Ke Aloha Aina, Volume I, Number 27, 23 November 1895 — HE MOOLELO KAAO -NO NA- HOAHANAU ELUA. -A I OLE KE- Alahele Pohihihi. -A O NA- Opuu Pua Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO -NO NA- HOAHANAU ELUA. -A I OLE KE- Alahele Pohihihi. -A O NA- Opuu Pua Elua.

" Hklu 8. I ka hoea hcj ana . aku ua wahi l'ueo rui imua -■ H-.m.m nr;?e kc na wahi hoi'ieha, eia kahi iiio Nortla, ua pane mai o Hancra i i" eo: E'Warita, heaha kau mau roea hou ike aku ma kau huakai hele, ua hai mai 1a ke'a, e hke me ka kaua i jke aenei, ai ka nepe loa o kana mau hoike ana ika moolelo o kana huakai heie. ua pane hou aku la oia i kona haku*. E kuu haku Hanora, e huomakaukau nou iho, a e hana hoi a nui ka ikaika a rr><- ka wiwo o!e ī rnakcj>ono ks alo ana mai nei i ke-ia kufa loa o ka alo ana mai nei. ()lai s eia «umua aku; r>t) aoie i mamao lua aku ma: a kakou aku. na ki?i makaala o Liona Ula-i uia, a mai heekuh ee i ka'u mau olelu e Harvora i eklo mua aku ai ia oe o loaa kakou ika piiikia a nui hoi ka : hana oka imi ana aku la ee ke heoki'li oe. ' ■ i Nolaiia, e kuu haku, e wehe ae i kau i pahikaua a paa ma kou 'iima, oiai, o oe hoekahi waie no ke hek aku ana ma | k* aooo a o kuu wahi hoa'loha' e hokau aku iaia ma ka aoao hem,», 3 o wau-ho» 0 kakvU ma ka aoao komohana, a i ka holopuno ana o ktia loau hoolal» am kahi i'uei/ VVsrila, ua maikiu keia ī ko flar,',/a nj«ij>4C ana i n& noolala a kahi Pueu, * hoiu hke ae i iwaena o iakou. Maanei e na makaiuaka heiuhelu e' hud ae ai kaua a nana aku nu Liona Uiaulaa me ';ana hanai, la iaua no e hoiohoio ana īwaena o ke kihapaipua--ok* haīea!)! o kona makuakane, au hoi malu ar-a kekaHi mea maiuna ona a i kon« aiawa ana ae -iiuna :ke ko liuhu ae ia oia i kekahi mea powehiwehi. ialau ihu la oia i kana onenana a nana aku !a i ua wahi rnt<tj nei, a ikt puno aku Ja he manu e nana pono iho ana Uaio rne na meika nunui t a iho ana. Noiaiia, huh ae la oia a pane aku la 1 kona makuakane e hoi laua, a ua kunou ia no hoi o Liona, a hoi aku ia ke kaikamahihe no kona "wahiao, ko«a inakuakā'ne hanai noi ~nu k«na hakaiii. O kahi oke kaikamahint: e noho ai aia ia m«lalo oka honua a e kiai u ana hoi ena liona, ao ka akahi iho ia no hoi la a puka iwaho o ua kaikamahine U no ka hele hoioholo ana aiai

kona lawe ia ana m&\ a b,ki ihu la i kona ike' a r i& i Pueo naua oia i lawe niai i keia ama, mamuii hui o ke kii ana tsku a ki.-iid. ~ptiu oja i heie holohuiu āī, N-o LiOna hui, ua ic»c wa;c ae la iso kvna hauh no keia koi .awiwi ana a kana hoi maha paha ua ikt ou t keieaiu mea kupatvtha nana i hooiauwi!i aku i kona neunoo a nu-l laua r ua aui loa kona t;u kei-|

mau meav a V»oi aku 'a oia no loko o kona halealii me ' ka naau «haeha r.o <ana hanni. a hr ! e pku !:i nn kft hnleahi j kana milmnii. I kona h<i frna ekumawaho oka puka e'hiki akn ai'i- ka haleaHi oke ua iho aku "TaToTā rīoTā!o e h l ki aku ai i kaht oke kiaiekahi. -- ī k-ofls Imū'a <Tke; TtīaT ekahi, a i kona ike ena 1 mai hoi i leona ■{.haku e 'ku aku ana imua I.ns. na koke»o -mai ru leāpiiai o haku a moe ibo ?£ ilalo, nie ka lane ana mai, heab«t I<eia huakai au e TZT"nhißou haku o ka tyKi mai nei imua o kau kauwa 1 heie niai nei au e ike 1 ko oukou ina ua hoi mai nti oia.'

Ae, 0 kona r«oi ana raai nei,no ia mai kana huakaī mai 'nei. a ua haawi 1 iho nei oia īa makou i -kekahi kauoha 1 paa, a nolaiia* e kala rnai oe ia makou e momee aku nei imuā o kou kiekie a rnai mai hoi pe 110 |a mea, oka olelo kauoha a ko makou iliiwahine i waiho'iho ne» ia makou oia ka makou e fyooko aku ai no ke oia ame ka make» Qia keia. "Aole makou e ae aku i ktkajhi mea e komo iioko a hiki iko makou paio ana, maoiuli o kona ike aua i kekahi mea. ano e iioko ne» oko kakou ama nei,'*, noSaila, e hoi oe no kou īialealii e ko naakou haku, a 1 hooko oie oe i ka aiakou pltU>, alaiia, e kue aku ana makqu ia oe me he enemi ia. | I ka lohe ana o Liooa Uiaula i keia! giau oleio, oia kekahi, 0 na ikaika nana i hoehaeha aku iaia 1 kona j wa i ioheai.i ka oielo akana kauvra na kiai oka 0 ke kaikamahine, Ku »ho ia o Liona Ulaula e noonoo 1 kana mea e hana aku ai. a i ka ihope k>a hoohulo iho h oia e hoi no kona haiealii, a huii hoi aku Sa* laia t oili

aku'»i.m<iwaho,.ike aku la oia i ke, ku ma» okaea o ka lepo, a iohe ak,u la no hoi keia 1 ke aoa mgi o ka ilio, !a he jnu ana kana mea i lohe a » aiawa ae kona hana, ike ae ia oia i kekah» Pueo e kau iho ana enaiuna p'.no ona, $ ike hou <-.ku ia oid ma ka aoa_{j ak.au i ka pn okaea o ka lepo e }>aiu!u ana hoi me be waikahe la e kahe ana a pu aku la iio hoi v-ia i ka niauiiawa mai o

j kona mau kiai a e uwao ana h-j» krkalioko q kela »a'i lalau ae &i o L,it/na Uiaula a wi.iwili ae la i kona hueio a kani pohapoha aku la rne he pwkumahi eki ii ana, a heie aku la a iohe kona mau kiai.ehoike aku.ana hpi ia iakon e hoea aku .ioiua 0 ko !ahaku, aka, aoie ioa he hookahi 1 hoea . aku. N6 keia »;nau hiohiona a Liona Uiaula e ike nei ua

hoi awiwi aku la oia no koaa halealh me ka hopohopo oka aiana<>, a i kpua hiki ana aku, ao!e be rnea i poinp o kona haiealii a e h-plohoio ana no hoi na kiai mawaho o ka.lanai o ua halealii «ii, : v:

I Ku aku la ota i kaua a | kau aku ;a ma ka aoao akaul a j ike «ku ;a oia ia e luku ana J |kui>i» mau kia>, a e w,ur,o iaiakukui ana na kino o na me ka heīe a | haLiu pu ka. wui ua o k€ kuko me|he |mulinai Ia ( houh».ii hou a« ia 01-4 i , kasu uhenana a kau aku U ma ika a;jao heruH"i ike aku ia uia i kek4thi waiu ilio eukw e holohoio ana, a 1 ,ka au o kana nana at»a,a mamuii no i' ■ | ;• i h

hoi'o kona īke, ua ik"r ih'o fa oia o Ita moopona īlio ho kfia a Retotia!o, kupua o ain.i ttfn. • 1 -kela wa i■■kaueha .aku ,&i o Uona līlauia i kona niau kiai, ina e hoea m.ai kekahi kanaka "s-io Imua o oukōn mai_ kue aku iai?, aka, e hookuu n>ai no iaia a hikj imua o'u a healva la kana iwea-e~ba~tīa niaT kē~Tke nei au aohe he mea okoa ae ka thea nana 1 alakai mai'iaia nu keia ain.i, o kahi -Puetr "ircīn ,VITTŪ <T. " ! Ika pau ana u keia mau kauoha a haku, h< i Au h oia a ma "kona nohoahi, hopn ar U i knna kolo ka a anhu !a a oia no hoi ka wa i pau ae ai o kona ikeia ana aku, a he hookatw wale no mea ikeia aku oia na pohaku daimar,a e owaewaka mai^ ana oka 'ei oke ela mau loa, MaUlo '' ' I iho o nehoa'ii o ua Liona la, oia ke am: jkahi. e momue &';a he eiua niau, liona h!e na ihe !oi.-% ma!aio iho eku ana he <-ha maulionae keke ana ko', lakou mau niho. a i ke.kolu o na an.uu" e ana hs; t<„ r:o iiiīe liona i JaKO pono i na nu a kam, x i ka .umikuma-. malua ona anuu he 24 tnau liooa e momoe ana, a e paa ana hoi |akcu i na ihe, na ko-i a me r a j.a!ii kakwi oiiua i hookalaia 3 ui. Noiaiia, e huli ae kakou e na makamaka heiuheiu a n,Hna aku la Hanora. a ine kona mau h<?a.. Ika yra mua Soa ; a Hanora 1 halawai ai me kona mau enemi, oia no kona wa. i hahau aku ai i kaoa pahikaua maiuna o kona mau enemi e pii ana hoi ka akau a e iho aoa hoi ka hem», a he hiolo waie no ia ma o a maanei o kona mau aoao oae he huila la a 1 kekahi wa e lalau maoli no me kona mau lima, a 'haehae uie he wahi apana pepa ia ke ano a ike iho la no hoi oia ika hele awai.o ke koko ma kona aeao oiai ke koko nui vna iiona ana i haehae ai. I keUhi iiona ana 1 anehe aku aj e iaiau a paa ma kona .ima, a oia hoi ka wa a ua iiona ia ; leie ae ai a koheohe-; ana ua wahi Hanora la 1 ka lewa. lioko 0 na hora ekolu keia abai ana a ua iiona }a, ua hele mai )a na maka 0 Hanora a eha i ka makani no ka ikaika lea olaia leie ana e hou , ana ma o a

maanei e leie ana iiuna a e iho ana iiuio. . . _ ■ ■ No keia mau .hana hooiauwiii a ka iiona, ua ua>» ae la oia i ka *-i <$ ua uona>a nae ikaika nui, a uwao ae ia ua liona ia me ka. leo nui ku t ka weU* we!e me ne ieo ne i ia, o ke olai e hoo-

naycue ana ika honua. a wawaio hele ae ia lia tcq o u<* liooa la a puni ua ain* a ua huoi loa ia alc*r no hoi ka mauTa oua Uona, a hiki wale.i ko iaua haeile ana.ma na o ua aina la, ai ko laua wa i haule hou ai i ka honua ua hooUou aku ua liona la i kona niaeua, hoio, e pii ana iiuna o na puu» e iho ana ma na awawa e hou ana iioko p } na hihipea o na iaau e wanaoa o a maanei o na aoao o Hanora, ake h<>olou ia mai la na .papalina oka kaua koa ena iaau e Ulai ana » anA ia mta h*>< 'walania paj i kona aoao a »ae. kena kukulu >ho la kona u»au a jkiheahea iho ia ma kooa mau papalinia, me koaa manao ana iho elvU: fua ktkdht wahi, aka, ua manao hou iho ia o|a iua oia e i«le ana he, make wale ao a a aho no oia e hso* maaawanui |io ke ola 4 rac k*. 1 \ '' " >v

"Na kekahi mau x fir ra liēia ahai 5' Jja iiona iaia, ua hoea aku fa ' Ta3a m'a kekahi kahawai s a maUiHa 1 kulou' īho ai ua 'ioni !a e in«v wa», a akMii no a hooianaia ae ko Hanrra manao »0 ka" pakefej£le iho_!a oiaiiakL* ia ma kahi o ka wai a holoi ae'īā i kona papalina a pau, a ho» mai ta oia a maTaīoVkēkahi kuiuuiaan wilou a noho iho !a oīa mejca hele o kona mau rfsP s wae a mauluulu i keia kiila loa ā Ja_u&A alo mai nei» a 0 ka Uona hoi ua neenee ae la,cia a ma kahi kāawale mai'lke kahawa» Tr a * a ih<> oUiolu ana iaia iho me ke kaulor(»'pōn raai o kona maū maka matuna 0 Ha-' nora me na mak'a oluolu, a pela no hoi" 0 Hanora i kaul.eno pono aku ail kona ntau kiionohi maluna o kona hoa I paio ona minule i hala aku, ali#, i 1 keia manawa he mau hoaloha laua a j elua, v | NoUUa, e huiiae iwua a nana«*ku r,o. jk4hi Tueo a me kahi. Ilio, aku |«ei ia Saua, _ _ i kahī jito e paio nei ma ka apaa bema t aoie ans mau mea make e hooiiihi wale iho no 0 kona mau mhp «ieie ana boi maluna 0 ko iakou mau enemi rae ka nrama nui a e haehag ana hoi i kona raau enemi me he wahi apana pepa la ika wa e loaa aku ai \ k* na mau niho» a e waiho invk<3ti afla na kmo heana ona kiai ma kela'a me. keia aoao o ke a!aj7ui, ahe ku i ka weliweli ame ka manaonao ke īke aku Ins harfk a kahi iiio, a 0 kahi Pueo Wania hoi ua hooloii ae oia i kona kmo Pueo a i ke kino kanaka. Ua iuku aku oia i na liona he 4000 e kiai ana ma ka aoao komohana, oiai aia ma ia aoao kihi i ku ai ka haieaiii I 0 Liona Ulaula, a pela oia i iawe ai aoai.) nona mamuli o kona ike ana aia; malaiia ka hapanui o na kiai 'a ua ma kau oia i ka hoouna 1 kona haleu, oia-, iaiia> j Ikawa i loli ai kahi, Pueo i kino (kanakfj .oia no.kona wai luku aku ai i jna kiai p ua aina la, e hiolo ,ana hoi ma o a maanei o kona mau aoao 1 ka wa e ioaa aku ai i kana pahi. No kekahi mau wahi hora pokoie wale'no keia hakaka ana ua neoneo ioa iho la aele he mau kiai e an3 ; *ka, he muhwai kek'o oia ka mea e wai ana maluna oua aina nei me jaa ltino make o n3 liuna. f ka wa i inao se ai na ooloku ana ua kahuh hou <s.e la ke kino kanaka 0 kahi Pueo a kona kino mau t a iele aku la no ka aoao akau no ka nana aoa i kona kona haku, aole nae ana mea i ikejhookahi wale iho no o na k»qo heana 0 na kiai o ua aupuni 4 no la nek ana ona. * Ua !ele loa aku ia oia ma ka aoao hema noka halawai ana me kona hoa'•oha kahi ilio, i kona hiki ana aku % noho mai ana kela ilun* o kekahi abi)a pohi-ku me ka htk-wai ana o ke mai kona huelo aku, oiai, ua Ut u aku kekahi hapa a kee mal kekahi ua wahi ilin ia, mamuli oka paa i un»i a kekahi lioua, -Ka. o ka, ho^ 1 leaa aku iua l a he "uuke. Aole i puehu, E Uwe nui 0 īU maieamaka i K.k. I Aloha Ain.\ i ike r,a mea hou kuloku 1* oiai, he * makaala loa L