Ke Alaula, Volume VI, Number 8, 1 November 1871 — Page 31

Page PDF (1.05 MB)

KE ALAULA. 31

 

ma kona mau wawae pakahi. Aloha nae keia kumeka maikai me kana wahine i keia wahi milimili a laua, a kapaia o Kaisara. Aole paha i kapaia ma keia inoa kaulana no ka manao e lilo ana ia i koa kaulana e iike me Kaisara o Roma i na kau i hala, aka, oia no kona inoa, a ua hooiaioia ke kupono oia inoa nona.
                I kona wa uuku loa, ua hoomaka i ka hana me na wawae ona, no ka nele i ka lima. Aole moe a uwe wale, me ke i ana "aole hiki ia'u ke hana i keia mea, aole o'u lima," aole loa. He ano koa loa kona, aole e wiwo wale ana; a ua hoomaka oia e hana me kona mau wawae, me na manamana wawae, na hana a na keiki e ae i hana me ko lakou lima, a me na manamana lima. Me na wawae ko Kaisara hoolei ana i ke kinipopo, a oki me ka pahi, kahakaha ma ka papa hele me ke poho, a ua helehele no i na kii pepa, me na upa o kona makuwahine! A he maikai no kana hana—oi mamua o ka hapa nui o na kamalii i like na makahiki.
                I kekahi la ua paa ia Kaisara, he peni mawaena o kona manamana wawae, e hoao ana e kakau ma ka pepa i na hua A B C. I ka lohe ana o ke kumu kakau i keia nuhou, olioli kona manao; a i ka ike ana i ka hoao ana o ua keiki nei olelo oia e ao no ia me ka uku ole. Hookahi makahiki ke ao ana, a ua oi ka maikai o ke kakau ana o ua Kaisara lima ole nei, i ko kekahi keiki e ae ma ke kula kakau lima o keia kumu elemakule.

                Maikai ea! o Kaisara liilii!
                I ka lilo ana o Kaisara i pookela no ka papa kakau lima, ua hoao—aole o kona lima aka o kona wawae--ma ke kakau kii. Kahaha kekahi kanaka akamai ma ka hana kii ana i kona ike ana i na kii a keia keiki i kahakaha ma kona mau buke, a ua hookomoia oia ma kahi kula e ao pena kii ana. E kahaha auanei oukou; a hala he mau makahiki pokole ua lilo ia Kaisara na makana pookela no na papa a pau ana i komo ai. Kaena na kanaka o Lisle no ke keiki lima ole i pena kii.
                O ke pena kii ka oihana a Kaisara. Kuko nui ia na kii kanaka a me na kii e ae ana i pena ai, a ua lilo i na alii a me na keonimana hanohano. Ua kau ia ma na luakini a ma na hale hoikeike kii, e mahalo ia e kanaka.
                Pehea la e hiki ai iaia ke pena i na kii nui? Ua i mai kekahi kanaka keonimana i hele e ike iaia, aole loa e poina ia'u kuu hele ana e ike iaia. I ke komo ana i kona keena pena kii, aia e ku ana imua ona na laau me na lole i noopaaia maluna, kahi e pena ia ana ke kii, a ua hoomaka ia e pena he kii o kekahi Generala; a e hooholo ana io a i anei me ka mama loa me he nalo la e kolo ana ma ka paia o ke keena, he kino kanaka, a ma kahi e hele ai kela aka ano e, e waiho ana na kaha pena mahope ona. Hookokoke iho au a ike ia he laau lahilahi (scaffolding) e ku ana mamua o keia kii, a iiluna, ilalo, io a i anei, ma na anuu e pii ana, e kolo ana keia kanaka a'u i hele e ike. Alaila hoomaopopo iho la ua nele i na lima; aole he iwi hilo, a o ka iwi ku e hui ana me ka uha; aole no hoi i paupono na manamana wawae. E paa ana i kona papa waiho pena ma kekahi wawae, he peni kakau ma ka lua o na wawae, ma kona waha he palaki pena, a me kekahi peni hou; a me ka paa ana ia mau mea a pau, kona hele ana, hookaakaa ana io a i anei, a me kona pena ana me ke kupanaha kamahao.
                Ku no au iwaena o ke keena, a mumule iho la au, poina ia'u e aloha iaia, a lohe au i kahi leo unahenahe e puka mai ana no ia kino ano e, e kahea ana i kuu inoa a e kena ana ia'u e noho a iho mai ia kino kupanaha a kolo mai io'u la, a me ka lele ana ua noho pu ma ke koki hookahi me a'u a hui oluolu au me Kaisara Ducorneta.
                Aloha ino ua kanaka la, aka i ka halawai ana me ia a ike au i kona ano, ake no au e hoolilo iaia i hoa aloha no'u; i ka haalele ana iaia hoono au i kuu lima e lulu lima me ia, huli ae oia nana i kahi o ka lima me ke kaumaha iki paha aole nae me ka ohumu no keia hemahema nui.
                Pela ka lanakila ana o keia kanaka maluna o na pilikia; a ua hoomau ma kana mau hana a hala na makahiki he kanakolu, a lolo kona mau wawae a make aku la. Ina manao hou kekahi he ino a he paakiki kona haawina, e hoomanao ia Kaisara, a e koa hou i lanakila.

KA PAHI OILUA.

                I kuu wa kamalii, he 12 paha o'u makahiki, e hele ana me kekahi hoa, a ua loaa iaia he pahi pelu maikai ma ke alanui.
                Hai koke no au iaia, no'u ia pahi, ia'u no a nalowale; noi aku au, a ma ia wahahee ana ua nele kela i ka pahi ole. Hoo no au iloko o kuu pakeke a hoihoi i ka hale; malaila ua hoikeike no au i ka pahi nani i loaa mai ia'u. He pahi oi, aka ua pakela ka oi o ka wahahee o'u, oiai i kau nana ana i kona maka olino, ua ike au i ka mea oioi e hou mau ana i kuu naau. Mau ka hou ana oia wahahee i kela la i keia la, a ke mau nei no, a ua hala na makahiki he kanakolu a keu.
                E Mele e hoopaa i keia mele:
                                Aole make e wahahee,
                                Kuu keiki pokii liilii, e;
                                He kui ia iloko ou,
                                A oni mau, a hou mau no.
                                Mai kuko aku i ka hai,
                                A wahahee i loaa mai;
                                He ilo ia iloko ou,
                                A aki oki ole no.
                Owai ka makua o ka wahahee? Ioane 8:44.
                Owai na mea elua i make koke no ka wahahee ana? Oihana 5:1, 3, 9, 10.
                "Mai hoopunipuni kekahi i kekahi."

PALAPALA MAI WAIALUA MAI.

                E KUU HOA MAKAMAE:--O ke ano o ke kula hanai o Waialua, he ano haole no ka mea, e ao nui ana ma ia olelo, a ma na mea e pili ana i ka oihana haole. Ma ka hiamoe ana, aia no lakou na haumana maluna o na hikiee moe; ua hookiekie ia lakou iluna o ka papahele. I ko makou manao oia no kekahi kapuwoi imua ma ka naauao. Ke ao nei ia lakou ma ka malama kapa, pahu lole, a me na mea a pau e pili ana me ko lakou keena moe; ma ka pulumi ana, holoi ana, halii moe, a me na mea e ae.
                E ao ana ia lakou ma ka lalau pahi, o, a me na puna, i ka wa e paina ana. Ma ko lakou hoomaka ana, he hemahema; haule nui ka ai maluna o ka pale-pakaukau a me ka papa hele. Palu no lakou i ka lakou puna e like me ka ilio e palu ana i ke pa; a o kekahi o lakou, aole noho pololei, maikai, i ka manawa e paina ana. Ke noho pu, a ai pu na kumu me na haumana, me he ohana hookahi no. "Halawai pu ka poe waiwai a me ka poe ilihune; na Iehova lakou a pau i hana." Ma ka hoomaka ana iloko o keia kula ua ano hihiu no kekahi poe; walaau no; a maka aa no; he leo kalakala ko lakou; a mahope ua ano laka io no lakou.
                Ke ao nei ia lakou ma ka heluhelu a me ke kakau ma ka olelo Hawaii. Kahaha kuu naau i kuu ike ana no ko lakou hemahema ma ia mau mea. I ka la Sabati, mahope o ka aina ahiahi, hui na haumana me ke kumu ma ka lanai akea o Haleiwa, malaila e heluhelu i ke Alaula, no ka mea, pau na haumana i ka lawe Alaula. Heluhelu no kela mea keia mea, a pau, ninau pono aku no au i ke ano o na mea a lakou i heluhelu ai; a ma ka pane ana a kekahi o lakou ua akaka loa ia'u ka maa ole o kekahi poe o lakou ma ka hoolohe; akamai i ka heluhelu ana, aole nae lakou i ike i kekahi mea i heluheluia; aole lakou i noonoo.
                Iloko o ke ahiahi o ka la Sabati, i ka hora ehiku, kani no ka bele e like me na ahiahi a pau a ma ia ahiahi, ninau no au ia lakou i kekahi manawa no na olelo a ke kahunapule i hai mai imua o makou ma ka luakini ia la. O kekahi o lakou, ua hoomanao i ke poo olelo, a me kekahi mau manao o ka mea haiolelo, aka, o ka nui o lakou, aole pela, komo no ka olelo ma kahi pepeiao a puka aku no ma kahi. Ina pela, mahea mai ka ai o ka uhane?
                Iloko o ke kula Sabati o Waialua nei, he hemahema nui. Ua i aku au i kuu papa uoki ka hai pauku ma ka hala pule, a hoi makou i ka hale, alaila e hai. Eia ka hemahema, he poe walaau maoli na haumana o keia kula Sabati; na haumana me na kumu—me ka leo kahea ko lakou kamailio ana. A i ka wa o ke kahu kula Sabati e ninau ana, (oia ka ninau hope) noho kaawale aku kekahi poe; kamailio pu, akaaka pu; aole o ka poe elemakule wale no; o ka poe ano opio kekahi, aole noho malie. Aole lakou i malama maikai i ka ke Akua olelo, ma ke ano o ka poe naauao. Ke lohe nei au i ka olelo a kekahi, no ka hookiekie ana o na kaikamahine o keia kula ma ka papa kaukau, no ka lalau i ka pahi, o, a me ke puna. Ua i mai kekahi "he maikai, aole nae loaa i kanaka Hawaii," Auwe! Ka hua anei keia o ke ao ana a na misionari mai na aina malamalama mai? Kuhi au o na kahu ekalesia o Hawaii nei, he poe mai Lahainaluna mai ka nui o lakou. Aole anei i ao ia lakou malaila, ma na mea e hookiekie i keia lahui, e hoolilo i keia lahui i lahui naauao? Heaha ka hewa o ka hookiekie maikai ana o keia lahui e like me na lahui o Amerika Huipuia, a me Europa ma na hana maikai a pau? Ina e komo ana wau ma na hale o na kahu ekalesia o Hawaii nei, e loaa ana paha ia'u ke kane, e noho ana ma kahi aoao o ka papa aina, a o kana wahine ma kahi aoao, a o ko laua mau keiki iwaena o laua; a o lakou a pau, e lalau ana i na pahi, o, puna, a e maa ana na keiki ma ka haule ole ana o ka ai maluna o ka pale pakaukau; a o ka wahine e akamai no i ka hana ti, kope, a me ka haawi ana imua o kona poe malihini.
Owau no me ke aloha.
MERE E. GELINA.