Ke Aloha Aina, Volume I, Number 14, 24 August 1895 — Page 4

Page PDF (778.04 KB)

This text was transcribed by:  Barb Plank
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, AUG. 24, 1895

 

KE ALOHA AINA.

 

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu a he Nupepa no ka Lahui Oiwi.

 

I@. NAWAHI.  Lunahooponopono o me Puuku.

E. L. LIKE. Hope Puuku.

 

HONOLULU, AUGATE 24, 1895

 

E. HOOLANA I KA MANAO

 

Ke ike nei kakou i na ouli ma ka lani, a pela hoi ma ka honua nei, iloko o keia mau la.  Na ko ke Akua lima mana, e hoohana nei i na lahui a pau loa o kea o nei, i me e hookoia ai Kona makemake ponoi iho.  He kuhihewa na kanaka a me na lahuikanaka a pau loa o ka honua nei, aka, he pololei ko ke Akua hooponopono ana.

O ka pono, he pono ia, a o ka hewa, he hewa no ia, aole hiki ke hoololi ae i ka pono i hewa, a o ka hewa i pono.  Nolaila makou e manaoio nei, a e paulele aku nei aia no he wa, a he manawa, a lanakila mai ka pono, no ka mea, he Akua hoopono o Iehova, a oia ke kumu o Kona Nohoalii ana.  E na Hawaii, e hoolana I ko kakou mou manao, mai keia wa aku, a i ka wa pau ole.

 

E. Kala Pihaia na Pio Kalaiaina

 

O ka hoikeike kela a ka nupepa Star o ka la 15 o Augate nei.  O na mea i kukaia, a i manaoia e ka Aha Kuhina me na kakoo o ke Aupuni Republika o Hawaii, oia no ke kala piha ana aku i na poe paahao kalaiana, e like me keia.

(1). E hookuuia ka Moiwahine Liliuokalani ma Kona (ae waha ana mai) parole.

(2). E haawi aku i na palapala ae e hoi mai, i ka poe I kipakuia aku me ka hookolokolo ole ia.

(3). E hoopau i na hoopai i kau ia maluna o na papa like ole o na poe Hawaii maoli, i komo pu iloko o kela hooulu haunaele ana (o Ianuari 1895).

(4). E kala piha i na po haole a me na poe Hawaii alakai, i komo pu iloko o kela kaua ana.

Ua hoike ae ua Star la, mamuli heia hana ana o ke ao ana mai nei a ko Beritania Keena Ohana o na Aina E. Pela io paha? Aka, aia a ike kakou i kana mau palapala, alaila, ua hiki ke manaoio aku no Beritania mai ia mau ao ana, a lakou a hana nei.

E kakali aku kakou me ke ahonui, a mahope maopopo ka Hopena o ia mau mea.

 

Ka Olelo Hooholo o ka Aha Piha.

 

O ke Keikialii Kalanianaole, kai lawe i kana hoopii imua o ka Aha piha, e heao ana, e hoopau I ka olelo hooholo a ke Komisina Hookolokolo Piha, ma kona hoopii palapala kuu kino.  Ua hoole ka Aha Koa i kana koi, a ua hoopaa aku la i ka hooholo ana a kela Komisina Koa ua pololei ia?

A pehea la keia olelo hooholo a ua Komisina Koa nei no a ka Aha piha i apono aku ai, e pili ana ia V. V. Akipoka?

Ua apono ka Aha piha ua pololei@ ka lakou hooholo ana Ano hoi, ke hoole mai nei o Beritania, a ke koi mai nei i keia aupuni, e kapae loa i kela olelo hooholo?

Ua like keia me ka olelo ana mai, ua hoopai hewa loa ia o Akipoka, a e pono oukou e ae aku iaia e hoi hou mai oia @ Hawaii nei.

O keia ka ninau i komo apuepue ai ka mano ae oluolu o na poe alakai o ke Aupuni Repubalika o Hawaii.  A me he la, ua aneane e haalele mai ke koko i ka puuwai o kekahi pooina he poe noonoo kanaka la kou o ke kulana haahaa.

 

KA POKA PAHU!!!

 

I keia wa ke ike maka @ kakou i ka hopena i hoea mai, maluna o ka hana a ka Mana Hookolokolo Koa o ka Repubalika o Hawaii nei, a lakoa i kaena ae ai na pololei ka lakoa mau hana!  Ua lilo ke koi a ke Aupuni o Beritania Nui @ waiho ia aku e ke Kuhina Hawes, e hoopau loa i ka olelo hooholo no ka hihia o V. V. Akepoka, i pokapahu nana e wawahi, a lilo i mea ole kela olelo hooholo a ka mana Komisina Koa, aole oia wale no aka, ua lilo pu ka mana o na olelo hooholo a ka Aha Kuhina a me ka Aha Mana Kuka i mea ole loa, maluna o ka poe i kipakuia aku i waho o ka aina.

E like me la makou i olelo ai mamua aku nei, he mana no ka mana ke ku i kahi o ka pono, a he mana ole hoi ka mana, ke ku iluna o na hana kuhihewa.

O keia koi ana a Beritania i hoonoe@ ia mai nei, he mea hiki ole ia i keia aupuni ke alo ae, a ke hoole aku hoi, no ka mea @ia lakou@ la me ka kulana o ka lako, ka makaukau no o i mea a keia aupuni e pane aku ai, ina e hoole aku ana oia.

Ua olelo ae ke Star, ua hoopau loa mai o Beritania i kana mau koi poho ana no na poino o kona poe kupa, ina ke Aupuni Repubalika o Hawaii e ae ana e hookui i na poe paahao, a pau loa, a e ae hoi e hoi hou mai na poe i kipakuia, a e kala piha i na poe alakai mimuli o na olelo aelike, a pela aku.

Pela paha?  Aka, aohe o makou manaoio ia mau mea, no ka mea, aole he mau olelo o ia ano i waiho ia aku e ke Kuhina Hawes.

Pehea la?  E hoopau wale ia anei ke koi poho a kekahi kupa Beritania mamuli o ka manao o ke aupuni e hana i ka mea e hoopakele ia ai kekahi poe mai na poino i kania maluna o lakou?  Eia hoi, na haohao loa na poe i lawe i ka lakou mau koi pono a hoohiki imua o kekahi Luna o kona aupuni me kon hoike ole mai iaia e hoopau wale ia ana kana koi poho, i mea e hookaina ai o mea ma?  O!  Aole o makou manaolo ia mea, aole no paha ia mea i olelo ia.  Oia no paha ka manao o ka poe hoolaha nupepa he lauahi wale aku, a he hoonui aku i na olelo a oi wale aku mawaho o ka mea oiaio.  Aka, o keia nae ka poka pahu ikaika loa e hoonaueue ana i na i mea paa i hanaia e ka.  Aha Komisina Koa o keia aupuni.

 

KO MAKOU HOOMAOPOPO ANA

 

Ma ko makou hoomaopopo ana iho i ka olelo a na nupepa haole o kela aoao, ua ike makou i ko lakou kookamani, a heao e uhiuhi mai i na mea oia@o ole, i mea e nalo ai, a e kuhihewa ai ka poe hapa o ka noopoo.

Aka, no makou iho, ua maopopo ia makou, e hooko ana o.  E ne @ani a me Amerika i ke kumuhana a Kalivalana i kukala mua loa ai i ka 1893.

Ku uhiuhi mai nei ka nupepa S@@@ me ka olelo mai, e hoopau a o @ o Beritania i ka na mau koi poho, aole e holo mai na moku kaua me na lako mea kaua, e hoopilikia ia Hawaii nei.

Pela mai o owai?  Ua hoike ae anei ke Kuhina Hawes pela?  Aole loa!  O kana mau hana a me kona koi, e@ book ia no ia me ke kuoo a me ka oiaio, oia ko Beritania maa, a oia kana e hana nei a puni ke ao nei.  He mau hana hoouhiuhi wale no keia a oukou, me ko oukou manao, aole makou e ike ana, aka, ua ikeia no nae.

 

He Mau Hana Akam u

 

U i ike iho mikou ma ka nupepa Advertiser o keia kakahiaka (Augate 19) he mau kolamu ai piha i na manao o ka huakai powa ia Hawaii nei.  O ka oiaio a me ka@@@, aole ia i ikeia, aka, o ka manawa i ku io no loa ne nae keia, o hoolaha ae ai i na lono o keia ino, no ka mea, ma keia mau la ino nei ua nui loa na olelo a kekahi poe, e olelo ana e phon e hoopauia na puali makai kaulio, a me na poe kiu, a e ho@mi i ka nui o ka pualikoa, i mea e koe iho ai kela puu dala nui he aneane $100,000 e kiola wale ia nei me ka waiwai ole.

No keia manao o hoopau io ia lakou, a nele i ka hana, e loaa wale ai ke dala me ka oluolu, nolaila, ua manaoio makou, o keia mau hoolaha ana ma ka nupepa, no ka hiki mai o na poe powa, he mau hana imi akamai hoopunipuni keia, i mea e hoomauia ai ka noho ana o keia poe ai dala.

Ua kuhikuhi ia ae nei o Rudolph Spreckles ke poo @@@ o keia hana, a o V. V. Akipoka ma na alaki.  O ka hao @@a ama a me ka waiwai a me ka Banako dala o Bohopa ma @@@@ ka waiwai io he $27,500 @@@ ka huina a pau loa, ola ka @@@@@ keia poe ect.

He wahahee launa @@@ @@@ a he imi hana dala na ka @@@ aeahaukae.

 

He Hoopau Manawa W@

 

Ua ike makou i na @@@@@@ me na pane holona a ka M@@@ainana.

He mea i ike ole i k@@ i kakau ai me kana pen@@@ he mea e hoopoina wale@@ kana manao i haku ai.

Aole makou i make @@@ pane koke aku i ka Mak@na@aka, nana no i pane @@ @ua mihi makou e like @@ poe elemakale ect, me ike no nae aole makou aku imua ona e mihi ai.

Ua hoomaopopo maka @@.  Ka Makaainana mau o @ kak@ mua loa, i kona wa@ mai ai i kela kumu Haalele Nohoalii. @@  E hoike mai ana Haalele Nohoalii @ a hoike mai i kona manao mea alaila, lawe mai @@ i ka palapala pale a ka @@hine imua o ka aha hoo@ lo koa.

Nolaila, noho malie me ka manao e hana Makaainana pela aka elua pule mahope iho o ka puka ana i ka haalele @@@ aole ona hoike ae i kona manao wehewehe.  Eia mea i pane mai, ua hao no ko KE ALOHA AINA @@@ loa; a olelo iho la, ua m@@ (KE ALOHA AINA) e like ka poe elemakule mihi.  Ma ia mea, ua pane aku @@ iaia ma kela pule aku ne.

O makou anei kai @@@ ko makou kali aku e lohi i ke i kau mau wehewehe ka haalele Nohoalii, a @@ ole ai a hiki i keia @@.

O ka Ka Makaim@@@ @@ pau loa ko ka.  Mo@@@ Liluokalani kuleana ma ho @@@ mamuli o kela nohoalii ana, a me k@@ pono nio i olelo ai, a hana ia mea m@muli o manao kuokoa.  Aole he lauwili, a he muhe@@ Makaainana?  A no ke @@ ka hoopuka ana iao i @@@ ninau naaupo loa hea@@@ makou muhee?

Aole anei oia iho la k@@@ hee, o ka olelo ana, ui p@@@@ ke ka Moiwahine.  Li@@@@ kuleana ma ka @ohoalii @@ hope hoole hou mai, @@@ pau?  Heaha ka hoi i@@ makou ea, he mhuee ia, @@ holo imua a holo ihope, @@@ mai, a mahope hoole mai @@@ ai oe?  Aole au i ai.  A @@@@ i ai ea?  ua ai no au.  He @@@ la ia ano?  He lauwili h@@ he pelukua, a he m@hee m@@@