Ke Aloha Aina, Volume I, Number 23, 26 October 1895 — Page 4

Page PDF (887.46 KB)

This text was transcribed by:  Lynne Minamishin
This work is dedicated to:  Minamishin 'Ohana

KE ALOHA AINA, POAONO OCT. 26 1895

 

KE ALOHA AINA

 

Hoopukaia no ka

 

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Oiwi.

 

J. NAWAHI, Lunahooponopono a me Puuku.

 

E. L. LIKE, Hope Puuku.

 

HONOLULU, OCT 26, 1895.

 

Ikeia o Kaiulani he Kama Aliiwahine no Hawaii Nei.

 

HOOKIPAIA MA NA POHAI O ENELANI.

 

          Ladana, Oct. 8 - Ua loaa ae na hoike laulaha ana. O na launa kipa ike ana aku a ke Kama Aliiwahine Kaiulani ma Enelani, he mau launa kukai kalaiaupuni ke ano i ka ike ana aku. A o na hoololioli ana i na kulana hana, ua hookoia no ia i mea e hoopakele ai i na pono o Beritania Nui maloko o kona mau kumu ponoi iho. Iloko o ia huina, ua pakuiia aku o Mr. Cleghorn (ake) kona makuakane, Konela Macfarlane a me kekahi poe hoaloha ona, a iloko o ia poe o Theophilus H. Davies, ke Kahu o ke Kama Aliiwahine, a me Mekia a me Mrs. Wodehouse.

          Ua kipa aku o Mr. Cleghorn (ake) ma ke Keena o ko na Aina E (o Enelani) inehinei, me kekahi palapala hoolauna mai ke Kuhina Beritania mai ma Honolulu, a he mau kukakuka hou ana kana i keia la malaila.

          Ua ike hoohanohanoia mai ke Kama Aliiwahine o Hawaii malaila (ma Enelani) e like no me he mea la o Kona wa no he Kama Aliiwahine maoli.

          Ua nui ae Oia a kiekie, he kaikamahine hiona nani, a ua hele no hoi Oia a piha kui i na poe e hele mai ana e ike a e hookipa Iaia, i Kona wa i hoea mai ai mai ka Ainapuniole mai.

          Ua hala aku la ke Kama Aliiwahine i keia la no Woolwich; a i keia ahiahi Oia ana kekahi o na hoa o kekahi Ahapaina ma Savoy Hotel, kahi a Mr. Hoffnung i haawi ai i paina no Kona hanohano.

          He ano oma'ima'i ko Cleghorn (Ake) i kekahi manawa, a ua kauohaia oia e hoomaha. Ua haalele laua me ke Kama Aliiwahine no Italia, no kekahi manawa i mea e hoohala ae ai i ka hooilo o kela aina.

 

KA HOIKE A JULIEN HAYNE NO HAWAII NEI.

 

          Kikako, Oct 8. O Julien D. Hayne, ka Lunahoopuka o ka Hawaiian o Honolulu, aia oia i Great Northet@. Ua paa kona manao aole e hiki i ke Aupuni Repubalika ke hoomau ia aku.

          Maloko o ewalu mahina e hookahuli ia ai ka Repubalika Hawaii, alaila, e lilo auanei ke Kama'lii Kaiulani i Moiwahine, wahi ana.

          He mea oiaio maoli, ua ma'i maoli na mea a pau no ka Repukalika hou; a he mea i hoomaopopo maoliia ma Hawaii, e hoihoi hou ia mai ana ke Aupuni Moi.

          Ke haule hope nei ke Aupuni i keia wa ma ke kulana $45,000 no ka mahina, mai kona wa i hookumu ia ai.

          O ka manaolana o na mea a pau, o na poe kokua i ke Aupuni hou, a me ka poe kue iaia, e hoonoho ia o Kaiulani i Moiwahine e Beritania nui a me Amerika Huipuia, malalo o na hoomalu ana.

          O ka makuakane o ke Kama'lii opiopio, Cleghorn (Ake) a me kona k@hui, Theo. H. Davies, me Mekia Wodehouse, ke Kuhina mua i pau mai Enelani mai, a me George Macfarlane, ko ka Moi Kalakaua Agena Waiwai, a aia lakou a pau ma Europa i keia manawa, o na manao i kohokoho ia aku, aia lakou ke nana la i kahi e hiki ai ke lawe mai i na hoomakaukau ana me Enelani.

          O kekahi mea e pili ana i keia, o Lorrin Thurston, ka mea i hoopauia mai e ke Aupuni ma Wasinetona, oia kekahi i kulike ole me ke Aupuni, a ua hoike akea no kona apono i ka hoonoho ana i ke Kama'lii Kaiulani malalo o ka hoomalu ia (e na mana Aupuni).

          Aole loa he mea kue i keia, koe wale no ma ka aoao o Damon, Kakauolelo o ke Keena Waiwai a me Lunakanawai Kauka, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie, a me kekahi poe luna oihana aupuni kakaikahi loa.

          A o na poe limahana no a pau loa o ke Aupuni, ka poe e noko nei, a i noho mua no i ka oihana malalo o ka Moiwahine Liliuokalani, ua apono lakou i ka noho ana malalo o ka hoomalu ia mai.

          A pehea hoi no Peresidena Dole? "Wela, aole no e hiki ia'u olelo ae, aole o Peresidena Sanford B. Dole makemake ia mea. Oiai ke ohi nei oia i keia wa, he $12,000 no ka makahiki. E like me ka hoea mau ana mai o ka hopena o ka malama, i kekahi poe e pii ana iluna, a e iho ana ilalo, e huki mau ana no o Dole i kana $1,000 a hoouna aku ia mau dala a pau loa ma ka Banako o Kapalakiko.

          Ua hoomaopopo na mea a pau, he mau mahina wale no koe o ke ola ana o ka Repubalika. Aohe manao o na kanaka i ka hookaa ana i na au hau, a aole no e hiki i ke Aupuni ke hooko aku i ka uku ana mai i na aina. Ua hoopau loa lakou ia mea.

          O ke ano nui maoli o na mea a pau, he kumuhana ia no ka hooholo ana i ka pono o na poe i komo aku iloko o ke kalepa ko, a ano, ua ike lakou i ko lakou kuhihewa.

          I keia wa, ua mahaehae lakou, a he hapanui o na poe kuonoono i makemake i ke Kama'lii Wahine. A pela no ko Claus Spreckles manao hoike mua, no ka hoonoho ana i ke Kama'lii Wahine. He make loa na oihana i keia wa!

          "A pehea e lilo ai na noho ana hoomalu ia mai i mea e kokua ai i na mea a pau?"

          "Wela, e uku ana na kanaka i na auhau, a ia wa no e pii hikiwawe ae ai ke Aupuni."

 

Na Hana Huhewa a ka Papa Hoonauao.

 

          Ma kela Poalima aku nei, ua opulepule ia ka Oihana Hoonaauao, mamuli o ka hele ana o ka Makai Kula Maxwell e hoopii ia J. Alapai a me Mrs. Alapai, no ka hoohele ole ana i ka laua keiki i ke Kula Aupuni mauka o Kalihi. Ua hoopaaia o Mrs. Alapai ma ka Halewai no ekolu hora me ke kuleana ole, a me ka hana hewa ole i ke kanawai o ka aina e kau ana iloko o kela pule aku nei.

          Eia nae, ma ka hookolokolo ana ia laua i ka Poaono iho nei, ua hookuu ia mai laua e ka Aha.

          No keaha la? No ka mea ke mau la no ka olelo papa o na Rula o ka Papa Ola e keakea ana i na keiki e noho ana maloko o na apana haumia i ke kolera, aole e hele i na kula.

          Nolaila, he hana hupo loa keia, a ka poe i manao ia ua naauao, aka, he naaupo loa no.

          Mai hooko na Makai ike ole i na rula a me na kanawai, i ke kauoha hupo a ko lakou mau poo o lilo i mea pilikia mahope aku.

          Ma keia e ikeia ai, ke hakahaka nei ka Papa Hoonaauao i ka Papa Ola me ka ike ole i na mea a laua i hana ai.

 

EIA HOU NA HANA HOOLILO.

 

          Ua hoike ae nei ka Loio Kuhina, imua o ka Papa Ola, e manao ana oia e holo i Nukilani, e hoomaopopo ai i ke ano o ka lawelawe ana, a hooko ana o ko Nukilani mau kanawai, no na apana aina noho home liilii, a pela aku.

          Malalo auanei no keia o na dala o ka lehulehu e hele ai. Ae, pela maoli no ka ike aku e hana ia ne.

          Ina no hoi he manao mua ko lakou nei no ia mea, ina no hoi e waiho malie i na kanawai o na aina a lakou nei i hana iho nei, aia la hoi a ikeia ka maopopo o ka pono like me ko Nukilani ano kanawai, alaila hana.

          Aka, ua pau iho kanawai ia lakou nei i ka hana, a ua paa, a ua hooholo ia he kanawai noka aina, a he mea hoopau dala aku io no ka manao ana aku e hele e nana i na loina o ka hoohana ia ana o ko Nukilani mau kanawai mahelehele aina noho home?

          He mau hana hoomauna@na wale no keia, oiai, aole hoi i ahu ae nei na pono o keia mau haawe a ka Lahui e leholeho aku ai. Aka, ho iho nae hoi a poholo pu aku i ka moana hohonu. Ku hoi na hana hoonaaikola a lakou nei ma ae?

KEIA MUA AKU O HAWAII NEI.

 

[Mai ka London Time Weekly Edition ma@]

 

          Ma na hana hoohoihoi no na hoike, no kekahi mau keehina e hoohanaia aku ana, no ka hoohuiaina o Hawaii, mamuli o na hana a Amerika Huipuia, a ina e hoole ia, alaila, no ka hookomo iho i ka mea a Beritania Nui i oluolu ai, ma ka waiho ana mai i ka inoa o ke Kama'lii Wahine Kaiulani no ka Nohoalii (o Hawaii) ua loaa mai he mau pane i kekahi Luna Agena no Leuter, mai ia Konela G. W. Macfarlane mai, kekahi o na Hawaii hilinaiia, i hoea mua mai no i Ladana nei, a he mea i noho loihi he ukali kino no ka Moi Kalakaua, a penei ka Konela Macfarlane pane ana no ka ninau:

          "Ua haiia mai au, aia iloko ae nei o Dekemaba, i ka wa e akoakoa hou mai ai ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, e kau nui ana ka manao o kekahi poe kalai aupuni Hawaii uuku loa, a me kekahi mau poe kalepa, ka poe i makemake i ke ano aupuni mua aku nei, e kali aku ana ia Peresidena Cleveland, a e koi aku i ke Aupuni o Amerika Huipuia, e hoohui aku i ka Paemoku o Hawaii.

          O ke kumu ano nui o keia hana ana, ua olelo ia ae he mea e hoao ai i ke ano manao launa oluolu pili oihana ana o ka Repubalika o Hawaii nei.

          E hoomanaoia he nui wale o na poe Amerika i huipu aku me ka aoao Repubalika mamuli o na hoomaopopo moakaka lea ia ana; oia hoi, o keia Aupuni Repubalika, ua kukulu wale ia no oia no ka manawa, a hiki mai i ka manawa e hoohui ia ai na paemoku ia Amerika Huipuia.

          Ua noho aku nei na poe Repubalika ma na oihana, no aneane he makahiki a oi aku, a, aole nae he wahi hana hoike i hooko ia e hiki aku ai ia hopena, ua hookanalua loa ia na poe Amerika Repubalika, no na mea e pili ana i ka manao maoli o ke Aupuni Repubalika Hawaii. Oia hoi, no ka noonoo pono ana i ke noi ia Amerika Huipuia.

          O ka lahui kamaaina maoli, malia, aole paha i pau loa i ke kue i ka hoohui ana ia Amerika Huipuia, ina nae e haule loa ka hoihoi Aupuni Moi@-unreadable

ila, ua hilinai nui lakou @-unreadable

huila me Beritania @-unreadable

mua o ka hoomau ia @-unreadable

ka manao ohohia nui o @-unreadable

Hawaii, ua oi mau no @-unreadable

ika loa ia Beritania.

          O ko'u manao @-unreadable

keia, o ke au o keia @-unreadable

e loli auanei oia nona @-unreadable

ko o na mahele elua, @-unreadable

mau ana i ka Repuka@-unreadable

ole ia, o ka hoihoi ho@-unreadable

i ke ano o ke Aupuni @-unreadable

lalo o na kumu @-unreadable

ia mea, e ae ia ai na @-unreadable

no loa i ko@o ia mai @-unreadable

kalaiaina mai, e kukulu @-unreadable

ni Huiia. No ka mea @-unreadable

hiki ole ke hoole ia, @-unreadable

kanaka kulana. a ku@-unreadable

noho ana ma ke poo @-unreadable

puni e ku nei, a u ka @-unreadable

ana aku o keia @-unreadable

ana ia i ka ikaika huna @-unreadable

          Ua kupono ka Aha@-unreadable

i ka manao i ka hapa@-unreadable

naka?

          O keia hoohuihui @-unreadable

mea e hoopau ia ai @-unreadable

poino, a e hoololi@-unreadable

ana koho waiwai, ka @-unreadable

ili ia aku mai na poe @-unreadable

aku, ma ke koho ana @-unreadable

Senatoa.

          Ina haule k@ ano @-unreadable

Huiia, ma ke alanui @-unreadable

ia, alaila, o ka hoohui @-unreadable

Amerika Huiia, oia ka @-unreadable

lomua loa mai ke kula @-unreadable

ka oiha@a kalepa @-unreadable

o'u kanalua, ina e @-unreadable

koho balota h@-unreadable

poe Hawaii ka poe no @-unreadable

hapanui (o na poe koho @-unreadable

e huliamahi ana lakou @-unreadable aoao. launa pili aupuni @-unreadable

loa me Beritania Nui @-unreadable

          No na mea e @-unreadable

lana o Hawaii i @-unreadable

lo ae o Konela. @-unreadable

penei:

          "Aia no ka Moiwahine @-unreadable

okalani he paahao ma @-unreadable

lealii mua ma Honolulu @-unreadable

lohe au, ma ka Like Leta @-unreadable

nehinei, ua hanaia kekahi @-unreadable

manaoino, mamuli @-unreadable

ana o ke Aupuni i ka @-unreadable

Mekia Wodehouse @-unreadable

e ike hope i ka Moiwahine @-unreadable

e ike hope i ka Moi@-unreadable

          No na mea e pili @-unreadable

koi mai ke Aupuni mai @-unreadable

rika Huiia a me ke Aupuni @-unreadable

ritanta, e ko lakou @-unreadable

kupa, i hoopaa ia ai me @-unreadable

manawanui , a i @-unreadable

me ka hookolo  @- unreadable

o ke au hoohau @-unreadable

he koi kai waiho @- unreadable

Kuhina Amerika @-unreadable

malalo o na kauohi @-unreadable

netona mai, no ka uku @-unreadable

          Ina haule ke ano Huiia, ma ke alanui @-unreadable

Huiia, ma ke alanui @-unreadable

ia, alaila, o ka hoohui @-unreadable

Amerika Huiia oia ka @-unreadable

@omua loa mai ke @-unreadable

ka oihaua kalepa, aka, @-unreadable

o'u kanalua, ina e @-unreadable

koho balota hoao; @-unreadable

poe Hawaii ka poe no @-unreadable

hapauui (o na poe koho @-unreadable

e huliamahi ana lakou @-unreadable

aoao, launa pili aupuni @-unreadable

loa me Beritania Nui @-unreadable

          No na mea e pili @-unreadable

lana o Hawaii i keia @-unreadable

lo ae o Konela @-unreadable

penei:

          "Aia no ka Moiwahine @-unreadable

okalani he paahao ma @-unreadable

lealii mua ma Honolulu @-unreadable

lohe au, ma ka Eke Leta @-unreadable

nehinei, ua hana @unreadable

manaoino, mamuli o ka @-unreadable

ana o ke Aupuni i ka @-unreadable

Mekia Wodehouse e @-unreadable

e ike hope i ka Moiwahine @-unreadable

          No na mea e pii @-unreadable

koi mai ke Aupuni mai @-unreadable

rika Huiia a me ke @-unreadable

ritanta, e ko lakou @-unreadable

kupa, i hoopaa ia ai me @-unreadable

manawanui, a i ki @-unreadable

me ka hookoloko@-unreadable

o ke au hoohaunaele @-unreadable

he koi kai waiho @-unreadable

Kuhina Amerika ma @-unreadable

malalo o na kauoha @-unreadable

netona mai, no ka @-unreadable

o $25,000 ia Mr. @-unreadable

kupa Amerika. O @-unreadable

koi e ae, eia no ke @-unreadable

wahi a ka olelo ia @-unreadable

          O ka manao @-unreadable

lane e hoike la ma @-unreadable

nona no ia manao @-unreadable

ae hoi ka manao o @-unreadable

a no lakou no ia @-unreadable

no hoi, aole no i like ka @-unreadable

o na mea a pau loa ma @-unreadable

aka, ua waiho aku @-unreadable

mea a pau loa na ko ke @-unreadable

ike a me Kona naauao @-unreadable

ponopono mai @-unreadable