Ke Aloha Aina, Volume I, Number 11, 3 August 1895 — Page 6

Page PDF (743.14 KB)

This text was transcribed by:  Darren Okimoto
This work is dedicated to:  Kaimuki class of '78

KE ALOHA AINA

POAONO, AUG 3, 1895

 

MOIWAHINE LILIUOKALANI

            Mamuli o na lono i loaa mai, ua oia mau Kona ola maikai, a ke mau nei Kona hoomanawanui no na hoopai a ka poe nona ka mana e noho nei i keia wa. He nui wale na poe Moi i hoopaahaoia iloko o na au kahiko i hala aku, a iwaena o lakou, he poe Moiwahine kekahi i hopu ia a hoopaa pio ia ma kahi paa: Pela no ma Enelani, ma Sepania, a ma na aina kahiko o Europa.

            O ke Akua Kiekei Oia ka Moi o na Noi a me ka Haku o na haku a pau loa o ka lani a me ka honua nei. Nana hoi e kiai a e malama ia Liliuokalani iloko o Kona lokomaikai pau ole, pela ka leo kanaenae o ka pule a ko ke Akua poe kanaka.

 

He Hana Hoohoka

            Maloko o na la i hala aku nei, ua waiho mai la o Mrs. Wodehouse, ka wahine mare ponoi o ka Mekia J. H. Wode house, Komisina Beritania mua i pau iho nei, he noi ia Kuhina F. M. Hatch o ko na Aina E o Hawaii nei ina e ae ia mai oia e ike aloha hope aku i kona makamaka a hoaloha o na la loihi i hala ae nei, ka Moiwahine Liliuokalani. O ka pane i loaa aku, oia ka hooleia o kana poi ana mai.

            He mea nui ke noi a kela wahine, no ka mea, he kulana kiekie ko kana kane malalo o ka oihana o ke Aupuni o Beritania Nui, i hookauwa ai no na makahiki loihi he kanakolu. He kulana no hoi ko kona hoaloha ana i ako ai e ike hope loa, mamua ae hoi o kona kau ana ma ka moku i keia Poaha ae, a hoi pu aku me kana kane no ka home ma Enelani, Nolaila, o ka hana hoohoka a ke Kuhina o ko na Aina E. o ke Aupuni Repubalika o Hawaii i hana aku nei i keia wahine oia kekahi o na hana maua loa, e hiki aku ai ka lono i Beritania Nui.

            Ua ike pono makou, ua ae ia na makamaka o na paahao e ae, i hoopaa pu ia me ka Moiwahine Liliuokalani e ike, a e kuka pu, a pela no hoi i kekahi wa, ua loaa no ka ae ia mai i kekahi poe haahaa loa, e ike a e kamailio pu me Liliuokalani. A no keaha iho la hoi, ua hooleia ke noi a keia Mrs. Wodehouse i noi aku ai, e ike hope loa oia i kona hoaloha ia Liliuokalani?

            E lilo auanei na hana maua a hookae a keia poe i hana aku la, i mea e hoohoka mai ai la lakou ma keia mua aku. E hoi aku ana keia lede, a huai pau aku i na hana hoohoka a keia poe iaia.

           

Ka Hoole ia Ana e ike ia Liliuokalani.

            Ke hoike aku nei makou i ka moolelo i hoole ia ai ka ike ana i ka Moiwahine Liliuokalani, e like me ia i hoomaopopo ia ae ma ka Bulletin o ka la 31 aku la o Iulai, a penei na mea i hoike ia ae:

Ua waiho aku o Mekia J. H. Wodehouse ke Kuhina i pau o ka Moiwahine Victoria, he noi ma, o ke Komisina Beritania A. G. S. Haws la i keia Aupuni Hawaii, e hele aku e ike aloha hope i ka Moiwahine Liliuokalani, he mea ana i kamaaina nui ai i kona wa ma ka nohoalii, a i kamaaina pu hoi me kona ohana ma ka launa makamaka ana. O ke Kuhina hoi i pau (Wodehouse) e haalele koke mai ana oia i keia aina.

            Mahope iho o ka noonoo ia ana o keia noi no eha la ua hoike mai la ke Aupuni (Repubalika) ia Mekia Wodehouse aole e ae ia kela mauao i noiia mai ai. Mamuli o ke kumu ano nui i hoole ia ai, oia keia, o ka mea nona keia noi, ke mau nei no kekahi kulana oihana ano nui, a nolaila, o kona hui ana aku i ka paahao alii, he mea ia e hoala mai ai i na hauwawa ana, a pela aku, a pela aku.

            Mahope koke iho no, ua hoole ia mai no hoi ka ae ia ana o Mrs. Wodehouse e ike ma o kana noi la i ke Keena Oihana o ko na Aina E

            Mahope o ia, ua kakau aku oia he leta hamama i ka Moiwahine a ma o kona maa mau, ua kakau aku no oia me na huaolelo;-- I ka Mea Kiekei , maloko o ka palapala. Ua hoihoi hou ia mai kana leta mamuli o keia mau loina liilii i pili i na kulana ma ke ano o ka manao oluoluia.

            Heaha la hoi kana, ua pau aku la ia mau hana, ua hookoia paha kela olelo; Ina e noi mai kekahi ia oe i herena, e haawi aku (anei) oe iaia i pohaku? Ina e nonoi mai kau keiki ia oe i ia , e haawi aku (anei) oe iaia i nahesa?

 

KA HANA A KA POE HOOKAMANI.

            Ke ike nui nei makou i ka hoopiha ia o na nupepa haole a lakou nei, me na manoa hoinoino kumu ole i ka poe Luna Aupuni o Amerika.

            O keia kekahi o na hana ano e loa a keia poe e hoomau nei, oiai e hooikaika ana lakou e hoohui aku ia Hawaii nei me Amerika, eia nae, e hoao mau ana no nae lakou nei e hoinoino i na poo ma ka oihana Amerika, ke aupuni a lakou ake nei e hoohui aku.

            Ua loihi ke kamailio ole ana o ka inoa o Mr. Blount, kela kanaka i hooko pono i kana hana, a i keia wa, eia kou nei ke kuekaa hou mai nei i kona kulana, e hoahewa ana iaia.

            He maopopo ia makou ma ka ike maka ana aku, aia na lakou e hana i kekahi mea, alaila, ua pono ia, a ua hemolele maoli, aka, ina hoi na hai ae e hana ia mea hookahi no, alaila, ua hewa loa iho la ia!

            O ka hewa ia lakou nei, he pono no ia, a o ka pono he hewa hoi ia. I na o lakou nei ke hele e kiki pu i ka la Sabati, aole he hewa, a i na he poe e ae oia ka poe hewa loa! Nui ka hookamani o na hana a keia poe.

 

HE WA E HOOLONO AKU AI.

            O na lono a me na olelo e hoea mai ana i kela a me keia la, a ma keia mua aku he ano ko ia mea, a oia ka wa e hooikaika loa aku ai na pepeiao e lohe, heaha la ka mea i hoea mai no ka manawa.

            He hinai ka manawa, e hoopiha ia ana oia me mea hou a piha, aka, i na e komo ia mau mea maloko o ka pepeiao ua like a like loa, ka loa ana, me he mea la no aole no i hoopiha ia.

            He nui na lono e nune ana iloko o keia mau la, e pili ana no ko kakou kulana e noho nei aka, o ka makou e kau leo aku nei ia oukou e hoolonolono aku ko oukou mau pepeiao, a e nana aku ko kakou mau maka i ka hana a ke Akua, a lakou nei i haalele ai, a i hoowahawaha ai. E kokua no ke Akua i ka hoike ana mai ia kakou, i na lono malu loa e paa ia nei iloko o keia manawa.

            E hoike mai auanei Oia imua o ke akea, a imua hoi o ka malamalama o ka La, alaila ahuwale lakou nei imua o ka Lahui Hawaii

           

Ka Hana a ke Aupuni Repubalika o Guatemala.

            Ua hoolahaia ae nei ma ka nupepa Advertiser o keia la 31 o lulai nei, he wahi moolelo no ka hopuia ana a hoopaahaoia o Mr. H. N. Cross, he haole Amerika no Stockton ma Kaleponi.

            Ua hopuia oia ma ka manao wale mai he kiu oia no ke aupuni o Mekiko, a ua hoopaia oia he mau la iloko o ka halepaahao me ka hoike ole mai i ke kumu i hopu ia ai. Na ke Kuhina Amerika Mr. Young i hoopakele ae iaia. Aole loa he wahi manao mihi mai o na luna aupuni o

Guatemala iaia no ka lakou hana. Nolaila, ua waiho ae nei oia i kana koi i ke Aupuni o Amerika, he $5,000 e ukuia mai ma ke dala gula no na poino a kela aupuni i hana mai ai iaia.

            Ke nana iho i keia moolelo, ua like a like ka hana a ke Aupuni Repubalika o Guatemala, @ ia no oia ua iluna o @ me na hana a ka Repubalika o Hawaii nei. Nolaila, @ huia nei keia mau wahi @ liilii, a koi ia mai e Amerika @ uku i na poino a laua i @ ai.

 

Ohuohu ka Aha Me@

            Ma ka hoomaopopo a@ Aha Mele i weheia ai @ pono o na ohana o na po@ hao kalaina, ma ka @ nei, luluai 30, maloko o @ kini o Kaumakapili, oia @ o na anaina ulumahieh@ piha hauoli o na poe a pa@ ki aku ilaila.

            Ua nui na poe i hiki @ haiki ka hale, ua loaa n@ i ka poe i miki e, a ua@ iho la ka poe mahope @ kahi ole e noho ai.

            Ua maikai no hoi na @ na hana e like me na me@ nohonohoia. Ua ma@ kou i na kaikamahine @ makou, no ko lakou h@ nawalea ana mai i ko l@ himeni no ke kokua a @ ohana popilikia o ka l@ hui.

            He mea hauoli loa ia @ ka ike ana aku a me k@ ana aku i ko lakou m@ maikai i ka himeni, iloko @ kahi anaina nui nona @ e makaikai aku ana h@ ha ka nui. Nui ka ma @ o Miss Ward a pela n@ Miss Cummins. Nu@ mahalo i na poe mele @ kane, a me na poe hoo@ pila.

            Maluna ae o na me@ ua loaa ka hauoli me@ ole i na ulia poino a @ i ka hookuuia ana o na@

            Ke hoomaikai aku @ makou i na hoa o ka @ kua Aloha o na wahine @ hooholo pu me keka@ kokua mai e hapai i @ Mele holopono. A e@ he hoomaikai kaokoa @ no ke Kakauolelo @ Kokua Aloha, James @ lia Esq., no ka holop@ na hana hooko no @ me ka pomaikai o na @ likia o ko kakou lahu@ Ke Hooponopono nei o @

            Aole e hiki i kekahi @ a i kekahi poai kanaka @ lahui ke ike, a ke hoo@ i ka lehova hana mai @ aina, na aupuni a me @ o ka honua nei, aia w@ loaa mai ka hopena i@ kou, alaila, hoomaopopo @ Pela i ka wa kahiko @ wa ia Noa, ia Lota a @ ma Aigupita.

            O na hana hoopa@ wa kahiko loa, oia no@ wa. Ua pilikia na m@ pono a hoaloha @ hoopaakiki o ka puni w@ ia mea, ua hoopaakiki @ nao a me ka naau, e@ ke aloha kanaka, a @ kaualako aku i ka la@ ke aupuni e komo i@ pilikia.