Ke Aloha Aina, Volume I, Number 14, 24 August 1895 — Page 1

Page PDF (692.21 KB)

This text was transcribed by:  Ryan Kadomoto
This work is dedicated to:  shellbk

KE ALOHA AINA

 

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

 

HONOLULU, POAONO, AUGATE 24, 1895        HELU 14

 

@na a Kauikeaouli

 

@ OI AKU NO KAKOU E

@ HAWII

 

(Hoomania)

 

V

 

O kahi hana e-o-nei o kona mai oia kona hana hookahi @ kela Kumukanawai o ka @ H 1866. He oi ae ka ma@ o ia Kuukanawai ma@ ke Kumukanawai o ka @ 1887 a ka lahui i uwe @ @ # a hiki no i keia wa @ @.

@ @ a Moi ia i komo i @ @ waiwai wiliko i Laha@ nona ponoi  ame kona mau hea kanaka maoli no kona la@ puka no hoihoi ia a “Kea@ holo ke olohelohe” Kuku@ h@ i ka paakai ka hana ho@ hewa i ka punana paa@ a K@o Peleake a hala ia @ kela aoao koi iho nei o @ Pelekane hoihoi ia aku @ ka aha hookolokolo a he @ pana a me ka ha@ @loholona ka hana i noho @ Molokai. He holoholona @ Kaalaal@ i Hawaii a p@hea @ na wahi apana lepo @ @hui ua hei ae no paha @ aole paha? O na Lani @ ike.

@ ae la a maalo ae la – O Kamehameha V. Ikea ae la a Kamehameha V iluna o ke K@ o Hawaii a maalo ae @ kona kino. Aweawe @ k auhane maalo pu i ka @ kuukuu kanaka i ke alialia. @nawele i ka la o kalaka@ kaihikapu a ka lahui o kela @-O-e Kamehameha I i @ Na’i Aupuni a-o-mai iluna o na Kamehameha a ia Lota Ka@aiwa Ku@kailiaumoku V @ loa Ke-o-ana o kela @ @ hale a Na’i Aupuni @ o ka Paedaiso o ka @ nei.

@ ae la ka nani o kela moa Kamehameha maalo ae la ka Ihikapu o ia inoa a mai ko ia nei mau la mai ka maalo ana o ka maluhia o ke kanawai @ a lilo ke kane a o ka wahine ame ke keiki i ka lawe ia @ ka mai pake a no ka loaa ana o @a Kamehameha V i @ ma’i kapaia ka inoa @ @ a aia no hoi imua o @ @ na kahuna o na ano a pau e @iaipuupaa ke poo ka@ @ he kahuna “haha” pa@a @ a@ na la o kamehameha V ua like no ia me ko @ mau @ua oia ka hiki mua o ka hulu i na iwi o ka poe alii kahiko i make ka poe alii iwi paoa e like me Liloa ma Keawenuiaumi ma &c, &c.

A i mea hoonaona i ka loaa ke ola ame ka lanakila o ka noho ana o kona mau la a i mea hoi e hooi loa aku ana i ka maina o lehova iaia ame Kona lahui kanaka a e hooulu nui ia mai ai ka maialii e noke ia nei no hoi i ka lawe a e hoopaa wale ia aku nei n ohoi kahi poe a e kanu maoli ia aku no hoi kekahi poe me ka palahehe hipa &c, &c.

Ke olelo ae nei no hoi ke aniani nui he mai ola wale no ia Karisio ma ke sekona wale no ke ola na olelo mai no hoi oia e hana pu mai ana no oia me kakou i na wa a pau a kakou e noi aku ai i kona mau.

Ke pee aku la a nalo loa-O Lunalilo I ia ka Moi i oni hope ae a kau i ke Kamunu o Hawaii. Ke pee ae la ke koko o Kamehameha I iloko o Kekauluohi a nalo loa ia Lunalilo I pau loa ke o ana o ka inoa o Kamehameha I a me k@-o ana o ke koko pololei pee a nalo loa.

I ko Lunalilo kau ana ae ma ke ka@unu o Hawaii aole oia i hana i kekahi hana no kona aupuni a me kona lahui no kona ano onawaliwali a ua pokole kona mau la o ka nohoalii ana a moe koke no. I kona moe ana ua hooilina iho oia i kana puu kala nui i mea nana e malama na kama ole a me na makua ole i hiki ole ke malama ia lakou a noho hune no hoi. He hana nui loa keia i hana ole ia e na Moi mamua iho ona, Ua hooko oia i ka leo aloha o Karisto i makemake ai ia kakou a pau loa e hana, mataio 19:21. “I aku la o Iesu iaia A i makemake oe e hemolele ea e hele oe e kuai lilo aku i kou waiwai a pau a e haawi aku na ka poe ilihune a e loaa ia oe ka waiwai iloko o ka lani a e hele mai oe e hahai mai ia’u”

O ka moopuna paha keia a Kamehameah i o ka inoa iloko o ke aupuni o ka lani a o pu no hoi kona inoa iloko o kona lahui a me kona aupuni he mau mi@iona dala paha ka kekahi poe aole nae i hoolilo ia mea no ka hana maikai he iki no keia o ka lilo ana ma ka hana maikai @ni mai ia ka lel@ maikai o ka Haku a m@owale loa na ponalo e like no hoi @aha nie kekahi powa ma ke kea no kona mihi ana mamua iki iho o ka lele ana o kona hanu a ia la no i loaa ai iaia ka manaolana no kona hauoli mau iloko o ka Paredaiso o ka poe e manaoio ana ia leso. Ua hoike mai no kona inoa no luna lilo oia a ua eo paha iaia ko na lani lokomaikai a ua eo pu no hoi iaia ko ka lehulehu mau puuwai. A o ka leo o ka lehulehu o ka leo no ia o ke Akua aka o na lani no ke uku mai.

 

VI

 

Elua La o Hoku o Mahealani – O Kalakaua I a me Liliuokalani. O ke ano o keia huaolelo he inoa ia no kekahi po e kau ai ka mahina a o ka 15 paha ia o na po e kau ai. A o ka inoa o ka mahina e kau ana oia ka inoa o ka la ke ao ae. Elua inoa o keia mahina o Hoku-palemo oia ka puka ana ae o ka la ua napoo e ka mahina he loloa ka po a pokole ke ao. O Hoku-ill he pokole ka po he loloa ke ao e kau no ka mahina a oili mai ka la he wela ke kua o Hoku i ka la a i kahi wa he elua wela ana o Ho ku i ka la i ka hiki ana ae a me ka napoo ana. O keia mahna ua oleloia he piha uku ko na a he piha emi hoi ko Mahealani. O na la ma ka helu Hawaii no ka po o Hokua a na ke ao e hoopau a na ka helehelena o ka mahina e kauana e hui niai i ka inoa o ka la e hiki mai ana a pela no la a pau o ka malama hookahi.

O “Hoku” he hoopokole ana no Hokua O “Hokua” oia no o hoomaka ana a hookumu ana &c. O ka helehelena o keia mau mahina a Kauikeaouli e hoike mai nei (oia hoi o Karisto e hoike mai nei) ua like no ka poepoe a me ke aiai a ulaula i kahi wa e like me ka poepoe aiai a ulaula o ke dala keokeo a me ke dala ulaula. Nolaila o Hoku a me Mahealani oia hoi o Kalakaua a me Liliuokalani he mau la ia i apo ia e ke dala keokeo a me ke dala ulaula. Nolaila o “Hoku” o “Hokua” ia o “Hokua” o “Poohiwi” ia o “Poohiwi” he “Keikikane” ia o “Keikikane” o Kalakaua ia O Mahealani o “Mailani” ia aole ona poohiwi he “kiai hale ia” ia o ka papa mama a me kuku nui ia e mailani ai. He a@iani nui ia iloko o ka ohana he “kaikamahine” ia o Liliuokalani ia. Nolaila o ko Kalakaua I pii ana ae i ke Karaunu o Hawaii ua hokua ia hoomakaia a Na’i ia kona Aupuni me ke dala.

Ma kona hokua Moi a poohiwi Alii ka hoomaka ana hokua ana a kii ia ana o ke Kuikahi Panailike a ua loaa mai a ua nui ka pomaikai o na malihini mahiko kanu raiki a pela aku.

O Hoku-ili ke kii ala a hooili a hoopiha i ka aina me ke dala keokeo a i loaa liilii mai no hoi i na wa a pau e loaa aku ai ke ko etc. a ke-o nei na hoomanao ana no ia mau la a ka hoopiha dala nui wale ia lo ko nei o ka aina. O ka piha ulu keia o Hokua ua ulu mai no hoi na hana nui iloko o ka aina mamuli o ka hooili ia ana mai o na pomaikai a ua ili pu main no ka inaina ia mai o ka huli dala oia hoi o Kalakaua a hooili maoli ia no ua waa aupuni nei i ka 1887. Ua like no ia me Hoku-palemo i ke alo iho la no a o ka hala iho la no a o k apahemo iho la no ia o kona mana a poino pu me ko ka lahui no kona kakauinoa ana ma-kela kumukanawai kaili mana. Ua noho hamau oia a o ka lahui aole i noho hamau ua koi lakou i ke Kau Kuikawa oia makahiki no a hiki i na kau o 1888 me 1892. Ua maunu e ia ka lahui e ka mana koho balo@a @ e kakau i ke Kumukanawai hou alaila hiki ke koho. A no ke ku ole i ka pono ke ikeia aku nei no ka lahui e noho hamau ole ana mamuli o keia palemo ana o ia mau mana a palemo ana o ia mau mana a palemo aku no hoi kona hanu ola ma ia hope mai mai ke karaunu aku o Hawaii ke karaunu hoi i kukuluia no ke dala a kaili hou ia no no ka mea aole e ulu ka limu maluna o ia dala he dala kalepa ia aole e hiki ke noho malie i kahi hookahi e paialewa a e olokaa ia ana e ke au o ka piele ana. O ka huli ka hoku-ili a hoili o ke aka o ke dala ka i hoolauna mai i ka lahui. Mai ia hokuili a hoku-ulu Kalakaua I ka mea hooili mai i ka miliona dala i aie ia ai oia no paha na wahi dala e kiai mau nei ma ko Hawaii aol a o na wahi dala poohiwi iho la no ia nana e hana mai nei na hana o ka aina.

He mea oiaio paha ua mau ke ea o ka aina i ka pono a o ke ea hoi o ka lahui ke ponalo mau mai nei mai ka hoomaka ana mai o ka makia a hiki no i keia mau la e nee nei.

 

Aole @ pau