Ke Aloha Aina, Volume I, Number 3, 8 June 1895 — Page 2

Page PDF (814.32 KB)

This text was transcribed by:  Danna Lyman
This work is dedicated to:  Kamehameha Class of 1962

KE ALOHA AINA

 

POAONO, JUNE 8,1895

 

       “A e kali anei au a na kona ohana e uku mai i ka’u tausani dala?”

       “Aole.”  E uku koke ia no oe i kona wa e mare ai i ke kane.

“Mare i ke kane?”  O! ke ike e nei wau, mailoko mai o kana waiwai e uku ia mai ai wau, ea?”

“Pela no hoi paha?”

“A e lawe io ana oe iaia ilaila e mae iai?

Ae.  O kahi maluhia ia, mamua o onei nei, ina paha e hoaea ae ana kekahi pilikia mawaena o makou a me ua ui la.

Ke manao nei no anei oe e ulu io ae ana no kekahi pilikia?

Aohe wau e pahaohao no ia mea.

O oe ponoi no anei ke mare ia ana me ia?

Aohe owau.

“Ahe,” o ka’u wale no e makemake nei, o ke tausani a la paa.

E loaa ana no ia ia oe ke hana pono oe, a i pono ole, me oe no ia.

Aohe he ole malaila; e hai mai ia’u i ka’u mea e hana aku ai, a e hana no wau i na wa a pau loa.

E noho oe iloko nei o ka hale a lawe aku i ai nana a hiki i ka wa o kekahi elele e hoea mai ai i ou nei mai a’u mai alaila o ka’u mau hoonaauao ana kau e hooko ai, a e lawe ai hoi ma kahi ona e noho mai la, a e kuhikuhi aku wau ia oe.

Aia oia mahea?

Ku ae la o Mado iluna, a wehe ae la i kekahi pani i hoopaa ia me ka nalo loa maluna o ka papahele, kuhikuhi iho la i ke alapii e iho ai i ke keena lua o lalo.  Paa ae la oia i ka ipukukui a hoomaka aku la oia e iho ilalo o ke alapii, a kahea mai la ia Saliuka opio e ukali aku iaia.

Hiki aku ia laua ilalo o ka rumi, he pohaku i hooonoho maiau ia ka papa hele.  Alaalawa ae la na maka o ka makaikiu a puni, hele aku la o Mado a kaomi aku la i kekahi kui i hoopaa ia ma ka paia pohaku, ia wa no i owaka ae ai kekahi pohaku i hoopaa ia mai mahope a hemo ae la ke pani e kupo no ana i kekahi keena hou aku malalo Iho hou aku la laua a hiki ia keena, ike iho la ka makaikiu he uuku mai keia keena i ke keena maluna ae, elua mau pani puka hao koikoi ma na paia pohaku i hoopaa ia me ke ki e hiki ai ke ike ia aku kekahi keena nani i hoomakaukau ia no ka hana aihue.

Kuhikuhi mai la o Mado i ka makaikiu me ka pane ana aku:  Aia ma kela keena ua kaikamahine la kahi i noho ai, eia mai ke ki.  E pii kaua iluna ae nei i hoike aku wau i ka mea pohihihi o ke kui nana i hapai ae ka pohaku, a me kahi pu e loaa ai ia oe o ka ai nana, a o kau ia e hoomaopopo ai i na mea a pau a’u e hoikeike aku nei ia oe.

Lawe mai la o Saliuka opio i ke ki me ku malie, pii ae la o Mado iluna i ukali ia mai e Saliuka mahope ona a hiki i ke keena maluna ae.  I ko laua hiki ana ma ia keena, ua ninau aku la oia ia Mado:

“Owai ka inoa o keia kaikamahine?”

Alawa koke ae la na maka uliuli o Mado me ke pahaohao no kela ninau ana i onou aku ai.

“Nokeaha la oe e ninau nei?”

“No ke kupaianaha, a me ke pahaohao o kona ano ia’u?”

“Aohe ia he mea nui o kona inoa.”

“E pili kaua, me he ala ua hiki no ia’u ke koho aku.”

“Ua hiki no ia oe.”

“Aole anei ia o Maud Kilimana?”

Hekau koke iho la ka weli ma ko Mado mau lehelehe.

Pehea la i maopopo ai ia oe kona inoa?

Akaaka hoohenehene iho la ka makaikiu.

He koho wale aku nei no keia a’u ia oe.

Hoopunipuni oe, ua apuhi ino loa oe ia’u.  Aole loa oe e halawi aku ana me kau mea i ike ai, e makie ana oe.

I kela manawa no nae e kamailio la, hoao iho la oia e huki ae iluna i kana pu panapana, aka, he oi aku ko Saliuka eleu mamua ona, mamua ae o ka hiki iaia ke hooko mai i kana mea e hana ai, paa koke aku la i na lima wika@ o ka makaikiu, a lilo pu mai la kana mea make.

E kau koke oe i kou mau lima iluna, i ole oe e hooko, he kanaka make oe.

Hapai ae la oia i kona lima iluna a hala maluna ae o kona poo.  E ai maka ia ana oe e pono ai, i namunamu iho ai ua Mado la me ka piha hoona ukiuki.  Heaha ke ano o keia hana au ia’u?

“He pio maopopo oe na’u i keia manawa.”

“He pio nau.”

“Ae.”

“Alaila, aole oe o Policy Pete, ea?”

Aole.  O Saliuka opio wau, ka makaikiu.

Ua haalele iho la ka weli i hekau iho maluna o Mado, e like me kekahi iole kahiki, lele aku la oia maluna o ka makaikiu.

Ia manawa i hoi ae ai laua i kahi hookahi, no kekahi manawa i hakoko ai laua me ka weliweli nui.  Ia laua e hakoko ana, ua kahuli ae la ka ipu kukui ilalo a pio.  He ku maoli i ka weliweli keia hakaka ana iloko o ka pouli.

 

MOKUNA IV

KA PUUPUU KA MAKE LOA.

 

Ua ike laua a i elua no ka make a me ke ola, oiai, he loihi ko laua hakoko ana aohe i lanakila kekahi maluna o kekahi.

Hoomaopopo iho la no nae ka ma kaikiu e lanakila aku ana no oia maluna o kona hoa paio.  No kekahi manawa mahope iho, ua lanakila iho la no oia.

O Mado, he kanaka ia i hoolawa ia me na aahuki o ka ikaika e hiki ole ai i kekahi mea e ae ke hoohoka aku iaia a ua ike kumaka ka makaikiu no kona oolea maopopo.

O ka lanakila i loaa iaia, he wahi ninau wale no ia no ka manawa, e like me ka manawa o na minute.

Noonoo iho la oia ma kekahi kulana okoa ae e loaa ai iaia ka lanakila a me ka ole.

Hookuu iho la oia i ka paa ana a kona lima i kona hoa paio.  Mamua o ka hiki ana ia Mado ke hooko pono i kona noonoo, huki ae la oia i kekahi pu panapana ana e paa ana ma ke kupau, a hooikaika ae la oia me kona ikaika a pau aole nae i holopono ia noonoo.

Hooioli awiwi ae la oia i ka paa ana i kana pu panapana mai kona lima akau, a i ka hema, kokee ae la o Saliuka i ke kukaepele, a ho a ae la i kona wahi ipukukai uuku hoolele uwila o ka malamalama, a lele aku ia kona kukuna maluna o ko Mako mau helehelena i hele a umelumelu, ike iho la ka ma kaikiu aohe no i kukonukonu loa kana puupuu i hamare ai maluna o Mado, oiai, ke hoike mai la kona helehelena i na ouli o ka loaa hou iaia o ke kupono.  No ia mea, ua unuhi ae la oia i kekahi paahao kupee mai kona ele ae, a hoopaa iho la i na pulima o Mado.  Unuhi pu ae la oia i kekahi owili kaula uwea keleawe liilii, a hoopaa iho la ma kona mau umi, a kali iho la no kona onioni ae.

He mau manawa mahope mai, kaakaa ae ia kona mau maka, nana ae la a puni me ka weliweli no kekahi mau minute, hoomaopopo ae la oia no ko ka makaikiu mau helehelena e nana pono iho ana maluna ona, uwi ae la kona papaniho me he ma no la, a pane ae la oia:

“Ua lanakila oe maluna o’u.”

Heaha kau mea e hana mai ai maluna iho o keia kino?

Aole wau i hooholo iho i ko’u manao i keia wa.  Ina nae oe e pane mai ana i ka’u mau ninau ia oe, alaila, e hiki ana ia’u ke hoike aku ia oe i ko’u mau manao a moakaka loa.

Aole loa wau e pane iki ana i kekahi ninau au.

Alaila, ua lawa iho la no, o ka’u nae e makemake loa nei o ka imi aku i kau hana i hana ai a i hoolala ai paha.

“Pela, ea?”

“Ae.”

Alaila, aohe no e loaa ana ia oe?

Ua hiki no ia’u ke hoomaopopo no ka lawe aihue ia ana o kela kaikamahine, ka pepehi ia ana o kona makuakane, me ka hoao ia ana e hooili aku i ka hewa maluna o ko Halinekona mau poohiwi, ua hoomau aku, la oia i ke kamailio ana e like me ka moakaka o ka la i ke awakea, me ka ike maka ia e kekahi mea.

“Heaha kela mea?”  i ninau mai ai o Mado.

Malie o oe ke poo o ia hana, i ole ia he wahi agena wale iho no.  Hoopuka mai la o Mado i kona leo e like me ka leo o kekahi nahesa piha inaina.

A!  ke manao nei oe he makaala loa oe, a he akamai ma kou noonoo ponoi iho, he nui aku kau mea e imi ai.

Alaila, e hoi hou kaua i ka ninau e kaua i hoopaapaa ai.  O Miss Kilimana anei ke pio?

Aole e hiki ia’u ke hoike aku ia oe no ia mea.

Ua pono loa, aole anei au mea e hiki ai ke kue mai i ka’u mau wehewehe ana aku ia oe e like me na rula o ke kamailio ana.  Iaia no e kamailio ana me kela mau huaolelo ae la maluna, uwi ae la ka papaniho o Mado e like ke kakani me na pono iwi hookakani a kamalii, haalele iho la oia iaia e hana kuli ana me kona papaniho hookalakupua, a iho aku la oia ilalo e halawai pu me Maud ke kaikamahine iloko o ka mea.

I kona hiki ana ilalo, nanao iho ia oia i ke ki a Mado i haawi mai ai iaia, a hookomo aku la iloko o ka laka keleawe nui manoanoa a kaumaha nona na paona ehiku i hana ia me ka noeau i ike ole ia ma na wahi e ae o ke ao holookoa a ma na wahi hoi a pau ana i kaahele ai.  Wehe mai la oia i ke pani hao, a ike aku la oia i ua keena la a ke anoano i noho ai, he umikumamalua kapuai huina like, na paia pohaku, ke pili a me ka papahele he pohaku wale no.  He wahi pakaukau hookahi wale no ko loko he wahi e kau ai o kahi ipu kukui uuku, a me kahi bela moe kupono ole a ke kaikamahine e noho ana iloko o ka hoomanawanui me ka hoopulu mau ia o kona mau  lihilihi ooi me na kuluwaimaka o ke aloha makua ame ka ipo.  Nana pono mai la oia me ka halo loi mau o na waimaka i kona wa i ike mai ai ia ianei e komo aku ana a halawai pu laua.  Aka, ua elekei aku no ke kaikamahine a pili i ka paia pohaku me ka piha weliweli, elike no me kekahi popoki e noho nanea ana iloko o kekahi lua.  Uwe kapalili ae la ua kaikamahine nei no ka makau.

“Mai makau oe e ka wahine opio iloko o ka pilikia,” wahi a ka makaikiu, oiai, i keia manawa, he hoaloha wau no.

“He hoaloha!”  E hiki anei ia’u ke manaoio aku?

Ma keia ninau i pane ia mai ai e ke kaikamahine, hoomanao iho la ka makaikiu e holopono ole ana paha kana mau mea i hoolala ai no kona pono; a pane aku la oia iaia.

E hiki no ia oe ke manaoio mai he makaikiu wau i hoano e ia.

“He makaikiu oe,” i hooho mai ai ua kaikamahine la me ka hauoli nui.  Kou inoa hoi?

O Saliuka opio ko’u inoa i kamaaina ia.

Oiaio kela?

Oiaio loa.

Ua lohe pinepine loa wau nou.  “E hoopakele anei oe ia’u?”

E hoopakale ana wau ia oe, he mau minute helu wale no koe, alaila, e ike ana oe i ka malamalama o ka la, aole pouli e like me keia au e noho nei i ka pilikia.

 

HE HAAWINA HOOHOIHOI.

 

       Ua hoikeia mai nei ma na moku i ku mai nei, ua hoouna aku ka Papa Kalepa o Ladana, he palapala noi i ka Hale Ahaolelo, e ae ia e hookaawale ae i $375,000 uku hoohoihoi, no ka lawe ana i na leta mai ka Atelanita a e huipu ana me Canada a i Australia, a e olelo ana hoi kekahi, he $500,000 ka nui i manaoia e lawa ai no ia hana.

       O keia hoomakaukau nui ana o na hana hooholo mokumahu lawe, leta, a me ke kukulu ana i ka awea moe moana maluna o na aina i onaia e Beritania, he hoike ia no ko Enelani holomua me kona mau Panalaau ma na oihana pookela o ke ao nei.

       Piha pono keia mau la o kakou, i na keonimana mai na kuaaina mai.

       Aneane paa pono loa na @poku o ka luakini o Kawaiahao i kakia pili ia.

       Ua wehe ae nei o Edmund P. Dole, he keena loio nona ma ke alanui Papu, helu 318.

       Ua hoikeia mai nei ka lohe no ko Kuhina Gresham make ana.  Oia no ke kuhina o ko na Aina E, o Amerika Huipuia.

       Ua lohe ia mai nei keia la, ua paa i ka hopu ia o Manuela, kela kanaka ma’i lepera e noho nei malalo o na kuahiwi o Ewa.

       Nui wale na hale hoolimalima e hoolaha ia nei ma na nupepa namu, no ka poe e makemake ana i home noho, ma ka ninau ana aku ia Charles Hustace.

       I keia pule ae e wehe ia ai ke kau ahaolelo o ke aupuni Repubalika, a e pau mai ana na lunamakaainana i koho ia o na kuaaina i ka holo mai ianei.

 

J. MAHIAI KANEAKUA.

LOIO!!

 

       He Loio a he Kokua ma ke Kanawai imua o na Aha Hookolokolo a pau loa.  He oluolu ma ke kuka ana.

       Keena Oihana:  Aia maluna ae o ka Hale Pohaku ma ke kihi o na Alanui Moi me Betela.

June 5—1 yr.

 

J. L. KAULUKOU, ESQ.

LOIO!   LOIO!!

 

       He Loio a Kokua ma ke Kanawai i mua o na Aha Hookolokolo a pau loa.  He oluolu ma ke kuka ana.

       Keena Oihana:  Aia maluna ae o ka Hale Pohaku ma ke kihi o na Alanui Moi me Betela

my 20—6 ms

 

J. K. KAHOOKANO.

LOIO!   LOIO!!

 

       He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.  He oluolu ka uku ma ke kuka ana.

       Keena Oihana:  Ma Alanui Kaahumanu.

my 23 dly.

 

ENOCH JOHNSON.

LOIO!   LOIO!!

 

       He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.  He oluolu ka uku ma ke kuka ana.

       Keena Oihana:  Ma Alanui Kaahumanu.

my 23 dly

 

JOSEPH M. POEPOE, ESQ.

LOIO!   LOIO!!

 

       He Loio a he Kokua ma ke Kanawai imua o na Aha a pau, a ua makaukau e hana i na palapala pili i kana oihana me ka uku oluolu me na kuka ana.

       He Notari hoi no ka lehulehu maloko o keia Apana Hookolokolo.

       Keena Oihana:  Aia maluna ae o ka Hale mauka iho o ka Hale Leta, Alanui Betela, Honolulu.

       Hora hana.  Mai ka 9 a.m. a hiki i ka 4 p.m.

6 ms.

 

JOSEPH NAWAHI.

HE LOIO!

 

       He loio a Kokua ma ke Kanawai ma na Aha a pau.  He hiki ke hana i na palapala o na ano a pau, me ka oluolu.

       Keena Oihana:  Aia maluna ae o ka Hale o Mr. Damon, kihi o na Alanui Moi me Betela ma Honolulu.  Hora hana, mai ka 9 a.m. a hiki i ka 4 p.m.

 

       S. K. KANE, ESQ.

LOIO!   LOIO!!

 

       He Loio a Kokua ma ke Kanawai imua o no Aha a pau o keia Pae Aina.  He oluolu no ka uku ma ke kuka ana.

       Keena Hana:  Aia ma ke Keena maluna o ka Hale Pohaku, ma ke kihi o na Alanui Moi me Betela.

my 20—6ms.

 

SAMUEL M. KAAUKAI.

LOIO ME ANA AINA!!

 

       He Loio, a he Ana Aina, a he Agena Ho oiaio Palapala no ka Apana o Kona, Mokupuni o Oahu.

       He oluolu ka uku ma ke kuka ana, a he hooko kauoha me ka eleu.

       Keena Hana:  Aia ma ke Keena maluna o ka Hale Pohaku ma ke kihi o na alanui Nuuanu a me Moiwahine.

my 29—6m dly, wkly.

 

JAS. K. KAULIA.

LOIO!   LOIO!!

 

       Loio a he Kokua ma ke Kanawai, imua o na Aha a pau o keia Pae Aina.  He oluolu ka uku loio mamuli o na kuka ana.  E hookoia no na kauoha pili oihana ma no Aha mawaiho aku o Honolulu nei me ka eleu a me ka hiki wawe loa.

       Aia kona Keena Oihana kokoke ma ke hiki o na Alanui Moiwahine me Nuuanu, ma ke kahi keena maluna o ka hale o Mr. Damon ma Honolulu.  Na hora hana o ka la.  Mai ka hora 9 a.m. a 4 p.m.

my 20 dly

 

J. K.. NAKOOKOO.

 

       Mea hana palapala o kela a me keia ano, ohi aie, agena, agena no na waiwai paa a me na hana e ae.  E kipa mai i ike.  He oluolu ka auhau.

       Keena hana, ma kekahi keena iluna o ka hale aina mauka iho o ka Hale Leta (New Modle Lunch Room.)

my 20—6 ms.

 

Halekuai a me Inukope.

 

       UA WEHE AE NEI AU HE HALE kuai me Inukope hou, aia mauka o Kapalama ma ke Alanui Moi, kokuke no ma ko J. @ pai wahi.

       He eni ke kumukuai o ka’u mau lole a me rumi, malaila e inu ai i ke Kope, ono @ Kona @.  Malaila no e loaa ai @@ ua moa, a he lawe wale aku no a ai iho @ pumehana, he makepono loa hoi.

Lum Hee.

jan. 3 – 1 mon.