Ke Alaula, Volume III, Number 3, 1 June 1868 — Page 11

KE ALAULA. 11.

IAPANA.

                Aia ma ka aoao hikina o Asia ka pae aina o Iapana. Eha mokupuni nui ae a me na moku uuku e pili mai ana. O na inoa o na moku nui o Iesu, Nipona, Kikoke, a me Kiusiu. O Ieda ke kulanakauhale alii. He iwakalua-kumamalima miliona paha ka nui o na kanaka e noho nei ma ia pae aina. Aole o kana mai ka nui o ai kanaka ma ia aina uuku. He lahui kanaka launa ole mai keia, me na lahui e mamua aku nei. He kanakolu paha makahiki i hala ae nei, ua puhiia aku kekahi moku olepelepe o Iapana i ka moana, a lilo loa mai ma ka waena o ka Moana Pakipika. Pilikia loa na kanaka i ka ai ole, aka aole no i pau i ka make. Ku lakou ma Waialua, ma Oahu nei, a ili a nahaha ko lakou moku.
                Puhiia no hoi kekahi moku o Iapana ia wa no a lilo loa aku i ka akau, a pae ma Oregona. Loaa na kanaka o ua moku la i kekahi kapena moku o Amerika, a ma kona lokomaikai, hoihoi loa ia ua mau kanaka la a hiki i ko lakou aina hanau. Aole no i aloha mai ke aupuni Iapana i keia kapena no kana hana lokomaikai, aka kipaku mai lakou i kona moku, a kipaku mai iaia, a ua oleloia ua pau na kanaka i hoihoiia aku i ka pepehiia. Aole no lakou i makemake e launa iki me na lahui e. O ka hookaawale loa ka lakou mea i makemake ai ia manawa.
                Eia kekahi kumu o ko lakou hookaawale loa ana i na lahui e. Ekolu paha haneri makahiki mamua aku nei, ua holo na misionari, Pope ma ia aina a hoohuli i kekahi poe kamaaina ma ko lakou hoomana. Ohumu na 'lii penei: e hoohuli na kumu Pope i na kanaka ma ko lakou hoomana, a mahope e kaili auanei lakou i ke aupuni no lakou. Nolaila kipaku lakou i na kumu, a luku aku i na kanaka i hoopaa mamuli o ia hoomana, a papani paa loa lakou i na ipuka e launa hou ole aku a me na aupuni e ae o ke ao nei. Pela i hoopaa loa ai lakou i na ipuka, me ka hoole loa aku i ka huina oluolu ana me na aupuni e ae a pau. Iloko wale nei no o na makahiki he umi-kumamalua paha i hoomaka mai ka lakou launa mai me na aupuni e.
                O ke aupuni o Amerika ka wehe mua aku i ka ipuka. Hana kuikahi mai lakou me Amerika, a wehe aku i kekahi mau awa ku moku a ae aku i na moku kalepa e ku aku ma ia mau awa. I keia wa hoi ua mahuahua iki no kona kalepa ana me na aupuni naauao, a ua holo aku kona mau elele i Amerika a i Europa, e ike i na aupuni naauao o ke ao nei.
                Ua akamai na kanaka o Iapana i ka hana lole, a me na kilika nani, na pa puna, na mea hao, a me na mea e ae he nui wale o na pono kino.
                Ma na ike o keia ao, ua like lakou me na Pake o Kina; a ma ka hoomana a me ka ike ole aku i ke Akua oiaio, ua like hoi me lakou la. He lahui holo imua nae keia ma ka imi ana i na ike o na aina e. Ke ao nei lakou i ka hooholo moku, a ua kuai i kekahi mau moku manawa no lakou. Hoouna lakou i kekahi mau kanaka i Honolulu e holo aku maluna o na moku okohola e ao i na pepehi ana i ka ia nui o ka moana. Hoouna hoi lakou i na elele i Amerika, a kahakaha lakou i na kii o kela mea keia mea ano e a lakou i makemake ai.
                Ua hoomaka uuku aku ka hana o na misionari ma ia aina hoomana kii aka ua manoanoa ka pouli. Aole no e ikeia ka huli nui ana a liuliu iho. Ua like ke aupuni o ke Akua me he wahi hu a ka wahine i huna iho iloko o ka popo palaoa, a hu ka popo a pau Mahope e ikeia ai ka hu ana o keia mea, o ka olelo a ke Akua, ma Iapana, a me Kina kekahi.

KE KANAKA LOKOMAIKAI O SAMARIA.

                Hele mai kekahi loio o Iesu la me ka ninau mai, "E ke Kumu, heaha ka'u e hana ai i loaa mai ai ia'u ke ola mau loa! "Ninau aku o Iesu, "Pehea ka olelo o ke kanawai; pehea kou heluhelu ana ? Hai aku la ka loio, i aku la E aloha aku oe i ka Haku i kou Akua me kou naau a pau, a me kou uhane a pau, a me kou ikaika a pau, a me kou manao a pau, a i kou hoa-launa e like me oe ia oe iho." "Ua pani pololei mai oe," wahi a ka Haku. Ninau aku oia ia Iesu. "Owai la hoi ko'u hoa-launa?" Pane aku o Iesu ma ka hoopuka ana'ku i keia wahi kaao maikai:
                "E hele ana kekahi kanaka mai Ierusalema i Ieriko, a haule oia mawaena o na powa, Kaili aku lakou i kona kapa i pepehi lakou iaia, a haalele aku ua aneane make. Hele ae kekahi kahunapule ma ia alanui a ike aku iaia, a maalo wale ae la ma kekahi aoao. Pela hoi kekahi pua a Levi, i kona hiki ana ma ia wahi ike aku oia iaia, a maalo ae ma kekahi aoao. Aka i ka hele ae ana o kekahi kanaka o Samaria, a hiki aku ma kahi ona e waiho ana, hu ae la kona aloha i kona ike ana iaia, hele aku i o na la, wahi iho la i kona mau palapu, ninini iho i ka aila a me ka waina, kau aku iaia maluna o kona holoholona, a lawe aku iaia i kekahi hale hookipa a malama iaia. A ia la ae, i kona hele ana, haawi aku oia i na hapawalu elua i ka mea nona ka hale hookipa me ka olelo aku iaia, "E malama oe iaia nei, a ina e oi aku kou lilo; aia a hoi hou mai au e uku aku au ia oe.' A o keia mau kanaka a i ekolu, owai la ka hoa-launa, i kou manao, no ke kanaka i haule iwaena o na powa ?" Hai aku la ka loio, O ka mea i hana lokomaikai aku iaia." "I mai la o Iesu, "E hele oe a e hoohalike me ia."
                O ka lokomaikai io ua like ia me ka hana a ka la, e hoopumehana nei i na mea a pau a me na wahi a pau. Pela ka naau o ke kanaka lokomaikai - he lokomaikai wale no kana hana.

KA WAIWAI MAKAMAE O NA KEIKI MAKUA OLE.

                Hiki aku elua mau keiki liilii ma kekahi hale hookipa no ka poe aea wale ma Warenetona, ma Enelani, me ka nonoi aku e ae ia laua e moe malaila ia po. He umi-kumamakolu makahiki o ke kaikuaana, a he umikumamakahi ko ke kaikaina. Ninau'ku ke ano o ko laua hiki ana mai ilaila, a hai ae la laua. He mau pule mamua iho, e noho ana laua me na makua ma Ladana. Loaa i na makua ka mai piva, a make pu laua i ka la hookahi. Aole o laua he pili e ae ma Ladana, aka aia ma Livapula ma ka akau o Enelani, he hoahanau o ko laua makua. Noonoo laua he pono ke imi aku iaia, a noho pu me ia. Noloila haalele laua ia Ladana, a hoomaka aku i ka hele wawae ia wahi loihi, he aneane elua haneri mile. Ua luhi a pololi laua i ka hiki ana i Warenetona. E paa lima ana laua i na wahi puolo liilii elua. Ko laua mau waiwai a pau loa aia iloko olaila.
                Ma ka pakeke o kahi pokii o laua he Baibala i wahiia i ka pepa me ka malama pono ia. Olelo aku ka mea e malama ana i ka hale hookipa, "Aole a olua wahi dala, aole hoi he ai; e haawi aku au ia oe i hookahi dala me ka hapaha no kou Baibala; e kuai mai oe me ia'u." Piha ka maka o kahi keiki me ka waimaka, a hoole koke mai, "Aole, aole no au e kuai aku; e noho no wau a pololi loa." Hoao hou kela e kuai me ka haawi ana mai he dala hookahi me ka hapalua. Hoole loa kela. "O ka'u kookoo no keia i kokua mai ka hele ana mai Ladana a hiki ia nei. I ku'u wa i luhi loa ai a pololi, noho au ma kapa alanui a heluhelu i kuu Baibala, a loaa no ka ikaika malaila." Ninau hou aku kela, "A pehea, ina paha i ko olua hiki ana i Livapula e hoole mai kela makua a olua i ka hookipa ana ia oe me kou kaikaina, alaila pehea?" Pane ae ua keiki haipule nei: "Ke hai mai nei kuu Baibala ia'u, aia a haalele ko'u makuakane a me ko'u makuahine ia'u, alaila e ohi mai no hoi o Iehova ia'u." Ia la ae ala kakahiaka nui laua me ka maha, a hele wawae aku ma ke ala loa e moe ana i Livapula. Aloha wale na wahi keiki liilii e hele malihini ana aole makua, o ka Makua ma ka lani wale no ko laua puu honua.

PENEI E HOLO AI KA HANA.

                Ua ninauia'ku kekahi kuhina o ke aupuni o Holani i ke kumu o ka holo ana o kana mau hana no ka mea he kanaka kaulana oia no ka ike i na mea helu a me ka hooponopono aupuni. Pane mai kela, "I holo ka'u hana ma ka malama ana i na rula elua. Eia ka mua, i hookahi wale no hana e hana ai i ka wa hookahi; a eia ka lua, aole e hoopanee no ka la apopo na hana i kupono i ka hanaia i keia la."