Ke Alaula, Volume IV, Number 7, 1 October 1869 — Page 26

26 KE ALAULA.

NO NA KULA SABATI MA NA AINA E.

                NA KULA SABATI MA BERETANIA:--Ua hooholo iho nei ka ahaolelo kau kanawai o Beretania, he kanawai e hookuu ana i na kula Sabati a me na kula i kokuaia no ka poe ilihune, mai ka auhau aku. Na hale kula paha a me na lako kula ka i hookuuia ma keia kanawai; mai ka auhau aku. I ka heluhelu elua ana o keia bila, ua olelo kekahi hoa o ka ahaolelo, o Mr. Reid, na keia mau kula i hooemi i ka nui o na lawehala e hehi ana i na kanawai o ka aina, a e hoemi hoi i ka nui o ka poe ilihune e lilo ana i ka nonoi wale a me ka makilo. Ma ke kula Sabati ua hui ka poe waiwai me ka poe ilihune a ua alakai ia na mea a pau e aloha kekahi i kekahi. I na makahiki he kanakolu kumamaha ua ao mau ka Lunakanawai Kiekie o Enelani (Lord High Chancellor), i na kakahiaka o na la Sabati a pau iloko o ke kula Sabati.
                Eia ka olelo o Mr. Balaita, (John Bright,) ka mea e hoakea nei i na pono o na makaainana o Beretania.
                "I ka'u nana ana," wahi ana, "ua oi kiekie aku ka hana o ke kumu kula Sabati mamua o ko ka hoa o ka ahaolelo" kau kanawai, no ka mea, na ke kumu kula Sabati e hoonaauao i ka lehulehu a na ia ike o ka lehulehu i ka pono i hooponopono i na kanawai. O ka hana o na aha kau kanawai oia no ka ohi ana mai i na manao a me ka makemake o ka lehulehu a e hoolilo ia i kanawai. Ua oi ke kiekie o ke kulana o ke kanaka nana i ohi mai i ka manao o ka lehulehu a hoolilo ia manao i kanawai."
                KE KUMU SABATI AHONUI:--Ua malamaia he ahaaina o na keiki, a me na kumu kula Sabati, ma Madesonavila ma Kenekuke. Hiki aku ilaila kekahi kumu wahine i ao ma ke kula Sabati he 36 makahiki: a iloko oia mau makahiki aole he 36 Sabati i haule iaia. Aia ke kumu makaala a ahonui.
                KE KEIKI OOPA:--Ma kekahi wahi ma Kenekuke ma Amerika Huipuia e hoomakaukau ana kekahi misioneri kuloko i hiki aku ilaila, e kukulu i kula Sabati. Akahi no a hoomakaia ke kula Sabati ma ia wahi. Holo mai kekahi keiki kane oopa nona na makahiki he 12, e noho ana ma kekahi kaa uuku i kauo ia e ke kao. Hapai kona makuakane iaia a hoonoho aku iaia me ke akahele, maluna o kekahi o na noho o ka hale kula. He ilihune na kanaka oia kulanakauhale a he maa ole hoi i ke kokua, nolaila, he nui ka hana o ka imi ana i na wahi dala e loaa iho ai i na wahi buke kupono no ke kula. Kikoo mai kela wahi keiki oopa i kona wahi lima wiwi e haawi mai ana i hookahi dime a me ka hapa; o kona waihona wale no ia. Nana iho ka misioneri i keia wahi keiki oopa a hoole aku, no kona minamina i kahi keiki i pilikia, a olelo kela, "e malama oe ia a kuai i wahi mea nau." Hoole ke keiki, "aole he mea e ae e pomaikai ai au e like me ke kula Sabati." He mau keneta keia i loaa i keia wahi oopa ma ka ohi ana i na ohelo a kuai aku me ka mea makemake mai. Olelo hou ke kumu e waiho me oe ia a hiki aku wau i kau hale. Pane koke mai ke keiki "malie paha e make e aku wau; a ina no hoi e hiki aku oe i ko makou wahi e haawi hou aku no wau ia oe i ka'u kokua ke loaa hou ia'u na keneta. E haawi no wau i ka'u loaa a pau loa i ke kula Sabati."
                Aole he mea e ae e hapai koke ai i na miliona o na ili eleele o na moku o ka hema, a me na ili keokeo no hoi e noho pu ana, e like me ke kula Sabati.
                KOKUA NA KEIKI KULA SABATI I NA PAAHAO:— Ua hui na keiki kula Sabati o Veremoneta ma ke kuai ana he ogana hou no ka hale pule o na paahao oia moku aina. Ua hui ke kokua o na kula a pau a kuai ia he ogana hou a kauia ma ka hale pule e pili ana i ka halepaahao. I ka wa i hooliloia keia makana nani no na paahao ua uwe waimaka kekahi o lakou i keia hoike ana o ke aloha o na keiki ia lakou. Ua kakauia maluna o ka ogana, ma na hua nui, penei, "Ka makana a na keiki i na kanaka ma ka halepaahao A. D. 1869. 'Maloko hoi o ka halepaahao, a hele mai la oukou ia'u.' Mat. 25:36."
                MA FARANI:--E ninau ana kekahi kumu kula Sabati ma Farani i kekahi haumana, ina ua hoomanao oia i ka pule i ke kakahiaka. He wahi keiki ilihune keia i hoolimalimaia e pii aku maloko o na puka uwahi e pulumi mai i ka pa u. Pane mai kahi keiki "I ka lakou hoala ana mai ia'u i ke kakahiaka nui loa he maka hiamoe loa au, a nolaila he hiki ole ia'u e pule ia manawa. Kali au a pii aku i kekahi puka uwahi, a iwaena konu o ka puka uwahi, malaila no wau e hoomaha iki iho, alaila pule au." Ninau hou ke kumu "Heaha kau pule i pule iho ai malaila?" Pane hou mai kahi keiki; "Aole i ao ia mai au i kekahi mau pule maikai loa, a nolaila ua hoopuka aku wau i na pauku au i ao mai ai ia'u." "E ke Akua, e aloha mai oe ia'u i ka mea i hewa;" a me keia hoi, "I maikai ka olelo a ko'u waha, a me ka manao o ko'u naau, imua o kou alo, e Iehowa, e ko'u Ikaika, a me ko'u Hoola."
                Nani wale ka pule ana o keia wahi keiki maloko o na puka uwahi haiki kahi ana e pii ai, a maikai loa hoi na pauku pule ana i wae ai. He hoolohe ke 'Lii o ka lani i ke kahea ana o kana mau keiki liilii nei, a o ka naau haahaa kana i makemake loa ai.

"UA MOE IHO LA AU ILALO A HIAMOE."

                E noho ana kekahi ohana haipule ma ka moku aina o Gerogia, Amerika Huipuia. Hooakoakoa ia ka ohana i ka pule ahiahi, a e like me ko lakou mea maa i kekahi manawa, ua kahea aku na makua e hooike mai kela keiki keia keiki i ka pauku ana i hoopaanaau ai. He maa no kekahi mau ohana, pela e hana ai; na kela mea keia mea e hoopuka i kekahi pauku, alaila mele pu lakou i kekahi himeni i hoopaanaau likeia e lakou, alaila pule.
                Hoopuka pakahi mai kela ohana keiki i na pauku paanaau a lakou, a hiki aku i ka muli loa iho, he keiki kane nona na makahiki eha wale no. A eia kana hapa pauku i hoopuka ai; "Ua moe iho la au ilalo a hiamoe." Olelo aku ka makuahine pehea la hoi ke koena o kahi pauku au; "ua ala ae ia hoi au; no ko Iehova malama ana mai ia'u?" Hoole no kahi keiki uuku "aole e mama, eia wale no ka'u; 'ua moe iho la au ilalo a hiamoe.'"
                Ia po no loaa i ua wahi pokii nei ka mai piwa, a hana mai ka mai i kana hana hoohiolo i ka hale kino i noho ai ua wahi uhane opiopio la. Kupaka ino kela i ka wela ikiiki o ka piwa. A liuliu iho haalele mai ka wela iaia a hiamoe malie loa iho kahi keiki milimili a na makua aloha. Iloko o ia hiamoe malie ana, kii mai ka anela o ke Akua a lawe aku i ka uhane i kahi e hoomaha loa iho ai i ka luhi o ke kino nei.
                Hoomanao iho la na makua i kana i olelo ai; "Ua moe iho la au ilalo a hiamoe, "a o ke koena o kahi pauku, " ua ola ae la hoi au, no ko Iehova malama ana mai ia'u," ana i hoopuka ole ai, ua hooko ia aku ma kela kapa aku o ka muliwai. "He mea manao nui ia imua o Iehova, ka make ana o kona poe haipule."

MAI HILAHILA I KA PONO.

                Hiki mai o Mr. Kewiki e ike i kuu makuakane, a i kona hoi ana aku kono mai oia ia'u e hoi pu me ia e noho ma kona wahi i na pule e hoomaha ai ke kula. Ua oluolu ko'u mau makua, a ua holo pu au me ia ma ke kaa a hiki aku i ko lakou wahi. Ua like na makahiki o Pele Kewiki me ko'u, a ua launa oluolu loa mai oia me a'u, a paani pu maua ia la, a i iho la au he wahi maikai keia e hooluolu au i keia hoomaha ana o ke kula. I ka po puhi ia na kukui a kamailio makou a paani a lealea pu.
                A mahope pane mai o Kewiki wahine ia maua na keiki, "ua kokoke ka wa hiamoe:" Alaila manao wau e malama ana paha lakou i ka pule ohana; aka aole no; a kuhikuhi ia mai ko makou mau keena moe. Kahaha wau. Akahi a ike au i ka hale i malama ole ia ka pule ohana. Pane mai o Pele, "Kaua; ua olelo mai ko'u makuahine e moe pu kaua." Hahai aku au iaia ma kekahi alapii a hiki aku i kona keena, he wahi rumi maikai. Hoikeike mai kela ia'u i kona pahu, a he waa, a me kona mau pahi a me kana mau mea milimili a pau. Hai mai oia i ke ano o na keiki ma kela wahi a me ka lakou hana. Wehe mua aku oia i kona kapa a lele aku maluna o kahi moe. Aka ua akahele au i ka wehe ana i ka'u mau lole no ka mea, he okoa na manao e puai mai ana maloko o'u.
                I ka wa i haawi mai ai ko'u makuahine i kuu puolo lole ma kuu lima mamua koke iho o kuu kau ana ma ke kaa e holo aku, olelo mai kela ia'u me ka leo haahaa a me ka maka aloha, "E hoomanao oe e Robaka he keiki haipule oe." Ua ike lea au i ke ano o kela olelo paipai pokole, a ua ike au ua hiki mai ka manawa e hoolohe ia ia leo paipai ano. Ua ike au i ke ano o kela mea, he keiki haipule. Ua maa au mai kuu wa liilii loa e kukuli ilalo a e nonoi aku i ka Haku o Iesu e kala mai i kuu hewa, a e hoomaikai aku iaia no na pono i loaa mai, a e nonoi aku hoi e hoomalu hou mai.
                Kahea mai o Pele, "No keaha la i kau ole mai oe ma ka moe nei? Aole anei e hiki ia oe