Ke Aloha Aina, Volume I, Number 28, 30 November 1895 — Page 4
| This text was transcribed by: | Beatrice Lawelawe Santiago |
| This work is dedicated to: | PuakeaN |
KE ALOHA AINA
POAONO, NOV. 30, 1@
_____________________
KE ALOHA AINA
Hoopukaia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he
Nupepa @ ka Lahui Hawaii.
____________
J. NAWAHI,
Lunahooponopono a Puuku.
E. L. LIKE,
Hope-puuku.
HONOLULU, NOVEMABA 30, '95
____________
E HOOLOHE MAI !
I ko makou lahui Hawaii ponoi, ka poe hoi i noho hoomanawanui iho nei iloko o na poino a me na popilikia he nui wale a kakou i ikemaka iho nei ma keia kau hope o ka hooilo, ke lohe nei kakou i na lono a me na hauwawa ana e pili ana no Hawaii nei, ka mea a kakou i kupaa ai no ke aloha oiaio ko kakou aina hanau.
O ka makou i hoike mau aku ai, e hoopaa kakou i ko kakou manao aloha no ko kakou aina, a e paulele aku no hoi i ko ke Akua kokua ana mai. O keia mau leo a o nae, ua lawe ia aku ia e ko oukou manaoio kupaa lua ole, a e hiki mai auanei ka hopena o ka hoomanawanui ana maluna o ka Lahui Hawaii holookoa i hookoia leo kahea mai Ke Aloha Aina aku.
O na manaolana, aia no ia me ka poe e hoomau ana i ke aloha no ka aina hanau. Aole loa he wahi manaolana iki iloko o ka poe i kumakaia, a hoolilo wale aku i ko lakou pono kuokoa no ka poe aea mai na aina e mai. A ano me ka u'umahiehie makou e hoea aku nei e hui me ko makou lahui oiwi, e hoike aku ana i ka Euanelio no ka lahui Hawaii nei. He olelo o ke ola ia na ko ke Akua lokomaikai i haawi mai, a e hoopuka mai ana hoi i ka wa kupono loa.
Eia iwaena o kakou he poe kiu i hoouna ia mai e haha a e makaikai i ka manaoio o oukou e ka lahui Hawaii. No keia mea, e kupaa a mai puni i na olelo, a lakou e olelo mai ai.
He mea makehewa, a he mea hoopau manawa wale ka hoolohe ana i na olelo pahele a ka poe pepehi lahui, a me na poe pakaha aina! Ua lawa kakou no ia poe, a ua pau ko kakou kuhihewa ia lakou.
O na poe maanei nei e poala ana, a e holapu ana, a e kaama@ana ia oukou, e hoike aku i ko oukou ano kuoo, a kupaa maluna o ke kahua o ke aloha aina. A mahope e haalele koke ana lakou ia oukou me ka hoohakalia ole iho. O kakou like no a pau loa, iloko o ia manao like hookahi, a hiki i ka lanakila ana.
______________
KA HOOHUIAINA PAHA.
__________
No ka pomaikai o ko makou poe heluhelu e lawe ana i keia pepa, a i mea e puni ole aku ai lakou i na olelo pahele hoopunipuni a ka poe hoohuiaina a me ka poe hoohuiaina a me ka poe e kokua nei ia manao. Nolaila, ke lawe mai nei makou i na olelo ponoi a ka nupepa P. C. Advertiser o ka la 22 o Novemaba, ka wahaolelo o ke Aupuni Repubalika o Hawaii nei a me na olelo hoi a ka nupepa Star o Wasinetona o ka la 13 aku nei o Novemaba, i hoolahaia ma Chicago i Novemaba 14, a penei no olelo:
(Ko ka P. C. Advertiser.)
Ke Koi Nei Anei O Grover?
Ua oleleia ae ua ae oia i ka hoohui ana i keia wa --- E laweia mai ana ka olelo hooholo a me na hoolala ana no keia Ahaolelo ae, e noonooia ai ka ninau o Hawaii, a e huipu mai ana o Peresidena Grover Cleveland ma kekahi olelo hooholo hui. --- Pela paha.
____________
(Ko ke Star o Wasinetona.)
Chicago, Nov. 14 --- Ua loaa mai he hoike i ka nupepa kakahiaka mai Wasinetona mai, e olelo ana: Malia, mahope e lilo mai ana o Hawaii i apana no na Mokuaina Huiia, a maloko nae ia o keia mahiki ae e hoea mai ana.
He mau hoike o na mea hiki ke hilinaiia ka i hoea ae nei, e pili ana no ka papa hoonohonoho hana o Hawaii, e aponoia ana ia e na hoaloha o ka hoohuiaina, i ka wa o ka hooilo e hoea mai ai.
O ka Olelo Hooholo Hui, e laweia mai ana ia maloko o ka Hale Makaainana paha, a i ke Senate paha, e koi aku ana i ka Peresidena e noonoo i ke Kuikahi Hoohuiaina me ke Aupuni Hawaii.
O keia olelo hooholo, e aponoia ana ia e ka Peresidena o ke Aupuni o Hawaii, a e ke Kuhina hou o Hawaii i keia Aupuni, oia o Mr. Hatch, ka mea i hoea mai la ma Kapalakiko i keia la, (Nov. 13,) no ka hoohiki loa ana mai i Wasinetona.
He mau mea ano nui hou aku no, e hooia ana i ka manao apono o Peresidena Cleveland.
O ka olelo hooholo e lawe ia mai ana, a e hoololi hou ia ana; (e ae ana e hookomoia) ina ka Peresidena e ae ana, a ina hoi ke Aupuni o Hawaii e makemake mai ana, alaila, he mea pono loa e hookomoia maloko o ke kumuhana o ka hoohuiaina, he olelo i aelike ia, no ka ninau no ka hoohui ana aku me ka Union o Amerika, i ka poe koho balota o na mokupuni.
Mamuli o keia ano e ae ai o Peresidana Cleveland i ka olelo hooholo; a e manao ai hoi e hapai aku i ka hana no ke kukakuka ana i ke kuikahi.
Aohe mea kanalua i koe ma o na poe Hawaii hilinaiia, a e pahola aku hoi i na ike ana e hauoli ana ko lakou Aupuni, no ke kukakuka ana i kekahi kuikahi o keia ano, a i ka manawa o ka ninau e waiho ia aku ai, na ke koho balota ana o ka lahui Hawaii, e hooholoia auanei e ka hapanui loa o lakou.
__________
Ko Makou Manao Iho
________
Ina e nana pono ia na olelo a na nupepa elua maluna ae. Ua ike kakou i ke kanalua loa ana o ka nupepa P. C. Advertiser. No keaha kona hoike kanalua? I ka la no i hiki aku o Kuhina Hatch i Kapalakiko i Nov. 13, ia la no ua paiia aku la maloko o ka nupepa Star o Wasinetona neia mau olelo pili no Hawaii, a hoolahaia ia ae la ma Chicago.
Ina hoi kakou e nana pono iho i na olelo o ka nupepa Star o Wasinetona, heaha na mea e ikeia ana? Eia na mea i ike ia:
E ae ana ka Peresidena o Amerika a me ke Aupuni o Hawaii nei, e hookomoia maloko o ke kumuhana o ka hoohui aina, he (submission) olelo aelike, e haawi ana i ka poe koho balota o Hawaii nei i ka apono paha no ka hoohui ana aku me ka Union o Amerika.
Alaila, aole anei i pau loa ae la na pohihihi, a kekahi poe hoopilimeai e alakai hewa nei i na kanaka Hawaii, ma ka olelo ana, aohe a kakou wahi pono i koe; ua lilo aku la na Amerika e koho no ko kakou hoohui ia?
No makou iho, ua ike e no makou i na mea oiaio, a me na mea wahahee. Nolaila makou i olelo ai, mai hoolohe ina olelo a ma nupepa kokua i ka hoohui aina; no ka mea, o ko oukou make ka lakou la mea e hauoli loa ai, a o ko oukou poino ka lakou la e lealea loa ai.
Ua ahona no hoi ina na ka poe o ka lahui e e pepehi mai ia kakou, no ka mea, aole o lakou pilikana ia kakou, aka, i ko makou ike pono ana, na na poe Hawaii ponoi no e pepehi nei i ko lakou lahui iho, ua hiki ole ia makou ke ku malie, me ka pane ole i kekahi mea e iki pono ai lakou, he poe aloha ole ole maoli no lakou ia Hawaii nei, a he hookamani loa ka lakou mau hana hoikeike imua o na anaina hoomana.
Ma keia, ke koi aku nei makou i ka lahui e kupaa mau aku, a na oukou e hoihoi hou mai i ke ola o ko oukou aina.
____________
E hoomaha ana na Kula Aupuni o kakou nei, mai ka la 20 aku o Dekemaba a hiki i ka la 6 o Ianuari.
O keia kanaka i hopu ia ai no ka ninaninau ana, ua hopu ia iho la oia no ka aeahaukae o Hoopii ka inoa o keia kanaka.
Ma ka po o ka Poaono nei, ua hoao ae kekahi haole e hou iaia iho i ka pahi, aka, aole i hooko ia kona makemake mamuli o ka ike koke ia ana, pela mai ko makou lohe.
Ua hoea mai ka mokupea Mohican ma ka Poaono nei, mai Callao, Peru mai, aia no oia iwaho kahi i kalewa ai no ka makau o ke Kapena o mahuka kona mau sela, e kali ana oia a loaa mai ka palapala kauoha mai kona mau ona mai.
______________
@ E H @ ka Pono
________
@ powa iloko o aneahe ekolu makahiki e hele nei.
Aia i Amerika Huipuia ka manao, ka iini, a me ke kuko o ka poe pakaha, e ake aku ana e ike mai ke kanaka hoopono, Grover Cleveland i ka lakou nei kumuhinu pakaha aina. Aka, heaha mai ka Cleveland pane?
Eia no ia, e hoihoi hou i ka Lahui Hawaii ka hoike ana i ko lakou manao, no ka hoohui a hoohui ole no paha i ko lakou aina! Pololei kela!! Pehea iho la na aea? Loha iho la lakou!
Pehea kakou e Hawaii Nui o Keawe! Maui o Kamalalawalu? E Oahu o Kahihewa? E Kauai o Manokalani-po? E Molokai Nui a Hina? E Lanai a Kaululaau? E hoolana i ka manao! E kupaa me ka lokahi mau, ua loihi na la i hala a eia la ke hoea mai nei ka hopena o ko kakou noho hoomanawanui ana, a ke hoihoi hou ia mai nei no, na kakou ponoi e koho i ka mea a kakou i ohohia nui ai!
Heaha la hoi ia? O ka hoole loa i ka hoohui aina, a lakou nei e hopohopo loa nei, o hoole io ia e oukou. Ae, hoole no a e pono, he hana lokoino ia kakou, he ka make loa lakou nei ia kakou, aohe wahi mihimihi mai, aole wahi ike wale iho, aole loa!
Nolaila ea, uumiia ke kuakoko a imua o ka pahu balota, kuupau iho ke aloha aina piha ilaila, aohe maa e nele ai ke ko o kou makemake e Hawaii aloha.
No oukou ka Lani a me ka Honua, a ko oukou mau kupuna i noho ai a ewe, a loaa mai hoi oukou kana mau pulapula, e hanaino wale ia nei.
____________
Ka Manao o ka P. C. Advertiser
________
Ma ko makou hoomaopopo ana iho i na manao o ka mea kakau o ka nupepa P. C. Advertiser o ke kakahiaka o Novemaba 22, e pili ana no ka hoohui ana aku ia Hawaii nei me Amerika.
Ua olelo ae oia, na ke au o ka manawa e hoike mai ina paha e hooko ia ana ia mea, aole paha, a wahi ana.
O ke kumuhana i hoolalaia, aole ia he mea apono ole ia no keia mua aku, a he mea ia e hoopau loa ia ai na okumu ana o na poe kue-hoohuiaina ma Amerika Huiia, ka poe nana e kuhikuhi mai nei i na aihue a me na powa o ka Repubalika Hawaii.
______________
"He mea @ [right half of 5th column -- all paragraphs -- illegible]