Ke Aloha Aina, Volume I, Number 12, 10 August 1895 — Page 3

Page PDF (768.48 KB)

This text was transcribed by:  Ellen Opie
This work is dedicated to:  Kumu Patrick Makuakane

KE ALOHA AINA, POAONO, Aug. 10, 1895   3

 

 

@ Manuwa no ka Repubalika o Hawaii nei

 

            Na hoike ia ae ma ke Star o A@ nei, eia ka noonoo ia nei e @ aupuni, ka hooholo @okukaua no Hawaii @ waiho mai nei kela @@ moku o Glasgow ma @ he kii a me na hoaka o kekahi mokukaua i @ kapiliia no na aupuni @ e.  Ua manao ka poe @apili, he kupono loa ia @ Aupuni Hawaii.  @ oneki hookahi wale no @ moku, ua hoolakoia me na palekaua kila nona ka loihi he @ ka@uai, ua hanaia a kupono ao oa pukuniahi kani alapine, @ @ holo, ana he 12 nota i ka @ hookahi.  Ua hiki ke lawe @ mai kekahi moku i paa o ia @ Hawaii nei no ke $90,000. 

            Auwe! Eia no ka e hoi hou mai @na o Hoonuililo i Hawaii nei.  O ke akua lapu keia o @ nei i ka wa o ke Aupuni Moi i ka hoi pono ana ae nei ia lakou nei, pau na elelo i ke @olu, a haule na iwi auwae a lewalewa ilalo me he puna-ko-loa la!  Akaka loa ae nei ka hookamani o ua poe hemolele nei. 

            @la hiki no hoi, ho aku imua! @ poe ao i ke kaua, a he holo male no nae.

            Malia paha, i hoike ia ae nei keia moku mamua, i hiki aku @ @he ia Akipoka ma, ua loaa ke moku o ka poe Hawaii, ala@, aole lakou e holo mai no Hawaii nei.

            A ina hoi e like me na olelo @ahulu a ka Advertiser o @ @ 7 nei, e olelo ana, e haalele ana he elua mau mokukaua @ia ia Hawaii nei, e ka @@ i ka hoi ana mai o ka poe @aku ia aku nei e keia aupuni, alaila, he mau mea hoopahenehene wale no keia, i mea e hoomau ai ina manao hoopi@ @ o ka lahui.

 

@hau hou ia ana ka? 

 

            Ua ike iho makou i na ma @ o ka nupepa alakai a wahaolelo o ke Aupuni Repubalika e hoomaopopo ae ana, e kau ia i auhau kuikawa o hookahi hapawalu keneta, maluna o na waiwai a pau loa ma Hawaii nei, i mea e loaa ai ke $50,000 uku makana i ka hui hoomoe uwea telegarapa hou.  Ho iho i kuapapanui. 

            Eia hoi keia $90,000 no ka moku manua hou, alaila auhau hou iho mamuli o kela paikini ae la alaila, e loaa ana he eiwa hapa kanaha o'ke keneta ka auhau hou, e leholeho hou iho ai, a i na e huiia ke $50,000 me ke $90,000, ua like ia me $140,000, alaila, kokoke e lilo ekolu hapawalu keneta ke auhau kuapapanui a keia aupuni e ake nei e kau hou iho maluna o ka Lahui Hawaii ilihune.

            Alaila, heaha ke ano o'keia aupuni?  He aupuni hookau iho anei i na auhau kuapapanui maluna o keia lahui ilihune, no ko lakou makau wale i ko lakou mau aka kilohi iho?

            Ke olelo  nei makou, e hoi hou ana lakou a moni i ka mea a lakou i hoowahawaha loa ai.  Aohe aina hookahi ma@@lo iho o ka La e poai nei, i like kona mau auhau ka mama me ko ka wa o ke Aupuni Moi o Hawaii.  Aka, ke hoea ae nei hoi na lono hoohana, no ka hoomahuahua ana i na auhau, i loaa ka uwea me ka moku manua hoonui lilo. 

            Oia paha, o ka hoao aku no ka pau o ke kuhihewa; alaila, he 10 mau moku manuwa hou e pono ai, i lawa pono na kowa o na mokupuni i ke kiai ia, alaila, hoopuka hou i ala Lahui o $20,000,000 i kawa ka ikaika e pale aku ai i na enemi o waho mai, alaila, ua pau loa na poe opiopio i ka lllo i poe koa no na mokukaua o ka Repubalika o Hawaii.  Kupanaha no hoi na anoi a ke kanaka e huki nei.

 

Na Palapala.

 

            Aole  e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o na poo na lakou i kakau mai.

 

Hui Kalepa Poi Aloha Aina

 

            Ua wehe ae nei ka Hui Kalepa Poi Aloha Aina ma ke la 5 o Augate, ma kela hale mua o Mary Foster, ma Alanui Liliha.

            Ke kono ia aku nei ka lahui ake hana a me ka hookuonoono a mikiala hana no ka pomaikai o ka noho ohana ana e ka pakiko, o komo pu mai a e hapal like i ka hana kokua ohana, a ma kekahi olelo ana ae - he oi - hana kauka ka oihana kahuai, Ina pela, alaila, mai hoolilo kakou o ka Pake ke kahuai, a o kakou ka poe ai i ka lakou poi i-i, ke noke nui mai i ka hana me ke kahe no o ka hou iloko o ka poi a kakou e ai nei.  E hoopau loa ae ia noonoo ana o kakou pela, a na kakou ponoi no e hana i ka kakou mea e ai ai me ka ono.  Ua loaa no ka hale a me na mea hana e pono ai, koe wale no ko oukou komo mai iioko o na mahele e like me ia ma ka olelo hoolaha o kela mau pule aku nei iloko o Iulai.  Ua hiki no i kela a me keia aloha aina ke lulu liilii ma ka pule a i ole ma ka malama paha, a piha ka mahele hookahi he $5.00, he hoomama ana aku ia i mea e loaa ai ka mahele i na poe palupalu a me na keiki, no ka lehulehu keia pomaikai, a o ka pomaikai e loaa mai ana no ka lehulehu, o ka poe i lawe haaheo ae i na mahele me ke ohohua nui a me ka ulumahiehie i ka hana maikai.

            Ua kukuluia ka Hui Kalepa Poi Aloha Aina maluna o ke Kumukanawai a me na Rula. 

            Ke wehe hamana ia aku nei ka puka e komo mai ka lahui, ma ka hookomo ana mai no ka mahele, ina he hapaha ko ka pule, iloko o elima mahina o ka pau no ia, a pela aku a hiki i ka mahuahua ana o na mahele iloko o ka hui. 

            Oia iho la no ka mea e kohu ai ka olelo ana he Hui Kalepa Poi Aloha Aina, no ka mea, na ka lahui no ka hana.  O ka pono a me ka hoopono, oia ke alanui o keia hui, ua kuhikuhi pololei ia  na luna a pau e hoo hana ana i ke dala a ka lahui ma ke kanawai, a me na rula i hooholoia me ka hana pololei me ka akahele, a ke hewa ka lakou hana ana, he aha hookolokolo no ko lakou, ke ku ka hewa ia lakou, alaila ma ka lakou olelo hooholo ka mana ma ke kauoha a ka aha piha.

            O ka poe a pau e komo mai apa he mau aina kalo ko lakou, a ua hiki ole iaia ke mahiai, alaila, mamua ae o kona manao ana e hoolimalima aku me kekahi mea e aku, alaila, ua oi loa ka pono i ua mea aina kalo mahiai ole la, e ninau i ka Hui Kalepa Poi Aloha Aina, pela no ina he kalo ka kekahi lala o ka hui, e kuai iho no oia me ia, no ka mea, nana no ka hui, oia maoli no ka oiaio.

            Me keia mau hoakaka pokole ia oukou e na hoa hoomanawanui o ka pilikia iloko o keia mau makahiki i maalo ae nei mamua o ko kakou mau maka, ke haawi aku nei au i ka mahalo ia oukou no a pau ka lahui Hawaii.

E noho hou ana ka halawai ma ka hora 7 p.m. Poaono.   

E. W. Palau,

Kakauolelo o ka Hui K. P.

Aloha Aina. 

EIA KA MEA OIAIO

 

            Owau o D. K. Kahuakai no Honolulu, Oahu, kekahi Lala o ka Papa Kahu Waiwai o ka Ekalesia o Kaumakapili, ke hoike aku nei, aole au i hui pu, a i kokua pu me kekahi mau hoa o'u o ka Papa Kahu Waiwai, a hooholo e lawe ae i kekahi mahele dala loaa o kela Aha Mele i weheia ai no ka pono o ke kokua ana i na poe ohana pilikia maloko o Kaumaka pili ma ka po o ka la 30 o Iulai 1895.

            Eia wale no, ua hiki kino ae o James K. Kaulia Esq, ma ko'u wahi noho a ua nonoi mai oia i ko'u ae no ka wehe ia o ka luakini, a ua ae aku au, a oia wale iho la no.

            Owau no, D. K. KAHUAKAI.  Honolulu, Aug. 7, 1895. 

 

UA HALA MAI KEIA OLA ANA A I KA AINA UHANE MA O

 

            Ua hiki mai ka anela o ka make a pani ae la i ka hale kino o Jos. B. Kaaoao a kipaku la i ka uhane e hoi i kona wahi, ma ke ahiahi Sabati o ka la 28 o Iulai, ma Oluwalu Maui ma kona home ponoi Wehekaolu.

            Ua hanau ia oia ma Lahaina i Sepatemaba 1829, mai ka puhaka mai o Keliiahonui (k) a me Ailaau (w).  Lawe ia aku e ka makuahine a noho i Haliimaile, Makawao, e like me ka makemake o ka makuakane o Keliiahonui, aole i oluolu ka manao o na Alii o ia mau la no ua keiki nei, mailaila aku a noho ma Kamaile, Waianae, Oahu.

            Mahope iho, hoouna aku la ke Alii ia Mr. Poka, he hoahanau ponoi nona, a mare ae la ia Ailaau (w) i pakele ai ke ola o ke keiki i ka make.

            A hoi mai la na makua me ke keiki a noho i Lahaina, a hookomoia i ke kula wae a Rev D. Baldwin, a mai ia kula aku i ke kula o Lahainaluna, aole i liuliu a hoi koke no iwaho. 

            Mahope iho, holo aku oia i Kaleponi, i ka wa e hu ana o ke Gula olaila, a ike maka oia ia wahi kaulana i paa i ke mele ia. 

 

            "Makemake au e ike ia Kaleponi, Ka aina a ka nani me ka maikai."

 

            Huli hoi i ka aina oiwi, a holo hou i ke okohala a hoi mai.  I ka makahiki 1846 mare ia Miss Lilia, Kulia, na Rev. SE Bihopa laua i hoohui ma ka mare, na laua mai na keia eha, elua i make a elua e ola nei, ua piha iaia na makahiki'he 65 me umi malama.

            Ua noho oia ma ka oihana Makai no Olowalu nei no elua manawa, a me ka lawe leta ana malalo o ke Aupuni Moi a i ke kahuli ana o ke Aupuni Moi, pau kana hana lawe leta ana.

            He hoahanau hoole Pope oia no ka Ekalesia o Olowalu, a hookahi ona kapae ia ana a hoi hou i ka Ekalesia, maloko o ka luakini o Lanakila i malama ia ai kona anaina haipule, lulai 29, e like me kana kauoha i kana keiki e malama ia kona anaina malaila, a pau hoihoi i kona luakupapau ma Puukilea, na ke Komite S. K. Kamakahiki i malama ia anaina, me kekahi mau pauku Baibala i heluhelu ia mai, ma Ioba 7:9:10, 14:1:2; Kekahuna 7:1-6.  Ua paipai ia kekahi mau manao no ka ohana a me na hoaloha i hiki mai, a ua hoike pu ia ka moolelo o ka mea i hala e like me kekahi mau mea e ikeia nei maluna ae, a pau ia, pule a hookuu ia na hana, a hoi ka lepo i ka lepo, ka lehu i ka lehu.  A ke komo pu aku nei au e @ pu nei me na keiki makua ole, na ke Akua e hoomama ae i ko olua mau luuluu a me ke kaumaha o ke aloha makua.

            HOALOHAOIAIO,

            Olowalu Maui Iulai 29, 1895