Ke Aloha Aina, Volume I, Number 9, 20 July 1895 — Page 8

Page PDF (772.28 KB)

This text was transcribed by:  Maggie Butterfield
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, IULAI 20 1895.

 

N  UHOU  KUWAHO

 

KE  MAU  LA  NO  KA  HAKAKA  MA  CUNA

 

   Ua hoopuniia na pualikoa aupuni e na kipi.   He mui hoi ka poino o na poe kipi.

  

   Havana Iulai 8 – He mau hoike kai hiki mai nei mai Sanatiago de Cuba mai, e hoike ana o Mekia Sanchez ka Alihikaua o na pualikoa aupuni, ua hiki aku i kahi hoomoana o na pualikoa kipi, me 1,5000 koa malalo o ka luna kipi Rabi i hoonohoia ma Manzanillis.

 

   Ua hoouua aku hoi o Mekia Sanchez ia Mekia Aznar, he elele e koi ana e huipu laua a e lwlw like aku maluna o na enemi.  Ua hopu pio ia ka elele, a li ia oia la wa ua hoouna aku lakou (na kipi) he elele apuka ia Media Sancher me ka inoa o Mekia Aznar, e hoike aku ana (me ka hoopunipuni) aia he lele kaua ana aku maluna o na kipi ma kekahi wahi e ae.  Ua puni iho la o Mekia Sanchez, a hoomaka koke aku la ka hele no ke kaua e like me ka olelo o ka palapala.

 

   Ua kupilikii loa kona puali, mamuli o ka hoohalua puniia e na ememi.  Ua hoouka mai la na enemi i na Sepania ma ke ano wiwo ole, e hookuu ana i na poino weliweli a ka make.  Ua hiki ole i ka pualikoa ke ku laina aku, mamuli o keia ulolohi ana.  He elua kakiana, he hookahi ma ke poo o kekahi puali he kanakolu kanaka, a o kekahi ma ke poo o umikumamalua kanaka, nana i hakoko aku a loaa ka lanakila ana a hoauhee loa ia na poe kipi, mamuli o ke ki hooponopono ole ana ma na aoao a pau me na pu raifela.  Ua luku nui aku lakou, a hiki ole i na enemi ke ku mai.  Ia wa, ua hoouka holookoa mai la ka pualikoa aupuni, a hoauhee aku la i na kipi me ko lakou make he 280 ka nui, a he 50 wale no ma ka aoao o ke aupuni.

 

KA  POLULUHI  KAUA  MA  TUREKE.

 

   Sofia (Bulgaria) Iulai 4:  Ua hopu aku na mana aupuni o Tureke i na moku a pau loa ma ka muliwai Vardar i mea e kue aku ai i na puali hoohaunaele o Macedonia mai ke hui launa pu ana o kekeahi i kekahi.  O kekahi hapa o na kanaka o Kaazanevrodop, ua hoakoakoa ae ia lakou iho i poe kue aku i ke aupuni.  Ke upuia la e hoea mai ana he poino mamuli o ka noho mana ana o na Tureke maluna o na moluaina o Alabania.  O keia ka mea nana e koi aku i na mana o Europa e kahea i aha kuka e hui me ko ke Suletana manao no ka ae ana i ano hooponopono no na apana mahele aina Karistiano o Tureke.

 

Ua Ike Pono Iho La

 

   Maloko o ka hoike a ka Aha Euanelio Hawaii o ka 1895, i hoopukaia ae nei ua ike pono iho makou i ko Rev. O. P. Emekona ike pono ana iho i ko kumu o keia mokuahana nui ana iwaena o na hoahanau o na Ekalesia Hoole Pope Hawaii a me na kahu o lakou a penei ka Emekona olelo.

 

   “E like me ka makou hoike mamua aku nei, pela no keia.”

***   “O na ninau kalaiaina, ka mea nana e hoomau nei e mahele i ke anaina hui o oa kamaaina (Hawaii)  a e kaohi ana i ke kumu noho olulolu like ma na hana Ekalesia.”

 

   Ina ua ikeia iho la ka mea nana i hoomakuahana na Ekalesia Hawaii, alaila, heaha ka mea kupono e hana ai oukou?   Aia a hoopau ia na mea hoomokuahana, alaila, hoi hou mai ka maluhia.  Aka, ina he olelo wale iho no, alaila, aole no e pau ka pilikia.

 

Olelo  Hooholo  Hoalohaloha

 

I ka Mea mahaloia, W. H. CUMMINGS, a me ka ohana iloko o na haawina o ka ehaeha nui.  Me ka welina.

 

   Oiai; ua oluolu i ke Akua ka Makua Mana Loa, ka lawe palanehe ana aku i ka hanu ola makamae hope loa o kau aliiwahine i aloha nui ia, Mrs. Clarissa Cummings, ma ka hora 6 p. m. , o ka la 15 o Iune, 1895, ma ko olua home aloha ma Kalihi, nolaila:

 

   Ua hooholola:   O makou o na lala o ka Ahahui Paio Imipono Karistiano o Kalihi, o na kane a me na wahine, ke komo pu aku nei makou ma o ko makou komite la me oe a me ka ohana i hoonele ia i ka makuahine ole, e auamo pu i ke kumakena lihaliha no ka mea i hala aku i ke ala hoi ole mai, no na ala gula omaomao o Ierusalema hou, nolaila:

 

   Ua hooholoia:   A oiai no hoi, mamuli o ko olua komo pu ana mai a hapai like i na hana maikai e hooholo mua ai i ko Iesu Karisto Ekalesia ma Kalihi nei, a o na paia o neia mau hale na hoike no ia mau mea, ua holo nani io ka malamalama o ke ala, nolaila;

 

   Ua haoholoia:   Ke uwalo ae nei makou i ka Makua Lani, e ninini iho i ke kehau o Kona hoomaikai ia, a e hooma-u iho i kou puuwai ehaeha no kau wahine i aloha nui ia, ka mea no na ka uhane i lele maopu aku la ma ka welona liula.

 

   O makou iho no me ke aloha ma o kko makou Komite la,

 

J. S. KEAWE,

D. P. KELIIKAPAOLE,

D PUHI

 

Kalihi-waena, Iune 25, 1895

 

   He onene kaua ko Tureke e lohe ia mai nei.

 

Kauka

AMANA.

 

Keena, ma kahi o Kwong Sing Tong

 

KAUKA  LOEA  O  KA  AINA  PUA.

 

   Ua hiki ke hoolaia keia a me keia ano ma mai ko na kane, wahine a me na keiki hihi.  O na ano mai hano, na hiki loa ke hoola ia, a pela pa no hoi me na ma’i puuwai a me na ano mai o ke no a pau, pela nie ha mai Korela, ka Hebeia, Piva Lenalena, Lepera Maialu.   Ua hiki loa ke oloi a hoomaeniae i na paiapu o ke kino a me ke koko ino.  Ua hiki i ka’u laau ke hoohemo i ka lepo paa mo ku hoohemo ana i na keiki i ka wa e naliunahu ana me ka poina ole.  He laau no kekahi ia ka hoopunopono hou aoa i na waihona keiki, a i ka wa e mu ki i keia hou, e malama ioa i na ruta o ka iau ana, e loaa no ke keiki i ke piva i loaa ole he keiki mamua aku.

 

            E nau mai i ikemaka, he @@  maikai nui keia no na makamaka i hoooele ia me ia haawina makamae.

           

            E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kipa mai aoa i hoha po me a o ma na ano a pau e pili ana i ka o oihana.  E kipa mai o ka poe i loohia me na haawina pihhua a ka ma’i, a na’o e hooluolu aku.

                                    KAUKA  AMANA.

Helu    210 Alanui      Maunkea

 

KAUKA

 

Yong Kam Pang,

(APANA)

 

Helu 306 Alanui Hotele

 

KAUKA  LOEA  O  KA  AINA  PUA.

 

Ua hiki ke hoolaia kela a me keia ano ma’i, mai ko na kane na wahine a na keiki liilii.  O na ma’i Hano, oa hiki loa ia ke hooia ia, na ma’i Akemama a me na ma’i a pau.  Pela hoi na ma’i lele, Kolera, Hebera, fiva Lenalena, Lepera Maialii ke oko a me ka hoola ana pau pu me na mai koko ino.  Ua hiki loa i ka’u laau ke hoohemo i ke keiki i ka wa nahunahu me ka poino ole.  He laau no ke kahi no ka hooponopono ana i ka waihona keiki, a i ka wa e iou ai i keia laau me ka malama i ka rula e loaa no he keiki i ka poe i   loaa ole he keiki mamua aku.

 

            E NAUE  MAI  I  IKE  MAKA.   He pomaikai nui keia no na makamaka i hooneleia me keia haawina ma kamae.  E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kipa mai ana e kuka pu me a’u ma na ano a pau e pili ana i ka’u oihana.

 

   E kipa mai e ka poe i hooluuluuia me na haawina pilihua a ka ma’i, a na’u oukou e hooluolu aku.

            my27-1yr

 

Elia  Kaululaau.

 

KAUKA  HANA  NIHO.

 

   Ke hoike hou aku nei au imua o ko’a hoa makaainana a puni ko kakou nei Paeaina, eia no au ke hoomau nei ma ka’u oihana hana niho, ma ko’u Keena ma ke kihi o alanui Moi me Betala, ma ke alanui Moi ka puka e komo mai ai.

 

   Ke kono aku nei au i ka poe a pau i loaa ko lakou mau niho i ka eha, a na’u no e hoopau aku i na haawina ehaeha iloko o ka manawa pokole loa, me ka’u mau laau i kaulana iwaena o ka poe a pau hele i mai io’u nei.

 

   He wai auau no’u ka huki ana i ka niho, a iloko o ka ino ana a ka maka me ka palenehe launa ole ua hemo ia niho eha, a ua hiki hoi ke hoopiha i na niho me ke Gula, Kala a Iwi paha, me na uku haahaa a oi loa aku o ka maikai o ka hana ia ana me ka maiau nui.

 

   E kipa mai e o’u mau makamaka, a e  loaa no au ma ko’u keena hana, me ka makaukau mau e haawi aku i na ao ana i ka mea kupono e hana ai i ko oukou mau niho, me ka auhau ole aku ia oukou no ia ao ana.

 

                        Elia Kaululaau,

                                    Kauka Hana Niho

Keena Hana, Kihi o Alanui Moi me Betela.

 

                        mu29-6ms

 

Hoolaha Pap@

 

Umi Dala Maka@@

 

   E ike kuunei na ku@@@

ke papa ia aku nei ua @@@

pau, aole lakou @ hele @@@

kou mau kai lawaia, oia @@@

HONUAU a me MOK@@@

Pa Ekolu, oia o AN @@@

NOHOIKI a me PA@@

ma Kulihikai, mokupaa@@@

loa ka hele ana, ka lau@@@

mau wahi.  O ka mea @@@

hoopii ia no ma ka Kanawai@@@

e hoike mai, a e hooia @@@

maluna o na wahi i hoi @@@

imua o ka Aha Hooku @@@

aku makana he lio nana @@

 

                        UN

Honolulu Iulai 1, 18@@

 

OLELO  PAPA @

 

   E ike Auanei na ka@@@

papa ia kau nei lakou, @@@

aku mahina o na Aina @@@

ALAMILII [A] A M@ ka @@

noa Mokupuni o Oahu, @@

na halakahiki, na maia ke @@

e helo ana maluna o ia ma @@@

kou ae ole,

 

He  Umi  Dala Maka @@

i ka mea nana, e hooiaio imua @@

lokolo i ka hoopaiia o ka @@@

 

                        SUN HOP  SING  @@

                        ma o T

Honolulu, July 5, 1895.

 

OLELO  HOOLAHA @@@

 

   E ike auanei na kanaka a @@@

o ka moi nona ka inoa maia @@@

olopa, Honolulu, Oahu, ko @@@

ke papa aku nei au i na kai@@@

lakou e haawi ma ke ana h@@@

la Mrs. Lukapeka Hina F@@@

a apono ole mai kela la aku @@

haalele mai ia’u me ke kau@@@

lana o na poe a pau loa e @@@

lakou mau poho.

                        Owau iho no

                                    MANUF@@@

Niolopa, Honolulu, Iulai @@@@

 

HOOLAHA !  HOOLAHA

 

   E ike auanei na kanak a p@@

makaukau ka mea nona ka @@@

nei no ka huki ana i na hale, a@@@

hoi ma ke kumukuai makepo@@@

pohaku no ka hoopihamoku, @@@

lawe one (eleele a keokeo) no ka @@@

ana, kawili puna hale, lawe i @@@

mea kanu, a houpiha aina paha @@@

kuai, he oluolu a haahaa ioa @@@

ma Kapalama ae nei, a i ole @@@

hana ma ke alanui Pauahi, maw@@@

alanui Kamika me Nuuanu, ma @@@

ka hale o C. B. Maile.  E hou@@@

kauoha me ka eleu.

 

                                    H. K. ALA@@@

                        my23 – 3ms

 

HE  AINA  KUAI

 

   AIA MA KUNAWAI, ma @@@

ana i ka Mapunawai, ma ko M@@@

he apana aina kuai aku.  Maluk@@@

he mau loi kalo a me kahi pa@@@

hoolimalima mua ko ia wahi @@@

hookahi makahiki,   He mai@@@

keia apana aina, aole wahi pi@@@

hili ia ai.

 

   Na ka mea kuai mai e uku @@@

palapala hoolili, a pela aku @@@

 

   E ninau ia Sam K. Aki ma H@@@

i ole ia, e waiho ae i ko oukou @@@

ke keena o KE ALOHA  AINA.

 

                                    SAM K. AKI

 

Honolulu, Iune 19, 1895

 

HOOLAHA !  HOOLAHA !

 

   Owau o ka mea nona ke inoa @@@

ke hoike ako nei au i na kanaka @@@

makaokau wau i na wa a pau loa @@@

ana i na piula a me na paipai @@@

loaa mai na kahoha la’u, he olu @@@

mau ka paao ka’u mea e hana @@@

au ma Leleo kokoke i ke ah@@@

Dolinehama.

 

                                    S.K. KILA

 

                        @u27- 3mos.

 

HOOLAHA  KUAI  AINA

 

   Ua makaukau ka mea nona ka @@@

iho nei e kuai aku he o mau apana @@@

pono no ka Pa-hale, ma kela wah@@@

makai o Kaluaopalena, ma Kalil@@@

ino o ka kiakini e pili la me ko k@@@

wahi.

 

   O ke ano o na pa, he 85 kap@@@

alanui, a he 131 kapuai ka hoho@@@

E ikeia no ke kii o na aina @@@

Loio ola ke kihi o na alanui Moi @@@

 

                        J. L. KAULUKOU

 

                        mu22-3mos

 

SAMUEL M.  KAAUKAI

 

IOIO  ME  ANA  AINA !!

 

   He Loio, a he Ana Aina, a he agen@@@

oiaio Palapala no ke Apana o Kona Moh@@@

o Oahu.

 

   He oluolu ka uku ma ke kuka @@@

hooko kauoha me ka eleu.

 

   Keena Hana:  Aia ma ke Keena @@@

ka Hale Pohaku ma ke kihi o na alanui @@@

ano a me Moiwahine.

 

                                    @@@ dly, wkly