Ke Aloha Aina, Volume II, Number 7, 15 February 1896 — Page 4

Page PDF (814.03 KB)

This text was transcribed by:  Sandy Murdoch
This work is dedicated to:  For Lolena and Puakea!

KE ALOHA AINA

 

@

@ NAWAHI, Lunahooponopono a P@

E. L. L@ Hoo

 

HONOLULU, FEB. 15, 1896

 

KAI @

 

            Ke @ aku mai makou @ ka makou Lahui Hawaii mai h@p@h@ a ma puiwa @ mai @ ka paa @ @ manao @

            E @ me ia hookaka ana o na @ pepehi lahui e @

            Nolaila @  loa, o ka @ aku i k@ kakou @ hoike aku @ no hoi makou i @ wa a @ makou e @ ole ai i loa kana @ lakou nei i manao a e k@ e@ maluna o oukou.

            O ko makou hewa oia ka @ e pepekeia ai oukou a @ ka ae ana aku hoi e pa@ ak@ hana e hoopo@ ai ka lahui.

            Ua mai ko makou nana ana ak@ i na manao hoahoa @ lohe ole o na nupepa olelo Enelani i na Hawaii.

            Aole he kuleana e hiki ai ke hoo@ a he@a maluna o na Hawaii aka hoe ua hoopukaia nae na olelo hoahoa loa ia kakou.

            O ka makou mea e ike nei.  Ina @a lakou na hana kolohe ap@k@ ua hiki no ia, a ua pono no ia oiai, e ka naonao ke kanana ia, a e ale okoa wale ia no hoi ke kamelo.  E paa ana ka makika a e hele oko@ aku ana na @alo-paka.

            He mea nana ole ia na hana hewa a hana kolohe a lakou iho, aia a o ka ka poe kulana haahaa loa oia iho la ke imi ia a ke hi@ ia, a hookolokolo ia a hoopaiia.

            E nana ae no hoi @akou i kela poe haole po@a nana i hamo ia F. Godfrey i ke ia a me ka hulumanu.  Auhea ka huli ia?  Aole loa.  No keaha la a ma ke kumu hea la, i hooko ole ia ai kekahi hana a ke Kumukanawai o keia Aupuni Repubalika i hoike ai, oia ka pono o kona poe kupa ma Hawaii nei?  E hiki anei i kekahi mea ke hoike mai ia kumu?  A e hiki anei i ka Loio Kuhina o ke Aupuni ke pane ma ke akea no ia kumu hooko ole ia o ka pono o kekahi kanaka e noho ana ma keia Aupuni?

            O keia kekahi o na kumu oi loa a keia aupuni e hana nei, a ma ia mea, ua waiho aku oia i kona ano kulana aupuni hoopono.

 

 

KE HAKE K@ E NUPEPA

 

            Ua maopopo ia makou ka hana pone a me ka hana ma @ a ka nupepa na no ka lapaau ana na ehaeha a me na palap@  loaa @ kona lahui @ @ @ na poe powa a pakana kona mau pono.

            @ no ana a e ho@ke aku ana ia i kona lahui pono me kona manao mau @ @luhia ia @ ka @ne hoopono @ alakai ana kona lahui iloko o na @ma oiaio o ka noho ana @ me ka lanakila.

            O ke alakai ana a o ka @ua a o ka hookikina ana aku o ka nupepa i na kanaka o kona lahui pono iho e ai a e mo@ aku @ na @ua awahia @ea a na poe hookah@ a@ puu @ nana mai ai oia kekahi o na hana me loa ole hana a ae hana @ no iloko o keia manawa.  E mai Aole wale na kekahi poe o ka aina e @ i hana kaokoa, aka ua e maoli aka a hoo@a maoli kela naonao kaokoa o kekahi poe kanaka Hawaii, no ka imi @ hana ana, i mau ma@ e ehele ai i na Hawaii e kokua aku lakou i keia mau hana @ a ka @ maoli i ike maka ai me ka kakou maka ponoi iho.

            O keia poe he hiki no ke hooia mai he aku kana h@w@ ia i hana a i ka 1893, aka mamuli o ka pono kino a me ka manao loaa ua kapau maoli ia ae ka mea kupono a ke kanaka aloha lahui e hana @

            Ke nana aku nei makou i na helehelena a me na hiona o ke Aupuni o keia wa @ ku nei a pehea la ia?

            Ua halawai mai me makou kekahi o na Kuhina o k@ Repubalika o Hawaii, Ae!  A heaha mai kana olelo?  Eia!  Pehea oe?

            Maikai no.

            Mahea oe e ike ole ia nei?

            Maanei no.

            Ua ike au i kou wahi i hele ai i Nukilani mamua aku nei.

            Pehea?  Aole anei oukou kokua pu mai me makou, ma ka imi ana i na mea e holopono ai na hana o ke Aupuni?  E hooma@ no anei oukou i na hana kipi?

            O oukou no kai kipi, @ kukulu i keia Aupuni, a na oukou no e hooponopono i ka oukou hemahema i kukulu ai.

            Ua olelo mai kekahi o oukou ia'u i nehinei aole ona makemake i keia ano aupuni, no ka mea, aole na ka lehulehu i kukulu ia mea, ua makemake oia i ka hoohui aina, i mea e pau ai keia noho ana malalo o ka poe kakaikahi.

            Owai la ka mea i olelo ia oe pela?

            O Emeluka.

            Ia wa o ka hele no ia o ke Kuhina.

            @ ana i na hi@ palahe @ue olelo mai @ na ka@ ak@ ole @ i@m aku nei@ @ ele.  Ala @ka alaila  @oi makemake e k@ mea ak@  @ Hawaii a lakou.

            @ @ ke me k@ ak @ nui o ko lakou makaukau o mua aka o keia noho ana.

 

 

HE MEA MAU @NDIA

 

            O@ ke ke@ @ke @ @ ana @ @ana @ kona ma@ paha ua hiki @ lawa ma@ i na @na a @ kekahi poe @ nupepa a mau @ paha mea e @ ao@ a e ho@ mua o ka @.

            P@ @ P. C. Adi@ mai ai @ kana @ mea e @ kumuhana hooholo@ @ nei @ @la @ K@ hana hookahi a kona @ Anglo Saxon.

            Aka mahope @ o ka houluulu ana m@ na olelo o na nupepa @ hoopa@meaai h@h@i  heaha ka mea e kuia @.

            Eia @ mai ko makou poe heluhelu.

            O Peresidena Cleveland aole @ ka hoohuiaio pakeha @ a Kuokoa ma Kauai e @ ana ia mamao?  Na ka @pe L@ui@ill! Courier koi a ke Kuokoa @ pai nei, @ penei no hoi ia.

            "Aole e hiki o Hawaii ke hoohuiia mai me ke ka i he kanawai oiai e noho Peresidena ana o Grover Cleveland."

            Aole anei he mea pololei maoli @.  Aole e hiki o Hawaii ke hoohuiia aka me Amerika Huipuia ina i hanaia mamuli o na hana ku i ke kanawai. Oia maoli ka oiaio, aole loa e hui ana o Hawaii nei me Amerika no ka mea, ke hoole maoli nei na kanaka Hawaii ka poe hoi nona ke kuleana, mamuli o ko lakou noho ana i ili mai mai na kupuna Hawaii mua loa nana i noho maoli keia. Paemoku i ka wa aole kanaka o kekahi lahui e ae i noho ma Hawaii nei.

            Hookahi wahi e hui ai oia no, mamuli o na hana kue ka nawai maoli a kaili mana limanni ae, e like no me ka lakou nei mau mea i hana ai ma ka la 17 o Ianuari 1893.  Oia wale iho la no kahi e hiki ai ke hoohui.  O ka hele mai a kaili, a pakaha ae, a aihoe aku, mai ka manao kuokoa aku o na kanaka Hawaii maoli.

            A pehea la ko ke Kuokoa manao, ua makemake anei oia e hele aku kekahi poe a kaili, a hao, a aihue i kana mau mea a pau me kona ae ole?  Ae.  Ua makemake oia e hanaia pela, no ka mea, ke kokua nei oia i na hana a ka poe hao wale a pakaha wale i ko ka Lahui Hawaii kuleana maluna o Hawaii nei.

 

 

K@ HOOK@ O LILIOUKALANI

 

            Ma ka nupepa P. C. Advertiser i haikeia ae nei ko ka Moiwahine Lilioukalani hooku@ia me ka Mokupuni wale iho no o Oahu nei, a penei na olelo ana o ke palepale @ hoo@na ia ak@ ia Lilioukalani i ka Poalima @ hala aku nei Feberuari 7 @

            HALE MAKE HOOKO

                        HONOLULU Feb. 7, 1896

            E KA MADAME---Ma@o @ o ke ae ana mai o ka Aha Kuhina ke lawe nei ae?  ka @ loa, ma ka hoahoa ana ae a ma hoohaki ana i kau iho malama e koe kuokou ma ka manawa o koe hooku@a ma ka hoopaa ia ana.

            A hiki i ka manawa e hoike hou ia aku a@ koe wale iho no @i ka hook@ ana ma ko@ @ e na komo i hoakakala ma@alo ae nei e k@ia aku ana e ke Aupuni.  Aole e haake@ ka Mokupuni o Oahu me ka @ ole o ka Peresidena a o kekahi hoa paha @ ka Aha Kuhina.

            Ua makemake au e b@ke i kou hoomaopopo ana aku, no ka manao maikai @ i hoike mai ai i na h@oko ponoia a@a o ka palapala mua.

(Signed) SANFORD B. DOLE.

MRS. LILIOUKALANI DOMINIS

            Wasinetona Pa.

 

 

            O ka Palapala mua i hoakakaia i hoike ia ma keia palapala hope maluna e nei, oia @ keia malalo iho nei, penei.

OIHANA AINA E

KEENA  MANA hOOKOlokoloHONOLULU, Sept 6, 1895

 

            E KA MADAME---Ma ke a o ana mai a ka Aha Kuhina a me ka Ahakuka o ke Aupuni ua hana ae o keia la i kekahi kauoha, e hokeia ai ia oe, mai ka noho hoopaa ia ana iloko o ka Hale Mana Hooko, a ua hookeia hoi ma ia kauoha, e hiki no oe ke @a@ hou ia e hoopaa i kekahi manawa mamuli o @ kauoha a ka Peresidena. A eia hoi kekahi, ua kaa kou hooku@a ana, mamuli o na kumu a ka Peresidena e kauoha mai ai i keia a me keia manawa.  Koe Wale no, aia a hana aku ia oe he mau kumu nou @ hookuuia ai oe.

            Ua makemakeia oe e noho ma Wasinetona Hale ma Honolulu nei, mamuli o ke ano, oia maoli kou wahi e noho mau ai.  Aole hoi oe e kaawale aku mai ia wahi mai a hala he p@ me ka loaa ole he ae ana mai ka Peresidena aku i ka kauia, a i ole ia, mai kekahi hoa aku paha o ka Aha Kuhina.

            Oiai ka manawa o kou hoopaiia ana, a i ole, a hoemi ia ka manawa, ua makemake ia oe e noho ma ke ano malama maluhia me ke akaha@, a e hoopau hoi mai ka malama ana i na halawai kalauaupuni, a ano hoakoakoa e ae paha mai kou wahi noho nei @ paha o;p@ @ ana ma ke@

            Aole oe e @  poe uk@ @  p@lena @ w@iaw2 k@ @ ka a@ kum@ @ ewa;a @ai @ @ keiki.

            E ae @ @  kuna oha@ @ @na P@

            E p@ @ ana i na p@ @ono me @ a ke kum@ @ ana aku @  no na p@ @ poe e @  kekahi @.

            Me ia @ @oo @ p@a@k  e @ na @ e hoike @ palapa@  @ @ ka hoo@ @ hoopa@.

 

 

@

M@a Lilioukalani

            Wasinetona @

 

 

NA W@ @

 

            O na @ ua hoe @ malama @  ana @ @ up@ia ai @

            No @ @ @ p@oo ai ka @ hui o ke @ hoi i p@ liama @ ke koi e @ nei o R@

            O ka @ oia i n@ @ lilo ana @ paha p@ pau loa @.

            Ma ke@ @ @lu, he @ kauma@a @ olele k@ @ mua o @ nae, ua @ loaa @ na @ kai ana m@ @ mau ni@ @ lilo i ah@ @ @puni na @ maluna o @

            He hoo@ aole o Enelani e @ haahaa @ @ @kai no ke @

            E like @ na poe k@  @ Enelani m@ @ @anei ko k@ @ mai ana @ke @ nao ana po@ @a @ @lani lako @ @ kaua maoli @

            He m@ @ Aupuni @mu ke @ aole nae @ki po@ aku ia me@ Hoo@ ia hiki ole ana oia @ hema a me ka lak@ na aumokukaua @ @.