Ke Aloha Aina, Volume I, Number 24, 2 November 1895 — Nuhou o na Aina E NA AO HAKUMAKUMA. Mawaena o Venezuela a me Beritania Nui. [ARTICLE]

Nuhou o na Aina E

NA AO HAKUMAKUMA.

Mawaena o Venezuela a me Beritania Nui.

- - No ka pōpTāi1<ār6 Tco' maleōu t poe heluhelu, ke hoopuka akuj nei miikou, i ka moolelo pi.h.a ona_mfea_£ pili-ani- mawaem -Oj \'anezuela a me Beritania Nul! KI". Kf KA.NA O \ K\h/rKLA. j Aia keia aina ke pili la mā| ka aoao hema o ke kai Carib-| bean, a o ka aina <"-uian lania ma kona aoao hikma, a o ke Aupuni Columebia ma ke komohana" s a'-io Berazila ma kona aoao hema, O ka nui o kona ili he 566,000 mile kuea. He aina wela keia, koe wale no, o na wahi oluolu loa, ma na kahakai, a me na wahi haahaa e pili ana ma na kapa muliwai. • He Aupuni Repi:l»alika Kuokoa keia nona iho mai ka A. I>. 1881 mai. Maloko o keia aina, he 8 teritore a nne 3 apana a me 8 kulanakauhale , nunui. — "" ~ " O ke Kapitala o keia aina, oia no o Caraca<>, nona ,na ksnaka he aneane 100,000 ka nui. O na kanaka o keia aina . he 2 500,00.0, a ua maheleia nae i keia wa iloko o na apaaa he 21. KA IH.UKi: E ' ī'ILl ANA. Ma Ladana, ma ka ui .18 iho nei o Okatoba. Ua hoopuka akea ia ee e ka nupepa The St, Jame% Gezeite, kekahi hoike ano nui e pili ana no Venrzueia, ma ia mea e. hoike mai ana o ka hoopaapaa mawaena o ia Aupuni a me Ik niaiiia nui, ua komo kuhohonu loa aku la ia iloko o na kulana kupilikia loa. Ua oleloia mai fc ka v.a mai i noho ae ai o joseph Chamberlain he kakauoleio ho na Mokuaina Panalaau, ua haka pono loa oia no ka.ninau e pili ana moW'aena o Beritatsia Nui a mt Venezuela, a ua houluulu mai i na mea pili pono e pili ana i na hooko hana ana no na Panalaau Beritania o Guiana e piii ana me Venezuela. Ua huai pau ae ka nupepa 7he St. James Gezeiie i ka io maoli o ka palapala ia Sir Charles Cameron Lees, ke Iwaina o Ouiana Ber. : tania, A -mai£>ko olaila, ua a o oia.«no ka hulLana i īta iua gula, a ine ka wehe an-i aku i na alanui kupono, no ke ku pale ana aku, o na pualikoa, j La pakuiia aku kela palapa-i ia e kekahi a'o ■ nia ka; uwea ia Kiaaina l.ees, e hou-, māxa koke aku me ka hooha--kaha ole, he kohu ana e hooholo ai, iio ka hoolako ana i eua māu (Ma n Guils,) Pu-I 1 hookahi e hooaohoia ma l ruyn, a i ole. ma kahi a na pc«: Vent/ucla e lele mai ai e komo maluna o ka aina. Ua kauohaia mai o Kiaaina!

Lees e holo i I-adana e kuka pu ai me ke Kakauoleloo na Panalaau, ma kela ninau pili ia Vcr.ezu.ela. , Mawaena o na poe Alakai Luna Aupuni ma \Vasinetona, na manaoia e boopau ia mea, mamuli o ko ke Aupuni Beritania hoopaakiki, aole loa eae, ia na kekahi Ahauwao e hoohok) i kela mahe^amā - malia aoao e pili ana ia Ouiana tania, o ke ana ar«a| a SchomhurS- I | O na ulia hiki wale mai |ma Uruan i holkeia ma ka irw£a, ua waiho wale ia no kekahi mau manina, o kej Poo o naj Makai' a-Guta«a Beritania s me kekahi mau Luna ona 4 , ua pau i ka hopuia e* na poe o |Venezuela maluna o kahi o ka jaina e hoopaapaaia ana j He kakaikahi loa na Lipa | Beritania ia wa, a ua hiki ole t hoi ke hoopaakiki iho t o lawe ia iakou ma na kulanakauha'e 0 Venezuela, a hoopaahaoia me he, poe paahao la. Ua hoo-i Jcuu^kokit kou malalo o na palapala hoopii kue, i 1 Aka. o ke Poo o ka Oihana] i Makai, ua koi mai ōia, ua ha-j ! naino loa ia oia i kona wa paa ia ana i ka a uaj holo aku hoi oia i Ladana» e : waiho aku ai i ka hihia imua o jke Aupuni, I O ke Kuhina*Aniirade o ke jAupunio \ T enezuela e noho ,ana ma \Vasinetona, ua olelo :ae oia, o na mea i waiho iamui, j "he mau mea kaumaha loa ia," ia he mea like loa me ke kuka-i | la kaua ke ano o pa mea i Hoo- j ilahaia. \ ■ I | Ua kuhikuhi mai la oia, rha Ika nana ana i ka palapala-a.ina, ' i kekahi o na alanui i hoikeia e :ke Chamberlain, e a'e aku ana maluna-; o kekahi. japana aina i haawi hope loa,ia |ihoneie Venezuela. i I Hui Amenka. i Ua olelo ae kekahi palapala i ka nupepa Clticago\ iole loa, he : mea e hooleia ai maloko oj ka Poai o ka Aha Kuhina. o na manao mawaena ponoi ,o Amerika Huipuia a ine Berita-| nia Xui e piii no ka'(Monroe)J.)octrine) *Monoroe Kahua Kalaiaina, ua hiki aku ia i ke kulana kalaimanao kiekje. loa, Hc nui ka oluolu ole 'ma W asiuetona ao ka hana a ka Embāssd<.r Bayard, a he mjnamina hoi no koria koke, a ua hala iea ia wahp o ka mea i kon|a kuiana. , j A ua hoike hou ia a.e ne hoj, I o ka mea kakiiumanao nupepjii ua mana kona hoolaha. am atj o ka l'erevdena Ck*veUEid lau}īj pu me ke Kakauolelo Oinev iH ua oluolu ole laua no ka pili ia \ i boopukauji aku la e Bayard ma Ladana. Ma kana (Bayard) kamaiiie^

a na, ua hoemi iho oia t ka mea" ! ann nui loa e hoopaapaaiia nei, [ a ua ae aku oia, o ia mau niea, i aole ta he'mau mea ano nui ma Amenka Huipuia. t r a manao o Kakauolelo 01ney, e ho o ko Likou Erabassdor ma .Laelana, a e hik'. an'i no iaia . (ina aole mt'.a keakea) e hele 'pol« T eT akT7maluha o ke poō o Bayard ma ke kuka ana ma keia ninau. Ua manaoio ia maloko o ka Poai Aha"Kuhina t ina e hoo,mau mai ana o Lnelani i ka manao o ku hoouna ana i na j pualikoa ma Voni?/.uela i hoikeia je ka ke Kakauolelo . Chamberliain palapala i ke Kiaaina e Guiana Eenlania, alaila, ua ike ke Aupuni ma he mea kupono ole ke halawai aku me ia mau hookahakaha ana, a e hoouna aku i kekahi mau mokukaua Aumeke o ka Au.ranita Akau, ma ka nuku o ka muliv\ai Orinoco. Ua hoolako iho _k£jaupim i e jV T ā£ieztWia iaia iho, me na lake kaua a mawaena 0 na mea J hoolakoia ™ai, ua kauoha ia {he J0 mau pu-wili (Maxini), mai kekahi hui' huna pu Reritan s a mai *i hanaia no lakou, Aole i waih'oia aku keia kauoha i kekahi hui, a .aole no. i mwopopo i ka hale ,o na Eneke ane o na pu i hanaia ai. Fa wa hookahi no hoi, o ka poe liui o Amerika Huipuia. !ka poe i lilo mai ai na •ia. e koi ia nei e na poe Btritania, ktf hoomakahkau nei lakou e hoouna i na poe huli, [ia poe hana a eli ma na maina. Ma ka !a 19 ae, ua hoopuka jae ThcSt, /avits G<.zelU 'i | ka hoopau loa ana o kana mta !i olelo ai i ka 1h maniua iho, 1 ma ka olelo ana ae: I . La hoouna aku ka Marqui<a 0 Sah>bury, he palapala koi kumu ia Perebidena Crts»pu cj \'enezuela, aole wale no o na koi ana a ke Aupuni Beritania no ka uku ana rnai i na poino, no ka hopu wale ia ana o na hope | me na luna o na makai j ma Uruan, aka.ua hoakaka.pu ia no me lea manawa. a licriunia e hooppnopono ai i na palena € -hoopaapaaia nei me kpja K'-pul>aīika # O koikoi o. ka hooko koke ana i ma ka aoao iiuipuia, e like me la ,» ikfya ai_. oia ka aoao poino, lua o ka. hoop&apaa ana, 114 kapiailio ia a£.ia e ke Timt\ a^a M ke nianao nei na jpoe Lnelaip, o ke kumuhana j haua pulapu waie | no ia, no mea, aia wale no j kona k upoipo e hana ia ai ma ika haiawai ana mai me na niai)ao kuoo. . ~ . Ua manaoio ia ae, aia ka 1 anaiaau ii|;Htania o Ouiana, makekukpa maikai o

kona mēa wafe īto e ia 36 ai, ai«i wāle no ffla ka loāā. hou ana aku he mau aina grtl! hou ina leahi e hoopanpa.na nfelT Aia o Pertsidena Crespo t U-i* ma ka 11A IlooEiaha. o ka Mākalii, a oka Hope Peresidena hoi ke noko ja pia he F.erti>iclena. Aole e hui koke a«arka -AhaoWo tr^ _ V?nezuete7 ata a iloko ae nei o keia ...Fej_ beru3rl ae. t T a Koea wale he Aha Kuhiina āwllua kai naoia e puka rt>ai ana jloko o uini la mamua aku nei._ E oielo ana hoi ka hoike o. ka la 3o nei penei; onā hauwawa i keia. la, ua hoike mai ia ,i .ua manaa pihoihoi iloko o ka Poai oka Aha Kuhina, no ka mea e pili ana i ka Mokuaina o\ \'enezuela e hoopaapaa nei Berilafiia Xui. Ua, hoomao-. popo maoliia ae, o k.i manao e, mau nei iīoko oka }Vresj*ien»] ame Aha Kuhina. 0 keia ano!rana a Ik-nlania, kekahi o na„_hana_iiniaikaikii immao -kino '" ~ " Oka palapala koi kumu a H*iku Sali*bur\ i hoouna ak# ,ki i. Venezuela, o.ia kekahi o na hanu hoopilikia hou loa bka nohoana. Ua Hoomaopopoia ko Haku Salishur\' manao, ola ke kalēle ikaika loa ana aku e hooko me l?a weīa maluna o Vene-iuela. t T a manao oia. eae koke itiaf ana o P(rresi<k'na Crespo i kana mau koi ana; aka, ua awiwi ae la oia a hoopaakiki iho la, a hoohikiwāwe ae la i na manao hoou!ukti rm: he mea la e hao ana ia Amenka "Huipuia, ma ka honpiH ana ae i ke kahua hanā a Moncroe. Ua maopopo loa } ua . makemake o Ik;runia e alp ae mai kn kah uahi4.ua a pau loa a Mq; norot f a ua.nu'naoio. vjl no uoi» o ka Salib r l>ur) kuniuhana aiunu loa i hoolala e hoala. nial.i na kumu hoopaapaa hou ine. \ enezuela i mea .e hoopoluluhi «i i ke kulana o ka noho ana. He manao ko ka Ladana Lhi omiU, e koi ana, he mea pono loa hoopauia ka hoopaapaa ana ma Wasinetona. Ua oleio ae hoi ka nupepa Standard. Oka paiapala koi kumu., he msa maopopo ole ka huikau o na mea e hanaia ana, Ua 'kamailio pinepiue oia no ka hooko ole ia, u ka me«* i hooholoia e ka Ahakuka u l?iaO o \ enezuela. a pakui mai la i keia mau oMo hoc»hulo; -"hia t hooku ole ia aa hoopai uo .na hana hmaikuika ma l*ruan. ua Jike pu ia i m ko kakou haak4t iOa aua aku U lienunii Guianu." La pahaohao ioa m nukou„ ina e lawe aiu na Luna Au* puni o Amenka Iluipuia a hoopaakiki nui 0 iakou iu kaunuha no ka hou, kupaaanai ke kumuhana a

\ īho iiei na p ot; h'āna nunau hWaku. Mā ka. ana aku ' t nuo^^H -JP?S oa c Nni auiuu ;a^^H ua |ioijv£ ma k4 U _'^a..aoit liuuko ai<j ygj^| J\ i$ makuuk« U| kyH J*twt hina o|k.i| hoiku na ,iqga.a^Bcriu»i^jM 4k«l. iio tv4 ,loih ; i, lga 0 n* ; utu puni 4 eluu no ntfkali^| ka lk. Ui4 ke alanui \ M A -oiai f aole nbi§M :pQfio ia na o!e!i. 0 kaS kukaū nolaila, u<4t'ni9 hoike akeanH iiiiii a pau loa n<;Udfl ua hopuia aku u,,, kqH $opo loa O tid hoakaka pono .., jjH .Beritania ]Sl"ui t. ,x-JM Ve»ezuela. e a'e |akufl na O ftā pafena I kJH riā wahi e kali'_ wai Cuyuni u ;p 9 aka, ē ae no oia pi!l ana \ kcka!.. : .. ..■ ■ A - • j- ,« paa e ae, t* waihu īrnua o ka Aha <v =? f- *• -t āe i« o,c:^9 koi i*. ._.Ajßpcnk« 1 1 liH loa e ,Lu 9 aiia ī&e b Pa i k! ® lika Amenkw, l <> hoopaakikiia |f ■ Amenka iho, a : e kauia iho jma 1 ut l ia' ' - Mulpuia ke : k' : malu holookea a maluhia ai t . Ua hoike ae k;> •'. | garQ£ f <ir\sd ( ) - ;3 _ koi a Beritama *• neī, e 'IHaana m -"' <1/ 1 y kauhkeia ai no k.< ;V jEthoike ana i:<= Oihan tbt»ā o ka la ~~ r |» anif ka.mana*' t- ! ~ie Salisbur> r , b Kdk;iuo!s ame Kuhina Hn», - ikeia mai» ua M> mai k^Au|>ur t i - H . ka waiho apa J tiwao § hopponei jy ! , paapaa piii i na v\ Ua oklo ae . k:i r '4* Loiro Paris.i !A ana kak|pa<> | : kur p** aorott. Ua ■•'. J jk 0 F£t»lU kt'Ka!. ; J ia e huipu me i.* j im j lamaia al he h< poloiei ana» _

■ o kda hihia Hp h<»: ke Dai!y 'iku ana Mleritania < »uiB|m> : -i i ole la, kou t* ko lakou B&na Amen'ka ■pna i ka laahi* Hpi nuj't {M I he H Aoit; 'oa o Kpo hiHooiiia Khouniana w,tnui Hbc>r>] >aa j >aa k a - Hiki mai kona ■n<' ?• r.a ]>iia!i B \, ,(,m ikawk.iu ■ a ja hoopa<ia ' k . ;k*- N» * m tl ih' '■ li- s niii ' I k- A-.puni ke j ik'» i rn,ii kei.i; lk v* ().,-u (' iel'' , jji r. i \H>(- lst)i» • \t\ !j f ; i. a o na ; v,i P.i-kaua. Mn ■ o ! /kou oluo'Uj ini. i o I Vres!€h-n.t ī k-iua ana aku,, pa;. pono' i na f O kona hoat 1 ka Ah i Ku-; ;• koi ino inai : k -i mea i ho >- ; C ai o na hana i Su !i 'i pue. lunaj . k i (ehuiehu, ua | ioi: he nu he.iu, 1 II ;|>uia mai, r ; Aha K uhina a! !£i o i koiiO ,'.i. ' io \ fn . v-,i ino'-uk ana :rn: ar-;i, ua nui na; lo i,: mea. ! ' kokahiaka I 'oa la -.aiao, ua lele aiiKoa aupuni t a © ioa in nui, a ekar»i n3iiu au - okoa rrta ! ee k alanakauha-1 jia mai na puaii- j I

koa aupuni e hoomaiu ana e na poe kipi, kai a-a hou mai e hoala hou ae he hakaka. 1) Kouela Maleo, ka niea .uana e alakai ana i na poe kipi, ua hoakoakoa ae e kukulu i aupuni no Areu. Aia wa hookakai no. aia he puali kipi malalo o Ku. la Sam Martin_ ua lele aku maluna o Coro, aka. na ka pa-kau;» i hookuemi hope mai ia lakou. He nui loa na ieie kaua. ana-ia ia—ma krkātu Tna"u wahi, ma ia ano no; aka, ma ka auina ia o kekahi la ae.ua onou mai ia na po<- koa kipi i na pu|aiikoa aupuni i mea e haalele liho ai i ke kulanakauhale, a he inui wale o na [>oe kua i haaieie ,a huii a huij>u aku la me "na ! poe ki|)i. i- Ma ka auina ia Poalua, he 1 h.iunaek* kai ulu ae mawaena o i koa oka pa kaua ma \'aien.ua aka, mahope iho ona hakaka j)U]>n!e ana, ua kipaku ia aku ia na poe kipi, a haaiele iho ia i k<* kuianakauhaie, a eia lakou ke hoohaiua rnai nei. me ka hoakoakoa hou'ana. i';ihoonna aku ka iunakoa o k-1 jjak -iua_e _hx><>tma ia-mai -nTr koa kok īa hou f me ka oieio aku e haawi pio aku ana oia, ke oie, e ioaa koke mai na kokua ana., Ma i ka Poakahi, ua, hana in<> ia ka pa kaua, a ma-i ho|H i} it ) nka iiuopaa ia ana o| .ihikou ?na ka hale kiai, ua aei ■n,ii iit lakou ma ka aoao o na po» kii'i, l a o!elo ia, he nui waie ! 1.1 hana pono ol<t ana koa » hnua ai, a ua manao ia ua pe - j)ehi no iakou i ko lakou pne •thi iho. H' f)oe kijii h<r 150 ka nui a 01 aku. aia ke iiooweii'weii la i.i \hm C " ir]os, „G Konela ik•.{;*! ko iakou alakai, ua oieio ,ie, vii (l a hiki- mai na kokua, iUi'i. e kom') aku an.i oia iloko o ia kuianakauhaie.