Ke Alaula, Volume V, Number 7, 1 October 1870 — Page 26
26 KE ALAULA.
KE ALAULA,
He Nupepa Hoikeike Kii,
Hoopuka mau ia ma Honolulu, i kela malama keia malama e ka PAPA HAWAII, no na Kamalii Hawaii.
25 keneta ka uku no ka makahiki no ka pepa hookahi; 20 keneta pakahi ka uku no na pepa he iwakalua a oi aku paha ma ka ope hookahi; ME KA HOOKAA MUA IA MAI.
A. O. POLEPE, Luna Hoopuka.
KA HANA LOKOMAIKAI A KE AKUA.
Ina e nana aku kakou i ka ili o ka honua nei, e ike kakou i keia mau ano nui ekolu:
1. Ma kekahi hapa o ka honua ua uhiia ka aina maloo i ka aahu omaomao o na nahelehele.
2. Ma kekahi hapa o ka honua ua uhiia ka aina i ka hau keokeo.
3. O na moana a pau, a me na lani, he uliuli lipolipo i ka nana'ku.
Eia ka ninau. No ke aha la i hoonionio ai ke Akua i ka ili o ka honua pe keia, he omaomao kau wahi, a he keokeo kau wahi, a he uliuli lipolipo kau wahi ? Kainoa hoi e uhi like oia i ka honua a pau i ke kapa aahu hookahi, eia ka, aole. Ma ka haina o keia ninau, e ike auanei kakou i kona lokomaikai a me kona aloha. Penei :
1. O ka omaomao, oia ka wai-hooluu kupono loa e pale aku ai i ka wela a me ka olino o ka la, i ole e eha na maka o kanaka a me na holoholona. Aohe wai-hooluu e ae i kupono loa e like me ia i mea e oluolu pono ai na maka. A ke ike nei kakou, ma na aina a pau o ka poai wela a me na poai olu elua, ua uhiia ka honua i ka omaomao, Ina ua keokeo wale no na nahelehele a pau, olino loa na maka i ka nana aku, a o ka makapo aku koe o na kanaka a pau, a me na holoholona a pau. Oia ka lokomaikai akahi.
2. Ma ka poai anu akau, a ma ka poai anu hema, ua uhiia ka aina maloo i ka aahu keokeo o ka hau. Kainoa hoi, ina o ka omaomao ka pono no na wahi e ae, o ka pono like no ia no keia mau wahi. No ke aha la hoi keia ano e? Eia ka haina. No ka hapa loa o ka la malaila Uuku ka malamalama o ka la i ka wa e kau ai iluna, a he loihi hoi ka po. Eono malama okoa e ike ole ia'i ka maka o ka la. Ina ua omaomao ka ili o ka aina, e like me na wahi e ae, ina ua poeleele launa ole ia mau malama eono, e like me ka po pouli loa. Alaila, e pilikia loa auanei na kanaka a me na holoholona. No ka mea, aohe wahi e imi aku ai i ka ai a me ka ia a hala na malama eono, make loa auanei i ka pololi.
Aka, ua akamai ka noonoo a ke Akua, a ua uhi mai oia i ua mau aina nei i ka hau keokeo loa, i maha iki ka pouli, a i hiki i na kanaka a me na holoholona ke hele i o ia nei e imi ai i ko lakou ola. O ka lokomaikai elua keia.
3. No ke aha la i hanaia'i na moana, a me na lani, a uliuli lipolipo; aole hoi he omaomao, aole no hoi he keokeo, e like me ko ka aina maloo ?
Ua ike paha oukou i ka haha a ka poe holoi lole. Ina e makemake ana lakou e hoomaemae i na lole keokeo, a aiai pono, e hookomo ana lakou i kau wahi palu iloko o ka wai. O ka mea ka ia e keokeo pono ai ka lole. A pela no paha iloko o ke kai. Ina ua omaomao ka wai o ka moana i ka nana'ku, aole e ike pono ia na mea iloko o ke kai. Pouliuli wale no ka ike'na. Alaila e pilikia auanei na ia a pau ; huikau wale ko lakou holoholo ana; aneane loaa ole ko lakou ai kupono. A pela no hoi na kanaka maluna o na moku a me na waa. Aole ikeia'ku na pohaku a me na akoakoa ma na wahi papa'u', ili wale na moku. A ina no hoi ua keokeo loa ke kai me he hau la, olino loa na maka, a e hai loa no hoi. Aka, o kahi uliuli maikai, me he palu iloko o ka wai, he oluolu loa ka maka i ka ana'ku, a he mea hooaiai hoi i ka wai, i ike pono ia na mea a pau o ke kai.
Pela no hoi ma ke aouli maluna. Ina ua keokeo loa, makapo koke na mea a pau i ka ikaika loa o ka olino o ka la, me ka mahina, me na ka ike ana. Aka, o kahi uliuli palu maikai, molaelae oluolu ka nana ana ma na wahi a pau. O ka lokomaikai ekolu keia. Nani no hoi ka lokomaikai a me ke aloha o ko kakou Makua ma ka lani.
HE MAI AHULAU.
Ua nui na mai hou i laha ma Hawai nei i keia wa. No na aina e mai kekahi, a noloko o Hawaii nei kekahi. No ka mea, o ka hiki ana o na mai ano hou, ua like no me ke kupu ana o ka nahelehele. Noloko mai o ka lepo ponoi o ka aina ke kupu ana o kekahi, a noloko mai o na anoano o kahi e mai kekahi. Ua hiki mai nei nae kekahi mai ano e, i hoolaha ole ia mamua aku nei ma na nupepa o kakou. He mai ahulau ke ano i ka nana'ku, a nolaila he pono paha e hahai aku i kona mau ouli i ole e kuhihewaia ua mai la e kanaka.
1. He loaa no keia mai i ka poe elemakule a i ka poe ui, a i ka poe opiopio. Pela no hoi i ka poe hanohano, a me ka poe haahaa; ka poe waiwai a me ka poe ilihune ; ka poe naauao, a me ka poe naaupo. Loaa like no ia lakou a pau
2. He mai paakiki loa keia ke lapaau aku. Ina ua loohia kekahi i keia mai, aole no e ola i na laau lapaau a pau a kanaka.
3. He mai lele keia. He lele no mai na makua a i na keiki, mai kekahi makamaka a i kekahi.
4. He mai kau manawa keia. I kela hiku keia hiku o na la e hiki mai ai. Ia la hookahi no e loaa ai keia mai, a ola koke no i ke ao ana'e o ia la aku.
5. O ke kakahiaka nui ka wa mau e hiki mai
ai keia mai. I kekahi manawa nae, ua loaa i ka auina la, a i kekahi manawa no hoi, i ke ahiahi poeleele.
6. lna e hiki mai i kakahiaka nui, he anu a he li; kaumaha ke poo a me ke kino holookoa; e ake no e moe wale iloko o ka hale; hamama pinepine ka waha; ono no nae ka ai ke komo iloko.
7. lna e hiki mai i ke awakea, a i ka auina la paha, he maloeloe, a he hui, a he nalulu, a he eha ma ka wawae, hiki ole ke hele i ka Hale o ke Akua. He hiki no nae ke hele i kauhale e ike i na makamaka, a i ka uapo paha e makaikai i na moku.
8. Ina e hiki mai i ke ahiahi, he maluhiluhi, he makau i ka ua, he makau i ke anu, he makau i ka loihi o ke ala e hele aku ai i ka Hale o ke Akua. Aole nae he pilikia ke hele ma na alanui e ae.
9. I kekahi manawa, ua hiki mai keia mai iloko no o ka Hale o ke Akua, i ka manawa halawai. Ina e hiki mai malaila, he olalau ka manao, auwana na maka, hamama ka waha, kaumaha ka hanu, a nono ka ihu. Aia nae a puka aku iwaho, ola koke no.
10. O kekahi hiki ana iloko o ka Hale o ke Akua, he uluhua ka manao, onioni ke kino, kopekope na wawae, aaki na aahuki o na manamana lima, a ina paha he penikala iloko o ka lima ia manawa, e kahakaka ana ua lima nei maluna o ka noho.
11. He mai kupanaha keia i kona lele ana mai ke kanaka ae a i ka holoholona. Ina ua loohia kekahi i keia mai, a e paipai aku oe iaia e kau maluna o ka lio e hele aku ai i ka hale o ke Akua, e ike koke ana oe, ua puka ke kua o ka lio, a ua oopa ka wawae, a i ole ia, ua moku ke kaula, a ua nalowale ka lio ; a o ka noho lio, ua hai, a ua moku ke apo opu, a ua haule ke keehi, a ua moku ke kaulawaha, a i ole, ua nalowale okoa no.
12. He mai ino loa keia. No ka mea, he mai luku i ke kino a me ka uhane pu.
13. O ka inoa o keia mai, ua kapaia he mai Sabati; no ka mea, o ka la hookahi no ia e hiki mau ai, aole i na la e ae.
14. Hookahi wale no kahuna laapau e ola ai keia mai, oia no ka mea nana i hoala'e ia Lakaro mai ka make mai.
15. O ka laau lapaau o keia mai, he wai noloko mai o na punawai o ke ola, a me ba berena noloko mai o ka waihona ai a ka uhane; i hoomakaukauia a i haawiia mai me ke dala ole a me ke kumukuai ole, mai ka lani mai.
Ma na buke helu o na luna aupuni ma ke kulanakauhale o Kinikinati, ma Amerika Huipuia, ua hoakakaia he 42,000 piha barela i loaa i kela me keia makahiki, o na wai holoi keena o na Saluna, oia na hale inu ona, o ua kulanakauhale nei. I ka holoi ana ka o ka papahele o ka Saluna, aole i kiolaia ka wai ekaeka, aka ua malamaia, a laweia'ku i na hale puhi rama, a malaila, ua loaa 2 1/2 galani wai ona noloko o ka barela hookahi. A ina e hoonuiia ko keia kulanakauhale hookahi e like me ka lehulehu o na kulanakauhale nui ma Amerika Huipuia, ehia miliona galani wai ona i loaa mai noloko o ke kuha, a me ka luai, a me ka hanini, a me ka lepo, a me na koena kika, a me na okaoka baka, i malamaia a hoopihaia iloko o ua mau barela nei ?