Ke Aloha Aina, Volume I, Number 27, 23 November 1895 — Page 3
This text was transcribed by: | Joyce Yoshimoto |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
POAONO, NOV. 23 1895. 3
@OAKA LA O CLEVELAND
@@i na olelo a na nupepa @@ ka e kamailio ana no @@ Perisidena Cleveland i @@ui ana aku ia Hawaii @@@ Amerika Huipuia; a ua @@@ hoi, no ka lanakila ana @@@ ao Repubalika ma na @@ na i koho mai nei o @@@a Huipuia.
@@@ anoi ka mea oiaio? Ua @@ mea a pau i ko Cleveland @@o, he kanaka ano e loa @@@ hooko i kana mea e @@@ aole he hoihope. Pela @@@ ike ai mai mua loa @@@.
@@@na i ka noho ana o ka @@@lo Lahui o Amerika a @@@ mau olelo hoike imua @@@ haulelo. Pehea kona @@@ ka wa i kulike ole ai @@@ anae maluna o kekahi @@nawai a na Hale Aha-@@@ua i hooholo ai. Pehea @@@ Aole anei ua Veto ia mai @@@ la e Cleveland? Alaila, @@ ai makemake kai hooko @@ole anei ua puhili ka @@o ana a na Hale elua ia @@@@n@@ Ua puhili hoi a ua @@ahu ua bila nei.
@@ea la keia e olelo ia mai @@ ko Cleveland ae i ka @@aina? E nana mai a e @@opopo i pau ke kuhihewa @@ i papau ka noonoo @@ ke pane a Cleveland; @@ e hiki iaia ke ae e apono @@ Kuikahi (aihue aina a @a ma @ no ka mea, ua kue @@00 u na poe Hawaii ku i @@no haloia o na poe Ha-@@@@
@@ a ai ka hapanui o ka @ Hawaii, alaila, hiki ke @@ na.
@@ ka pololei a me ka oiaio, @@oik@@ mai nei no pela @ a nupepa, e olelo ana.
@@@ hoihoi mai na ka Lahui @@@@ Penoi e Koho Balota. @@hauoli nei makou i ka @i mai na kakou Hawaii @@@ a e apono, a hoole paha, @oohui ana aku ia Hawaii a me Amerika pakaha.
@o Cleveland ae ana mai e @ui, ua ike ole loa lakou nei @@ o ko lakou make, oia @ mau huaolelo ano nui, @oihoi na Hawaii e koho @ ma ia mea.
@@laila ke mau ne@ no ko @u ike, ke paa la no o Peresidena Cleveland i kona manao.
Aole oia i hoololi iki ae @@ana ka hopena ina a hoi-@@mai ana ke koho ana ua @@ aii nei? Eia, e haule loa @@@ a hoohuiaina a ka poe @@a !! A e lanakila ke Alo-@@@@ ina ma ka heluna o na ta-@@@ oi pakela wale aku!!!
@@@ aila, ia wa e koho ai ka @@@@ i i ke ano o ke Aupuni a @@@@ e makemake ai. A he-@@ ka hopena? He hele okoano ka Lahui Hawaii iluna o ke Aupuni Moi no Hawaii.
E ola mau no o Hawaii.
E Hoomau i ka Manaolana e ka Lahui Hawaii
Ma na hoike o na nupepa o na Aina E, ua kukala ia ae la ko Cleveland makemake i ka hoohuiaina, o Hawaii nei me Amerika, me ka hookomo ole ia o na huaolelo, na ka Lahui Hawaii e koho balota no ka ae ana e hoohui a me ka ole paha.
No keia mau mea, ke hoakaka aku nei makou i ko makou lahui ponoi, mai puni i na olelo pahele poomuku a na nupepa hoohui aina. Aohe oiaio o ka lakou mea a olelo nei, a e hoolaha aku nei.
No ka mea, ua ike no oukou i ke ano o ka lakou mau hana, iloko o na makahiki he aneane ekolu a hiki i keia la.
Ua ike pono kakou me ko kakou mau maka; a ua lohe pono no hoi me na pepeiao o kakou. A nolaila, e paa ka manao me ka lokahi, a e hoohui ka ikaika o ka lahui, ma ka hoole ana i ka hoohui aina! A e paa na poe Hawaii a pau loa, me ka ikaika mai ka lani mai, a e kupaa no ko lakou aina hanau ponoi.
Mai hopohopo, a mai makau hoi, no ka mea, eia no o Iehova ke kokua mai nei i ka lahui Hawaii i hoopilikia wale ia.
I ka wa Kupono, ua hoi hou mai no oia.
O na hana a ke kanaka e hana ai, e hoi hou mai ana i kona wa kupono. Ina he hana pono ia, a ina no paha he hana hewa ia.
Hana iho la ke kanaka aloha i kana mau hana aloha, kana mau hana lokomaikai, a me kana mau hana kokua i na poe poino, na poe pilikia; a mahope ua hele aku la oia i ka aina e, i ka aina mamao loa, aole mea ike aku i kona hopena.
Pela no hoi kekahi kanaka o Lokoino paha kona inoa. Noho oia iwaenakonu o ka lehulehu a hoopilikia wale ia lakou, kokua aku oia i ka poe hoopilikia i ka lehulehu, a hana hoi i na mea e hoopoino loa ai i na kanaka o ka aina ana i noho ai; a mahope, hele aku la ua kanaka la i kona wahi e hele ai, a nalowale loa aku la oia aole mea hou i ike aku iaia.
O keia mau kanaka a elua, ua hele aku laua, a ua kaawale laua, aole i ike hou ia mai. Ua loihi na la o keia kaawe ana, a ua aneane e piha 3 makahiki aole laua i hiki hou mai.
Aka, i keia wa, ua hoea hou mai nei ka laua mau mea i hana ai i ua kanaka o kahi a laua i noho ai, a eia ke ku mai nei imua o ke kahua o ka aina kahi a laua i hana ai, a haalele iho nei mahope nei.
O ka inoa o keia mau kanaka elua, oia no o John L. Stevens a me James H. Blount.
O ka inoa mua, he Kahunapule oia mamua, a no ka mokuaina o na poe uahoa, oia o Maine, ua hiki mai oia ma Hawaii nei iloko o ka wa o ke Aupuni. Moi malalo o Kalakaua iloko paha o ka A. D. 1889. O keia ke Kuhina noho o Amerika ma Hawaii nei, a oia ka mea a Gresham i hoike ai, ua komo pu me ka poe ohumu kipi e hookahuli i ke Aupuni Moi o Hawaii nei, a e kukulu i Aupuni Kuikawa ma ka la 17 o Ianuari 1893, a ua kuahaua ae hoi i ko Amerika noho hoomalu ana, ma ka la 1 o Feberuari 1893, a ua hoopau ia kela noho hoomalu ana o Amerika e Mr. Blount ma ka la 1 o Aperila 1893.
A ma ia wa, ua hoopau ia mai kona noho Kuhina Amerika ana, a ua hoonoho ia mai la o James H. Blount, i Kuhina Amerika hou ma kona wahi, mahope mai, ua make mamoino ia ke kaikamahine a ua Steven nei, a ua hoi aku oia no Amerika me ke kino make o kana kaikamahine, a noho ma Maine a i ka la mahope iho o ka hooholo ia ana o ka apono o ka Ahaolelo Lahui o Amerika i ke kumuhana a Peresidena Cleveland, aia hoi, ua lele ae la kona aho a make loa ino loa.
O ka elua hoi o na kanaka, oia no o James H. Blount. He kanaka hoopololei, a he hooko pono i na kauoha. Nana i hoi aku, a hoike pono i na hana a pau loa a ua Steven la ma Hawaii nei. A ma kana hoike imua o ka Ahaolelo Lahui i ahuwale ai na hana ohumu kipi a ua Kuhina la me ko onei nei poe. Aia no oia ke ola mai nei ma Georgia, ma Amerika Huipuia i keia la.
O ka laua mau hana no Hawaii nei iloko o ka A. D. 1893, eia hou, ua hoi mai la ma na olelo o na nupepa iloko o keia mau la.
Hoi mai ka Steven mau hana me ka hoahewa ia, a hoi mai hoi ka Blount mau hana me ka mahalo nui ia.
No keia makou i olelo ai. I ka wa kupono, e hoi hou mai no na mea a ke kanaka i hana ai.
Ke Mau Nei no ka Makamaka hou.
Mai ka la 17 mai o Ianuari A. D. 1893 a hiki mai i keia la, ke mau nei no ka makamaka hou o na mea a pau loa i hana ia, me he mea la, i keia kakahiaka iho la no.
I na i ui ia mai makou no ia mau mea, alaila, hai paanaau aku no makou a hiki i kona pau ana. O ke kumu o ka ikaika loa o ka paa ana, no ka mea, ua komo pono mai na hiohiona o na hana o ia mau la, maloko o ka Retina o ko makou mau maka, aole hiki ke holoi ia aku, aole hoi e hiki ke hoopoina ia a hiki i ka wa e make ai ko makou kino.
I ka wa e hoopuka koke ia mai ai na mea pili kalaiaina no ka ninau o Hawaii, alaila, e kokoke ana ua ninau la malalo iho o ko makou puuwai, e koii mau ana me he la ua pipiia ia i na kulu waimaka o ke aloha aina.
Ua nana iho makou ia mea iloko o makou, a ua maopopo ka oiaio o na mea a makou e olelo aku nei, “Ke mau nei no ka makamaka hou ana.”
E paa mau ana ia hiohiona a make pu oe me ia mea, a mahope aku, e hoike auanei oe imua o ke Akua no kau mea i hana ai oe no kou aina hanau.
No ka Pono o ka Lehulehu.
Mamuli o na ano palapala like ole i hoouua ia mai i ko makou nei Keena, i mea e hoolaha ia ai maloko o na nupepa; ua makemake na mea a pau, e loaa na pono kaulike o na wahi kolamu heluhelu, mamuli o na manao hoonaauao, a me na manao lauwili ole iho, ihope a imua, (koe paha na keaka) e hoopuka ia ana e na koi ana mai a kekahi poe a ohana paha.
He mea maikai no ia, a he mea no hoi e a’o ai ia kakou i na kakau manao ana no ka nupepa. Oiai, i kekahi wa he mea like ole no paha na makaukau o na mea a pau, aka nae, aole no i nele maoli ka mea kakau i ka ike maoli ana iho i na lauwili kua nui ano ole, o na mea i kakauia e lakou iho: Pela no makou i ike pinepine ai ma na palapala hoalohaloha . Ua hoohuikau wale ia na mele i hakuia iloko o kekahi mahele o na olelo kahua, no ka manao kanikau i mea e lilo ai hemau kolamu no ia mau olelo, alaila, hoomaka aku la na olelo hoalohaloha.
Ua hoomanawanui aku makou ia mau hemahema, no na la kinohi, a ma keia mua aku e hookaawale pono i na olelo hoalohaloha mai na lalani mele kanikau mai i ole e hoopiha wale ia ka nupepa me na olelo e pale ana i kahi o na kokua e ola ai ka nupepa.
He Hoike Pili i ka Lauoho.
(Koe ko na wahine lauoho).
O ka huina nui i kohoia o na lauoho o ke poo, he 200,000.
O ka loihi piha o na lauoho ke hookuikui ia, he 15 ¾ mile.
O ka nui o ka (area) ili poo i uhiia e ka lauoho, he 16 iniha kuea.
O ka nui o na lauoho i ka iniha kuea hookahi, he 1,250.
Ka avarika loihi o ka lauoho he 5 iniha.
Na lauoho loloa, he 8 iniha.
Ka ikaika hoohuiia o ka lauoho, he 50,000 paona.
O ke kaumaha holookoa, he 3 auneki.
He nui ka waiwai o ka lauoho i na lahui. He malama ia i lauoho uhi iho no na poe ohule lauoho ole. Aia na owili lauoho o kekahi poe wahine, ame na kanaka kaulana, ke malama ia nei i mea hoikeike ma na Museama, a me na Hale Alii, a me na hale no na poe hanohano.
No ka lauoho mai, i ulu ma ke poo o Sameson, i loaa ai iaia ka ikaika e pale ai i ka la hope loa o kona ola ana iwaena o na poe Pilisetia.
No ka lauoho loloa maikai ka hanohanoa me ka nani o ka wahine. Pela ka olelo o ke Kauoha Hou. Aole he mea ku i ka hanohano no ka wahine e ako ia kona lauoho; no ka mea, oia ka nani o kana kane. Aole hoi he mea pono ka hookuu e ulu loloa ka lauoho o ke kane he mea hoohilahila kela iaia iho.
Ua ulanaia na lauoho nani a maikai, i mau kaula lei ai, a kaula hoopaa wau a me na mea hoonani hoomaemae e ae, a ua kuaiia me ke dala nui. He hilahila na poe olohe lauoho ole, a he ohohia me ka hoihoi ko ka poe e paa ana na lauoho nani ma ko lakou mau poo.
Na Mokukaua Nunui Loa.
Eia o Enelani ke Hoomehuahua nei i ka Ikaika o kona mau Aumoku-kaua.
Victoria, Nov. 5. Ua hoike ia ae i keia la mawaena o na poai aumoku kaua, o ka moku kaua lawe hae o ka Adimarala Stephensons, oia hoi ka Royal Arthur, e pani koke ia mai ana kona wahi, e ka moku kaua hao ikaika Emeperious o ka papa ekahi, holo mama loa, a kupono hoi no ka hoouka kaua. He kokoolua keia no ka moku kaua hao Warspite.
No ka manawa mua loa i ka Hooilo, ua akoakoa na moku kaua he umi me ka moku lawehae ma Esquimalt, ma ia hana ke hookuku ae me na lono i pahola ia, oia hoi o ka hapa nui o na moku kaua ma ke kahua hoolulu moku, e hookuu ia ana lakou ma ke pani ana mai i na moku holo loa, a nunui loa ae ho hoi, he mea ia e hoike maoli mai ana i ko Beritania hoaloha pili paa ana aku me Rusia, e pili ana no ka ninau ma ka Hikina loa.
Ua ku mai iaehiaei ka Malulani mai kona mau awa mai.