Ke Aloha Aina, Volume I, Number 17, 14 September 1895 — Page 3

Page PDF (798.26 KB)

This text was transcribed by:  Patty Mancini
This work is dedicated to:  In Loving Memory of My Father

KE ALOHA AINA

 

                                    KE ALOHA AINA, POAONO SEPT. 14 1895.                              3

 

naka Hawaii hana maluna o na moku e noho wale mai nei, aole he hana e ola ai ka noho ana o ka ohana.

            Eia hou no hoi kekahi: O na poe poola e hana mau ana ma na uapo he mau haneri ko lakou nui, oiai keia laha ana ae nei o keia ma'i, ua papaia, a hookapu loa ia ka hooili ana a me ka lawe ana mai o na ukana ma na rula a ka Papa Ola, a no ia mea, ua hoonele loa ia keia ohana limahana o na poe Hawaii maoli i ka hana ole, a pilikia iho la lakou a me ko lakou mau ohana.

            Nolaila, o na poe pilikia maoli o ka lahui Hawaii, ke kokua ia aku nei e ka Hui Kokua i na Poe Pilikia, oia no na poe i hoonele maoliia i ka hana e ola ka noho ana, a me na poe pilikia mai, ilihune maoli, a mea paha o ia ano.

            O ka poe kino ikaika maoli, na ake lakou e loaa o na hana e haawiia mai, aka, ma kela mau kumu ae la maluna, aole hiki ke loaa mai ka hana. O na poe kino nunui mau i ka hana, eia lakou ke noho wale mai nei, aohe mea nana e haawi i ka hana me ka manao oluolu, a me ke aloha io maoli mai.

            Hookahi mea i ike mau ia, o na hana hookikina, a me na haan o ke ano hookauwa kuapaa o ke kulana lanakila ole, oia ke panaiia mai, no ke ola o ka lahui Hawaii.

 

NA MEA I HAOHAOIA.

 

            He mea na makou e hooko ai me ka hauoli. na ao ana, a me na kuhikuhi ana o na rula i oleloia, a i hoikeia mai ia makou, oia na hoohana e hoopakele ia ai kakou mai na poino mai a keia ma'i e kapaia nei he kolera. I keia wa ke hooko nei kakou i na rula a pau no ke ola a me ka palekana o na mea a pau loa.

            Ua hoopukaia kekahi mau manao kanalua o kekahi poe mamuli o na mea i ike makaia ma na aina e, a ma Hawaii nei no hoi. A o ua mau manao la, oia no keia:

            (1) E pailaia ka wai e inu ai; (a me na mea ai hoi,) he kumu ia e pakele ai i ka ma'i kolera.

            (2) Mai ai i ka ia maka; he mea ia e loaa ai i ka mai kolera. Mamuli o kona inu ana i ka wai o ka muliwai kolera o Waikahalulu.

            1. Eia ka olelo a na pake e noho nei ma Honolulu nei: He mea maa mau i ko makou lahui ma Kina. a ma na apana a pau loa o Kina, ka inu mau ana i ka wai-ti mahana i na manawa a pau loa o ka la. Aole he lahui oi ae o ka inu ti wai mehana, mamua o na haneri miliona pake o Kina. a e ai mau ana hoi i na raiki i hoomoa ia, a me na ia i hoomoa ia. Aole he ai maka o ka lahui pake i ka ia; aka, ua pau loa lakou i ka lukuia ma na umi tausani a me na haneri tausani, i ka wa e hiki mai ai o ka mai kolera! Aole hiki ke olelo ae o ka inu ana i ka wai mahana a i hoomoa ia, a me na ai i hoomoa ia, he puuhonua ia e pale ae ai i ka luku ana a keia mai kolera. O keia ka mape a na pake mai ka ina makuahine mai o ka mai kolera.

            2.  O ka Ia, ua holo oia a inu i ka wai kolera o ke awa kumoku o Honolulu, mai kahawai mai o Waikahalulu, aka, aole nae make o ka ia; o ke kanaka ka, ka mea ai aku i ka ia, oia ke make, a e ola no ka ia!

            He mea pahaohao hoi keia! Aole e make ka Ia, ka mea i inu i ka wai Kolera a i holo iloko o ka wai kolera, aka, o ke kanaka ka mea i ai i ka io o ka Ia ke make ana? Pehea i pakele ai ka Ia, a pehea i make iho la ke kanaka?

            He nui na olelo hoopahaohao no keia mau hoike, aka, oia nae na mea i ike makaia.

 

HE MAU HANA HOOPOINO WALE.

 

            He mahalo nui ko makou i na hana a ka poe kokua i na kauoha a ka Papa Pla, i hooko ia no ka pono a me ke ola o ka lehulehu; aka, he hoahewa loa makou i na hana hoopoino. i lawelaweia e ka poe limahana malalo o ka Papa Ola.

            Eia ke ano a me ke kumu i hanaia ai, i kue maoli i ka pono a me ke ola o ka lehulehu.

            O na Waimapuna (Springs) i ku kaawale loa mai, mai na auwai a mai na muliwai mai, o na Wai e kahe ana no Nuuanu mai: a i olelo wale ia, e hanaia ana e na poe Hawaii naaupo o ke au kahiko (wahi a Mrs Emma M. Nakuina,) ua hana ino ia iho nei e na poe kokua lima lawelawe o ka Papa Ola, me kekahi kumu kupono ole loa. Mamuli o keia hana ana, a mamuli o ka hoopiha ana i na laau make ma ia mau Mapunawai, (Springs) i pili ole i kekahi ma'i kolera, a mea paha o ka ma'i kolera, ua lilo iho la kela mau punawai maemae loa, i mau wai no ka laau make e noho ai. He hoopoino kumu ole maoli keia i na ohana e nooh ana e inu i na wai maemae mailoko mai o ia mau punawai.

            O keia mau punawai, aia no ia ma kela apana ma Alanui Liliha, kokoke i Kunawai. O keia mau punawai i ku kaawale loa mai na wai mai o na auwai o Nuuanu, a me na auwai e ae o ka wai o Kunawai mai.

            Ma keia hana ana a na lima hooko o ka Papa Ola, ua poino ko ia mau wahi, aole he wai e inu ai, a e hoomaemae ai; oiai, aole he paipu wai o ke Aupuni e kokoke aku ana ma ia mau kauhale.

            O ka poino mua oia ka lumaiia o ka laau make maloko o na Mapunawai. O ka elua o na poino, oia ka nele maoli o ia mau kauhale me na kanaka lehulehu me ka wai ole.

            Na ka poe kauwa a ka Papa Ola i hanaino i na Waimapuna o kela poe me ka mea make; a na lakou hoi i hoonele aku i ka wai ole' a i keia wa, aole he lawe aku o ka Papa Ola i wai no kela poe, i mea e loaa ai ia lakou ke ola kino oluolu, e like me na rula a ka Papa Ola e hoolaha nei.

            Ina he kumu i hoikeia mai, a hooiaioia. Ua hoinoia ua mau Waimapuna la, e kekahi mea ma'i kolera, alaila, aole makou e olelo iki no keia mea, aka, oiai, aole mau hoike i hoea ae no ia mea. Alaila, ua loaa ia makou he kumu e hoike ai i ko makou manao, no ka pono, ke ola a me ka noho oluolu ana o ko makou lahui.

 

KA MEA I HAAWI IAIA IHO.

 

            Ua haawi oluolu aku o Makua Valentine o ka Edalesia Katolika Roma iaia iho, no ka nooh pu ana aku me na poe a pau loa i loaa ia i ka poino a keia ma'i i oleloia nei he kolera. I keia wa, aia oia me na poe o ka Lahui Hawaii i koe mai i keia ma'i luku, ke noho haipule pu nei me lakou, a ke kokua nei i ko lakou, a ke kokua nei i ko lakou mau hemahema malalo o na hooponopono ana a ka Papa Ola.

            Ae! He mea loaa ole ia ano iwaena o na poe haipule puni waiwai. O ka waiwai ko lakou Akua, a oia ka lakou e olelo mai nei he Karistiano o keia au naauao nui wale o ke Komohana.

            He hookohukohu poe no ke Akua lakou nei, aka, a hiki iho i kahi o ka poino a me ka popilikia, ua holo aku a nalo wale loa ia mea he aloha i ka hoa kanaka a ke Akua i hana mai ai, a i hoohanau mai ai noloko mai o ke kupuna hookahi.

 

HAIPULA ME KA HOOKEAI.

 

            He hana keia i maa mau i na poe haipule o na wa kahiko, e pili pu ana me ke kulana o na popilikia i ili mai maluna o ka Lahui Iseraela. He hana hoohaahaaia he hana hoahewa o ke kanaka, a o ka lahui hoi imua o ke Akua Mana Loa.

            He hookahi no Hoomana i hoopuka ae nei i kona kukala i na poe hoahanau o kona Ekalesia no keia hana, oia hoi, Ka Ekalesia o Iesu Karisto no na poe hoano no na la mahope.

            Ua kukala ae la kona Lunakahiko Peresidena oi@ o G. J. Waller, o keia la 12 o Sepatemaba 1895, he la ia no ka haipule a me ka hookeai o na hoahanau ma ko lakou mau home iho, a pela aku.

            Pehea ka hoi kekahi mau Ekalesia ae? Pahea hoi ko oukou mau Ekalesia?

            O ka hope anei ke lilo imua a o ka mea mua ke lilo i hope?

 

SAMUEL M. KAAUKAI.

 

LOIO ME ANA AINA ! !

 

            He Loio, a he Ana Aina. a he Agena Hooiaio Palapala no ka apana o Kona, Mokupuni o Oahu.

            HE oluolu ka uku ma ke kuka ana, a he hooko kauoha me ka eleu.

            Keena Hana, Aia ma ke Keena maluna o ka Hale Pohaku ma ke kihi o na alanui Nuuanu a me Moiwahine.

my29-6m dly, wkly.

 

D. B. KAMIKA,

 

Ke Kanaka :  :

            :  :  Kuai Kamaa

 

Picture of a Women's Shoe

 

Na Kamaa Wahine ul@-ili lole nan

            palupalu, me na Kamaa Wahine

            ili palupalu, mai ka $1.59, $2.00,

            $2.50 no na mea ili; a no na Kamaa

            lolelkiekie pihi aoao, a Kamaa

            ili uhi maluna, he $3.00.

 

Picture of another Women's Shoe

 

            NA KAMAA LI-KAULA

 

                        O na ano a pau, kumukuai like ole

                        mai ka $1.50, $1.75 a me $2.00,

                        A mai ia makou wale no e loaa ai

                        na Kumaa Kamalii emi loa, aole

                        ma kekahi wahi e ae

 

Picture of still another Women's Shoe

 

NA KAMAAKIEKIE

                        PIHI MA NA AOAO

            no na wahine opio a me na kamaa

lii, o ke ano aulii hou loa mai nei

me na kumukuai like ole mai ka

$1.00 a pii aku iluna e like me ka

palena pau o kou makemake. Ia

makou wale no e loaa ai na Kamaa

kupono loa no na Kamaiki Opio.

 

Picture of                    NA KAMAA

 

a Child's Shoe                                     NUHOU

 

and bottom                 I Kupono no na

 

of the shoe                              BEBE.

 

Kamaa Aulii Pahinu

 

            o na ano kumukuai emi, mai ke

            50 keneta a $3.00., ma ka Hale

            Kuai Kamaa Nui o keia Aina, a

           

 

Hui KUAI KAMAA Nui!