Ke Aloha Aina, Volume I, Number 32, 28 December 1895 — Page 1

Page PDF (892.66 KB)

This text was transcribed by:  Cyndi Defenbaugh
This work is dedicated to:  Kaelene Ahu Rey

                                          KE ALOHA AINA 

                             “UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO.”                       HONOLULU, OPAONO, DEKEMABA 28, 1895                  Helu 32 KA NUPEPA @ ALOHA AINA 

     @ana mai ka @ka @ o na pule a @kela mahina.     @ keneta @ ka @ No @ hookahi, he 5      @ ka pepa mai ke Keena @ KE ALOHA AINA, a mai @ aku o na Luna Law @.     @na Olelo Hoolaha, na @ me na Mele Inoa, me ke @ ike .  Aole nupepa ma ka @ @ hoounaia ke ole e @ ka uku pepa.     @ mai i na Nuhou @ na Olelo Hoola@ a me na Mele @ Lunahooponopono o @.     @ hoopukaia a hoolahaia @ ma na kolamu o Pepa malalo o kekahi moa m @ e hoike mai i ka @ pono i kona moa @>                                                  @ Nupepa Puka Pule    ALOHA AINA Makahiki ..........$2.00 Mahina..............  1.00 @...............   .50 @...............   .20 

                                             JOSEPH NAWAHI                                                @ Puuku O                                                                         @ AINA                                            W. R @ L LIKE                                                    @   Puuku     @pa me na hookaa @ pololei mai i ka @ hooponopono ma Honolulu.     @ KEENA HANA:  aia ma ke @     @ Joseph Nawahi, @ Hale Uinihapa o @ ma ke kihi o na ala@ui me @ ma Honolulu. 

                                      Bana Lahui Hawaii Mai 

 @ maka oiaio,                                             JOSEPH NAWAHI,                                                        Aloha oe:---     @ he mea ano nui a’u @ aku ia ia oe ma keia @ makou e hele nei, o @ ahalo wale no mai na @ i.      @ ka milimili a ka lahui, @ HA AINA oiaio hoi, eia @ oko o ke anu o Hau@ poe nei i ke koekoe @ a-e ke anu, wahi ka @ke Kookoolau.     @ iho la ua mau opuu @ o Hawaii imiloa.”     @ i paa nei ka hau iluna @ mai o a o, he kohu @ ka aina o kaua ka he@ a hau iluna o ka aina.  @nei makou iloko o ke @ ekolu a eha iniha ka @ a ma kau wahi, ahe @auai 3 a 5 ka manoa@ kau wahi.     @ wa e hele ai ma ke alanui, oiai ka wa e helelei ana ka hau ilalo, a oiai no hoi, he malihini kaua i kela ano hele, e pakika a e pahee ana kekahi poe o makou a me a’u pu kekahi me ko’u alaalawa ana ma o maanei me ka minoaka ana maka hilahila nui.     Ku ae la au iluna a hoomau aku la i ko’u alahele no ka hale keaka a makou e paani ai, a he mau kapa pumehana no hoi ko makou.  O kahi punahele loa a ke anu e makemake ai o ke kino kanaka; oia no na peahi lima a me na kapuai wawae, a i oi loaa aku hoi ka iiai a ke anu i na pepeiao.  No ke kihikihi loa paha oia wahi o ke kanaka iwaho.  Ke haha ae oe i kaou mau pepeiao, aole e hiki ia oe ke hoomaopopo iho, he pepeiao paha kou, aole paha, a me he mea io la no, ua pau i ka ai ia e ke anu o ka hau (snow.)

    E kahe mau ana no hoi ka wai o ka ihu, a e makaala mau ana oe i kou ihu me ka hainaka a ke hala kou makaala, ana no kekahi mau minute, e lekei ae ana ka hau iluna o ko umiumi, a ke alawa iho oe, he keokeo wale no kau e ike iho.  A he haawina like keia ina mea a pau i makaala oe i ko lakou ihu, me ko lakou mau umiumi; mai na haole a ia kakou.  A wahi a na kamaaina, o ka mahina o Ianuari a me Feberuari na mahina oi loa o ke anu; a e ula ai ka ihu i ka holoi mau i ka wai me he kamalii hupekole la o Waolani.     A, e kuu ALOHA AINA OIAIO ua halawai mai makou me kekiahi mau alakai ana no ka holomua o ka makou hana ma kekahi mau kulanakauhale o ka mahele o Indiana, a penei:

    Eia ma ko makou alahele hookahi kekahi Bana Puhi Ohe o na wahine haole mai Kikako mai, a he 20 a oi ka nui ma ka lakou hoolaha ana i ke akea me ko lakou mau kii i paiia ma na pipa alanui, e like me ko makou mau kii.     A ke hiki mai i ko lakou wa hana imua hoi o ke anaina iloko o ka hale keaka, he eiwa wale no wahine puhi ohe, oiai nae ka lakou olelo hoolaha hoopunipuni he 20 a oi ko lakou nui.     Mamuli o keia hana hoopunipuni a keia poe i hiki mua i keia kulanakauhale, ua lilo ko makou hiki ana mai i keia wahi hookahi no i mea kanalua e ia e ko onei poe.     Aka, me na hooia ana mai ko makou Lunanui aku a me ko makou kaihuakai pu ana i ke alanui no ka hoike ana aku ia lakou i ko makou huina oiaio he 40 a oi ko makou nui.     Ua hoopauia ko lakou manao kanalua, pela i loaa ai ka holopono o ka makou hana ma keia kulanakauhale.     Mai ka la 3 mai o Nov. a hiki i keia la 5 o Dec. nei, ua like me 34 kulanakauhale i paahi ia e makou, a no lakou hoi na mahele aina ekolu, Kansas, Ilinoi a me Indiana; a he 20 a oi aku mau kulanakauhale aku i koe aku ma ka aelike a peha ana la ka huina nui o na kulaunakahale o Amerika nei, e pau ana i ka ikeia e makou.     He maikaikai honua maoli no ke ano o keia huakai a makou, a maluna ae o na mea a pau e hoike aku ai ia oe:  Ke aloha o ke Akua.  Na Kona aloha e alakai nei ia makou ma kela a me keia wahi a makou e hele ai, na Kona aloha i pale aku na popilikia e halawai mai ana mamua o ko makou alahele, a pela auanei no Oia e hoihoi hou ai ia makiou i ka aina hanau a hui hou kakou he maka no a he maka.     E oluolu hoi oe e ahai mama aku i ko makou aloha poina ole ina makaainana a pau o ka lahui wiwi, a ina haipule oiaio a pau ko makou u ana, no ka lakou mau leo pule, no ka pono, a no ka holomua o ka makou hana ma keia aina malihini, a no ka hanohano o ka inoa aala ou e ka lahui oiwi aloha, a pela ke Akua e kokua mai ai ia kakou.     A oiai hoi makou ke hookokoke loa aku nei i ke kulanakauhale o Washington, kahi hoi a ka Peresidena e noho ala, e loaa ana ia makou he mau ku kai olelo pu ana me ia iloko o na la ekolu, oiai makou e paani ana imua ona, me kona Aha Kuhina.     Ke ole e loaa na kuia, o keia ka manawa kupono loa a makou e waiho aku ai i ka makou leo noi no kou mau pono pili paa i pakaha wale ia.     No kakou iho, mai kuihe a kanalua ka manao, ma ka hoomau ana i ka lakou mau leo pule me ka manaoio, i na no he wa a kona lokomaikai e hoihoi hou mai ai i kou mau pono pili paa i pakahaia.     Nolaila, i nui ke aho a hiki mai ke kuaua mua o ka la hauoli ou e Hawaii aloha, a pela ke Akua e aloha mai ai i ka Lahui Hawaii, kona Aina, a me kona Nohoalii.                                                                  SAMUEL K. KAMAKIA. 

                                                        Na Kumu Hoohuoi no na Hawaii.                                                                          (Hoomauia)     Ke hoakaka nei makou i kekahi kumu e oleloia nei, ka mea i loaa ole ai i na poe Hawaii ka waiwai a me ke kuonoono o ka noho ana; a ke olelo nei makou aole io no paha i hemolele na poe Hawaii a pau loa, aka, ke hoike akea aku nei nae makou ina helu dala mahuahua loa,m i loaa iloko o ka Waihona o ke Aupuni Hawaii Moi mai a mamua aku o ka A.D. 1872 a hiki i ka 1892.     Ma ka averika ana o na dala i hoolilo ia iloko o 20 makahiki, mamuli o ka Hoike Aupuni, ua lawa ka huina o na dala mahuahua, he ($24,000,000) iwakalua kumuamaha miliona dala.     Nui maoli keia puu dala ! Ae nui no hoi.  Aka, owai la kai loaa aku ka hapanui oia mau dala?  Owai la ?     Ke olelo aku nei makou me ka maopopo loa, o na poe haole no!     Aole o na poe Hawaii. O ka unahi o waho ae o ka i’a, o ia kai loaa aku i na poe Hawaii, a o ke kino holookoa o ka i’a, mai ke poo a ka hiu aia no ia i na haole.     E nana mai, a e ike iho i ka makou mau hoike akea ana aku penei:     Iloko o kela $24,000,000, he ane elima hapaono oia huina i holo aku a komo iloko o na eke pakeke o na haole o na ano a pau loa, oia hoi, $20.000,000, alaila, he $4,000,000 oia huina i komo aku iloko o ka lima o poe Hawaii.     O na wahi loaa nui o ke dala ma na oihana o ke Aupuni, oia kai paa i na haole, a na lakou i lawe i na haawina dala nunui.                                                                                              Aole i pau. 

     Ua ku mai ka mokukaua Balatimoa i ke awakea Poakahinei mai Iokohama mai.     E hele no hoi oukou i ko Goo Kim Halekuai ma Alanui Nuuanu.  He makepono na lole e kuai ia nei malaila, pela mau no lakou e hana nei, a ke nui nei na poe hele ilaila.                                          Ua Ku Mai ka Mokukaua                                                   Baltimore.     Ma ke awakea o ka Poakahi nei i ku mai ai ka mokukaua Amerika Balitimoa, mai na kapakai mai o Kina a me Iokohama mai.  I kipa mai la oia i ka hoili nanahu a me ka lako ai.  He mokuhao keia, akahi no a ku i anei nei.     I ka Poalima i hala i haalele mai ai ke Kinau no kona mau awa maa mau, a ma keia ku hou ana mai ana, e haalele oia i keia awa i ka Poakahi, Dec. 30, i ka hora 5 o ke ahiahi i loaa ai ka Hape Nuia i ke Kinau. 

                                                     Chas B. Dwight                                              KE KANAKA AKAMAI     Oia nei ka oi o ke kanaka Hawaii akamai a loea i ka hana ana, kukulu ana, me ka palaina ma na a anui pili aoao o ka kapitala nei o Honolulu.  Pela no ma na ano kukulu pohaku hale, pohaku kupapau etc.     E ike ia kakou Hawaii ke loaa ka oukou hana e haawi ae i kou oiwi o ka aina.  E loaa mau no oia ia oukou ma Honolulu nei, a i ole, e waiho mai i ka oukou mau kauoha ma ke Keena o                                                                    “KE ALOHA AINA” 

                                                              MRS. LOIKA MENESE !!!     He mea hana papale o na ano a pau, humuhumu papale, kinohinohi papale, a hoomaloeloe i ooloa na papale.  A e loaa no oia ma ke aoao ma Ewa mai o ka huina o na Alanui Kukui a me Nuuanu, ma Honolulu.                                                                                     nov14 1m 

                                                            Ka Awa Ona o Puna !!!     Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho nei e hoolako aku i na poe Laikini a pau loa i makemake i AWA n lakou e lawa piha ai ka makahiki holookoa.     O na AWA Ona kaulana o Kaliiu a me Hiulanai, ua hele a lena ka aka, ua nui ka Ona ke ma aku.  Eia ia ma ko’u lima ua makaukau no na kauoha.          E loaa no au ma Hilo, Hawaii.  E hele mai a hui kuka mea a’u, a i ole launa leta a pela aku.                                                                                                     D. KEAAKOLO.     Hilo, Hawaii.  Dec. 17, 1895. 

                                                        HOOLAHA A KA LUNA HOOKO                                                                    KAUOHA.     Mamuli o ka mana i loaa mai ia’u ma ke kanawai, e like me ia i hookohuia mai e Lunakanawai W. Austin Whitingm o ka Aha Hookolokolo Kaapuni, Apana Ekahi, ma ka Aha Hooko Kauoha, ma ka la 15 o Novemaba, M. H. 1895.     Nolaila, ke hoolaha ia aku nei na poe a pau aie i ka waiwai o Poomaikelana e hookaa mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei.  A o na poe hoi a pau a Poomaikelani i aie aku ai, oiai, kona manawa e ola ana, e waiho mai i ka lakou mau Bila Aie i hooiaioia, iloko o one mahina mai keia manawa aku a i ole pela, e hoole ia no.                                                                                                 KAPIOLANI, ana Hooko Kauoha o Poo maikelanai i make. Honolulu, Nov. 18, 1895. 

                                                      W. H. Winchester. 

                                                        Mea Hana Ili Kaa & Noho Lio, etc.     O ko makou Motto, oia keia:  “E hoomanawanui i na luhi, a e hoomau i ke kuai ana.”     E kuai ia no na Laau Noho Hawaii me kahi pu ana i na Noho Lio.         KEENA HANA,    Helu 115.  Alanui Betela, mawaena o Alanui Moi a me Hotele.     y 10---3m dly