Ke Alaula, Volume VI, Number 4, 1 July 1871 — Page 14
14 KE ALAULA.
haule ana io ia nei. Lawe nae kekahi i ke alapii a kukulu malalo iho o ka puka aniani, a kahea nui aku ka makuahine e pii kekahi e kii i ke keiki. Wela loa ke ahi, e haule ana na papa, na laau, na kua, na pou. Nani ka weliweli! Ku kekahi kanaka aloha a waiwai hoi, a kahea me ka leo nui, "Owai ke aa e pii, e kii i ke keiki? E makana au i 25 dala!" Aohe mea i aa, "I 50 dala." Aohe mea pane, aohe mea oni ae. "I 100 dala." "Makehewa, hiki ole." wahi a kekahi kanaka kinaiahi. "I 200 dala." Hoole kekahi, "Naaupo, aohe mea hiki ke hoola ia ia, no na dala a pau loa ma ke ao nei." I 300, 400, 500 dala, i ke kanaka, i ke keiki paha e kii a lawe a haawi ola i ua keiki la iloko o ka poli o kona makuahine.
Mahope iki iho, ua ikea ke alapii e luliluli ana, a he wahi keiki e pii aku ana me ka haalulu nae; pii, a pii, a pii, a pii, a hiki i ka puka aniani, iwaena o ka uwahi a me ka lapalapa ahi a me na laau wela e haule ana, a o i kona lima, lalau i ua keiki la, apo a paa, a hoi akahele me ka manene a poniuniu ilalo, a hoihoi i ke keiki iloko o ka lima o kona makuahine, iwaena o ka hooho hauoli a me ka paipai mahalo nui ana o ka lehulehu.
Owai ua keiki la nana i hoopakele mahunehune ua keiki nei? O Bele no ia, ke keiki i aa e hana i kekahi hana nui. Imi kela kanaka aloha a waiwai ia ia, a olelo aku la, "Eia ka palapala kikoo paihakahaka, i ehia dala ka'u e hookomo ai, 200, 500, ea, 1,000?" Hoole o ua Bele nei, "Aole au makemake i ka makana, aole au i haawi aku i kuu ola no ke dala." Hoi pu laua me kona makuahine i ka hale, a lilo lakou i ke kamailio ana no ke ahi, a no ke keiki i hoopakeleia, a aumoe loa, aole kuka hou lakou ia po no na mea e loaa'i ke ola kino.
Ia la ae, ma ke ahiahi, puka mai ua kanaka waiwai la nana ka palapala kikoo a Bele i hoole ai; aloha oia ia Bele, a mahalo i kona menemene a me ka wiwo ole, a ninau aku, "'Ea, aole anei oe e makemake e lilo i kupakako iloko o ko'u hale kuai?" "Ae," wahi a Bele, "he makemake no au ke manao oe ua pono." Ka lilo iho la no ia o Bele i kupakako, a nui ka uku i ukuia mai, a ma keia uku, ola oia a me ka ohana a pau. A maa oia i ka olelo, "No ke ahi i wela'i ka hale, no ke keiki i pakele i ke ahi, a no ua kanaka aloha a waiwai nei" kona ola a me ka waiwai o kona ohana.
Na manao pili. 1 E hooikaika e hoopakele i ka poe pilikia a ane make, me ka manao ole i ka uku, a i haawiia mai ka uku, e pale aku no. E loaa auanei ka uku oi aku mahope. 2 Nui na hale e pilikia ana, e pau ana i ke ahi o ka po, e aa e imi, e hoopakele, mai makau, mai wiwo, a pakele no ke Akua, e uku mai i ke ola mau loa. HAWAII.
NA MAKANA WAIWAI NUI.
O ka mea maikai e haawi i kou enemi, oia ke kala ana i kana hana ino ana ia oe.
O ka oluolu aku i ka mea keakea mai.
E haawi i kou naau i ka hoa aloha ou.
E lilo i hoohalike maikai no kau keiki.
E mahalo i kou makuakane.
E aloha i kou makuahine.
O ka hanohano nou iho.
KE ALAULA,
He Nupepa Hoikeike Kii,
Hoopuka mau ia ma Honolulu, i kela malama keia malama e ka PAPA HAWAII, no na Kamalii Hawaii.
25 keneta ka uku no ka makahiki no ka pepa hookahi; 20 keneta pakahi ka uku no na pepa he iwakalua a oia aku paha ma ke ope hookahi, ME KA HOOKAA MUA IA MAI.
A. O. POLEPE, Luna Hoopuka.
NO KA MAKAIKAI ANA O NA HAUMANA KULA SABATI I KA HOKU AO HOU, MA KA LA 15 O IULAI, 1871.
Ma ka auwina la o ka lahoomalolo; Poaono iho nei, Iulai la 15. Ua kai huakai aku na keiki Kula Sabati o Honolulu nei maluna o ka moku Hoku Ao hou. Ua lawe pu aku kekahi o lakou i ko lakou mau makana; no na haumana o ke Kula o Kaumakapili ka nui o na makana. I ka akoakoa ana mai o na keiki he lehulehu, he mau keiki haole kekahi, na keiki Hawaii kekahi me na kumu a me na makua, maluna o ka oneki o ka hale o ka moku, ua hoomakaia na hana ma ka himeni ana o na haumana ma ka mele i paiia ma ka pepa loloa e pili ana no ka Hoku Ao, a hakuia hoi e ka Haku Mele Hawaii kaulana o Hawaii nei, a pau ka himeni ana, he pule ma ka olelo Enelani, na Rev. W. Frear, kahunapule o Kaukeano. Pau ia he haiolelo na ka Peresidena o ka Ahahui Kula Sabati o Hawaii nei, o C. J. Laiana, Esq., e hoalohaloha ana i ke kapena a me ka moku ma ka olelo haole, a me ka olelo Hawaii. Pau ia, himeni hou, "I kela wa kahiko i hele mai Iesu." Pau ka himeni ana, he haiolelo na Rev. A. A. Sturges, (Kuleki), Misionari o Ponape, e pili ana no ka nahaha ana a me ka paa hou ana o Hoku Ao, ma ka olelo namu, a i unuhiia e C. J. Laiana, ma ka olelo Hawaii. Himeni hou, "Nauwe pu anei na hoa ma ka muliwai maikai." Pau ia, himeni i ka pauku hope o ke mele i paiia ma ka pepa loloa e pili ana no ka Hoku Ao. Pau ia, hookuuia na hana ma ka pule ana o Rev. H. Binamu, ia wa ua hookuuia'ku na haumana me ka maikai a me ka oluolu e makaikai i ka moku, a e hoi aku hoi ma ko lakou home iho. He la maikai a hauoli hoi i ka manao o na haumana. He nui ke aloha a me ka mahalo i keia moku hou, ua lilio ia me kona kaikuaana. E pule aku na hoahanau i ke Akua no na Misionari e holo aku ana maluna ona. Ka moku maikai keia o na kamalii. Mai hoopoina oukou i ko oukou kuleana iloko o keia moku kilohana pookela no na haumana Kula Sabati.
NINAU.—Eha mau holoholona wawae eha, a me na manu ano okoa eha, i hoike ia mai ma kekahi mokuna o ke Kauoha Kahiko. Ma ka Buke a me ka Mokuna hea i ikeia ai ko lakou inoa? Owai la ka haumana Kula Sabati hiki ke hai mai.
KE KEIKI KUPAA.
"E Toma! E hele anei oe me makou i ka la apopo?" wahi a Keo ia Toma, i ka halawai ana me ia, i ka hoi ana i ka pau ana o ke kula.
"Aole hiki ia'u," wahi a Toma, he wahi keiki maikai i ka nana'ku.
"Aloha ino! kahi keiki nele i ke kala ole!" wahi a kekahi, me ka manao hoohenehene, paa ole kona inoa ia'u.
"Aole nolaila," wahi a Toma, me ka oluolu, "he umi kala a'u, i loaa mai ia'u ma ka hana lima ana."
"He pi no ka hoi! oi ka ino i ko ka nele maoli."
"Aole pela," wahi a Keo, "aole ike oukou i ke ano o Toma, aole he wahi ano pi kona, aole he iwi pi ma kona kino. E Toma, no keaha kou hele ole?"
"Ua hai no au ia oe, e Keo, aole hiki ia'u ke hele, a he oiaio no," wahi a Toma, me ka manao ua lawa ia i kumu no ka hele ole.
I hou o Keo, "E Toma, aole lealea ike ke hele ole oe me makou. Ea, e hele i keia wa hookahi no. O ka uku pau no ka aina awakea, ka waina, a me na mea e ae, elua dala wale no. Ua aho kuu hookaa ana a pau ia mau kala, mamua o kou noho ana."
"Aole loa hiki ia'u ke hele," wahi a Toma, ma ka hawanawana, "o ka uku no'u, he lunaikehala e hoahewa mau ana ia'u."
"He ano haipule ka oia nei," wahi a ka mea hoohenehene mamua, me ke ano hoonaukiuki loa, "E waiho malie kakou i ka haipule."
"E pani i kou waha," wahi a Keo, "Ina he wahi ano haipule iki oe, i hiki ke hana ia hai, ma ke ano ku i ka mahaloia, ua aho ia, e Toma! e hele me makou i keia wa hookahi."
Kupaa no o Toma a hoole hou aku, "Aole no e hele ana au no ka wa hookahi, i kahi kuai ia na wai ona. Aole no hookahi o'u ae ana."
Ua lanakila! Lanakila o Toma ma kona kupaa ana, aole ae e hana hewa no ka hooheneheneia mai e hai, me ke kapa ana ia ia he "keiki nele," "a pi," "he haipule." Aole nonoi hou lakou ia ia e hele me lakou i na hana kupono ole, a hewa no hoi.
Ina e hoowalewale mai na kanaka hewa, e kupaa; e hoole loa i ka hoowalewale mua a e ike auanei ka lanakila mahope.
E like me Toma wiwo oe, e olelo, "Aole hookahi o'u ae ana e hana i keia hewa."
KO IULIA HOOPAI.
Elima wale no na makahiki o Iulia, aole nae i maa ia ia ka hoolohe. Manao kona makuahine e hele e ike i na makamaka ona, a e waiho no ia Iulia ma ka hale ia la.
I mai paha kekahi i ke kumu o ka haalele ana ia ia ma kona home, aole hele pu me kona makuahine. Eia ke kumu; no ka ike ana i kona ano lalau; aole hiki ke lilo i ka hooponopono mau ana ia ia i ka wa e kamakamailio me hai.
Manao kona makuahine he wa kupono keia e hoao ia ia, ina he pono ke hele pu me ia i kahi manawa e. Kahea oia ia Iulia, me ka i ana, "Iulia, e waiho ana au i keia pahu me oe, a eia no ke ki nau e malama."