Ke Aloha Aina, Volume II, Number 2, 11 January 1896 — Page 4

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu a he Nupepa n aka Lahui Hawaii

 

J. NAWAHI, Lunahooponopono a Puuku

E.L Like, Hope-puuku

 

HONOLULU, IANUARI 11, 1896

 

AOLE NO PAHA E HIKI ANA

 

Ke hoaoia nei ko Enelani kulana kalaiaopuni a me kona mau pono dala ma na aina a pau loa o ke ao holookoa, e @, a e anaila i lilo i mea ole aka i ka ike ana aku nae, o na poe loea kalaiaina, aia mau ko Enelani kulana, ke hele mua la me ka hoihope ole @ na wahi a pau, a ma na ano no hoi a pau loa.

 

He mea i olelo nuiia no ka poe o Beritania, ka like ole maoli o ko lakou ano, ka lakou @ a me ko lakou noho ana e like me na lahui naauao e ae.  Ua hiki pono i na lahui kahi a lakou i noho pu aku ai, ke hoike mai i keia like ole o ko lakoa kulana me ko na lahui @.

 

He poe noho haahaa lakou a he hookano ole hoi, a e hana ana lakou o i na hana me ka nui ole o na leo walaau wale e like @ ko na poe Amerika.  Ua hiki e lakou i kahi o ka hana a @  i na hana a paa pono mamua o ka hoopuka ana i kekahi huaolelo.

 

O keia nee malu ana o na manao a o na olelo, a o na hana ana me ka ike ole ia a me ka palanehe maoli, oia ke kumu loaa mau o na lanakila ana ia lakou,ina no ma ka lawelawe kaua ana, a pela no hoi ma ka Oihana Lawelawe Kalepa Waiwai ana a hoopukapuka dala ana.

 

He akahai ka lakou mau hoolilo ana, a he akahele na kuka manao ana, a he noonoo i ka mea oi loa aku o ka pono e @ ai no na mea a pau loa o @ lakou Lahui Enelani @. 

 

Ke paa mau nei lakou iloko o na hana hoopukapuka dala iloko o na @, makahiki loihi, a oia mau hana no a hiki mai i keia la.  Ua noho lakou ma ia hana, a hiki i ke kua haneri o na mamo a lakou e ola nei.  Pela no hoi a na oihana @ moana a me ko ka aina, ua a o ia na mea a pau i ka ike o ka oihana koa, i mea kokua i ko lakou aina makuahine ke aluia mai oia e hakaka e na enemi.

 

Ua loaa ia Enelani ka makaukau ma kona hale i noho ai a ua loaa no hoi iaia ka makaukau mawaho aku o kona @ ipuka hale.

 

Ua hoopuni ia o Enelani a me Sekotia e na moku kaua pale kahakai e lana hele ana a puni kona mau kapakai.  Ua ike lakou i ka maalahi o na papu lewa i ke kai mamua o na papu noho paa i ka aina.  A oia ko lakou kumu hoomakaukau ana a oi aku mamua o na lahui e ae, a oia ke kumu lanakila mau o lakou.

 

KO ENELANI KULANA

 

E LIKE ME KA PANE OLE O KA La, ka Mahina a me na Hoku ma ke aouli o ka Lani, i ko lakou wa e nee malie ana, mai ka Hikina a i ke Komohana, pela o Enelani e noho mailie nei me kona aumoku kaua weliweli a mana nui maluna o ke ao nei.

 

Eia oia ke ku mailie nei i na sekona a pau o kela la keia la, e kali ana no ka loaa mai o ka huaolelo kauoha mai ko lakou Poo mai, e noho la ma Ladana.

 

E like me ka imo ana o ka maka, a me ka anapu ana a ka uwila, pela na huaolelo kauoha, e lele ana imua a hoi ana i hope iloko o na sekona a pau loa.

 

E kamilio ana o Canada me Ladana, a o Australia hoi me Ladana, a o inia me Ladana a o Giana me Landana, a o kahi hoolulu aumoku kaua ma na mokupuni o Bahama me Ladana, o Kupero me Ladama, o Aferika me Ladana, o Nukilani me Ladana, o Hongkong me Ladana, a pela aku.

 

Me he la, ua hoiliili ia na aina a pau loa o na Panalaau o Beritania, aia iloko o Ladana, a ua hiki i ke Poo o ka Oihana Kaua o Enelani, ke hoolohe ina sekona a pau i na manao main a wahi mamao mai o kona mau Panalaau he 2, a 3 a 4, tausani mile ke kaawale.

 

E aha ana la na Amerika la wa a Enelani e hoouka ana i na kauoha, no ka hoonee ana aku I na pualikaua aina a me moana imua o ke kahua kaua?

 

Aole o Amerika wahi noonoo e lele aku ana iwaho o kona mau kapakahakai.  Aia no oia ke telepona la i kona mau pualikoa kaua aina no ka hoonee ana i ka Akau, a i ole, i ka Hema paha a i ole ia, i ka Hikina a i ke Komohana paha.

 

Aia a hoomaka ke kaua, alaila kaakaa ae na maka o ka poe Amerika puni walaau kaua.  A heaha la ka waiwai?  Oiai, ua hala e aku la kela poe Beritania ma kahi o ka hana, aia lakou la ke hoonohonoho la i ko lakou la kulana.

 

O ka ninau no ke dala, na ke Aupuni ilihune dala ia e walaau i ka hoopuka i ke kukala ana i ka poe makemake e lawe i na bona aie dala.  Aohe a Enalani nana iho ia mea, oiai, ua piha oia a me kona lahui i ke dala.

 

O na hooiaio ana mai o na aupuni mana kaua nui ikaika e ae ma Europa, o Beritania ke Alakai iluna o na ikaika elua o ke ao nei, he mea no ia ua maopopo i na lahui ike akahele a pau loa, koe wale no ka lahui walaau pupule oleole o na olelo ana, e like me Amerika.

 

Aka, ihea e hoopau ia ai ia walaau wale ana mai?  Ho aku iluna o ke kahua kaua, e ike ia ai ke kulana ikaika o laua a elua.

 

NUHOU KUWAHO

 

Na Hoolala Ana a M. Clay.

KANA KUMUHANA NO KA HOLOI PAU LOA ANA I KE AUPUNI EMPIRE BERITANIA

Lexington, Dec. 27: C.M Clay nona na kakahiki, he 84 i keia wa, ke kanaka kaulana, he kuahina e noho ana no Amerika ma Rusia, i ka wa e noho Peresidena @ Aberhama Linekona no Amerika i ka 1861, ua hoike ae ola i kona @ i keia po e pili ana ne ka ninau o Venezuela penei.

 

“Ua piha hauoli loa ia wau i ka Peresidena Cleveland haiolelo, a me ka apo lokahi ia ana mai e ua aoao kalaianina a pau.

 

“He enemi ino loa au no ka Emepire o Beritania ka mea i kukulu ia maluna o ke kahua o ka poe naaupo o na makahiki poeleele, a hoonoho mai ka lanakila i Moi me ka nana ole ia o na pono o kanaka.

 

“Ke oleloa pakike nei au ma na kalaimanao ana no na pale na o Venezuela, e hiki ai ia u ke hele aku mai @ Cleveland, a mai ka aina i komohewa ia imua o na @ o ka hoopono a me ka poe noonoo makaukau, no ka mea, o keia mau mea wale no na kanawai a’u e paa nei.

 

Heaha la ke kuleana a Enelani a me na poe hui hookaumaha o Europa maluna o ka moana akea mawaena o keia poe lahui kanaka?  Heaha no Canada? Alaska? A me na wahi i nohoia e na poe Beritania.

 

“E lilo anei kakou i poe hoike no na hana hohe wale a me na hana hana kipi, ka mea nana e haawi aku ia lakou i puka komo akea no ka oana Pakipika, ka wa a kakou e ale aku ai i ka huale awaawa 54-50, a i @ e hakaka.

 

O ka mea kupono a kakou e hana ai.  Aole o ka hoopaapaa, aka, e haua io maoli.  A penei no na hoolala hana ana:

 

1. 1.         E hookaawale ka Ahaolelo Lahi i tausani milionadada, no ka ale ana he 100 makahiki ma ka 2 ½ a 3 paha keneta ukupanee no ke dala, a e imi nui ia na dala ma na wahi a pau loa o ka aina, e like me ka mea e lawa ai, a e hoakoakoa mai i mea e hoopihaia ai na kula i na pualikoa nui, e kupono ana no ka luku a hoopau loa ana, i na alanuihao, a e hooneoneo ia Ccanada main a koku ana mai a Beritania.

 

1. 2.         E kohoia i Komisina e kuka pu aku me na Mana Aupuni, a pau loa o na aina i nohoia e na poe Beritania ma Amerika Akau, me kekahi manao, ina me ke kaua ole, a me ke kaua a me ka lanakila, e lilo mai la mau aina i mau Mokuaina no ka Union me na pono like e like me ko makou iho.

 

1. 3.         E weheia ka Hema no ke kala piha ana aku a me ke kaulike ana, me na @ a @ na Aumokukaua.

 

1. 4.         E hoopuniia ko @ mau kulanakauhale me na pale kaua paa loa i ka wa e hiki ole ai ia lakou ke pale mai, alaila, e @ na kanaka e like me na mea i hana ia, ma Mose kao o i haalele ai @ waenakon@ aole mea i koe iho koe wale @ na pohaku ula, a me na @ na ke Aumoku o Enelani.

 

1. 5.         A oiai ka wa koke o ka lanakila, e hoomaka koke ke kukulu ana o ka Puali Aumoku kaua Pakui mai ma na lokwai e like me ia i ka 1812.

 

1. 6.         E kono aku i na Mokuaina o Amerika ma keia Ainapuni ole e hui pu mai me kakou, e kue aku i na poe hookaumaha wale.

 

1. 7.         E ae aku ia Rusia a e Tureke e ho-a mai i ke ahi ma ke kua poni iho o Europa a ma Asia, ma Iapana, ma Kina a me Ioia; a pela ke Aupuni Emepire kaeoa o ka poe Enelani e haule ai a nahaha liilii.

 

Na Manao o Enelani me Amerika

 

Na manao paha a kela a me keia aoao no ka mea nana ka ai, ke ulele laua e kaua.

 

Ke olelo nei no na poe Amerika, na lakou no ka ai, no ka mea, ua lako no lakou me na mokukaua ano hou o keia au hou o ka honua nei.  A ke ole lo @ i nei no hoi, ina e hoopia ia na moku kalepa o Amerika alaila, e puni ana pa aina a @ loa o Europa i ke ahulau a ka wi a me ka pololi ai, a pela aku.

 

Eia hoi kekahi, ina lo e komo ana o Enelani e kaua me Amerika, alaila, e ala kue like main a poe Irelani e kue ia Enelani aole oia wale no, aka, o na Panalaau kekahi o Inia Hikina malalo o Beritania Nui e ala mai e kue iaia.

 

@ piha na nupepa i na olelo keha a na poe Amerika a @ nui na olelo hailiili I hoopuka naaupo ia e kekahi poe Amerika e @ ana i na hana a Enelani, a e a-a mai ana e kaua koke no, i mea e a’o ia ai Enelani no kana hana hoohaahaa ia Amerika a pela aku.

 

Ma ko Enelani aoao hoi, ke kupaa nei lakou i ka hooko aku i ka manao pane a ka Haku Salisbury ia Amerikai no kona kuleana ole loa ma keia hana no Venezuela.

 

Ua lokahi na keiki o ka lepo o Beritania Nui e hooko i na kauoha no ka hanohano o ko lakou aina makuahine.

 

Ke koho wale ia aku nei ina e hooko koke ia ke kaua alaila, oia ka wa e ikeia ai o Enelani e lalama ana ma na ma na puu a me na kuahiwi a iloko hoi o na lokowai, na kaikuono a me na muliwai a pau loa.

 

No Enelani ke @ kila non aka hina @ ku o ka papa ekahi@ ku hilii lawe @ ka nui.  @ heluna, ai @ ae  e kokua mai ana i @ aumoku kau@ we kauoha, na moku@ na moku lawe @ moku hoelako @ aku.

 

O Enelani hookah@ @ e noho ona nei, 19 mau @ moana, i ka @ aole ae ia kekahi @ hoonoa ia maloko @ awea koe wale no aia @ o Enelani.

 

Ua hiki loa ia Enelani @ we mai i na poe koa o @ kina, maluna o na @ ko loa, a uhi @ Amerika, ma ka noao @ na aku nei.

 

Ua ulu wale @ kohokoho o kekahi @ paha @ o keia wa @ ai o Enelani a me @ e ala hou main a @ Hema o @ lakou @ i kapau ai @ ma la me a@ ka iloko o @.

 

 

Ke koho mai la ko @ o Enelani ke ala kaua @Iralani, a ke @ kekahi poe o Amerika @ iho e na mokuaina @ nana @ a hiki mai ana @ hoi aole he kana.

 

Ka manao o na Aoao @, ko Beritania a @ Amerika Huipuia.

 

Ma ka nana @ olelo hoike o na nupepa @ a me keia ano, @ mea i maopopo @ koke e ku @ kahi hookahi.

 

Mai waena @ a me na olelo @ na poe Amerika @ ko lakou @ a Celveland @ imua o ke @ Waiwai o @. Aia helehulehu @ kanaka @ he mau kahunapule @ hoahewa @ aka Peresdena me @.  E olelo @ ke @ nui o @ holo @ hou no ke @ na Kau; nolaila. Ua @ na hana hoehaeha I ka @ mea e hookoia ai kona @ Kalaiaina; aka, aole @ pomaikai o ka lahui @ ma ia mea.

 

He mea kuaianaha @ ka @ ana mai @ Amerika e hooiaio @ Canada kulana @.