Ke Aloha Aina, Volume I, Number 6, 29 June 1895 — Page 2

Page PDF (770.36 KB)

This text was transcribed by:  Reya Liilii
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

2          KE ALOHA AINA, POAONO, IUNE 29, 1895

 

            Ua maopopo no iaia, o ka waapa o Maud i lawe ia ai no ka moku, ua hoo paa ia mahope.

            A ina hoi e loaa aku ana iaia ke kaikamahine, alaila, hookau iho no iluna o ka waapa, oki ke kaula, a hoe i uka o ka aina.

            Hooholo iho la oia i kona manao, e huli mua oia i ke kaikamahine, ua manao no oia aia mahope kahi i hoopaa ia ai.

            Me ka eleu nui, hele aku la oia a ma hope, me kona hoomaopopo no e ike ia mai ana no oia e kekahi mea o luna o ka moku.

            O ka pouli e aaki ana ka mea nana i hoolana mai i kona manao no ka hiki aku i kahi ana e lia nei.

            Iaia e iho ana mahope o ka moku, maalo ae la kekahi liuna ma ka oneki, aka, aole oia i hookaulua iho a nana aku iaia.

            Hiki aku la oia ma ka puka o ke keena o hope, kikeke malie loa aku la oia.

            Makau iho la oia o lohe ia mai, nolaila, hoopau iho la oia i kana kikeke ana, a wauwau malie loa aku la me he uka lele la.

            No kekahi mau manawa ana i wauwau ai, lohe aku la oia i kekahi mau keehina wawae i ka nehe ana mai

            I kela wa hoopili aku la oia i kona pepeiao ma ka puka ki, me ka leo nahenahe i ninau mai ai o Maud

            Owai kela?

            He hoaloha

            Alaila, pane hou aku la me ka leo malie ka makaikio

            E aho nui oe, a e koa, a na'u no oe e hoopakele.

            I kela wa no ana i kamailio aku ai, hihio ana kekahi poka maluna ae o kona poo, a komo aku la ua poka la ma ka puka.

            Ia manawa no i hooho mai ai o Mado me ka leo nui.

            He kiu e! He kiu e!

            Maluna ona, mai haawi aku i manawa nona e pakele ai.

            I kela manawa no paa mai la oia i ka hopu ia, aole loa he wahi manawa e hiki ai i ka makaikiu ke hoohana i kana pu pana@ a me ka pahi hou puuwai.

            O ka lua iho la keia o ko laua hakoko ana me Mado no ka make a me ke ola ma ia po hookahi.

            I keia wa a laua e ulele la, haule iho la ka pu panapana a Mado ilalo, aole hoi i loaa iki iaia he wahi, manawa iaia ke huki ae i kana pahi.

            Aka, me ka ikaika i loaa ia laua pakahi, hakaka iho la laua ma ke kulana he kanaka he kanaka.

            Me ko laua mau lima piha me na aahuki o ke oolea, hakaka iho la laua maluna a malalo, a hiki i ka wa i paa loa ai ka puu o Mado, aole e hiki iaia ke oni.

 

PEPE HOONANI HALE!!

 

            A no mai nei i hiki mai ai na Pepa Hoonani Hale ano hou loa ma ka Hale Kuai o Waila ma, ma ke kihi o na alanui Papu me Moiwahine. He oluolu loa, ke kumukuai, no ka mea, he nani maoli no na Pepa o na ano waihooluu like ole.

            E kipa nui ae, a e kuai makepono ia na Pepa i mea Hoonani no ko oukou mau home.           WAILA MA.

            my 20-3ms.

 

He Moolelo

-NO-

ANADAREA,

-A ME-

TIDORA,

A I OLEIA, NO

HIRALIA.

KA UI NOHEA.

 

NA IPO ELUA I KE ALOHA HOOKAHI

 

MOKUNA II

KA MOIWAHINE

            Mahope iho o ka laua puili aloha ana no ka manawa hope, ua hookuu ae la ka pili a ua mau opua la, a oia ka wa a ka lede malihini i hookuu mai ai i kana aloha Anadarea.

            Me na maka i piha i ke aloha i nana hoomau mai ai oia ia Anabarea, a i ka hala ana o kekahi mau sekona, huli ae la oia me ka hookuu ana iho i kona uhimaka a holo pololei aku la no ke alanui ana i hele mua mai ai.

            Ua nana hoomau aku la o Anadarea i kana aloha e kuoe hookahi la i ke ala me ka ukana nui a ka manao, a na ia mea i hookupouli mai i kona noonoo, a puana ae la oia me keia mau huaolelo walenia.

            E ke aloha a nei puuwai, ke hoi ala oe me ka hookuu ana mai ia'u e noho me ka hoomanawanui, aka, mai poina i ka'u kauoha.

            I kona kaalo ana ae ma kekahi kihi alanui ua naiowale aku la oia mai na maka aku o Anadarea, a oia kona wa i pani aku ai i ka puka pa a huli hoi mai la no kona keena.

            He mau hora mehameha keia o na huina alanui, a o ka leo o na poe ona a me na poe pepehikanaka a me ka powa, oia wale no na mea e halawai mai ana me na kamahele, aka, aia he oiwi i piha i ka ui a me ka nani ke niau hookahi la iloko o ia mau hora, a o ua mea la, oia no ka ui nohea Dora e huli hoi ana kona home.

            Ua halawai aku oia me kekahi pualikoa ma ke alanui, a ua ninaninauia oia aka, ua hookuu hou mai lakou iaia ma ke ku ole ana i na rula o ka oihana.

            Ke hoomau nei oia i ka hoi ana me na kaina wawae anau, a mamua o kona hiki ana aku i ke alanui nui o ke kula nakauhale, ua hui hou iho la oia me kekahi pualikoa hou e hoohaunaele ana. A i ko lakou wa i ike mai ai ia ianei, ua holo koke mai la lakou a hopu iaia.

            Ua hookokoke mai la kekahi poe a wehe ae la i kona uhimaka, a ahuwale ae la na helehelena ui o ua, Dora nei, ia wa ua komo mai la ke ano hopohopo iloko ona, a hoao aku la oia e holo, eia nae, ua paa e aku la oia i ka hopu ia e kekahi poe koa, a no ko lakou ona, ua hiki ole ia lakou ke moomaopopo mai i ke ano o keia wahine.

            Ua kupono kena wahine na'u, i pane mai kekahi koa.

            Aole i kupono nau, ua kupono keia na ka haku o kakou; wahi a kekahi koa.

            Ua pono!  Ua pono!!  Na ka haku o kakou kena wahine ui I hooho like mai ai ua poe koa la,

            Ua hapai ae la lakou ia Dora a kaikai aku la iaia no ka hale noho o ua poe koa nei, ia wa ua uwa ae la ola me ka leo nui me ka manao e loaa iaia keka hi kokua, aka, ua paa ia iho la kona waha e kekahi koa.

            E hamau e keia wahine opio, a i ole pela, e make no oe ia makou.

            Ua hoomau aku la lakou i ka hele ana a hiki mawaho pono o kekahi hale kiekie, ua kikeke aku la kekahi koa i ka puka, aole i emo ua hemo mai la ka puka a oili mai la ke poo o kekahi elemakule.

            Heaha ka makemake e o'u mau hoa o ka hiki ana mai nei o keia wanaao?

            I lawe mai nei makou i kela wahine i wahine na ko kakou haku.

            Hemo mai la ka puka a lawe ia aku la oia no ka umi iluna loa o ua hale nei.

            Aole e hiki ia Dora ke hoomaopopo ae, aia la oia i hea e lawe ia nei.

            Ua hoomau aku la lakou i ka hapa?  hua ia Dora ma kekahi alapii loihi, a i ko lakou kau ana iluna, e hamama mai ana ka puka o kekahi rumi nui, ua komo aku la lakou iloko a hoomoe iho la iaia iluna o ka papahele

            E hele kakou e huli i ka haku o ka kou a makana aku iaia i keia wahine opio.

            Owau ke malama iaia, a e hele ou kou e kii i ka haku o kakou, i pane ae ai kekahi koa

            Gwau; wahi a kekahi.

            Ua ulu ae, la he hoopaapaa mawaena o lakou, a i ka hope loa, ua hooholo iho la lakou o lakou like no a pau ke hele e huli i ka haku o lakou.

            Puka aku la lakou iwaho me ke ki ana i ka puka, a haawi ae la lakou he mau huro ana no ko lakou haku.

            I ko lakou wa i hala aku ai, ua ala ae la o Dora iluna a hele aku la ma ka puka aniani, a nana aku la iwaho.

            Ike iho la oia aohe ona wahi e pa kele ai, no ka mea, he kiekie loa kona rumi mai ka ilihonua ae, a ina oia e lele ana mai ka puka aniani mai no ke alanui, he mea maopopo, e make ana oia.

            Ua ike pu aku la oia i ua puulu koa ona la e hele hikaka ana i ke alanui, a ua like lakou me na holoholona hihiu ma kana hoomaopopo aku.

            Uwe iho la oia me ka ehaeha nui no ka hoomanao ana ae ia Anadare, a me kona hanohano nui ano i haalele ai mahope e ke aloha.

            Iaia e nana hoomau ana i ke alanui, ike aku la oia i ka maalo ana ae o ke kahi kanaka elemakule aoo, a e paa ana he pauku Iaau nui ma kona lima hema.

            E kokua!  E kokua!!  E hoopakele ae ia'u!!! wahi a Dora me ka leo o ka mea i pilihua i ke kaumaha.

            Leha ae la na maka o ua kanaka la iluna a ike aku la i kekahi wahine opio e noho ana ma ka puka aniani, a he mau panaina i papahi ia me kekahi pua rose ke pahola ana ma kona mau papalina.

            Aia anei oe iloko o ka pilikia? wahi e ua kanaka la.

            Ae, eiau au iloko o ka poino.

            E hoopakele ae ia'u ano, wahi hou a ua lede la i pane mai ai.  O ka mana wa kupono wale no keia e hiki ai au ke pakele.

            Ua lohe pono aku la ke kanaka aoo i keia mau olelo i pane la mai e ka wa hine opio, a ua kana i nalu iho ai iloko ona.

            Ua oi aku ka nahenahe o ka leo o kela wahine opio mamua o kekahi bele dala.

            Pehea e hiki ai ia'u ke hoopakele ia oe, oiai, aia oe iluna loa i kahi hiki ole i ke kanka ke pinana aku, koe wale no na manu?

            O ka hana a keia kanaka h hoola kalaka holoholona, a ua kaulana loa ia ma ia ano hana o ka hoolakalaka holo holona.

            E hoopakele ia'u, ina e hiki ia oe, a e loaa no ia oe kekahi uku makana kiekie.

            Kulou iho la ke poo o ua kanak la ilalo me ka noonoo ana i kana mea e hana ai, i hiki ai lala ke hoopakele ae i ka mea poino.

            Aole he hiki ke kiola i ke kaula Huna o ka puka ahiani, no ka mea, he kiekie loa.

            A ua ike pu iho la no hoi oia iloko o ia manawa, o ke kaula wale no ka mea e hiki ai ke hoopakele, aole he mea okoa.

            Mahope iho o kona kelou ana, ua ea ae la kona poo a kuhea aku la me ka leo nui.

            E hoomama i kou mau kaumaha e ko wahine, e hoao no au e hoopakele ia oe i keia manawa.

            Huli ae la ua kanaka nei a holo aku la no kona hale, pua ka uwahi o Kula iaia e kuupau ana i kona mama holome he lio heihei la.

            I kona hiki ana aku i ka hale, komo aku la oia iloko o kekahi keena a lawe mai la i kekahi pokaa lopi silika a me ke kaula kuaina.

            Komo aku la no hoi oia iloko o ke kahi rumi hou aku a lawe mai la he apana waiu haia a me kekahi pokaa kaula nunui, a me ia mau mea oia haalele aku ai a hele aku la no kahi hoopaa ia ai o kana mau holoholona punahele.

            Noonoo iho la oia, owai la ka holo holona mama i ka pii, a mahope hoo puka ae la oia:

            No ke ola o kela wahine, ke lawe nei au i kahi o ka'u mau iole keokeo punahele i mea e hoopakele ai iaia mai ka poino ae:

            Hopu aku la oia he ekolu iole a hoo komo iho la iloko o kona papale, hele aku la ia a malalo pono o ua hale  kiekie a kahea aku la

            Aia oe mahea e ka wahine poino?

            Eia no au, wahi a ka pane.

            E hoomama i kou naau, ao ka mea e hoopakele ano au ia oe.

            I kona wa i wehe ae ai aia hoi, ua hoopuiwa ia oia i ka ike ana aku kahi mau lole elua e pii aku ana

 

            E hoomanawanui iho kaua e ka mea heluhelu i ka alawa ana iho i na @ hooni puuwai a Anadarea.

                        (Aole i pau.)