Ke Aloha Aina, Volume I, Number 18, 21 September 1895 — Page 8

Page PDF (812.90 KB)

This text was transcribed by:  Darren Okimoto
This work is dedicated to:  Kaimuki Class of '78

KE ALOHA AINA

 

POAONO, SEPT. 21, 1895.

 

Ka Makai Kiu

O KE

Keena Waihona Buke o Nu Yoka.

 

SALIUKA OPIO

A O

KE KAPENA MAKAI HAWADA.

 

KE PIHI I NA-HA-HA.

MOKUNA XIV.

HUIPU I KAHI HOOKAHI.

            Me ke eleu nui oni ae ka lima o ka Makai Kiu, he hookahi ihiha ke kaawale mai ke kulana mua o kona lima i kau mau ai i kana pu ma ke alo o Mauda.

            Ki hio aku la oia i kana pu mamua ae o ka loaa ana ia Rasetona o ka laina uwiki i kona kapuai, a ku aku la oia ma ka pepeiao a hu-la ma kahi aoao.

            Me ka leo uwe ole, hehee iho la o Rasetona no kona hopena mau, a pela no hoi i haule pu iho ai ke kaikamahine maluna o Rasetona.

            He weliweli nui loa ka i hekau iho maluna o Saliuka Opio mamuli o kona manao ana ua make loa la ke kaikamahina iaia.

            Lele aku la o Saliuka Opio imua a kaomi iho la i ka umauma o ke kaikamahine, paa iho la kekahi lima i ka pana.

            Ua ike iho la oia, aole ke kaikamahine i make loa; aka, he maule wale no.

            Waiho iho la i ke kaikamahine ma ka papahele, a pane aku la i kona mau hoa:

            E kii aku kekahi o oukou i wai.

 

MOKUNA XV.

NA OLELO HOIKE A MAGARITA IMUA O KA MAKAI KIU SALIUKA, MAMUA O KONA MAKE LOA ANA.

            Ia manawa hoi pa e mai ai kekahi leo a puni keena, oia no ka leo o Magarita e waiho ana maluna o ka moe, i ka pane ana mai:

            E hoolehe mai, wahi ana.

            E make ana au, a e hoike au i na mea a pau loa au i ike ai mamua o kuu make ana.

            No keia mau olelo maikai, ua neenee loa aku la ka Makai Kiu a kokoke a pane iho la.

            Heaha kau mau mea e hoike mai ai ia’u?

            Ua maopopo anei ia oe kekahi mau hunahuna e pili ana i ka pepehiia ana o Kilimana?

            Ae, wahi a Magarita ka wahine hapa negero i pane aku ai.

            Ua ike au i na mea a pau, a pane hou mai la:

            E kakau iho oe i ka’u mau mea e olelo aku ai.

            Oiai, ke aneane mai nei ke ola e haalele mai i ko’u kino.

            Mamua ae nae o ka manao ana o Magarita e hoike aku i kana mau olelo ike ana i ike ai.

            Ua puoho e mai la o Mauda mai kona waiho a maule ana.

            Alaalawa ae la kona mau maka ma o a maanei.

            Ike ae la oia i kekahi poe kanaka e ku ana kona mau aoao a puni, a ike ae la no oia ia Rasetona e waiho aua ua make loa.

            Ku ae la oia iluna, a ike aku la oia ia Saliuka Opio e noho ana ma ka aoao o ka moe o Magarita e waiho ana, a hooho ae la oia:

            Nani ka mainoino o keia ola ana.

            Nani ka ehaeha o kuu lunaikehala.

            Ol e kuu makuakane maikai, ka mea nana i hoomanawanui la’u mai kuu mau la opio mai.

            Pela anei oe e haalele mai ai ia’u e auwana hele ma o a maanei.

            Auwe ka ehaeha e.

            Na na lani e kokua mai ia’u a hoopakele mai.

            Auwe no hoi au e.

            E aloha mai e na lani ia’u ka mea i hoauwana hele ia ma o a maanei o ka aina.

            E aho ka make ana mamua o ke ola ana.

            Owai la hoi ka mea e kumakena mai i ka la o kuu poino.

            Owai la hoi ka mea i hiki ke hoomanawanui iloko o na inea i ike makaia.

            Ol e kuu aloha Halinekona, elua kaua iloko o ke kaumaha.

            O keia anei ka hopena o ko’u ola ana ma ka honua nei.

            Aole, ua lanakila oe, wahi a Saliuka Opio i pane aku ai i ke kaikamahine.

            Ol e kuu hoopakele.

            Na na lani e kokua mai ia oe ma kou alahele e imi ana i ka pono kau like o na mea a pau.

            E aloha mai e na lani no kuu aie iaia.

            Owai la au au i hoomanawanui ai?

            Owai la hoi ka mea e like me oe.

            Ka puuwai waipahe a nahenahe o ka oluolu.

            Ka hoopakele hoi o na poe iloko o ka poino e uhai mau ana e like me au nei kau kauwa, au hoi i hoomanawa nui ai.

            A puana hou ae la oia i keia mau huaolelo welenia ku i ke aloha a ka mea heluhelu e kulu iho ai na waimaka no keia mau olelo:      

            “Iloko au o ka hale lewa i ke kai, a na enemi i manao ai e hoohaumia i kuu kino, o oa pu no ka kekahi ilaila e hoopekele ia’u.”

            “Iloko au o keia hale a na iwi make e waiho mai nei, o oe pu no ka kekahi.

            Auwe ka mea ehaeha e!

            Ke awili nei ka hauoli ia loko o’u me na ehaeha o ke au o ka manawa i maalo aku.

            Ke hoomanao ae i na hana i hanaia mai maluna o’u.

            He mea e ka ehaeha a me ka paumako ke hoomanao ae.

            E hoopakele mai ia’u e na Mana Lani mai na poino mauwale mai a na enemi.

            E kokua mai e ke Akua Kahikolu Mana Loa i kau kauwa wahine nei iloko o na pilikia.

            E kahea mai e na aheahe lau makani, e honi aku au kou mau ea huihui.

            E kahea mai e na muliwai lana mahe o kuu aina hanau.

            E kiei hou aka au maluna o ko oukou mau ili huala lana malie.

            E na kualono uliuli o kuu aina hanau e.

            Eia au ka oukou mamo ke paialewa ia nei ma o a maanei o keia aina malihini i na maka.

            Auwe! e kuu Halinetona aloha hoi e.

            Aole anei au e ike hou aku i kou mau helahelena ma keia mua ak e kuu Halinotona.

            Auwe ka mea ehaeha e.

            E kahea mai e ka leo palupalu pahee o kuu Halinotona, e-o aku no au.

            E kahea mai e ke aka kino wailua o kuu makuhine a me kuu makuakane aloha i pakaha ia aku kou oia e na enemi puuwai eleele o ke omokoko o na hana karaima.

            Auwe! kuu minamina pau ole no olua e kuu mau makua hoomanawanui i ka malama ana ia’u ka olua kaikamahine i hooneleia i ka makua ole ma keia ao.

            E kahea mai e kuu hoopakele, e hele aku no au malaila.

            E hele mai, wahi a Saliuka Opio i pane aku ai i ke kaikahine ka ui Manda.

            Hele aku ai i ke kaikahine ka ui Manda.

            Hele aku la o Mauda a noho iho la ma ka aoao o ka Makai Kiu.

            I kela wa i hopu mai ai o Saliuka Oppio i na lima o ke kaikamahine a hoopili aku la i na paplina o ke kaikamahine a muki iho la ma na paplina o Mauda.

            No kona piha hauoli hoi no ke kuu ana o ka luhi ua kanaka ua loa ana o ka luhi o ua kanaka ua loaa ka mea i imi ai, eia nae kahi mea apiki no hai ka waiwai i hoomanawanui ai i ka alo ana i ka ehuehu.

            I ka mao ana ae o keia mau kipona o ka hauoli maluna o laua pakahi iho.

            Ua hoomaka mai la o Magarita e hoike i kana mau olelo i lohe ai, oiai oia e noho ana me Kilimana ka ma kuakane o ke kaikamahine.

            Oiai, i kela wa, ua makaukau loa o Saliuka Opio e hoopaa i na olelo a pau e hoopukaia aku ana e Magarita.

            He mau makahiki i hala aku nei, wahi a Magarita.

            Ua kamaaina loa o Keoki Kilimana ia Mado ma Mekiko, a ua noho laua ma ke ano he mau hoa’loha kekahi i kekahi.

            No kekahi mau makahiki ko laua noho hoa’loha ana o kekahi me kekahi.

            Ua loaa ia laua kekahi luahuna dala, a ua hoopukapuka hoi laua aole no laua i pono ma, ia hana ana.

            Aka nae, ua aloha like laua i kekahi kaikahine, olaila, mamuli no ia o ka ui a me ka wahine maikai.

            He loihi no ke aumeume ana o laua no keia wahine, ua lilo iho la ua wahine la ia Keoki Kilimana, a oia no hoi ka makuahine ponoi o keia kaikamahine e noho nei ma kou aoao.

            No keia mea, ua hoohiki iho la o Mako e hana i kekahi mea e pau ai o kona ili, me kona hoopalaimaka imua o Keoki Kilamana a me kana wahine mare.

            I ka make ana o ka wahine mare a Keoki Kilimana, ua huli hoi aku laua no ka aina Hikina, a aloha hoomeamea aku la o Mako iaia, me kona olelo aku no, e hauoli ana wau ke lohe mai i kou noho hauoli ma ia aina.

            Hooki iho la o Magarita i kana olelo ana no ka paupauaho mai o ka hanu a me ke koko e holo ana ma kona kileo.

            No kekahi mau minute keia hoomaha ana, hoomau hou mai la oia i kana hoike ana i ka hopena aku o kana moolelo.

            Ua ike oe i ka mea i kapaia o Belepigoa i ke kupanaha o kona mau nanaina ke ike aku.

            Aole pela ke ano o kona hanauia ana mai e kona makuhne.

            Aka, o Mako ka mea nana i hookau aku ia mau helehelena hoomakaukau maluna ona, mamuli hoi o ke keola ia ana e Mado iloko o kekahi lua haiki.

            Na ia mea i hoano e ae i kona mau helehelena a he ku i ka weliweli ke ike aku iaia.

            Ua mareia au meia, na ia mea i hookomo mai i ke aloha ona iloko o’u a pela no hoi oia no’u.

            Aole no hoi oia i ike i kona mea i aie ai, ka mea nana i hoopakele ae iaia.

            Ua noho au malalo o ka Mado mau hoounauna ana mai ko’u wa opiopio loa mai.

            Aka nae, he enemi loa au iaia i na wa a pau.

            Ke ike nei anei oe, no ke aha la ko’u enemi ana iaia?

            No ka mea, ua hana mai oia ia’u ia ka hewa nui loa a kekahi kanaka e hana ai i kekahi wahine e paulele ana iaia.

            Aole i ikemaka o Belepigoa, aka, iloko wale iho no ia o’u e nu ai ao ko’u hoomainoinoia.

            Hoomaha hou iho la oia a holopono mai ka hanu, no kekahi mau manawa hoomaka hou mai la oia e hoike hou.

            O ka’u hoike aku nei ia oe no’u iho, ua lawa ko’u ike no Mado ka puuwai eleele.

            E hoike aku au ia oe i ka pepehiia ana o Keoki Kilimana.

            I ka wa e noho ulakolako ana o Mado me ke dala, @ole oia i hooko i kana hoohiki maluna o Keoki Kilimana, kona hoa’loha oiaio a maikai loa.

            I kona wa i nele ai, ua hoomanao koke ae la oia i kana hoohiki i hoopaa ai.

            Nolaila, ua hele aku la oia i Nu Ioka a ike aku la oia i kana mea i li’a nui loa ai.

            Ku mai la oia i ka huihui ki o kela a me keia ano a lawe aku la i mea e hiki ai iaia ke wehe a hemo ka puka o ka hale o Keoki Kilimana.

            Me keia huhui ki no i hooiliia aku ai ka hewa maluna o ka mea hala ole oia o Halinekona.

            I ka make ana o Kilimana, hoi mai la oia a halawi pu me koea poe hoa, oiai no hoi au e noho lawelawe ana nona.

            Iloko no hoi kela @ au i na mea a pau a M@ mahuna o Kilimana a @ ka puuwai olu waipahe @ a aole hoi i hawahawa @ na hana puuwai eleele @ naka.

            E like hoi me na m@ ia aku maluna ona e @ hana karaima.

            Ua hoolala pu ae no @ mea e hana ia aku ana @ kaikamahine e noho @ kaua.

            Ua paa aku la anei a@ pau au i olelo aku la ia @ Opio.

            Ae, wahi a Saliu@ aku ai.

            E haawi mai ia’u i @ aku au i ko’u inoa @ kena mau olelo hoike @ nei ia oe.

            Haawi aku la ka M@ peni iloko o kona lima @ i kona inoa Magarita a @ aku la i ka Makai @ Opio.

            Iloko o kela wa i @ peni mai kona pulima @ aku la ke aho hope loa @ make loa iho la oia me @ ole o ka hana i manao @ pono ai.

            Aka, ua ako koe ia @ o Margarita ka mea e p@ hoike. Aka, he mea @ Makai Kiu ke hoo@ lawa loa aku.

 

Ua Makemake

            Ua makemakeia e koai ma@ ano peahi Hawaii aelii, na@ nani a me na binai paa@

Halekuai o ka HUI HAWAII @ HOONANI, ma kela aoao @ pubalika ma Alanui Moi.

HARRY @

Honolulu, Augate 5, 1895

 

Kauka

Yong Kam Pung.

(APANA.

 

Helu 306, Alanui Maunakea.

Kauka Loea o ka Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ane

ma'i, mai ko na kane, wahine a me

na keiki liilii. O na ma'i ha-no

ua hiki loa ia ke hoola

ma’i Akemama a me @

Puuwai a me na @

a pau. Pela hoi @

ma’i lele Ko@

Hebera, fiva Ia@

nalena, Lepe@

maialii ke

oki a me

ka hoola ana

pau pu me na

mai koko ino. @

hiki loa i ka’u @

ke hoohemo i ke @

i ka wa nahunahu @

po ino ole. He laau @

kahi no ka hooponopono

ka waihona keiki a i @

inu ai i keia laau me ka@

ka rula e loaa no he keiki @

loaa ole he keiki mamua @

 

E MAUE MAI I IKE MA@

maikai nui keia no na @

i hooneleia me keia @

kamae. E hauoli @

aku i na makamaka @

ana e kuka pu me @

a pau e pili ana i @

E kipa mai e ka poe i@

me na haawina pilihua a @

na’u oukouehooluolu aku.

my27-1yr.