Ke Aloha Aina, Volume I, Number 13, 17 August 1895 — Page 1

Page PDF (689.46 KB)

This text was transcribed by:  Susan Moore
This work is dedicated to:  My Dad, Santiago M. Simpliciano

KE ALOHA AINA

UA MAU KE EA O KA AINAI KA PONO.

@@                 HONOLULU,   POAONO,   AUGATE 17, 1895             HELU 13.

@  SONG.

@@ ana oe,

@@ hala onaona,

@ooheno mai nei,

@@mahina la'ila'i.

 

@@ Nihoa i ke ala oka hala

@@ hoomau i kuu ihu,

@@ e lei, i lei kahiko nou,

@@ ka puana a ka moe kau.

 

@@ oe e ke aloha,

@@ malie oe,

@@ ae ka makani,

@@ iho e ke onaona.

            @@ e MRS. KANANI.

@@ kai, 1895.

 

@@ Makaainana.

@@ pane ole aku @@ KE ALOHA AINA, no ka ma@@ Nohoalii, ana i @@ mai ai.

@@ mea hoopau manawa ka @@ ana aku i kekahi nupepa, @@ loa kona ano me ko ka @@.  E heluhelu iho oe i @@  Makaainana i ike oe @@ i ke ano o kau @@ oi.

@@ mai oe, ua hana @@ Moiwahine Liliu@@ (haalele Noho@@ @@ mai, olelo hou @@ manaoio, ua @@ Moiwahine ia @@ manao kuokoa @@ Hartwel i kakau ia @@, heaha kou @@ Makaainana?  O ka @@ o ka hoole he @@ hoi ia, ua @@ me kekahi.

@@ Makaainana hoole @@ i hooia mai @@ ka hana a ka @@.  Hemea wai@ @@ aku.

@@ wehewehe ae ka @@ ano a me ke @@ ana, aka @@ iho la no, me@@ mai e hai, @@.

@@ i kou kalai @@ kumu@ana, @@ alaila, ua @@ KE ALOHA AINA e @@ ka oiaio o na @@ uhiuhi, a ka @@ mai ai, ma ka @@ Makaainana muhee @@.

@@ i ka oiaio, aole @@ i ka muhee @@ KE ALOHA AINA, aole @@ na hana hoo@@ @@ hookamani, e @@ iloko o ka @@ Makaainana.

@@ nupepa lauwili a @@ ana, e like @@ Makaainana ano, he mea hiki wale no ia ke kaamaliia mai, a lllo i ke kauiia me ke dala a ka poe ake e kaili i ka pono o ka lahui Hawaii, aka, no KE ALOHA AINA, aole loa he kumukuai nana e kaili aku i kona aloha no kona aina hanau.

   E ka lahui Hawaii ! E nana i ka nupepa Ka Makaainana!   Ka mea e hoao nei e umii, a e pepehi i ko oukou manaolana hoomanawanui, iloko o na makhiki elua a me ehiku malama e hele nei.

   Ua hoolaha mua ia kela mea he Haalele Nohoalii, e na nupepa hoohui aina, aka, aole he nana o ka lahui ia mea, a eia hoi, ua onou ia ae nei keia manao Haalele Nohoalii iloko o ka Makaainana.  I mea aha?  Heaha ka ka lahui e nana ai no ia mea?  Aole no!  Ina io hoi ua pau loa ko ka Moiwahine kuleana pono no ka Nohoalii, alaila, heaha hoi ka Luna Ahaolelo Hilborn i hoolaha ai ma na nupepa o Kaleponi, e olelo ana:  Aole e loihi na la i koe a hoihoi hou ia ka Moiwahine?  Heaha hoi ko ka Makaainana mea i awiwi ai ma ka nupepa o nehinei (Augate 12) a haawi ae la i na huaolelo, Pololei!  Huro!!  Heaha la?  He muhee anei?

   Ke waiho aku nei makou na ka lahui Hawaii e nana i ke ano o keia nupepa muhee a holopee, a na oukou e kaupa ona i kana mau hana a me kona ano.

 

KA HOIKE A NA NUPEPA.

   Ma ko makou heluhelu ana i na nupepa olelo Enelani o Honolulu nei, iloko o keia mau la iho nei, ua ike iho makou i na olelo ana penei:

   "He mea i hoike maopopo ia ae e kekahi mea ma ke kulana e ike ai, o na koi a kekahi mea a mau mea o na kupa Beritania no na poho.  Mamuli o na hana a na poe mana aupuni iloko o Ianuari, ua waihoia aku ia inehinei, (Augate 7), i ke Aupuni"--Evening Bulletin, Augate 8, 1895.

   "Ua olelo ia ae o na koi a na kupa Beritania no ka hookuuia ae mai ka halepaahao o Kawa, Oahu, kahi a lakou i hoopaa ia ai, ma ke ano he poe kalaiaina i hoohuoiia, ua waihoia au ia, i ke Keena Oihana o ko na Aina E, (o Hawaii nei), e Mr. Hawes, ma kela Poakolu aku nei, (Augate 7)._--The Time, Augate 10.

   "He hoike kai pahola ae ma ka ahiahi o nehinei, (Augate), ua loaa mai nei ia Kuhina Willis he olelo ma ka moku Australia mai nei, e waiho hou aku he mau koi poho pakui e kue ana i ke Aupuni Hawaii.  Ma ke kokua i kekahi mau koi a ka poe Amerika ma kela kaua kuloko o Ianuari."--P. C. Advertiser, Augate 10.

   "I keia manawa, ua maopopo loa ia'u (Samuel G. Hilborn), aole e loihi ioa na la, e hoihoi hou ia ka Moiwahine ma ka nohoalii."--S. F. Call pai hou ia e The Independent, August 10.

   KALA PIHA IA:--I ka wa o Willie Creig a me Louis Marsha@ e haalele ai i ka Halemai Moiwahine, alaila, e hele aku iaua me ka lanakila, mamuli o ke kumu @ aeia, ina laua e haalele keia aina @o ka manawa pau ole.  C. Advertiser, Aug. 12. 95.

 

EIA HOU NO UA RANA.

   Ua loaa hou mai nei i ke Komisina ululaau, na holoholona o ke ano rana, i laweia mai nei i mea ai eleao, ai naonao, a ai makika, me na pulelehua.  He mea hoopiha wale i ka aina nani o Hawaii nei, ka lawe wale ana mai i keia mau ano holoholoholonu liilii palaualelo, a lapuwale no hoi.  Ua ike mua no makou i keia ano holoholo na ma ka Mokuaina o Kaleponi, aia lakou iloko o na lua, me he ohiki la ka noho iloko e moe ai, a i kekahi wa, ua hele auana iloko o na mauu, a i ka po, ua kulikuli ka pepeiao i ka lakou hana kuli.  Aole malama ia o keia ano holoholona, no ka mea aole ana wahi pono iki e loaa mai ana mai iaia mai.

   Ua like keia me ka haina maoli i ka aina a me ka lahui.  O keaha ka pomaikai o Hawaii nei i kela iole Mangoose a Marsden i lawe mai ai?  Aole no!  Aole loa!!  A no keaha keia haole a ke Aupuni i hoonoho ai e lawe mai nei i keia holoholona waiwai ole?  Ua manaoio makou, ua makemake ke aupuni i na mea e hoopomai kai ai i ka aina, a me na kanaka, a e hooulu ai i ka maemae o ka aina a me ka noho ana?

   Aka, ma keia hana, ua hoahewa makou, no ka mea, aohe hooiaio i loaa mai he pono a he pomaikai ke loaa mai ana no keia ano holoholona!

   Heaha ka waiwai o ka lawe ana mai i na manu ai raiki?  A heaha hoi ko ka mangoose?  A heaha la hoi ka keia moo palaualelo?

   Ua ahona i ke komisina e kii i na iole a me na elelu o Hawaii a hookomo mai no Honolulu nei; a o ko Maui, Molokai me Lanai, e lawe no Kauai, i mea ai hoi i na umii a me na ponalo!  He hoopau dala keia hana, a he hoopiha i ka aina me na holoholona waiwai ole.

 

KA BANA LAHUI HAWAII.

   Ma na leta i loaa mai ia makau, aia no lakou ma Kikako, ke kulanakauhale Moiwahine o na Lokowai.  Ua maikai ko lakou kulana, aole he mau ulia poino ma na haawina hana, a ma ke dala a me ka noho ana.  O Chas. Woodford ko lakou Luna Nui, a o J. Libornio ke Alakai Mele, o John Wilson ke Kakauolelo, a o R. W. Aylett ko lakou Puuku.

   Ma ka weheia ana mai nei o kekahi Park hou, ua lilo ia Hawaii ke alakai ana, aia ko lakou kaaahi mamua loa, e holo ana ma ke alanuihao o komo ai iloko o ua Paka la, kahi hoi e weheia ai na hana hoolaa o ka Paka.  Aia he kanakolu tausani kanaka e muimuia ana maloko o ka Paka no ka ike ana i na hana.  Ua weheia na hana hoikeike hooikaika kino, kuwalawala, lelele a me na ano keaka no hoi a pau, me ka himeni a na keiki Hawaii.  Ua hoomaha ke puhi ohe ana, a he himeni ka mea e hele pu ai me na hana paani.  Nui ka lealea o ke anaina i ka lua ole o na hana akamai a ka Hawaii, he mea hiki ke paani keaka me ke mele wale no, he pakua ke puhiohe ia la Hoike ke akamai lehei kawa o na Hawaii ia la.  Ae! o ka hulu-aa ia o Hawaii imi loa.  Noho malie na keiki, hoolohe i na kauoha a @au.  Maemae ka inoa o Hawaii e hele la i ka laula o Amerika Huipuia.  Auhee ka hoike hoopunipuni a ka poe pakaha aina e olelo ai, he pegana ka poe Hawaii, he hupo, a pela aku.  Na lakou wale iho no keia mau olelo hoinoino.  Aka, ke ikeia la ka nani ou e Hawaii Imiloa ma ka aina i hiki aku ai na hoinoino ana ia oe.

   E ke Akua Hemolele!  E malama i Kau poe kauwa liilii e auwana la ma Amerika, e hoopakele ia lakou i na poino a hiki i Kou hoopae hou ana mai ia lakou ma keia mau la aku aole e hoihi loa, i ko lakou home a me ko lakou aina hanau.

 

   E ku mai ana i o kakou nei ka mokukaua Amerika U. S. S. Olympia mahope o ka la 25 o keia mahina.

 

   Ua lawe ia ae no Kalakaua Hale i ke kakahiaka Poaha, kekahi keiki kepani u@ku i nalowale mai kona makua aku.  He mea pono ina makua mea keiki ke malama pono i ka lakou mau keiki, o loaa auanei i na ulia poino o ka manawa.