Ke Aloha Aina, Volume I, Number 1, 25 May 1895 — Page 6

Page PDF (652.99 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Bishop Museum; Herbarium Pacificum

KE ALOHA AINA

 

Auhea ke Dala o ka

Opiuma?

 

  Ke hoomanao ae nei makou mamua aku nei, ua hoike ae na nupepa haole, ea hoouna ia he heluna nui loa e na opiuma i loaa i ke aupuni i Vanekouwa paha, i hea la; a ua oleloia ae, he nui ke dala e loaa mai ana no ka opiuma la, aia paha ma kahi o ke $50,000, a oi aku. O ka makou e ninau nei, pehea ua opiuma la, ua lilo anei i ke kuai ia? A ehia ka nui o na dala i loaa mai? Aole o makou ike iki maloko o ka hoike a ke Kuhina Waiwai no na dala loaa mai no ia opiuma.

  Ina e loaa mai ia mau puu dala, alaila, ua hiki no ke hookaa ia $10,000 o Lehua a me ka $10,000 o ke koeha aie lilo kaua, a koe iho he $30,000 i ka waihona no na lilo puali koa.

 

HEAHA KA PONO I

LOAA?

 

  Ua ike makou mamua aku nei, e olelo ana na nupepa, no ka hooholo i puu dala $20,000 paha i mea kukulu makeke hou ma Ulakoheo, alaila, heaha iho la ka pono i loaa mai no keia Hale Makete ma Ainahou e ku nei.

  He $70,000 ka lilo ma ka aie o ke Aupuni, no ke kukulu ia ana o keia Hale Makete; aka, aole nae hookahi wahi Amaama i kuai ia maloko o ua hale la. Ua pau na aniani i ka nohaha, a he wahi noho ua hale nei no ka manu Ku a me na Piheetero ai pilau. He halau kalaiwaa ke kupono loa.

 

Ka La Hanau o Vitoria.

 

  O ka la 24 ae nei o Mei nei, oia ka Poalima o keia pule oia no ka la i hanau mai ai o Victoria, ka Moiwahine kaulana o Beritania Nui me Irelani, a Emeperesa hoi o Inia holookoa ma Asia.

  Ua nui ka mahaloia a me ke ohohia ia o keia Moiwahine e kona lahui Pelekane, a me na Iahui e ae o ke ao holookoa.

  Ua waiwai loa ka noho ana o kona au hoomalu aupuni no na makahiki he hapalua kenet@ria a oi aku. Ke ola nei oia a e piha ana kona mau makahiki i ke 76 i keia Poalima ae. Loihi ke ola na ke Akua, oiai ua ike oia i na keiki a kana mau keiki a hiki i ke kuakahi e ola nei.

  Ke kanaenae ae nei makou i na pule e ola loihi ka Moiwahine Vitoria.

 

  E hewa ana ka maka i ka nani o Aipo, ke hiki aku i ka la Sabati aenei, no ka mea, e uo ia ana ma Kohala, o Miss Estelia Kaana o Kahua, me Mr. J. H nd,

 

Ka Manao Kupaa.

 

  O ka manao kupaa o ke kanaka, a o ka Lahui no ka pono io maoli o kona aina hanau, oia ka mea waiwai nui. Mamuli o ia manao ua maopopo loa ia makou, e like me ka ke Akua i hoike mai ai i ko makou uhane, oia hookahi ka puuhonua no ka poe e paulele ana he Akua hoopono o Iehova. I na Oia he Akua hoopono,  a he oiaio, he kue loa Oia i ka hewa, alaila, i ka wa hea e hiki ai ke hoololi ae ke kanaka, a o ka Lahui paha, a olelo mai, o ka hewa he mea pono ia? Ua hiki anei ke olelo mai, ua hiki iho la no keia hana hewa pela e pono kakou e lokahi a apono, aku? E mau anei he ku ana o na hana hewa a ke kanaka e kukulu ai? No makou iho, he hoole loa makou ia mea, a oia manaoio, he manaolana o makou, aole loa a mea nana e hoole mai.

  Ma poina e ko makou Lahui Oiwi ina e hoopuniia kakou e na popilikia o keia noho ana, hooka hi mea nui, e hoemanawanui aku, e hoomau i ka manaoio a uie ka manaolana no ka pono a ke Akua i haawimai ai. Mu puni a ae aku i na hana a ae aku i na hana a ka poe e ake ana e hoohiolo i ko ka kou mau pono.

  Heaha ka waiwai o ke kanaka ke loaa iaia na waiwai a pau o keia ao a lilo aku kona uhane? Heaha ka pomaikai ke loaa i ka Lahui Hawaii na waiwai a pau loa o ka honua nei a lilo aku ko lakou Noho ana knokoa lanakila?

  He mea pau wale no na waiwai a me na hanohano o keia ao, aka. o ka noho ana lanakila ana, e ili ana mai na makua a i ka lakou poe mamo, oia ka mea oi loa e pono ai no ka lahui Hawaii.

 

Na mea Huna o ka

Naauao.

 

  Ua olelo kekahi kanaka ak@mai kilokilo honua, he nui ua mea huna pohihihi o ka moana, kahi i maa ole i na mea i ola uhane ke noho loihi aku.

  Ma ka nana ana, he ano like ke kulana o na aina i hoea ae maluna o ka ili o ka moana me na wahi iloko o ka hohonu moana,

pela na map@

laau; a me@

maloko o k@

  He mea k@

pahaohao k@

ke kaoaka i@

o na wawa @

ke noho ma@

hora; alaila, @

"Ua lilo ka@

na ale kuak@

mau hoku i@

Lani, o ke a@

na moku eh@

welowelo o k@

ka nei halul@

oia kona He@

wahi ana: @

loaa ole i ke@

o'a aua ma k@

o keia Lani @

uwili ahaioh@

poe kanaka n@

?H@ pokoie

aol@ au no ke@

na moana ho@

nei kou kuka@

noonoo ma k@

kahi hiki ole@

ike ae i kana@

 

He mea Kupaianaha no.

 

  O ke kumu i mau ai ko ka Lahui Hawaii kupaa ana iloko o keia mau makahiki 3 me 5 ma lama, he mea kupaianaha no ia.

  I ko makou ui ana ae, a nana, ninau, hakilo, a hoomaopopo maoli ana aku; me he ala, aia he mea e alakai ana i ko ka Lahui Hawaii manao iloko o ko lakou uhane; a o ua mea la nana e alakai ana, oia no ke Akua.

  O ke kupaa o ke kanaka, @ o ka Lahui paha iloko o ka wa poi likia, me ka halawai pu ana me na poino, na hune ka nele, a me ka make maoli, he hoike oi aku ia o ka maopopo, aole na ko ke kanaka ike i ao, a i alakai i ka manao kupaa o ke kanaka a o ka Lahui paha, a hoomau i ke kupaa ana no ke aloha i kona aina hanau iho.

  Ua nui na olelo ao i hoike a aku iwaena o ka Lahui, e hoohuli ana, a e olelo aku ana; eia ka pono, ke ola, ka lako a me ka pomaikai no oukou e ka Lahui Hawaii; aka, ua ku aku no nae ka Lahui a nana, a makaikai, a hoele loa aku la.

  I na keia, he ao ana na ke ka naka, he kuhikuhi, a he alakai ana hoi mamuli o ka mana o ka ike kanaka, alaila, e hiki no ia ke hoohiolo ia, a ke hoopania me ka maalahi loa.

  No keaha i kupaa ai keia Lahui Hawaii pela? No ke aha lakou i ae ole aku ai i na olelo ao, e loaa ai ia lakou ka lako a me ka hanohano? No keaha hoi i hoomau ai lakou i ke kupaa ana, me he la, oia ko lakou pono nui loa?

  Ua loaa i na haumana a Kariato ia laua e hele ana mai Ierusalema a i Emausa ka pumehana o ko laua manaoio, no ko Karisto ala hou, mamuli. o ka wehewehe ana a ka malihini ia laua. Hikiwawe, a ua nalo aku oia, aka, ua a-a mau ae ka manaoio iloko o na hai umana, no na olelo ao i hookomo ia mai iloko o ko laua mau puu wai, a hoi hou no laua i Ierusa lema ia po no me ka piha i ka hauoli nui. Ua lilo ka loihi o ke ala, a me ka pouli o ka po i mea ole ia laua. No keaha la? No

            @a, ua oi ka mana io a me ka

            @e i ka Hoola a laua i kupaa

            @ooi@aika a hiki i ko laua

            @ina mamua o na waiwai o

            @o.

            @no makou e ike nei i keia

            @paianaha ano e loa iwaena

            @ahui Hawaii. Ua hoole

            @lakou i na pono a me ka

            @o onou ia aku, e panai i

            @ka haalele i ke aloha o

            @lele anei kakou i ke aloha

            @ia hanau? Aole loa. E

            @ke kupaa aua a hiki i ka

 

@ Royal Arthur.

 

@h@ pi@oia mai nei e hoea loa

@a keia moku i anei i keia

            @uo, oiai na pau kaua hana

            @garagua.

            @rumu o koua hiki ana

            @i nei, aohe mea i hoo-

            @iki, koe wale no kona

            @i Nui.

            @hoea mai a me kona

            @mai, o ka kakou ia e

            @, he mea oiaio anei? Aka,

            @o ka manawa e hoike

 

Na Home Hawaii.

 

  O na Home Hawaii, oia maoli ke kahua no ka manaolana no ka Lahui Hawaii.

  O ka Home, oia ke kihapai h oo ulu i ua kawowo, no ka hoopiha ana i ka lahuikanaka o ka aina

  E like me ka malama pono ia o na kawowo i mea lawe aku a kanu a hoopiha i ka aina a lilo i ululaau nui; pela no na pulapula pio o ka Lahui Hawaii e malama ia ai no ko lakou noho ana kanaka makua ana iloko o ka lahui a me na pono o ko lakou aina.

  He mea makehewa loa nae ina e hoaoia na keiki opio e alakaiia, e hoao e wawahi i ko lakou pono L@hui, i kupono maoli no na kau e hoea mai ana.

  Mamuli o ia mei, ua alakai ia aku la ka manao o na poe makua mea keiki, e nana i kekahi mea i kuhihewa loa ia, oia maoli ka mole o ai o ka pono Lahui Hawaii.

  Ano, i keia la, ke hakilo aku nei makou me ka nana pouo ana aku i kahi e alakai ia nei o na opio Hawaii.

  Ma kekahi ano, na nana ia aku ke aiakai ana, me he mea la no ka malamalama; aka, ma ke ano io maoli nae aole loa pela. He kumu okoa loa a he manao okoa ka mea i makemakeia e hookomo iloko o na opio Hawaii.

  Ua maopopo anei i na makua keia ano e alakai ia nei o ka lakou mau keiki? Ua ike ponoanei oukou i ka mea e ao ia nei ka oukou mau keiki iloko o na home kula? Ua loaa anei ia oukou na hoailona o ko lakou ao ia ana e hoole i ke aloha i ko lakou aina? Pehea ka oukou ike ana i ka oukou poe keiki ma ka lakou hana ana? E noonoo pono e na makua i na hana no ko oukou home Hawaii.

 

HE ANAINA IKE.

 

  Ua ike iho makou i na olelo kono a ke Kuhina Beritania Hawes ma na nupepa, no ka hanohano o ka hoomanao kulaia ana i ka la hanau o ka Moiwahine Victoria o Beritania Nui me Irelani, a Emepera hoi no Inia.

  He makamaka Alii punahele o Victoria na na Moi a me ka Lahui Hawaii ponoi iloko o na makahiki oihi he nui i hala aku nei.

  O ka inoa "Albert" i kahea ia maluna o KA HAKU-O-HAWAII; ka Pua hoi i hala aku, na Liholiho a me Emma, oia no ka inoa o ka Hooilina Moi o Beritania e ola nei, ke Keikikane mua loa a Victoria

  O Victoria, oia ka Makuahine Bapatema o ka Haku o Hawaii, ma o kona Kuhina la ma Hawaii nei i la ka i bapatemaia ai.

  He mea hauoli, a he mea ano e keia mai ai ko ka Lahui Hawaii heomanao ana aku no ka Moiwahine Victoria ma o koakou kipa ana aku i koa Kuhina noho ana ma Hawaii nei. Aole anei pela maolano?

  O ko kakou ike ana aku ma o ona Kuhina maanei, oia no ke aka kino wailua o ka ike ana aku ia Kuini Victoria ma Beritania. He mea manao nui ia keia la hanau, oiai, ua palupalu oia, a ke mau nei keia ola ana no 76 makahiki.

  Ke liuliu nei na kupa Beritania no na hoohiwahiwa na ma ka Independant Park ma keia Poalima ae.

E OLA LOIHI O VICTORIA!!