i ka aila o ka hipa, me ka holoi ole ia, oia ka ka hulu e komo ole ai ka mu, a hiki ke hooili aku i kahi loihi loa.
                I ka wa kahiko, he hauoli a he malamaia ka ahaaina i ka wa ako hulu hipa. Ina e nana iho oukou ma 1 Samuela 25, ilaila e ike ai i ka ako hipa ana o Nabala, ke kanaka waiwai nona na hipa ekolu tausani, a me na kao hookahi tausani, ma ka mauna o Karemela, a me ko Davida nonoi ana aku iaia i wahi ai no kona mau koa i ko lakou wa pololi, a me ko Nabala olelo pakike mai ana ia lakou. E heluhelu ae oe i ka moolelo o ia ako hipa ana ma ka Baibala.

NA KUI I KAKIAIA MA KA POU.

                He wahi keiki ka kekahi makua, o Ioane kona inoa. He keiki hihia pinepine, palaka wale a hana kapulu wale i na hana i haawiia iaia e hana. Pane ae kona makuakane iaia, me ka i ana:--"E Ioane, no kou hana kapulu, poina wale, a hana pono ole, ke manao nei au e kakia aku i hookahi kui ma keia pou no kela a me keia hana hewa ana au. A i kela manawa keia manawa e hana pono ai oe, a hoopololei, e unuhi ae au i hookahi kui."
                Hana aku no ka makuakane e like me kana i olelo ai, a i kela la keia la, ua hookomoia he kui hou; i kekahi mau la hoi, he nui no na kui hou i hookomoia. Mahope ike aku o ua o Ioane ua paapu loa na kui e kukuku ana ma ua pou la. Hilahila iho la ia, a mihi hoi no ka nui loa o kona mau hewa. Manao paa iho oia e noho hooikaika ma ka hana pono. I kekahi la ae hemo mai kekahi mau kui—a pela hou ua la, hemo hou no kekahi mau kui, a pela hou aku ua la. Hala hoi kekahi wa e huki ai i ke kui hope loa. Kahea aku kona makuakane a i aku: "E nana oe, e Ioane, eia ke huki ae nei au i ke kui hope loa, a o ka pau loa ae no ia. Aole anei oe e olioli?" Nana aku o Ioane i ka pou, aka he haaloulou kona maka, a uwe iho. Kahaha iho la kona makuakane me ka i iho: "Kainoa e olioli ana oe i ka pau loa o na kui i ka unuhiia mai?" Pane aku o ua o Ioane: "Ae, ua pau no na kui, aka, ua koe no na puka kui, na linalina."
                Pela io no, e na keiki, ina e hana hewa aku oukou, a mahope haalele iho ia mau hewa, e koe no he linalina. Me he wahi i moku i ka pahi a ola, e ike mau ia he linalina ma ia wahi. Nolaila, eia ka'u ia oe, e kuu keiki: ina e ike oe ua hoomaka iki paha oe i kekahi mea hewa, a o kekahi hana lalau, e ua oki koke no, no ka mea o kela hewa keia hewa, me he kui la no ia e hou aku ana i kou uhane, a ina no e pau i ka unuhiia mai mahope, e koe no nae ka linalina. Hookahi wale no mea e hoopau aku a e holoi aku i na linalina i loaa ma ka uhane—oia ke koko mana o Iesu. Ina e nonoi aku oe iaia e hoopau mai i kou hewa, hoopau mai no ia, a koe ole kau wahi mea kina iki.