Ke Aloha Aina, Volume I, Number 27, 23 November 1895 — Page 2

Page PDF (878.21 KB)

This text was transcribed by:  Beatrice Lawelawe Santiago
This work is dedicated to:  PuakeaN

KE ALOHA AINA

 

POAONO,  NOV. 23, 1895.

 

 

          NO OLELO HOAKAKA

 

          O na poe a pau i hookaa ole mai i ka uku no ka lakou mau nupepa Ke Aloha Aina, no eono mahina, e hoopau ana makou i ka hoouna ana aku i na nupepa ia lakou, no ka mea, aohe o lakou noonoo e kokua mai i ka mea e hoomau ai i ka hiki mau ana aku o na nupepa ia lakou.

 

1896   NO KA MAKAHIKI  1896

 

          O ka poe makemake nupepa Ke Aloha Aina, no keia makahiki 1896 ae, he mea pono no e hoouna e mai i na kauoha a me ka uku mua, no 3 mahina paha, 6 mahina paha, a 1 makahiki paha, e like me ka loaa ana i hiki ia makou ke hoouna aku ina nupepa, no ka mea, ua uku e ia mai na uku pepa.

          O ka hoomau ana i ka hoouna wale aku i na nupepa, mamuli o na olelo wale mai, he mea maopopo ole ka hopena o ka loaa mai a me ka loaa ole mai o na kokua ana.  A ma ia ano, ua papalua a oi aku na kaumaha e kau mai ana maluna o makou, oia hoi, na lilo pepa, pa i ana, a me na uku limahana a me na luhi i komo pu iloko o ka hoouna ana, a me ka malama ana i na helu o kela a me keia nupepa, i hoounaia  aku i na Luna a me na poe lawe pepa, ma na apana a ma na mokupuni a pau loa.

 

E HOOMOAKAKA  IA.

 

          (1)  I ka wa e hoouna mai ai ina kauoha nupepa.   E hoomoakaka loa iho i ke kakau ana ikou inoa ponoi, a me na hua inoa mua.

          (2)  E hoomaopoopo mai i ka inoa o ka aina, oi ae ke kaulana ma kahi au e noho ana maloko o kou apana.

          (3)  Ina oe he Luna Nupepa mai poina i ka hoouna pu mai i na inoa o ka poe lawe nupepa i hookaa mai i na dala, a e hoakaka pela i ka nui o na uku mua a kela a me keia mea lawe nupepa.

          (4)  Oiai ma ke kikoo Hale Leta ka oi aku o ka pono o ka hoouna ana mai o na uku nupepa, a ina pela, alaila, e makaala oe i kou wa e hoouna mai ai i kau leta, ua komo paha kela kikoo dala Hale Leta.  Aole no paha?  No ka mea, he nui na leta i loaa mai ia makou, e hoike ana eia mai na dala he $10 ma ka ke kikoo Hale Leta, helu 109, 404!  Aka, aole nae he kikoo dala Hale Leta maloko o ka leta.  He elua pule mahope mai, akahi no a loaa mai, ua haule no i kauhale.

          (5)  E hoakaka a maopopo ka loihi o ka manawa a ka mea lawe pepa e makemake ai, mai hoopoina ia mea.

          (6)  Mai hoao e alo ae i ka hookaa ana no na mahina mua i hala eono, alaila, e palapala mai ia makou e hoouna aku i nupepa ma ka owili pakahi, ma ke ano, me he mea ala, he mea akahi no a lawe nupepa mai ia wa aku.  He nui na poe i lawe nupepa malalo o na Luna, a i hookaa ole i na nupepa, a ia wa, ua palapala mai la ia makou e hoouna aku i nupepa, me ka uku ole i kela mau mahina eono, aka, e hoomaka hou kana lawe ana i keia mahina o Novemaba!  Mai hana pela, he kulana ia o ka poe haahaa loa, e hoao ana i na hana kolohe ma  na ano a pau loa i mea e loaa ai ia lakou ka lanakila me ka hookaa ole i na uku nupepa.

 

Joseph Nawahi.

Honolulu, Nov. 20, 1895.

____________

 

KE  ALOHA  AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he

Nupepa na ka Lahui Oiwi.

 

J. NAWAHI,

Lunahooponopono ame Puuku.

 

E. L. LIKE, Hope Puuku.

____________

 

HONOLULU, NOV. 23, 1895.

____________

 

NA MANAO O KEKAHI POE.

________

 

          Mamuli o ko makou hakila ana i na manao o kekahi poe, e pili ana no ka "Ninau Ano Nui o Hawaii nei," ua hoike mai lakou i na manao penei:

          1. -- Mamuli o ka hooko ole ia o ka makemake o ke koi (protest) a ka Moiwahine Liliuokalani a me Kona Lahui, a hiki i keia la, ua paa loa keia Aupuni Repubalika o Hawaii nei.

          2. -- O na Ike Pili Aupuni ana mai o na Mana Nui i keia Repubalika, he hoailonaia o kona kupaa ana a mau aku.

          3. -- O kona noho mana piha ana e hooko ana nona iho ma o kona kahua Kumukanawai la, he hoailonaia o kona kupaa mau  ana.

          O ka loihi a me ka pokole o ka hooko ia ana o kekahi noi, a hoopii kupono paha, he mea ole ia, ke hoea mai kona hooko ia ana.  O ka loihi o na makahiki he 120 a Noa i kukala aku ai, e hiki mai ana ke Kaiakahinaalii maluna o ka honua, he mea ole no ia, aka, ua pau ka poe hana hewa i ka lukuia, a ua make lakou.

          He mea ole ka awiwi a me ka hikiwawe o ka hiki ana mai o ka luaipele e luku i ko Sodoma a me ko Gomora poe; aka, ua pau na poe hana hewa i ka lukuia, a ua make aku lakou.

          He elua makahiki a oi ka loihi o ka manawa o ko Marietoa kipakuia ana mai Samoa aku, a i keia la eia no oia ke nohoalii mai nei no Samoa.

          O na Ike Aupuni ana mai o na Mana Nui i ka Repubalika of Hawaii nei, aole ia he mea i sila paa ia, aole oia e hiki ke uhukiia, ke hoomau ole oia i na hana pololei i pili i na launa lahui ana.

          Mahea ka pau ana o na launa oluolu ana o Beritania me na Lahui Aupuni i kue mai iaia; aole anei mamuli o na hooko pono ole ia o na kanawai pili kuikahi, a pili lahui hoi?  Ae; oia no!  A ina aole e ae mai lakou e uku i na poho a Beritania e koi ai, alaila, ua pau loa ko lakou noho lahui ana, a ua lilo he mahele aina pili ia Beritania.

          Eia ke kau mai nei he mau koi poho ana, mai ia aupuni mai no nana i ike mai i keia Aupuni Repubalika, a ina e hoole aku ana ka Repubalika o Hawaii, ole oia e uku i na poho (ina he mau poho io), alaila, ua mau anei ia mau noho kuokoa ana iho o ka Repubalika Hawaii?  Aole anei e lawe kokeia keia Aupuni a me na mea a pau loa, e ka mana Aupuni ana i hoole aku ai.  A mahope iho olaila, heaha ka mea e ike ia aku ana?  E kau ana ka hae o ke Aupuni ana i@ aku ai e hoole i na koi ana mai, a ua nalowale iho la kona hae a me kona Aupuni.

          O na hooko piha ana i na mana Aupuni he mea aha ia?  Ua hooko piha no hoi kekahi mau Aupuni Mana Nui i ka lakou mau hana, aka, mahope ua loli loa ae la na kulana o ka hooponopono ana o ka lahui, a ma ia mea, ua lilo i mea e ulu ai he Aupuni hou loa ma kahi o ka mea mua e ku ana.  Pela mau ma Farani.  Ua loli mau ia aina mai ke Aupuni Moi a i Repubalika, a mai ka Repubalika hoi a ke Aupuni Moi a  mai ke Aupuni Moi a i ka Repubalika hoi i keia wa e ku mai nei.

          He mea loli wale no Aupuni na lahui, a me ka aina ma ka Honua nei, aka, he hookahi wale no Aupuni ioli ole, oia ke Aupuni Moi ma ka Lani!  Aole loa he wa o ia Aupuni e kahuli ai, a e lilo i Aupuni Repubalika!  Aole loa.  No keia ao ke Aupuni Repubalika a no ka Lani ke Aupuni Moi.

____________

 

Iloko o ka Inoa o ke Aloha Kanaka.

__________

 

          O keia ke Poomanao a kekahi kahunapule o Rev. A. H. Bradford, he lala no ke Komisina i hoounaia aku nei i ka Hikina (Kina ma).

          Oiai oia he mau hora wale no ma Honolulu nei mai Kapalakiko mai, a aole no hoi i ae ia e lele mai iuka nei, oiai e laha ana ka ma'i kolera maanei nei.  Ua kakau oia maluna o ka moku i kona manao no Hawaii nei, a penei kana olelo ana:

          "Ua kokoke loa keia Paemoku ia Amerika, mamua ao o kekahi poe lahui e ae  * * * * Ina aole e lilo na mokupuni no Amerika, alaila, he mea maopopo loa e lilo ana lakou i waiwai no kekahi lahui e aku i like ole ka manao kuokoa a holomua me ko kakou."

          Ina ole he lahui e e kukulu ana i kekahi hoomalu ana maluna iho, alaila, ma keia mua aku, e lilo auanei lakou ka ilina o na hana hookahuli aupuni a me na hookahe koko ana * * * *

          O na loliloli ana o ka manawa, me he mea la ia'u, penei no ia:

          KA MUA -- Na kekahi o na Mana Nui e paa i ka hookele ana o ke Aupuni, a ina aole pela, o na hana hoohilahila, ka uluaoa mau a me na hana ino diabolo ke hoomauia.

          KA ELUA -- Na ko kakou (Amerika) lahui e hooweliweli aku, a i ole, na kekahi lahui e ae, nona na pono e hooweli mai ana i ko kakou e hana ia mea * * * *

          Ina e hoike akea ia ae, aohe makemake o ka hapanui o na kanaka i ka hoohuiaina, alaila, o ka pane ma ia mea, he hooke ana mai ia i ka oiaio o ka naaupo a me ke kulana haahaa loa, o ka poe e hoomau wale ana no, a me ka poe e ake ana e hahaiia ko lakou makemake, e kono ana e mahuahua ka hoohaahaa ia, a hiki i ka wa e pau ai ke ku ana * * * *

          "Ma na mea e pili ana i ka hoohuiaina, ke hoopau nei au i ko'u manao, he ano Aupuni kekahi i makemakeia, no ka mea, aole loa he wahi e ae e loaa mai ai ka hopena maikai loa o ka oiaio, a e hooko ia ai ke aloha kanaka."

          Aole loa keia he ninau pili kalaiaina; aka, he ninau e pono ke hooholoia ma kona pili pu ana i ke Aupuni o ke Akua. * * * *

__________

 

          Ke kono aku nei makou i ka lehulehu, e heluhelu iho me ke akahele i na manao o keia kahunapule, o ka ohana hookahi me ko ke Kuhina Rev. John L. Steven i make aku nei.  Ka mea nana i kokua i na hana aihue aina ma Hawaii nei iloko o Ianuari 17, 1893.

          Ina kakou e hoomaopopo iho, he oi keia a ka haole lapuwale hookano loa, ma kona hoopuka ana ae:

          Ina e kukalaia ae ka makemake ole o ka hapanui o ka lahui i ka hoohoiaina, alaila, he hoike ka ia o ko ka Lahui Hawaii naaupo loa.

          Lapuwale ka manao o keia kahupule!  Kokua no ka i na hana kolohe! a hoike akea ae la no, e like no me ke ano mau o na poe kahunapule aihue aina ma Hawaii nei!  Auhea la kela mea ana i olelo ai, "Iloko o ka Inoa o ke Aloha Kanaka?"

          Pela i pili ai kela olelo a ke Kahuna no keia poe kahunapule hookamani, "Lapuwale o na lapuwale, pau loa na@ ka lapuwale."

         

          @      [Note:  copy runs down and loses print]

 

          Ke hookikina nei keia @ napule, he mea pono @ Amerika ke kaili ae ia Hawaii @ nei nona.  A ua like a like @ me ka Steven hana ana, @ kahunapule mai @."

          "Ua oiaio na mea i @

"Aole e hiki ke hookauwa@ ke Akua a me ka Mamo@."

          Ke hahai nei keia poe @ napule ia Mamona, @ Akua.

____________

 

UA HAALELE MAI O  W. R. @

____________

 

          Ua hoike ae nei ka @ P. C. Advertiser, ka waha@ o ke Aupuni Repubalika, @ haalele mai la o W. R. @ i kona noho Kuhina @ Hawaii nei ma Wasinetona @ e hoomaka ana kona @ halele ma ka la @ Dekemaba.  A oiai hoi @ puahulu aku la o @ Wasinetona, e hiki aku@ paha oia mamua ae o @ ka iho hee ana aku @ Amerika, e noho hooma@ maluna o ka waiwai a @ kanaka Steven i kokua @ kaili ike Aupuni o Liliuokalani.

          Ua oleloia ae mana @ ua hele aku nei o W. R. @ kela i Amerika, me ka @ aie dala i ka poe mea dala @ a lakou i kamaaina ai,@ na lono i hoea mai, "aole @ ke dala."

          Aohe ae o ko laila @ haawi mai i ka lakou @ hoaie, i kekahi wahi @ i maopopo loa kona @ lana wale!  Nolaila, ke @ mai nei o Kakela, aohe @ loaa mai.

          No ke dala ke @ ka hele ana aku nei, @ hoonalonalo wale @ kumu i hele ai, ma ka @ ae, e hoi ana i Kuhina @ ma Wasinetona no na @ Hoolilo wale ia ke dala @ hulehu, no ko lakou @ holo imi dala ana.  Aka @ hoka mai la o Iehova @ Kakela dala e hoi mai nei @.

____________

 

          Ua kapululu mai ka @ posa i ka Peaha nei @ ua hala loa aku @ hora 3 oia auina la.

          Ua huli hoi mai nei @ kekahi o na haole kamaaina @ e keia Aupuni, ma kela @ haunaele o Ianuari, ma ka @ mai nei o ka Poaha nei @.

          Ma ke kakahiaka @ mai ai ka mokuahi @ Iapana mai, he moku @ ka mua loa iho la keia @ nei ma kela awa,a ua @ no Petalana i keia awa@.

          Ma ka hale hoohanau @ piolani Home, ua @ iki mai ka puhaka mai @ hine no lakou na inoa @ Emma King, hanau @ Nov. 6, Mrs. Rose Kamaka @ mahine, Mrs. Apa @ ikikane, koe o Mrs. H. @ hanau.  Pomaikai kakou @ na opio Hawaii, a @ makou i na Mana @ he ola o ka oukou @.

 

 

________