Ke Aloha Aina, Volume I, Number 6, 29 June 1895 — Page 1

Page PDF (695.13 KB)

This text was transcribed by:  Diane Poche
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

"UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO"

BUKE 1     HONOLULU. POAONO, IUNE 29, 1895.      HELE 6

Ka Makai Kiu

O KE

Keena Waihona Buke o

Nu Yoka.

SALIUKA OPIO,

A O

KE KAPENA MAKAI HAWADA.

KE PIHI I NA-HA-HA.

MOKUNA V.

KA MANOLANA POHO.

 

Ua naauao loa oe ma kou hoolohe @a i ka'u kauoha, a ua hiki hoi ia oe @ hiamoe ilalo a hiki i ko kakou wahi @ hele aku nei.

@ku ae la keia kamailio ana ona, o @a wa no ia i puka aku ai iwahi a ki @ la i k apuka a paa.

@a hiki loa no ia Maud ke lohe ae i @ pahupahu ae o na kapuai wawae o @ o ka oneki, a me na leo walaau no @ huki ana i ka heleuma iluna, a ma @oneki oia i hoomaopopo iho ai eia @kuu ke holo nei.

Pilihua loa iho la oia iloko o ia manawa, a he hora a oi ae mahope iho, lohe ae ia oia i ka hakeke ana mai o ke pani puka.

@e kekahi manawa, aole oia i hoomaopopo ae no kela mea mawaho, ka @ili a@ la kona houpo no ka manao@ , a hele aku la oia a pili ma ka pu@.

Owai kela? i pane aku ai oia me ka leo haahaa.

Hoholo mai la ka haina ma ka puka ai:

He hoaloha.  E koa oe a e hoomanawanui, a na'u no e hoopakele aku ia @.

@o ka ikaika loa o ka leo i pane ia @ oia no ka wa i lohe ia aku ai ke @i ana mai o kekahi pu panapana, a @ou ae la ka poka maluna o ke pani @

@a kiu e! wahi a ka leo.

@ hopu aku? E hopu!! Mai hoo@ @iu e hapu i ka meheu.

Nui mai la na leo uluaoa mawaho, @ake iho la ka manaolana o ke kaikamahine e nape malie ana ma kona umauma.

Ikeia ae la kona hoaloha huli mea pohihihi, me ke kanalua ole, ua haule iho la oia imua o kona mau enemi ma ke ano pio.

 

MOKUNA VI.

Ka Luakupapau Iloko o ka Wai.

O na hoolaia ana a mado a me kana keiki Ralston, i haawi ai, ua holopono loa i ko laua manao.

Ua manaoia loa laua ua lilo ke kaikamahine malalo o ko laua mana, o ke kanaka a laua i noonoo nui ai ua make oia.

Aka, ma ia mea he kuhihewa nui ia o laua.

Aole i make o Saliuka opio ka ma kai kiu.

O ka puupuu i loaa aku iaia, aole oia i make.

O ka oni ana a kona poo i ka wa i hahau ia iho ai, oia no ka mea i pakele ai o kona ola.

Oiai ka ikaika i lawa no ka apahu ana ae i kona ola aole no i nalowale kona noonoo.

I ka manawa a Ralston i huli ai i ke ki i hoopaa ia ai na kupee keleawe ma na lima o Mako, ua hoomaka ae no kona ola maikai.  I ka wa o lakou i hoomau ai no ke kamailio ana no ka makaikiu, e pii mahuahua ana kona ikaika hoohana, oiai lakou e manao ana ua make.

Ia wa no hoi, e hoaiki ae ana no kona mau maka, i ka wa a laua e hapai ana i kona kino maloko o ke keena, a e hoomaiule wale ana oia.

I ka wa e manaoia ana e ki aku iaia i ka pu, e makaukau ana no oia e lele ma kahi e.

I ka manawa hoi ona i lohe ai i ke kani ana o ka laka a hoopaa ia iho la oia ma ke ano he pio, ua hoopuka ae ia oia:

Paa ana ka hoi wau iloko o keia mau lua inoino.  Ina e loaa ae ana he wahi mea malamalama ia'u, alaila, o ko'u pakele no ia mai loko aku o keia lua.

haha iho la oia iloko o kona eke, a loaa iho la iaia he hookahi wale no wahi laau koe.

Aole no i haalele mai ka laki ia'u, wahi ana.

Lalau iho la kona lima i ka pela a owili ae la, maopopo iho la iaia he mauu maloo ko loko, haehae ae la oia ma ke poo o ka pela a unuhi ae la me ka poho lima i piha pono i ka mauu maloo, alaila, koe ae la i ke kukaepele a hoa ae la, me ka unuhi hou ana ae i ka mauu maloo a nui, alaila, ana iho la i ke akea o ka rumi.

Ua maopopo no iaia aole i haalele ­­­­­­­­mai ka poe puni koko ia luna ae o ka oneki, oiai e lohe ana no oia i ko lakou mau leo e hauwalaau ana.

Aole loa ona makau ia lakou no ko lakou ike iho i ka malamalama o lalo.

O kana ana i ke keena, aole ia he mea e paupauaho ai no kona manaolana.  Na paia, ke pili a me na papa pohaku, a maopopo koke iho la iaia, aole oia e hiki ana ke pakele.

Aole i loaa iaia kekahi mau maawe o ka malamalama maluna ae ona, a hoomanao ae la oia, aia paha malalo ae no ona kahi e lanakila ai oia.

Hoomaka iho la oia e kahi i ka lehu loaa iho la iaia malalo ae o ka pela ke ki a Mado i haawi mai ai iaia e wehe i ke pani o ua keena la.

Hele aku la oia a ma kahi o ke pani puka, a hookomo aku la i ua ki la, aia hoi ua kupono loa, lohe koke aku la nae oia i na leo uwa o ua poe la mawaho, aole oia i wili koke ae i kana ki ma ka puka.

Hoi hou aku la oia a ka pela, owili hou ae la i kukui nona e like me mamua.

I ka paa pono ana a ho-a ae la oia, ia wa loha koliuliu hou aku la oia i na leo hauwalaau o ua poe nei mawaho koke mai o kona keena.

Mahope koke, lohe aku la oia i ke kahi mea kaumaha i ka haule ana iho, a hoomaopopo ae la oia, aole kela he mea okoa, aka, he pani puka ia i hookuu ia iho ilalo.

No kekahi mau manawa mai, hoolono ae la oia, aohe leo pa-e mai mawaho, hooholo koke iho la oia i kona manao, e hana oia e like me ka hiki ia ia.

Wili ae oia i ke ki, a wehe aku la i ka laka, a pela no ma kekahi keena hou aku.

Leha ae la kona mau maka iluna, ike ae la oia ua pau ia iho, pinana ae la oia iluna a loaa ke pani, hoao ae la oia me kona ikaika a pau e wehe i ke pani, aole nae he hemo iki, ua nui loa kona paakiki.

Hopu koke ae la oia i kekahi kaulahao e moe ani mai ke pili a i kekahi paia pohaku o ke keena, hele aku la oia malaila a hiki i kona hoea ana aku me ka maalahi ma ke keena mua ana i noho ai me Mado a hahauia ai kona poo.

Me ka eleu nui, aole oia i hoopau wale i kona manawa ma ke ku wale ana no, aka, l@kei ae la oia ma ke alapii a komo ae la oia ma ke keena pouli a Mado i haawi ai iaia i ka hana i ka wa mua loa.

Aneane e pau ke kukui mauu maloo ana i lawe mai ai mai lalo mai, ike aku la oia i ka ipukukui e ku ana maluna o ke pakaukau.

Hoao aku la ia i ka puka, ike iho la oia ua paa i ke ki ia, wehe ae la nae oia a hemo, loaa iho la iaia na pu panapana, na pahi a me na pahu poka raifela.

Lawe ae la oia i elua mau pu panapana, hoopiha iho la me ka awiwi loa a hookomo iho la iloko o kona eke, alaila, lawe ae la oia i hookahi pahi a hookomo iho la iloko o kona kamaa, a o kekahi iloko o kona pakeke, a wehe aku la i ka puka a komo aku la ma ke kahi rumi.

Hookomo aku la oia i kana ki ma ka puka o waho a hemo, oili aku la oia no waho o ke alanui, a holo awiwi aku la no Dike Slip.

I kona hiki ana aku ilaila, ike aku la oia i kekahi waapa e hoe ia ana iwaho me ka awiwi loa maluna o na wai o ka muliwai.

Ike pu aku la oia i ka moku kiakahi me na kukui ulaula ekolu, aole loa he mea e kanalua ia ai e hiki aku ana iluna ona o Mado a me kona mau hoa e lawe ana i ke kaikamahine.

Ku iho la oia e noonoo i kana mea e hana ai, ina hoi oia e kali a loaa iaia kekahi waapa nana e lawe iaia iluna o ka moku, e holo e auanei ka moku ma mua o kona hiki ana aku.

Nolaila, hooholo iho la ia, e au maoli no ka pono mamua o ke kali ana no kekahi kokua.

He poe kanaka no kekahi i ua ma kela wahi i ka wa hooilo o ka makahiki iloko o ka hau ana a hiki i ka moku, aole he mau ulia pilikia i loaa i kekahi o lakou.

O keia mau mea kana i noonoo ai mamua o kona au ana, oiai ua paa kona manao e hopu i ke kaikamahine, a e hopu i ka pepehikanaka.

Wahi ana i olelo ae ai, he oi aku ka hanohano o ka mea e lawelawe ana i ka oihana ke loaa iaia na popilikia, mamua o ka palaleha ana a lilo i mea hoohenehene ia.

He kanaka opio maa oia i ka au, he mea oiaio loa o ke anuanu o ka wai, ua like ia me ke kuikele e houhou ana i ka ili, aka, aole ia he mea nona e hopohopo ai.

Ia wa no lele aku la oia iloko o ka ai a au aku la me ka mama loa a pili ma ka aoao o ka moku, a oia ka wa a na luina e hiu ana i ka heleuma me ka ike ole mai ia ianei.

I kela manawa, hopu ae la oia i kekahi kaulahao e lewalewa ana, a ma ia wahi oia i hele aku a paa aku loa ma ka ihu o ka moku.

Iaia no a kau aku ma ka ihu, huki ia aku la ua kaulahao la a kau iluna, a kau pu aku la me ka heleuma, uu ia ae la na pea, a hoomaka anu la ka moku e holo me ka pahee@ni, oiai ka makani e pa ana ma kona aoao.

He hapaha hora a oi ae, hoololi ae la ka makai kiu i kona kulana, e kiai ana no kona wa pono, alaila, elekei aku la oia ma ka aoao o ka moku a ko mo ku la iloko o kekahi paila kapolena a pee iho la.