Ke Aloha Aina, Volume I, Number 9, 20 July 1895 — Page 8
This text was transcribed by: | Maggie Butterfield |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
POAONO, IULAI 20 1895.
N UHOU KUWAHO
KE MAU LA NO KA HAKAKA MA CUNA
Ua hoopuniia na pualikoa aupuni e na kipi. He mui hoi ka poino o na poe kipi.
Havana Iulai 8 – He mau hoike kai hiki mai nei mai Sanatiago de Cuba mai, e hoike ana o Mekia Sanchez ka Alihikaua o na pualikoa aupuni, ua hiki aku i kahi hoomoana o na pualikoa kipi, me 1,5000 koa malalo o ka luna kipi Rabi i hoonohoia ma Manzanillis.
Ua hoouua aku hoi o Mekia Sanchez ia Mekia Aznar, he elele e koi ana e huipu laua a e lwlw like aku maluna o na enemi. Ua hopu pio ia ka elele, a li ia oia la wa ua hoouna aku lakou (na kipi) he elele apuka ia Media Sancher me ka inoa o Mekia Aznar, e hoike aku ana (me ka hoopunipuni) aia he lele kaua ana aku maluna o na kipi ma kekahi wahi e ae. Ua puni iho la o Mekia Sanchez, a hoomaka koke aku la ka hele no ke kaua e like me ka olelo o ka palapala.
Ua kupilikii loa kona puali, mamuli o ka hoohalua puniia e na ememi. Ua hoouka mai la na enemi i na Sepania ma ke ano wiwo ole, e hookuu ana i na poino weliweli a ka make. Ua hiki ole i ka pualikoa ke ku laina aku, mamuli o keia ulolohi ana. He elua kakiana, he hookahi ma ke poo o kekahi puali he kanakolu kanaka, a o kekahi ma ke poo o umikumamalua kanaka, nana i hakoko aku a loaa ka lanakila ana a hoauhee loa ia na poe kipi, mamuli o ke ki hooponopono ole ana ma na aoao a pau me na pu raifela. Ua luku nui aku lakou, a hiki ole i na enemi ke ku mai. Ia wa, ua hoouka holookoa mai la ka pualikoa aupuni, a hoauhee aku la i na kipi me ko lakou make he 280 ka nui, a he 50 wale no ma ka aoao o ke aupuni.
KA POLULUHI KAUA MA TUREKE.
Sofia (Bulgaria) Iulai 4: Ua hopu aku na mana aupuni o Tureke i na moku a pau loa ma ka muliwai Vardar i mea e kue aku ai i na puali hoohaunaele o Macedonia mai ke hui launa pu ana o kekeahi i kekahi. O kekahi hapa o na kanaka o Kaazanevrodop, ua hoakoakoa ae ia lakou iho i poe kue aku i ke aupuni. Ke upuia la e hoea mai ana he poino mamuli o ka noho mana ana o na Tureke maluna o na moluaina o Alabania. O keia ka mea nana e koi aku i na mana o Europa e kahea i aha kuka e hui me ko ke Suletana manao no ka ae ana i ano hooponopono no na apana mahele aina Karistiano o Tureke.
Ua Ike Pono Iho La
Maloko o ka hoike a ka Aha Euanelio Hawaii o ka 1895, i hoopukaia ae nei ua ike pono iho makou i ko Rev. O. P. Emekona ike pono ana iho i ko kumu o keia mokuahana nui ana iwaena o na hoahanau o na Ekalesia Hoole Pope Hawaii a me na kahu o lakou a penei ka Emekona olelo.
“E like me ka makou hoike mamua aku nei, pela no keia.”
*** “O na ninau kalaiaina, ka mea nana e hoomau nei e mahele i ke anaina hui o oa kamaaina (Hawaii) a e kaohi ana i ke kumu noho olulolu like ma na hana Ekalesia.”
Ina ua ikeia iho la ka mea nana i hoomakuahana na Ekalesia Hawaii, alaila, heaha ka mea kupono e hana ai oukou? Aia a hoopau ia na mea hoomokuahana, alaila, hoi hou mai ka maluhia. Aka, ina he olelo wale iho no, alaila, aole no e pau ka pilikia.
Olelo Hooholo Hoalohaloha
I ka Mea mahaloia, W. H. CUMMINGS, a me ka ohana iloko o na haawina o ka ehaeha nui. Me ka welina.
Oiai; ua oluolu i ke Akua ka Makua Mana Loa, ka lawe palanehe ana aku i ka hanu ola makamae hope loa o kau aliiwahine i aloha nui ia, Mrs. Clarissa Cummings, ma ka hora 6 p. m. , o ka la 15 o Iune, 1895, ma ko olua home aloha ma Kalihi, nolaila:
Ua hooholola: O makou o na lala o ka Ahahui Paio Imipono Karistiano o Kalihi, o na kane a me na wahine, ke komo pu aku nei makou ma o ko makou komite la me oe a me ka ohana i hoonele ia i ka makuahine ole, e auamo pu i ke kumakena lihaliha no ka mea i hala aku i ke ala hoi ole mai, no na ala gula omaomao o Ierusalema hou, nolaila:
Ua hooholoia: A oiai no hoi, mamuli o ko olua komo pu ana mai a hapai like i na hana maikai e hooholo mua ai i ko Iesu Karisto Ekalesia ma Kalihi nei, a o na paia o neia mau hale na hoike no ia mau mea, ua holo nani io ka malamalama o ke ala, nolaila;
Ua haoholoia: Ke uwalo ae nei makou i ka Makua Lani, e ninini iho i ke kehau o Kona hoomaikai ia, a e hooma-u iho i kou puuwai ehaeha no kau wahine i aloha nui ia, ka mea no na ka uhane i lele maopu aku la ma ka welona liula.
O makou iho no me ke aloha ma o kko makou Komite la,
J. S. KEAWE,
D. P. KELIIKAPAOLE,
D PUHI
Kalihi-waena, Iune 25, 1895
He onene kaua ko Tureke e lohe ia mai nei.
Kauka
AMANA.
Keena, ma kahi o Kwong Sing Tong
KAUKA LOEA O KA AINA PUA.
Ua hiki ke hoolaia keia a me keia ano ma mai ko na kane, wahine a me na keiki hihi. O na ano mai hano, na hiki loa ke hoola ia, a pela pa no hoi me na ma’i puuwai a me na ano mai o ke no a pau, pela nie ha mai Korela, ka Hebeia, Piva Lenalena, Lepera Maialu. Ua hiki loa ke oloi a hoomaeniae i na paiapu o ke kino a me ke koko ino. Ua hiki i ka’u laau ke hoohemo i ka lepo paa mo ku hoohemo ana i na keiki i ka wa e naliunahu ana me ka poina ole. He laau no kekahi ia ka hoopunopono hou aoa i na waihona keiki, a i ka wa e mu ki i keia hou, e malama ioa i na ruta o ka iau ana, e loaa no ke keiki i ke piva i loaa ole he keiki mamua aku.
E nau mai i ikemaka, he @@ maikai nui keia no na makamaka i hoooele ia me ia haawina makamae.
E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kipa mai aoa i hoha po me a o ma na ano a pau e pili ana i ka o oihana. E kipa mai o ka poe i loohia me na haawina pihhua a ka ma’i, a na’o e hooluolu aku.
KAUKA AMANA.
Helu 210 Alanui Maunkea
KAUKA
Yong Kam Pang,
(APANA)
Helu 306 Alanui Hotele
KAUKA LOEA O KA AINA PUA.
Ua hiki ke hoolaia kela a me keia ano ma’i, mai ko na kane na wahine a na keiki liilii. O na ma’i Hano, oa hiki loa ia ke hooia ia, na ma’i Akemama a me na ma’i a pau. Pela hoi na ma’i lele, Kolera, Hebera, fiva Lenalena, Lepera Maialii ke oko a me ka hoola ana pau pu me na mai koko ino. Ua hiki loa i ka’u laau ke hoohemo i ke keiki i ka wa nahunahu me ka poino ole. He laau no ke kahi no ka hooponopono ana i ka waihona keiki, a i ka wa e iou ai i keia laau me ka malama i ka rula e loaa no he keiki i ka poe i loaa ole he keiki mamua aku.
E NAUE MAI I IKE MAKA. He pomaikai nui keia no na makamaka i hooneleia me keia haawina ma kamae. E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kipa mai ana e kuka pu me a’u ma na ano a pau e pili ana i ka’u oihana.
E kipa mai e ka poe i hooluuluuia me na haawina pilihua a ka ma’i, a na’u oukou e hooluolu aku.
my27-1yr
Elia Kaululaau.
KAUKA HANA NIHO.
Ke hoike hou aku nei au imua o ko’a hoa makaainana a puni ko kakou nei Paeaina, eia no au ke hoomau nei ma ka’u oihana hana niho, ma ko’u Keena ma ke kihi o alanui Moi me Betala, ma ke alanui Moi ka puka e komo mai ai.
Ke kono aku nei au i ka poe a pau i loaa ko lakou mau niho i ka eha, a na’u no e hoopau aku i na haawina ehaeha iloko o ka manawa pokole loa, me ka’u mau laau i kaulana iwaena o ka poe a pau hele i mai io’u nei.
He wai auau no’u ka huki ana i ka niho, a iloko o ka ino ana a ka maka me ka palenehe launa ole ua hemo ia niho eha, a ua hiki hoi ke hoopiha i na niho me ke Gula, Kala a Iwi paha, me na uku haahaa a oi loa aku o ka maikai o ka hana ia ana me ka maiau nui.
E kipa mai e o’u mau makamaka, a e loaa no au ma ko’u keena hana, me ka makaukau mau e haawi aku i na ao ana i ka mea kupono e hana ai i ko oukou mau niho, me ka auhau ole aku ia oukou no ia ao ana.
Elia Kaululaau,
Kauka Hana Niho
Keena Hana, Kihi o Alanui Moi me Betela.
mu29-6ms
Hoolaha Pap@
Umi Dala Maka@@
E ike kuunei na ku@@@
ke papa ia aku nei ua @@@
pau, aole lakou @ hele @@@
kou mau kai lawaia, oia @@@
HONUAU a me MOK@@@
Pa Ekolu, oia o AN @@@
NOHOIKI a me PA@@
ma Kulihikai, mokupaa@@@
loa ka hele ana, ka lau@@@
mau wahi. O ka mea @@@
hoopii ia no ma ka Kanawai@@@
e hoike mai, a e hooia @@@
maluna o na wahi i hoi @@@
imua o ka Aha Hooku @@@
aku makana he lio nana @@
UN
Honolulu Iulai 1, 18@@
OLELO PAPA @
E ike Auanei na ka@@@
papa ia kau nei lakou, @@@
aku mahina o na Aina @@@
ALAMILII [A] A M@ ka @@
noa Mokupuni o Oahu, @@
na halakahiki, na maia ke @@
e helo ana maluna o ia ma @@@
kou ae ole,
He Umi Dala Maka @@
i ka mea nana, e hooiaio imua @@
lokolo i ka hoopaiia o ka @@@
SUN HOP SING @@
ma o T
Honolulu, July 5, 1895.
OLELO HOOLAHA @@@
E ike auanei na kanaka a @@@
o ka moi nona ka inoa maia @@@
olopa, Honolulu, Oahu, ko @@@
ke papa aku nei au i na kai@@@
lakou e haawi ma ke ana h@@@
la Mrs. Lukapeka Hina F@@@
a apono ole mai kela la aku @@
haalele mai ia’u me ke kau@@@
lana o na poe a pau loa e @@@
lakou mau poho.
Owau iho no
MANUF@@@
Niolopa, Honolulu, Iulai @@@@
HOOLAHA ! HOOLAHA
E ike auanei na kanak a p@@
makaukau ka mea nona ka @@@
nei no ka huki ana i na hale, a@@@
hoi ma ke kumukuai makepo@@@
pohaku no ka hoopihamoku, @@@
lawe one (eleele a keokeo) no ka @@@
ana, kawili puna hale, lawe i @@@
mea kanu, a houpiha aina paha @@@
kuai, he oluolu a haahaa ioa @@@
ma Kapalama ae nei, a i ole @@@
hana ma ke alanui Pauahi, maw@@@
alanui Kamika me Nuuanu, ma @@@
ka hale o C. B. Maile. E hou@@@
kauoha me ka eleu.
H. K. ALA@@@
my23 – 3ms
HE AINA KUAI
AIA MA KUNAWAI, ma @@@
ana i ka Mapunawai, ma ko M@@@
he apana aina kuai aku. Maluk@@@
he mau loi kalo a me kahi pa@@@
hoolimalima mua ko ia wahi @@@
hookahi makahiki, He mai@@@
keia apana aina, aole wahi pi@@@
hili ia ai.
Na ka mea kuai mai e uku @@@
palapala hoolili, a pela aku @@@
E ninau ia Sam K. Aki ma H@@@
i ole ia, e waiho ae i ko oukou @@@
ke keena o KE ALOHA AINA.
SAM K. AKI
Honolulu, Iune 19, 1895
HOOLAHA ! HOOLAHA !
Owau o ka mea nona ke inoa @@@
ke hoike ako nei au i na kanaka @@@
makaokau wau i na wa a pau loa @@@
ana i na piula a me na paipai @@@
loaa mai na kahoha la’u, he olu @@@
mau ka paao ka’u mea e hana @@@
au ma Leleo kokoke i ke ah@@@
Dolinehama.
S.K. KILA
@u27- 3mos.
HOOLAHA KUAI AINA
Ua makaukau ka mea nona ka @@@
iho nei e kuai aku he o mau apana @@@
pono no ka Pa-hale, ma kela wah@@@
makai o Kaluaopalena, ma Kalil@@@
ino o ka kiakini e pili la me ko k@@@
wahi.
O ke ano o na pa, he 85 kap@@@
alanui, a he 131 kapuai ka hoho@@@
E ikeia no ke kii o na aina @@@
Loio ola ke kihi o na alanui Moi @@@
J. L. KAULUKOU
mu22-3mos
SAMUEL M. KAAUKAI
IOIO ME ANA AINA !!
He Loio, a he Ana Aina, a he agen@@@
oiaio Palapala no ke Apana o Kona Moh@@@
o Oahu.
He oluolu ka uku ma ke kuka @@@
hooko kauoha me ka eleu.
Keena Hana: Aia ma ke Keena @@@
ka Hale Pohaku ma ke kihi o na alanui @@@
ano a me Moiwahine.
@@@ dly, wkly