Ke Alaula, Volume IV, Number 6, 1 September 1869 — Page 24
24 KE ALAULA.
kua i keia hana, a ua kohoia o Keoki Kiwini sona i luna nana e hana i alanui hao a me ke kaa-ahi. Nui ke kueia o kana hana i na 'lii a me na makaainana, ka poe naauao, a me ka poe naaupo. Hoole kekahi poe haku aina, aole e ae e hoomoeia ke alanui hao maluna o ko lakou aina. Henehene kekahi poe me ka olelo iho, "Aole e loaa ana iaia he kaa i hiki ke holo maluna o ia alanui hao." Olelo kekahi poe, "Aole e loaa ana na mile he umi-kumamalua i ka hora hookahi, aole loa no." No ke kue loa mai o ka poe mahiai ma ke kau wahi, ua imiia i ka po kahi pono e hoomoe i ke alanui. Ua hana ino ia ka poe hana i keia alanui, ua pehiia i ka pohaku, ua aoaia e na ilio, a ua alualuia e ka poe huhu, me he poe lawehala la. I kekahi manawa ua aneane haalele kona mau paahana a pau no ka hana ino ia mai. Eia ka pane mau ana o Keoki Kiwinisona, "E hooikaika aku no kakou."
Ua hanaia ke alanui a paa; hanaia ke kaa-ahi, a ua kapaia oia o ke "Kaolele." Kau aku o Mr. Kiwininisona i ke kaa-ahi maluna o ke alanui hao, a holo aku ia he kanakolu mile i ka hora hookahi! Kahaha na kanaka a pau o ke ao nei i ka lohe ana; me he hana mana la keia holo nui ana. Ua weheia keia alanui hao mua loa i ka la 15 o Sepatemaba, 1830. Kaulana koke ae la ka inoa o Keoki Kiwinisono ma na wahi a pau o ka honua nei. Hoohanohanoia oia, a lilo ia i kanaka waiwai loa ma ka hana ana i na alanui hao. Kukuluia he kia hoomanao nona ma Livapula. Hele mai na 'lii e ike iaia a e kamailio pu me ia. Aka aole i hookiekie o Kiwinisona i ka loaa ana iaia i ka mahalo nui ia mai. Mau no kona ano haahaa a akahai.
Heaha la ka olelo-ao nui i loaa ia kakou, e na keiki, ma ka huli ana i ka moolelo o Keoki Kiwinisona? Eia ia—ka mana o ka hooikaika ana. Eia ka huaolelo ana i hoopuka pinepine loa ai, "E hooikaika." Aole e ole ka pomaikai io o ke keiki, a me ke kanaka paha, e hooikaika ana me ka pauaho ole ma ka hana a ke Akua i haawi mai ai iaia e hana.
KA MEA NUI A KE KUMU KULA SABATI E IMI AI.
Olelo mai kekahi kumu kula Sabati elemakule mahalo nui ia, "He kanakolu-kumamalima makahiki a'u i ao ai ma ke kula Sabati; aka, ano, ua ike au i ka naaupo o ka'u ao ana. Akahi no i keia makahiki hope loa iho nei i loaa ia'u ka io nui o ke kula Sabati. Ua manao kuhihewa au mamua, ina e paanaau pono ia na haawina, a paipai aku ke kumu i kana mau haumana, o ka pau no ia o na hana. Ano la ua ike au aole ia ka hoopau pono ana o na hana o ke kula Sabati. O na haawina a pau ma ka palapala aina a me na moolelo o ka poe pono he mea ole no ia. I keia makahiki hope iho nei ua imi makou i ke ola o na uhane o ka makou mau haumana. Oia ka manao nui o ka makou ao ana, aole he manao nui e ae. A ua hui mai no kekahi mau papa holookoa i ka Haku."
E na punahele, e aloha kakou i kekahi i kekahi; no ka mea, no ke Akua mai ke alohia; o ka mea e aloha aku ana ua hoohanauia mai ia e ke Akua, a ua ike no oia i ke Akua. O ka mea e aloha ole ana, aole ia i ike aku i ke Akua, no ka mea, he aloha ke Akua.
MAKE IESU NO'U.
Leo: JESUS DIED FOR ME.--Golden Censer.
1. He kei-ki he-wa wa-le au, Ie-su kuu Ho-o-la, Hau-mi-a lo-a kuu na-au Ma-ke Ie-su no'u HUI. KAIKMAHINE. KEIKIKANE. E me-le au ia Ie-su. I ma-ke no'u, I ma-ke no'u, Na ko-na ko-ko ma-na E hu-i-ka-la ia'u.
2. He keiki au, hoolohe nae,
Iesu kuu Hoola;
Iaia la wau e hahai ai;
Make Iesu no'u.
HUI.--E mele au ia Iesu, &c.
3. Hoopuni na pahele ia'u;
Iesu kuu Hoola;
E imi iaia e pule mau;
Make Iesu no'u.
HUI.--E mele au ia Iesu, &c.
4. E hai no au maanei, mau,
Iesu kuu Hoola,
I kona aloha wale ia'u,
Make Iesu no'u.
HUI.--E mele au ia Iesu, &c.
5. A pau ka'u hana ma ke ao,
Iesu kuu Hoola,
Me ia la wau e hui mau,
Make Iesu no'u.
HUI.--E mele au ia Iesu, &c. WAIKOLOA.
E HELUHELU I KEIA, E NA KEIKI ILIHUNE E MANAO ANA E HELE I LAHAINALUNA, I WAILUKU, A I NA KULA NUI E AE.
Aia ma kahi kuaaina o Mikikana, ma Amerika Huipuia, he keiki nona ka makuakane ilihune loa. He kahunapule ua makuakane la, a ua hoolilo na makua i keia keiki a laua i ka Haku i kona wa i hanau mai ai. Ike ke keiki e waiwai ana na makua e ae ma ia wahi, aka mau no ka ilihune o kona makuakane, lawa nae kona ai i kela la keia la. Makemake ke keiki i ka oihana o kona makuakane, oia ka hai ana i ka olelo o ke ola. Aole he hana ano nui e ae e like me ia i kona manao ana, a he uku mau ia no ia hana i kela la i keia la; o ka uku nui loa nae aia no mahope.
Aole maopopo ke alanui e hiki ai ia Lupe ke hele i ke kula nui, aka ua ua no kona manao e hele; malie paha, wahi ana, ma ka hoao maoli ana e pau ai na pilikia. Haalele oia i kona home e hele i ke kula nui me na kamaa manoanoa i hanaia e kona makuakane, a me ka aahuia i na lole a kona makuahine i humuhumu ai, a he umi dala ma kona pakeke. Hele wawae aku oia he kanaiwa mile mai kona home a hiki aku i ke kula nui. A hiki aku oia ilaila, hoolilo aku oia i kekahi o kona mau dala he umi, a loaa mai he pahi-olo wahie, a me kekahi laau kea e kau ai ka wahie a olo aku. He nui ka poe i hoolimalima iaia e olo wahie no lakou, a i na hora kaawale o kona kula ana hana oia i keia hana hooikaika kino, a mahuahua iki no kona loaa ma ia hana. Mahope nae hiki mai kekahi poe kanaka olo wahie, a hoemi loa lakou i ka uku, a pau kana mau loaa ma ia hana. Aole nae i make kona manao. He nui na hana e ae, wahi ana.
He kanaka waiwai kekahi ma ia kaona, a he lio nani kona, aka he kolohe keia lio i kekahi poe, a hiki ole i na kauwa hana a ua kanaka la ke malama i ua lio nei, no ko lakou makau iaia. Hai aku ka mea nona ka lio e hoolimalima oia i kekahi kahu e malama i ua lio la. Manao o Lupe he hiki iaia ke hoomalu i ua lio nei, a i ka hoao ana hiki no. Uku mai ua kanaka la iaia he hapalua i ka pule no ka hoohainu ana a me ke kahi ana i ka lio. Oia o Lupe i ka loaa mau iaia he hapalua i ka pule, a hiki i ka wa i kuai lilo ia aku ai ka lio. Hoopuka kekahi o na ekalesia he leo kahea e imi ana i mea nana e malama i ko lakou luakini. Miki aku o Lupe ma keia hana, a ua aeia. He wehe pinepineia keia luukini i ka po o na la noa. Puhi keia keiki i na kukui, a hoi aku e huli i kona mau haawina, a i ka pau ana o ka hora halawai hoi hou mai no ia e pupuhi iho i na kukui a e pani i na ipuka. Aka ma ka hooikaika nui ana aole no i aloia na pilikia a pau, a i kekahi manawa ua hele keia a kahi haiki. He rula paa ko ke kula nui e uku kela a me keia haumana i ekolu dala i ka luna iaia ka malama ana, a me ka hoolako ana i ke kula nui me kekahi mau mea e pono ai. He kanawai paa hoi ko ua keiki la aole e aie iki aku i ka hai. He wahi hapaumi wale no ko loko o kona pakeke, a aole wahi e loaa mai ai ke dala e kaa ai keia auhau ekolu dala. Ina e noi aku oia i ke dala i kekahi makamaka, aole ia o ka hookaa pono ana o ka aie, o ka hoolilo wale ana no ia o ka aie mai kekahi a i kekahi aku, aole ia o ka hoopau ana o ka aie. Ua kokoke mai ka la hoike, a ua piha ka manawa i ka imi ana i na haawina kula. Mahea la kahi e loaa mai ai? Pehea la e kaa ai keia aie? Pihoihoi iki no o Lupe no keia mau dala ekolu. Alaila noonoo iho la oia e like me Davida, "E waiho aku wau i ka'u mea kaumaha maluna o Iehova, a e kokua mai oia ia'u." Ua ike mua no o Lupe i keia, aka ua paulele kapekepeke i ka Haku. Pela pinepine no na kanaka o ke Akua i ko lakou hoomaopopo ole ana i ka ka Haku hoomanao ana i ko lakou mau pilikia a pau. Kukuli iho o Lupe a pule aku i ka Haku, me ka hooili aku maluna ona kona kaumaha a pau. Alaila waiho ae oia i kona mau buke a hele aku e papani i na ipuka o ka luakini, no ka mea ua halawaiia malaila ia po. Ua pau kanaka i ka hoi, a oia hookahi ma ka luakini. I kona hele ana mawaena o na noho, ike oia he wahi apana pepa e waiho ana ma kekahi noho. Lalau aku oia, a i ka nana ana iho, he dala pepa ua like me ekolu dala maoli. Kulu iho kona mau waimaka no ka olioli. Me he la e ku kokoke mai ana ka Haku me ia, a ua hoololeia kona pule. Ia kakahiaka ae kapili oia i na olele hoolaha ma kahi e ike nui ia, e hai ana ua loaa iaia kekahi mau dala i haule, a e kahea ana i ka mea nona ia mau dala e kii mai. Aole mea i kii mai, a i ka wa i pau ai ka hapaha kula, ua loaa iaia na dala ekolu e hookaa aku ai i ka wa kupono.