Ke Aloha Aina, Volume I, Number 12, 10 August 1895 — Page 8

Page PDF (779.04 KB)

This text was transcribed by:  Debbie Yoshimura
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, AUG 10, 1895.

 

Ka Palpala Kue a Berazila

 

Rio Janeiro, lulai 24:  He nui ka pioo o keia kulanakauhale no ka nohoia ana o ka mokupuni o Trinidad e ka poe Beritania.  Ua hoouna aku ke aupuni (o Berazila) he elua palapala i ke keena oihana o ke aupuni o Beritania e pili ana i ka palapala kue e hoakaka ana i ka hana a ka Ahahookolokolo Moana o ka 1782, malaila e hoomanaia ai ka hookuu a hoihoi ia ana aku o Trinidad i ke aupuni o Potugala.

Ladana, lulai 24: No na mea e pili ana i na hoiki i hoouna ia aku ma ka uwea mai Nu loka ae, no ko Berazila kue ana i ko Beritania Nui luleana i ka mokupnni o Trinidad ua hoike ae na poe pili oihana mana aupuni, o ko Beritania kuleana ma la mokupuni, ua hoomaka ia no ia ma ka makahiki 1700, mai ia wa mai i lawe ia ai, aole loa he wahi kue iki o ke aupuni o Potugala.  A mai ia wa mai no hoi aole loa he wahi koi a ke aupuni o Berazila ua ae ke aupuni o Beritania Nui e kuka ma ke ano hoaloha ma na ano a pau a Berazila e ae ai e kuka pu no keia kumuhana e koi ia nei.

Hoopaapaa no ke Alawai Nicaragua

 

He mea e holo pono ole ai no ke oki ana i ke alawai o Nicaragua, ka ikeia ana o kekahi mau hemahema no ka pono ku kulu alawai mamuli o kekahi palapala ae mua i haawi ia e ua aupuni la i kekahi poe okoa aku.

No Olina, Lusiana, hulai 25: Ua loaa mai he palapala malu mai Managua mai m@ Nicaragua, e olelo ana o ka mana haawiia no kekahi mau makahiki mamua aku nei, i ka Hui Alawai Moana e ke aupuni o Nicaragua, no ke kukulu ana i ke alawai Nicaragua, eia oia ma ka elua o ka manawa no ka po ino no ka hoopauia aku.

O ke kumu o keia @ilikia, oia ka hoopaaia ana e kukulu i alawai ma kekahi wahi i kapaia o Fipitapa, oia kahi e hiki ai ke hoohui i ka lokowai Nicaragua me ka lokowai Managua.

I ka wa i haawiia ai ka palpala aelike, ua ae ia e kukuluia he alawai ma keia wahi maloko o na makahiki ekolu.  Mahope iho o ka hoomaka ana o ka hana, maluna o ke ala hoolookoa.  Ua kaupalena ia ka manawa mahope iho o ka hana ia ana o keia alawai e pau ana i Okatoba, 1892, a oiai, aole loa ka hui i hoomaka no ka hooko ana aku i ka olelo aelike, e koi koke aku ana ka Hui Alawai Nicaragua e paa ke aupuni o Nicaragua ia, e like me knoa kulana mamua o ka hanaia ana o kela aelike, a o ke alawai e pono e hoopaaia ma Fipitapa a e hookoia iloko o ka wa pokole loa.  E hiki ana paha i ka hui e ae e hooko a i ole e hoopau wale paha i ka hana, a ma ia mea e lilo ai he mea ole loa ka aelike ana.

 

HOIKE HOOMANA KATOLIKA ROMA.

Ua loaa mai i ko makou Keena nei na papa hoonohonoho helu ana o na lala a puni ka Paemoku o Hawaii nei iloko o ka A.D. 1864, a penei ka helu hoike.

OAHU

Honolulu         5,000

Koolau            1,000

Waialua & Ewa           1,000

            7,500

HAWAII

Kona   1,500

Kau     1,200

Puna    350

Hilo     500

Hamakua         400

Kohala 600

            4,550

MAUI

Lahaina           1,500

Wailuku           1,200

Hana    1,400

            4,100

KAUAI

Kona   600

Koolau            500

            1,100

Molokai           300

Lanai   80

Niihau 230

Huina Nui       17,860

O ka huina nui o na Katolika iloko o keia A.E. 1895, he 31,000.  Oia hoi he 3,140 ka pii ana ae iloko o kanakoluku mamakahi makahiki.

 

Na Palapala

Aole e @ maluna o makou ke koikoi o na a@ ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no la maluna o na poe na lakou i kakau mai.

 

Ka Nane-huna a Kauikeaouli.

 

KA NOIAU OI AKU NO KAKOU E HAWAII

(H@)

II

E huli kakou i ka mihi i mea e ola ai, no ka mea, iloko o Karisto Iesu, aole o ke aokipoe poe ia ka mea e pono ai, aole hoi ke okipoepoe ole ia, aka o ka mea e hanau hou ia.  Galatia 6:15.

I mea hoi e loaa ai ka Uhane Hemolele pia ka Petero e hoike mai nei ma Oihana 2:38: “Alaila i mai la o Petero ia lakou e mihi, a e bapezitoia oukou a pau iloko o Iesu Karisto i kala ia mai na hala a e loaa no ia oukou ka haawina o ka Uhana Hemolele.”

A oiai hoi, o na ehaeha a kakou i hele mai nei a i uwe loihi ai, o kahi laau hahau aloha paha ia a ke Akua i ao mai la ia kakou he wahi laau ola loa no kakou pela mai o Paulo ma II. Kor 7:10: “no ka mea, o ka eha ana mai i ke Akua, nolaila mai ka mihi ola e mihi ole ia nei.”

Ina no hoi kakou e mihi ole a hoopaakiki no i ka hewa, oia ko ke ao nei eha, o ka eha no ia e make ai, a o ka hoino no ia i ka Uhane Hemolele, aole loa e kala ia ana oia ma keia ao a aole loa hoi ma kela ao aku.

I hoounaia mai hoi o Karisto ka lokomaikai nui e noho pu mau loa me kakou a e ao ia kakou a e hoola no hoi ia kakou, a eia no iloko o kakou, Ioane 14:15 17; a na kakou e kipaku i ka Uhane Hemolele ma o ka hookipa ana i ka hewa iloko o kona @kini e noho ai.

Kaanaana O keia @uaolelo hookahi no ua pili i kahi ai i waiho loiho maloko o ka opu a ua kapaia he “lepopaa” a pela aku.  Pela io no paha o Hawaii e ikeia nei iloko o keia mau la.

Mai ka wa mai o ka berita mua i ka 1820 a hiki i ka 1854 i hala, ua like me 34 makahiki o ka waiho loihi ana o keia ai paa iloko o ka opu ou e Hawaii, a me ka aoao o na Moi a me ka lahui, he mai’i uhai berita i waiho loihi iloko o ka opu o na kanaka a akahi no a ikeia ae la.

Ua lawe ia ke kukui a huna ia malalo o ke poi, a malalo o ka uluna me ka pela.  “No ka mea, aohe mea huna e koe i ka hoike ole ia, aole hoi he mea i uhi malu ia i koe i ka hu ole mawaho.”  “Me ke ana a kakou i ana aku ai, malaila e ana ia mai ai no kakou pela.”  A ua oi loa aku paha hoi ka paakiki o ko Vanekoua wahi leo i pane aku ai imua o Kamehameha 1 “ina iho ka haole la he mea hoomakaulii aina.”

Ua oi aku ke kahiko o keia mau olelo @ ko ka berita a lehova ma o Binamu ma la, a ina Moi a me ka lahui Hawaii.  Alaila, ke hooia mai nei no o Vanekoua, ua manao mua ia no ka e kaili ka aina e na haole.  Aole paha o Binamu ma no ka mea, aole lakou ma ke kalaiaina aia no oia ma ka Euanelio, a o kana keiki no ka hoike no ia mea.  A ua hoopomaikai nui ia o Hawaii i ka ike ana ia lehova ke Akua ola hookahi a ua punuku ia no hoi ko kakou ahiu a me na hana ekaeka o ia au naaupo.

Aole i pau.

 

Ua Hala ke Nani mai ka @ aku

 

I ka Nupepa KE ALOHA AINA.

Aloha oe.

He ukana luuluu ka’u e panee aku nei, a nau ia e hai ae i ka io o na io a me ke koko o ka lahui.

“O ka nani o na elemakule, oia na keiki a na keiki,” wahi a ka Baibalba Hemolele.

O Miss @ebeka Kaaemoka, ua make oia ma Miloli, Kona Hawaii ma ika la 14 o lulai, 1895; ua hala aku ka uhane ma a aku o ke kono.  O kona mau maka aloha, a @ mau hana naauao, kona @ pu ana me kona mau @ aloha, o ia nani, ua @ ma o aku o keia ao.

Ua hanauia oia ma @ Kau Hawaii, na D.S. @ Kauhaihuli, ma ka la @ gate 1880.  O ka hui @ mau la o ke ola ana, @ kahiki, 11 malama @ Na ke Akua i haawi@ nana no i lawe aku.  E @ ia ke Akua.

Daniel S. @

Kona, Hawaii Iulai 28 18@

 

OLELO KAHEA

O na mea a pau e loaa @ he kuleana @ ma Koula @ aku nei lakou, e oluolu e @ ma keia Poal@

 

SAMUEL M. KAAUKAI

LOIO ME ANA AINA

 

He Loio, a he Ana Aina a he @ Palpala ao ka Apana o Kona@ Oahu.

He @ ka uku ma ke @ hooko kauoha me ka eieu.

Keena Hana Aia ma ke @ ka Hale Pohaku ma ke kihi o @ anu a me Moiwahine.

@

 

OLELO HOOLAHA PAI

E ike auanei na @aka a pau @ o ka mea nona ka moa malolo @ Honolulu, Oahu, ko Hawaii ke papa aku nei au i na kanaka a @ kakou e haawi ma ke ano hoaie a @ Mrs. Liikapeka Hina Frank @ apono ole mai keia la aku, no @haalele mai ia’u me ke k@ luna o na poe a pau loa e kue ana @ lakou mau poho.

Owai iho no,

MANEUL @

@, Honolulu, Iulai 15,

 

HOOLAHA! HOOLAHA!

E ike auanei na kanaka a pau @ akaukau ka mea nona ka @ nei no ka huki ana i na hale, a @ hoi ma ke kum@ pohaku no ka hoopi@ lawe one (eleele a keokeo) @ ana kawili puna hale lawe @ mea kana a @ paha @ Kapalama ae nei, a i ole, ma @ hana ma ke alanui Pauahi @ alanui Kamika me Nuuanu @ ka hale o C.B. M@ kauoha me ka eleu.

H.K. AL@

@

 

Hoolaha Papa

E ike auanei @ kanaka a pau @ owau o ka mea nona ka inoa @ Kalihi Honolulu, Oahu @ ke papa aku nei @ na kanaka @ lakou e haawi  @ MRS. KAIU KAHOOLEAWAI @ ole a pono ole mai keia la aku@ ole.  Maluna o na poe @ lakou mau poho. Owau iho @

DANIEL KAHOO@

Kalihi, Honolulu, Iulai 22, 189@

 

HE AINA KUAI

 

AIA MA KUNAWAI, ma @ ana i ka Mapunawai ma ku @ he mau loi kalo a me kahi pa hale @ hoolimalima mua ko ia wahi e @ hookahi makahiki.  He maika @ keia apana aina, aole wahi pilikia @ ai.

Na ka mea @ mae e uku i @ palapala hoolilo a pela aku.

E ninau ia Sam K. Aki ma @ i ole @ e waiho ae i k@ oukou ma@ ke keena o KE ALOHA AINA.

SAM K AKI

Honolulu, Iune 9, 1895.

 

HOOLAHA KUAI AINA

 

Ua makaukau ka mea nona ka @ iho nei e kuai aku he 9 mau a@ pono no ka Pa hale, ma keloa wahi @ makai o Kaluaopaleha, ma Kalihi @ iho o ka luakini e pili la me ko @ wahi.

O ke ano @ pa, 85 kapuai @ alanui a @ kapuai ka hohona @ keia no ke kii o na iana @ L@ ma ke kihi o na alanui Moi me @

@ KAULUKOU

@