Ke Alaula, Volume III, Number 2, 1 May 1868 — Page 6

6 KE ALAULA.

hine?" "Aole," wahi a Henele; "aka, akahi no a noonoo pono iho au ia kauoha a kuu makuahine." "Kahaha! aole no e ike mai kou makuahine i ko kakou auau ana. Pehea la kela e ike mai ai?" Owau no ke ike i ko'u hoolohe ole ana i kana kauoha. Aole no ia he mea e oluolu ai au, nolaila e haalele ana au ia oukou." wahi a Henele. Walaau na keiki a pau e auau ana, "Auwe! hikiiia ka i na kaula epane a kona makuahine!" Ua hiki ae o Henele maluna o kahi ahua, e hoi ana, a pane mai kela, "Ae, ua pomaikai no au i ka loaa ana he makuahine nona na kaula epane e hoopaa mai ai ia'u. O na keiki i hoopaaia e ia mau kaula, aole lakou e hopuia mai e na makai, a hahaoia i na hale paahao." Nalowale aku kela, e hoi aku ana i kona home me ka naau ikaika a hoihoi no kona lanakila ana maluna o ka hoowalewale.
                Elua mea nui a makou i mahalo loa ai ma ka hana a keia Henele. Eia ka mua: ua hoomanao oia i ke kauoha a kona makuahine me ka malama. E i iho paha auanei kekahi o oukou, "ua ae mua oia e hana i ka hewa." Ae, pela io no--ka wa no ia i ikaika ai ka hoowalewale; aka, i kona hookokoke ana i ka hewa, ua hoolohe oia i ka leo o kona luna-ike-hala, a ua haalele koke oia i kahi o ka hoowalewale. Eia ka lua o na mea a makou i mahalo ai: o kona makau ole i ka heneheneia mai e na keiki i hoowalewale mai iaia. He koa maoli no. Pela anei oukou,e na keiki e heluhelu nei i keia? He makau ole anei oukou i ka heneheneia mai e na hoa paani no ko oukou pono? Ehia la keiki e like ana me Henele iwaena o na keiki o Hawaii nei?

HOIKE KULA SABATI MA LAHAINALUNA.

                Mamuli o ka olelo hooholo a ka "Ahahui Kula Sabati o ka Pae Aina o Hawaii" o Iune, 1867, "e paipai ana i na kumu o na Kula Nui o Lahainaluna, Hilo a me Waialua e imi ikaika i na mea e lilo ai ka lakou mau haumana i mau kumu kula Sabati makaukau ma na mea e pili ana i keia oihana koikoi"--no ia mea, ua hui na kumu o keia Kula Nui a ua lawe a hooko ia olelo hooholo, a ua hookumu i ke kula Sabati no ka lakou mau haumana, malalo o ke alakai ana a Rev. Mr. Kuaea, me ke kokuaia e na kumu he umi no loko ae o ka Papa 1, a pela hoi ka nui o na papa i maheleia'i na haumana.
                Ua hoikeia ke Kula Sabati o Lahainaluna i ka la 4 o Aperila, 1868, nei, imua o na kumu haole a me ko laua mau ohana; a imua hoi o ke kahu a me na kumu o ke Kula Sabati o ka malu ulu o Lele i konoia; a imua hoi o ke kokoolua kahunapule o Lahaina a me na luna ekalesia i konoia, a me ka poe makaikai e ae i konoia. Malaila hoi elua haumana o keia kula i puka mua, a e noho ana i ke Kula Kahuna o Wailuku.
                Ua hoomaka ke kai ana o ka huakai me na hae me ka himeni ana ia "Hamau, e na koa," a me "Home Hawaii," ma ke alanui i ka hapalua o ka hora 9. A ua hoomaka ka hoike ana iloko o ke keena pule i ka hora 10, a ua pau mahope iho o ka hore 12, me ka malu, a me ka oluolu.
                Ua noiia o Mr. Kahaulelio, kahu o ke Kula Sabati o Lahaina, a me Mr. Ahiong (Pake), e paipai. A ke hoike nei au ua aie ke Kula Sabati o Lahainaluna i ka laua mau olelo kuio, a kupono. Me laua ke aloha, me ka mahalo, a me ka poe a pau i launa mai.
Na'u, na M. KAUAPAUPILI.

Manomano no na mea
A Iehova i hana'i:
Lio, manu, nalo, ia—
Ko na aina, ko ke kai,
Lele aku no kekahi
Ma ka lewa maluna'e,
Na eheu lahilahi
Ko lakou e lele ai.

KA HU ANA O KA PELE—NA OLAI A ME KE KAIHOEE.
Ka hu mua ana.

                Ma ka la 27 o Maraki, Poalima, i ka hora eono o kakahiaka, ua ikeia e ko Kona a me ko Kau poe ka hu ana o ka Pele a me ka punohu ana o ka uahi maluna o Mauna Loa. Pii pololei aku ka uahi me he kia ao la a luna lilo o ka lewa o ka lani. He hapalua hora mahope iho ikeia ka pii ana o ka uahi ma ka hema ae, me he la e iho ana i Kau.
                I kakahiaka Poano, Maraki 28, hoomaka mai no olai ma Kona a me Kau, a me na wahi e ae paha o Hawaii. Oia mau olai pinepine ana no a hala na hebedoma elua, a hiki loa mai i ka Poalua, ka la 10 o Aperila, a haalele mai na moku hope ia Hawaii e holo mai i  Oahu nei. Iloko o ia mau la ua loaa paha he 1,500 na olai, ke heluia mai ka nui a ka liilii.
                Ua hanee nui ka Pali Kapu o Keoua ma ke awa ku moku o Kealakekua, ka Pali o Poohina, ma Kau, ka Pali o Keauhou, ma Puna, na pali o Hamakua, a me na pali ku pii loa o ka mokupuni o Hawaii a puni.

Ke olai weliweli loa.

                Ma ka hora eha o ka auina la o ka Poaha, Aperila 2, he olai ikaika a weliweli loa i hoonauweuwe ia Hawaii, Maui, Molokai a me Oahu. Ma ka aoao hema nae o Hawaii ka ikaika loa. Kulaiia na hale ilalo, olokaaia ha pohaku ma na pali, wawahiia na luakini hale pohaku o Kau. Nakaka ae la ka honua ma Kau, a hamama he mawae nui ma ke alanui aupuni ma Kiolakaa, ma Kau. He ikaika loa hoi keia olai ma Puna, Hilo a me Kona, a ma Hamakua a me Kohala ua haalele na kanaka i na hale a holo iwaho. Ma Hilo, nahaha na omole a pau o ka hale laau o Kauka Wetemona. Na pa puna; na ipu kukui, a me na mea aniani, pau nui i ka wawahiia. O na kahua pohaku o na hale laau a pau o Hilo, pau i ka nakaka, a hanee iho no kekahi. Na puka uahi uinihepa o kau hale noho, a me na puka uahi o na hale puhi ko o Hilo, pau i ka hiolo, koe ko Paukaa.

Ka hu ana o ko Pele lepo ula ma Keaiwa.

                Palapala mai ko makou makamaka, o Pele Laimana, no ka olai nui o ka Poaha, Aperila 2. Ma Keaiwa paha kahi i ikaika loa ai keia olai.

Wahi a Pele Laimana, moe lakou ilalo a hoopaa aku i ka nahelehele, o olokaaia aku lakou. Kulaiia na laau i o a i o, me he la ua hoolauwiliia e ka makani nui. Ia wa koke no ike aku lakou i ka hu ana mai he Pele lepo ulaula mauka aku o Keaiwa, a kahe wikiwiki loa aku ekolu paha mile iloko o na minute ekolu paha. Hookahi paha mile ka laula o keia lepo ula i luaiia mai e ka Pele. Pau kekahi mau hale a me na kanaka, na lio, na hipi, a me na kao, i ka uhiia i keia lepo ula, a kanu ola ia a nalo aku lakou.

Ka luu ana aku o ka aina iloko o ke kai.

                Hala ae ke olai nui, a me ka luai ana mai o ka Pele i ka lepo ula, nana koke aku lakou i kahakai o Punaluu a me Honuapo. Ike aku makou, wahi a Pele Laimana, i ka luu ana aku o ka aina o kahakai maloko o ke kai, a pau aku kekahi mau kaa hale, na kanaka a me na holoholona i ke kai. Haalele lakou i ka hale, a hele aku i ke ahua ma kahi o Nahala. Aole emo hiki aku io lakou la ko makou makamaka hoa'loha, o Rev. J. Kauhane, a me kona ohana. Ia ahiahi hiki aku kekahi poe, a noho pu me lakou a ao ka po. He pule ka lakou hana nui ia po a ao, me ka manao e make ana. Hiki mai he kane, a hai mai no ka make ana o kana wahine a me na keiki i ka Pele. Hai mai he wahine no kona pakele ana; o ke kana ua uhiia i ka lepo ula o Pele. He nui no ke olai ana ia po a ao me na leo nui, a me ke kani ana, me he la e kahe ana ka Pele malalo iho o lakou ma ka opu o ka honua. Aole manao lakou he ola; aka o ka make no ka lakou mea i hoomaopopo ai.
                A ao ae ka Poalima, Aperila 3, hiki mai o Kale Richardson mai Kapapala, a hai mai he alanui i hiki ai ia lakou e pakele aku ai makai o ka lepo ula a Pele. Kau koke no lakou i na lio, a holo puni i ka Pele a hiki i Kapapala, a malaila aku i Kilauea, a puka pomaikai aku i Hilo i ka Poaono. O keia lepo ulaula i luaiia mai e ka Pele ma Keaiwa he lepo koekoe ka, aole i wela!

Ka hu ana o ka Pele ma Pakini, Kau, Poalima, Aperila 7.

                I ka hora 6 o ke ahiahi o ka Poalua, Aperila 7, e holo ae ana ke kuna Okepelo makai o Kalai, Kau, a ike aku lakou i ka hu ana mai o ka Pele mauka aku o ka luakini o Kahuku. E lelele ana ke ahi iluna me he wai piula la me ka malamalama nui. Ke kahe koke mai no ia o ke ahi me he muliwai ulaula la ma Pakini. Holo mama loa ke ahi ma ke kula paha o Kamaoa, a iloko o na hora ekolu a me ka hapa puka ke ahi i kai, a kahe aku iloko o ke kai. I ka hoi ana mai o ka poe holoholo moku o Okepelo i ka hora eiwa a me ka hapalua, puka ka Pele i kai.
                Oia wale iho no ko makou mea i lohe ai no keia hu hope loa ana o ka Pele ma Kau. Ua make paha kekahi poe i keia ahi, aole paha. Aloha ino ko Kau mau kanaka! Ua kau mai ke Akua i kona lima ikaika maluna o lakou, a he weliweli kana hana.
                Ke hu nui nei no ko makou aloha, me ke kulu pu o na waimaka, no ko makou mau hoa'loha a hoahanau ma Kau i hahauia e ke Akua ma keia mau hana mana ana i hoike ai malaila. Ke hoo-