Ke Alaula, Volume VI, Number 4, 1 July 1871 — Page 13

Page PDF (483.68 KB)

KE ALAULA.
BUKE VI. HONOLULU, IULAI,1871. HELU 4.

 

HE AHI, HE KEIKI, HE KANAKA.

                He wahi poo pohihihi no keia; aka ma ka wehewehe ana e maopopo ai i ka poe hoolohe a noonoo.
                He ohana e noho ana mahea la? ua make ka makuakane, a koe ka makuahine me kekahi mau keikikane a kaikamahine hoi. Aole lakou i pilikia koke no ka mea he kuleana ko lakou iloko o kekahi ahahui eli keleawe, nolaila mai ke ola mamua, oiai e ola ana ka makuakane, a ua manao oia e lawa ana ke dala no ke ola ana o ka ohana a no ka hoonaauao ana hoi i na keiki. Aka nae, i kekahi la, ua loohia lakou i ka pilikia. Ua maloo kahi lua keleawe, ua pau i ka eliia, aohe keleawe i koe! Nohea ke ola ma ia hope aku?
                Akoakoa na lala o ka ohana ma kekahi ahiahi ma ka malama o Feberuari, olelo ke keikikane hiapo o Bele kona inoa, e hui, e kuka, a imi pu i na mea e pono ai. Ua pilikia kakou, ua pau ke kumu o ke ola kino. Nohea ke ola ma keia hope aku? Owau ka lunahoomalu, he komite imi hana kakoo, aole nae he pono ke hui mai na wahine ma keia komite. "Kahaha! a nawai i hana ka berena a me ka waiu baka ke ole na wahine," wahi a ka makuahine. A pehea e hiki ai i na wahine ke hana i ka berena a me ka waiu baka, ke ole ka palaoa a me ka bipi, oia hoi ke ole na kane nana e lulu i ka huita, a wili i ka palaoa, a uwi i ka waiu," wahi a Bele.
                "Aole make hoopaapaa no ia mea," wahi a ka makuahine, "e noho a olelo oluolu no. Pehea kakou e ola ai? e ola anei ma ka noho wale a lilo i ka hoopaapaa wale aku no?" Pane mai o Bele "ma ka hana lima no e pono ai; eia nae, nawai kakou e hoolimalima e hana? heaha hoi ka hana kupono? mahea hoi e loaa ai? Makemake au e hana; ma kuu manao, e hiki ia'u ke hana i hekahi hana nui e ola pono ai kakou a pau, a waiho aku i ko'u manao e hele i ke kula nui, a noho eha makahiki no ka imi ana i ka naauao,'' "O, O, O," heaha kela e O nei? he bele paha; aia ke kani wikiwiki la he bele ahi paha e hele kakou e nana.
                Nana aku la lakou ma ka puka aniani, aia hoi, he hale e wela ana i ke ahi. Olelo Bele "E hele ana au e nana i keia ahi nui." Paipai ka makuahine ia ia, e hookomo i ke kuka mehana o anu, no ka mea, he po anu loa ia. Ka puka aku la no ia o Bele iwaho a holo a nana i na lapalapa ahi e pii weliweli ana i ka lani. A kii koke i kona makuahine, me ka olelo. "Ea, e hele pu mai oe e nana i keia ahi nui a nani hoi ke nana." Ae ka makuahine a hele pu me Bele, aole nae no ka nana wale aku i ke ahi, aka, no ka manao menemene, malia paha o hiki ke kokua i ka hoopakele ana i ka poe e pau ana i ke ahi. Hele lakou a pii i kahi kiekie e kokoke ana i ke ahi, a ike i ka nui loa o kanaka i akoakoa e kinai i ke ahi, a i ole, e hoopakele i ka poe maloko a me ka waiwai pu. Ike aku la lakou i kekahi haunaele a pihoihoi loa, a ane pupule kekahi wahine i ka auwe nui ana. Heaha la keia? Nana'ku la Bele a ike he wahi keiki uuku e ku ana ma ka puku aniani o ka papa oluna o ka hale e wela ana i ke ahi. Ua pau na kanaka, na keiki i ka laweia iwaho o ka hale, koe nae keia wahi keiki uuku, nona ka hooho a me ka pihoihoi nui. A, o ka makuahine, oia ua wahine e uwe pupule ana. Noi ikaika oia i ka poe kinaiahi e kii i ua keiki nei, aohe oni ae kekahi, makau i ke ahi e lapalapa nui ana, a e