Ke Aloha Aina, Volume II, Number 3, 18 January 1896 — Page 8

Page PDF (839.27 KB)

This text was transcribed by:  Zorana Lazarevic
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

8  KE ALOHA AINA, POAONO  IANUARI 18, 1896.

 

HE MOOLELO KAAO.

 

-:NO KA:-

 

HOAHANAU ELUA.

-A I OLE KE-

Alahele Pohihihi.

-A O NA-

Opuu Pua Elua.

Helu 15:

 

 Aka, aole nae pela ko Harinosa manao, ua makemake no oia e hoi koke me ka hookaukaulua ole iho, aka, o ka mea wale no nana i akeakea mai i kona manao hoi, oia kahi e hiki aku ai i ka aina, a mailaila wale no ka pilikia nui, a ua lilo no hoi a he mea na ua Harinosa nei a kaua e noonoo nui ai i wahi e hiki ai lakou ke ike hou i ko lakou aina hanau.

 Oiai keia mau noonoo like ole iloko o lakou pakahi, aia hoi, ua hoohikilele loa ia o Harinosa ma i ke komo ana mai o kahi o Warita a kuu iho la ma ka aoao o Hanora a kokolo mai la ma kona mau wawae, a oia ka Hanora i ninau iho ai:

 Ihea aku nei hoi oe e keia wahi Pueo lapuwale i hele aku nei? I hele aku nei au e huli i mau mea-ai na oukou e kuu haku, a oia ka oukou i ai iho nei. Mai a’o mai oe ia’u i ka hoopunipuni, aole paha na’u ka makou mea i ai iho nei e keia wahi Pueo hoopunipuni lapuwale.

 No keia mau olelo okalakala e like me kona ano mau, ua neenee loa aku la o Warita a mamao mai a Hanora aku, a pane mai la. I kumu nou e hooia mai ai i ka’u mea i hoike aku nei ia oe, a oia no kona wa i hoike aku ai e like me ka kaua i ike mua ae nei e na makamaka heluhelu ma keia helu aku nei i hala, a ua hoopau ia ae la kona mau manao kuhihewa no na oiaio a kahi Warita i hoike mai ai iaia.

 No Harinosa ma hoi, i ko lakou wa i lohe ai i ke kamailio o keia wahi holoholona e like me ke kanaka, ua nui loa ko lakou pahaohao no keia mau mea kupanaha, a minoaka iho la o Harinosa me ka nalu ana iho, he keu ka hoi keia o kahi manu akamai i ke kamailio, ina na’u oe e kena manu aole au e hanaino e like me na hana a Hanora, a oia no hoi ka wa i imoimo mai ai na maka o ua wahi Warita nei ia Harinosa, na ia mea i hooia loa aku i kona pahaohao no keia mau hana a kahi Warita.

 A nalu hou iho la oia, ua lohe mai a no ka paha keia wahi manu i ka’u mau olelo namunamu, a kunou mai la ke poo o ua wahi Warita nei me he mea la e ae mai ana i kana mea i makemake ai.

 No keia mea, ua hoopau ae la oia i kona mau manao kuhihewa no kahi Pueo, a komo hou iho la ka manao iloko ona no ka hoowalewale ana i kahi manu mamuli o ka nui loa o kona makemake no ke akamai o Warita i ke kamailio kanaka.

 I ka wa hoi a Hanora i lohe ai i na hoike a Warita, akahi no a akakuu mai ka lana haakoi a kona mau manao huhu no Warita, a oia kana i hopu iho ai a hookau ae la maluna o kona poohiwi a hele holoholo ae la maloko o ua rumi nei, a pela no hoi o Harinosa ma e uhai aku nei mahope o laua ala, a hiki i ko lakou hiki ana aku ma kekeahi rumi nani loa, a anaanapa mai ana no ke gula a me ka momi ma na paia o ua rumi nei, a e waiho ana hoi maluna o ke pakaukau he ipukukui daimana, a na ia mea no hoi e hoomalamalama ia loko i ka wa e uhi mai ai na eheu o ka po a pahola ae maluna o ua aina kupanaha nei.

 O keia rumi a lakou i komo aku ai, o ka rumi ia o na kaikuaana o Lopaina a maanei i pane aku ai o Hanora. E kuu pokii a me ko kaua mau kaikuhine, eia ko oukou rumi o keia po, a pehea ka hoi, wahi a Harinosa. Aole au e pono ke moe pu me oukou, aia no ko’u rumi mao i hookaawaleia, a ua lilo no hoi keia i mea maikai i ko Harinosa ma noonoo ana, a aole hoi a lakou mea i hoahewa , a hoi hou aku la lakou no ka rumi hookipa, a malaila lakou i noho iho ai e hoonanea, a pane auu  la o Hanora:

 Ano, ke aneane mai nei e uhi mai na eheu o ka po a pahola ae i kona eheu o ka pouli maluna o ko kakou aina malihini, a o ka mea nui wale no i keia wa oia ko kakou noonoo ana i kahi e hiki hou aku ai o kakou a pau no ko kakou aina hanau o na makua o kakou a pehea ana la e hiki ai. A nolaila, o ko’u manao wale no e hoike aku nei imua o oukou, oia ko oukou noho ana i ka hale o kakou, a owau ke hele ae e huli i wahi no kakou e hiki hou ai ke hoi no ko kakou aina hanau a ua lilo hoi keia mau olelo a Hanora a hoike nei i mea maikai i ko Harinosa ma manao ana.

 I ka pahola ana ae o na eheu o ka po a pahola ae la maluna o ua aina nei i kona mau koloka o ka pouli a hohola ae la ma na kihi eha o ua aina nei, ua hoomau aku la no lakou i ko lakou ala malie ana a hiki wale i na hora kupono no ka hooluolu ana o ua poe kamahele nei, a oia ko lakou wa i hoi aku ai e hooluolu no ka wa mua loa maloko o ua kakela nei.

 Ia Harinosa a me kona mau kaikuahine hookama i hoi aku ai no ka hooluolu ana, aia hoi, ua hoopuiwa loa ia lakou no kekahi mau mea kupanaha loa, mamuli o ko lakou ike ana aku e waiho mai ana iluna o ka moe he elua mau muumuuu moepo i kupono  no na wahine opio, a oia hoi ka Harinosa i lalau iho ai me ke pahaohao o kona mau noonoo no keia mau mea kupaianaha ana e ike nei. Lolelole pono ae la oia me ka nana pono ana iho, a ike iho la oia i kekahi mau huapalalapa i kakauia maluna o kekahi wahi apana pepa i ka haule ana iho ma ka papahele a oia kana i hopu iho ai me ka awiwi i loaa iaia a huna malu iho la iloko o ka ekeeke o kona lolewawae, me kona manao aole i ike kona mau kaikuahine i ka haule ana iho o ua wahi apana pepa nei.

 Iloko o ka wa a Harinosa i hopu iho ai i ua wahi apana pepa nei a hookomo iho la iloko o ke eke o kona lolewawae oia no ka wa i ninau aku ai kekahi kekahi kaikamahine, heaha iho la no ia au i hopu iho la? Pane aku la o Harinosa, heaha mai ka hoi ka olua oia kou ike ana iho nei i ka haule ana iho nei o kekahi mea, a i ko’u wa hoi i hopu iho nei o ka nalo hou aku nei no ia.

 I ka lohe ana hoi o na kaikamahine i keia mau mea, ua emi pu wale iho la no ko laua manao, a noho iho la laua me ka hamau, a haawi mai la o Harinosa i ua mau muumuu nei, a hopu aku la laua me ka piha hauoli, oiai, ua hele ko laua mau wahi aahu a nohaehae kupono ole no laua a komo iho la Ia laua e lilo ana i ke komo, ua lalau iho la o Harinosa i kahi apana pepa ana i hoo iho ai iloko o kona ekeeke a heluhelu iho la i na manao o loko, a penei na olelo: “ Ka muumuu moepo o na kaikamahinealii o ke Aupuni o Helena.”

 I ka wa i ike iho ai o Harinosa i keia mau olelo o loko o ua palapala la me na inoa pakahi o ua mau kaikamahine la, oia hoi o Niloka a me Karose, ua hookahaha loa ia oia me ka piha makau, a komo iho la na noonoo kuhihewa iloko ona me ka nalu ana iho. Ea! kupanaha maoli, he mau kaikamahine eepa ka paha keia e hoi pu nei me au. Ina olua e hana ana ia’u i kekahi mau mea apiki ia’u i keia po make olua ia’u, oia ho’i, ko laua hana ana mai i kekahi mea e pahupu ae ai i kona ola; aka, he mau noonoo kuhihewa wale no ia o Harinosa nei a kaua.

 A nolaila, ke komo iho la paha iloko ou e ka mea heluhelu ka haohao no ka mea nana i lawe mai i kela muumuu ae o ka mea nana i kii a lawe mai i kela mau muumuu a hookomo iloko o kela rumi, mamuli no ia o ke kii ana a kahi Pueo Warita i ke Aupuni o Helena, a hiki i kona komo ana iloko o ka rumi o na kaikamahinealii me ka ike ole ia e na mea a pau o loko o ka halealii a lawe aihue mai la i ka muumuu a me ka holoku o na kaikamahine, me kona waiho ana iho i kekahi apana pepa i kakauia me na huaolelo moakaka loa mamuli no ia o ka mana i loaa i kahi Pueo Warita.

 I ka wa i puka aku ai o kahi Pueo mailoko aku o ua halealii nei, oia ka wa i hooho ae ai kekahi wahi koa me ka leo nui, oiai, ma kahi o ua wahi koa nei e ku ana, malaila i puka mai ai kahi Pueo me ke kuuwelu o na lole ma kona nuku, a oia ka mea i hooho ai o kahi koa penei:

 Auwe ka aihue nui e !  Auwe ka aihue nui e ! ! I ka wa i lohe aku ai o kekahi poe kauwa i keia mau leo hooho o kahi koa, ua holo like mai la lakou me ka manao ua loaa ia oia i kekahi poino, i ka wa i ninau ia aku ai ua hoike mai la oia e like me kana mau mea i ike ai, a ua lilo ia he mea nana i hoopioloke aku i ka noonoo o na mea a pau no keia moolelo kupanaha, a o kekahi poe hoi, ua kapa aku i ua wahi koa nei he hoopunipuni a he haku epa, mamuli o kona molowa, a ua kamaaina hoi kana mau hana i ka poe o loko o ka halealii, a pela i hiki ole ai ke hilinaiia kana mau olelo a pau e olelo ai.

 I ka wa hoi i lohe aku ai o na alii i keia mau olelo e wawa hele nei, ua kena ae la ka Moi i kekahi o kana mau kauwa kiaikino e kii aku i ua wahi koa nei no ka lawe ana mai imua ona no ka ninaninau ana, a pela i hooko aku ai ke kiai e like me ke kauoha i loaa aku, a lawe ia mai la ua wahi koa nei imua o ka Moi, a oia ka wa i pane aku ai ka Moi i kahi koa:

 E kuu kauwa hooko pololei, he oiaio anei na mea e olelo ia nei no kou ike ana i kekahi mea i keia kakahiaka ae, a hoomaka aku la oia e hoike e like me kana mea i ike ai, a oia no hoi ka wa i hoounaia aku ai kekahi koa no ka hele ana i ka rumi o kana kaikamahine a loaa aku la kekahi palapala a laweia mai la imua o ka Moi, a oia kana i heluhelu iho ai me na waimaka e heleawai ana, a penei nei na olelo o ua palapala nei:

Aupuni o Selominewa.

 “Ia olua e ko maua mau makua, aloha olua, eia maua i keia wa i ke aupuni Selominewa e noho nei, mamuli o ko maua hoopakeleia ana e Hanora a pela maua i hiki ai i keia aupuni mamuli o ka lokomaikai o na Lani, a mai hopohopo olua no maua, e hiki hou aku ana no maua imua o olua, a e hoomama i ko olua mau noonoo a me ko kakou lahui. Ke hooki nei au maanei.

Karose a me Niloka.

 

 

Na Laina Moku Mahu Laweleta.

 

 No ka pomaikai o ko makou mau poe heluhelu, ke hoopuka aku nei makou i ka Papakuhikuhi o na moku mahu lawe leta e holoholo nei mawaena o keia awa me kona Aina E no ka manawa mai i Honolulu nei, a me ka manawa o ke lakou holo ana aku, penei:

 

  Ku mai i Honolulu nei, mai ke awa mai o

 

Coptic . . . . . . . Yokohama . . .  “  15  

Alameda . . . . .  Kapalakiko . . . “  16

Warrimoo . . . .  Vanekoua . . .   “  24

Australia . . . . .  Kapalakiko . . . “  27

Miower . . . . . .  Panalaau . . . .  Feb 1

Coptic . . . . . . .  Kapalakiko . . . “  4

Monowai . . . . . Panalaau . . . . .  “  6

Mariposa . . . . .  Kapalakiko . .   “  13

Austrlia . . . . . .         “          . . . “  21

Miowera . . . . .  Vanekoua . . . . “  24

China . . . . . . .   Yokohama . . .   “  28

City of Peking . Kapalakiko . . . Mar 3

Warrimoo . . . . . Panalaau . . . . . “  3

Alameda . . . . . .        “    . . . . .   “  5                   

Monowai . . . . .  Kapalakiko . . . “  12 

Australia . . . . . .        “          . . . “  16

Warrimoo . . .  .  Vanekoua . . .   “  24

Belgic . . . . . . . . Kapalakiko . . . “  24

Miowera . . . . . . Panalaau . . .  April 1

Mariposa . . . . . .       “        . . .    “  2

Alameda . . . . . . Kapalakiko . . . “  9

Australia . . . . . . Yokohama . . . .“

Alameda . . . . . . Kapalakiko . . . “  13

Rio de Janeiro . .       “           . . . “  23

Miowera . . . . . . Vanekoua . . .   “  24

Monowai . . . . . . Panalaau . . .    “  29

Warrimoo . . . . . .       “       . . .  Mei 2

Australia . . . . . .  Kapalakiko . . .“  4

China . . . . . . . . . Yokohama . . . “  6

Mariposa . . . . . .  Kapalakiko . .  “  7

Doric . . . . . . . . .         “           . . “  19

Warrimoo. . . . . . Vanekoua . . .  “  24

Alameda . . . . . . .Panalaau . . .    “  28

Australia . . . . . .  Kapalakiko . .  “  30

Miowera . . . . . .  Panalaau . . .  Iune 1

Coptic . . . . . . . . Yokohama . . .  “  2

Monowai . . . . . . Kapalakiko . .   “  4

Peru . . . . . . . . . . Kapalakiko . .  “  13

Australia . . . . . . .Kapalakiko . .   “  22

Miowera . . . . . . Vanekoua . . .   “  24

Mariposa . . . . . . Panalaau . . .    “  25

City of Peking. . Yokohama . . . “  28

 

 Haalele ia Honolulu nei, a holo aku no ke awa o

 

Coptic . . . . . . . . Kapalakiko . .  “  15

Alameda . . . . . .  Panalaau . . .   “  16

Warrimoo . . . . . .       “       . . .   “  24

Miowera . . . . . . .Vanekoua . .  Feb 1

Australia . . . . . . .Kapalakiko . . “  1

Coptic . . . . . . . . Yokohama . . . “  4

Monowai . . . . . . Kapalakiko . .  “  6

Mariposa . . . . . .  Panalaau . . .   “  13

Miowera . . . . . . .        “        . .   “  24

Australia . . . . . . . Kapalakiko .  “  26

China . . . . . . . . .         “           .  “  28

City of Peking . . Yokohama . . Mar. 3

Warrimoo . . . . . . Vanekoua . . . “  3

Alameda . . . . . . . Kapalakiko . . “  5

Monowai . . . . . .  Panalaau . . . . “  12

Australia . . . . . . . Kapalakiko . . “  21

Warrimoo . . . . . . Panalaau . . .   “  24

Belgic . . . . . . . . . Yokohama . .  “  28

Miowera . . . . . . . Vanekoua . .  April 1

Mariposa . . . . . . . Kapalakiko . . “  2

Alameda . . . . . . . Panalaau . . . .  “  9

Gaelic . . . . . . . . . Kapalakiko . .  “  10

Austrelia . . . . . . .        “           . .  “  15

Rio de Janeiro . . .Yokohama . . . “  23

Miowera . . . . . . .  Panalaau . . .   “  24

Monowai . . . . . . . Kapalakiko . . “  30

Warrimoo . . . . . .  Vanekoua . . Mei 2

China . . . . . . . . .   Kapalakiko . . “  6

 Mariposa . . . . . .  Panalaau . . . . @

Australia . . . . . . . Kapalakiko . . @

Doric . . . . . . . . . .Yokohama . . .@

Warrimoo . . . . . . Panalaau . . . . @

Alameda . . . . . . . Kapalakiko . . @

Miowera . . . . . . . Vanekoua . . . @

Coptic . . . . . . . . . Kapalakiko . . @

Australia . . . . . . .        “           . . @

Monowai . . . . . . . Panalaau . . .  @

Peru . . . . . . . . . .  Yokohama . .  @

Miowera . . . . . . . Panalaau . . . . @

Mariposa . . . . . .  Kapalakiko . . @

City of Peking . .         “     . . . .  @

Australia . . . . . . .        “    . . . . . @

 

Olelo Hoolaha@

 

 E ike auanei na kanaka a pau @ i keia. Owau o ka mea @ malalo iho nei @ ia’u kuu kane mare, me ke @ oia ihea kahi i holo ai, no ka mea @ pule keia o ko maua kaawale @ ina e malama yoho ole ia kuu @ mare, mai keia la aku e puka ai @ alaila, e hoopii no au i kuu kane @ no ka mea, ua hoi aku au me @ e noho ai, a na laua e malama @ hiki i keia la.

M@

Laie, Koolauloa, Oahu, Dec. @

@

 

 

KA AWA ONA O @

 

 UA makaukau ka mea nona ka @ iho nei e hoolako aku i na poe @ loa i makemake i Awa na lakou @ ka makahiki holookoa. O na Aw@ @lana o Kahiu a me Hiulani, ua @ aka, ua nui ka Ona @ @ ko’u lima ua makaukau no @ @E loaa no au ma Hilo @ mai a hui kuka me a’u, a i ole ia, @ paha, a pela aku. D. KEA@

Hilo, Hawai, Dec. 17, 1895.

 

 

HOOLAHA KUE AK@

 

 Owau o ka mea nona ka inoa @ nei, no Iwilei, Honoluliu @ @kuahine ponoi o Kailia@ @ @ ma ka hora 10 p. m. o ka la @ @ 1896, a no ka mea, ua hanaia @ hoolio i ke awakea no oia la, @ ana i kekahi waiwai o Kaili@ @ aukuu.

  Ma keia ke kue a ke hoole loa @ o makou no a pau loa o ka ohana @ @ilianu i make, i ka pono a me k@ @pala i hanauia ai, mamuli o ko @ @popo ole i kona mea i onou ia ai e @

Owau no o

Ka@

Honolulu, Ianuari 6, 1896.

Jan 6 – 2 @

 

 

Ka Laauh@ola a Kam@

 

 O SIMOM S. HART@ @ Funnelton, Vereginia Komohana @ oia i ke nahu ma ka opu @ makahiki, alaila, @ @ manawanui i ka eha  @ @maina, e like me he mea la @ loaa hou no oia e like no me @ iho, a manao iho la e ho@ i ka @oerlain Laaunahu @ A Laauhi. Olelo mai oia @ he hookahi kulu o ia @ ia’u iloko o elima minute. @ keia mamua o na mea e ae i @ no’u” Ke kuai ia nei e na poe @ a kuai aku ma kahi

Benson Smith & Co,

Honolulu , @

 

 O MR. D. WILEY @

puu o Black Creek, New York, @ @ku rumatika ikaika loa, a o ke @ no maluna o na kookoo ka mea @ loaa ana no nae @ @ ka hoao ana i ka @ @ Eha, ua loaa koke iaia ka oluolu @ ke oia i kona mau kookoo@ ia Laau Hamo, ua lilo he mea @ i oi loa aku mamua o na laau @ ana ke huipuia. E kuai ia no @ ka omole e na poe Paipai Laau @ aku.

Benson Smith & @

Agena Nui  @

 

 O KE KAIKAHINE @

a Mr. Fred We@ o @  @ ia i ke anu ino loa, a me ke kunu @ ole ke hoola ia me kekahi mea @ au iaia, he omole o ka Chambe@ @ Kunu. Wahi a W. @. H@ kalepa a Luna@ ma @ i kekahi wa mai na mai, ua lilo i mea @ keia Laauhoola, na @ @ puu a me na maima ke ake @ eha ma ka a-i, a kunu kaka, a @ kaulana keia. Aohe poino o @ @wi ana aku i na kamalii, no ka mea @ hopoino maloko o @ @ poe Paipai Laau, a poe ku@

Benson Smith & Co

Agena Nui, ma Ho@

 

 Ua ulu nui ae ko kakou @ ana i ke ano iloko o ---- @ a maikai loa o na mea a pau @ @au lapapau. Ke @ nei lakou @ Kunu A Ch@mberla@ @lana no koona hooia @ puu a-i, a me ke kunu ka@. @ makemake ia ai o keia ano laau @ e hoao ia ke @ a e hau@ @ ka pono o ia mea. E loaa @ poe Paipai Laau, a kuai aku.

Benson Smith & Co.

Agena Nui, Ho@