Ke Aloha Aina, Volume II, Number 13, 28 March 1896 — Page 8

Page PDF (850.52 KB)

This text was transcribed by:  Helene Newberg
This work is dedicated to:  Honoring Lehua Yim

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KE ALOHA AINA, POAONO, MAKAK@

 

HE MOOLELO KAAO

NO MA

HOAHANAU ELUA

A I OLE KE

Alahele Pohihihi

A O NA

Opuu Pua Elua

HELU 23

I ka holopono ana o keia humuhana mawaena o ua mau ui nei o Helena, ua hele holoholo ae la laua maluna o ko laua haleiana au i ke kai, a i ko laua hul@ @ke ana aku no ka aina, aia hoi, me he kaupu hehi ale la, ka oiliili ae o na mauna i ka wa e emi iho ai na al@, a pii @e la ko lakou meku iluna ola ka wa e ikeia aku ai o na kuahiwi o ko laua aina e lele@po mai ana me he manu la.

A me he mea la e peahi okoa mai aua no la lana e hoi aku e pili i @ka poli p@muehana o ko laua mau maku@ ka mea hoi nana i hupol-ia laua ma@ na la opio mai o ko laua hanau ana mai a hiki i ko laua kaawale ana no ka loa o ka nianawa, a no laua paha ne mau wahi lalani hooheno a ka Malu@kele:

Ani peahi na lima o ke aloha,

Me he n@nea la e kono okoa mai ana no,

E naue aku au ilaila,

E luakaha ai ma ko poli,

Ia po@ pumehana ou e ka makua,

Hool@hi ole mai ia maua,

Ua pau kou l@hi e ka makua,

Ua kupono i ka h@ounauna,

Aloha ka hale hoon@auao,

Ia hon@ a maua i walea ai,

Ma na ipukaaniani o @tse oe,

Ia home a na manu e pohai nei.

           

            I ke kopono ana ae o ka la i ka hora 12 o ua la ne@, ua hookemo aku Ia ua wahi moku ne ii ke awa o Helena a e welo ana hoi ma ke kia hope o ua wahi moku nei ka hae o ke Aupuni o Helena me ka welo kapaliki an@ in a oheaha nakani, me ne mea la e hoike aku ana in a makaainana o Helena i k@na hauoli palena ole no ka pakele ana o na kaikamahinealii o ua Aupuni la.

 

            A e kau ana hoi manua o ke kia mua o ua wahi moku lei ka hae o na keikialii noho waukele o ke Aupuni o Italia, a o ka mea hoi i kauia ke weli i kea o hol@koa no Rosinchuta a me kona pokii.

            I ka ika ana mai hoi o no kanaka o ka aina i keia moku malihini e komo aku ana me ka welo ana o ka hae o ke Aupuni o Helena mahopie o kuna kia hope. Ua lilo ia he mea nana kanaka e hauhoao ai no keia wahi moku hookalakupua, a o ka poe hoi i ike i kahi moku malihini o na keikialii o Italia ua koho koke aku no lakou oia no keia e hookomo mai nei, a o ka lakou mea i ha@hao loa ai oia no ke kau ana o ka hae Helena.

            I ka pili ana mai o ua wahi moku la i ka uwape ua piha kui aku la ka uwapo o ua wahi moku la i pili mal ai i na kanaka o kela a @ ano no ke a@ ana e ike in a poe o luna o ua wahi moku nei, a aole hoi he @ aka o ka aui o na kanaka o ua wahi moku nei, a he elua wale no mau mea e ikeia aku ana e pu a ana i pa pea, a he mau kanaka Italia hoi laua ken an aku i ko laua mau helehelena, a he mau kino puipui hoi ko laua o ke kulan@ ikaika.

            No umi minute o keia nan hoomau an@ o na kanaka i ua wahi moku @ ike aku la @ u i kekahi mau wahine a mahope mai hoi o laua e ukali mai ana kekahi kanaka, a ma ka lakou hoom@popo ana aku he kapena ia no ia moke, a hele loa mai la la@ @o kahi a na kanaka e ku@u aku nei, a iha loa aku la no laio o ka uapo a haiawai pu aku la @ na kanaka, a ahab no lakou a ike pono aku o na kaikamahinealii no keia o Helena nei, a oia ka lakou i heawi a ii na leo huro me ka piha hauoli palena oie no ua @au k@ikamahina la.

            A iloko @o hoi o keia wa, i loaa koke @ko ai kekahi mau lono no keia mau mea imua o ke aloalii e hoike aku ana no ka hoi ana mai o na kaikamahine alii. Ua hoouna koke ia aku la ke kaaelii no kai o ka uapome na paa li@ he 12 e hoki ana, a ua kinohinohi@ hoi ke kaa me na waihooluo like ole i kinohinohin@a maluna o ua kaa nei o ka@ ali@.

            Aole i emo ma ia hope iho, ua hoea aku la ke kaa alii no ka pa’lii me @ kaikamahe@ealii, i ukaliia hoi ka laua huakai e ko laua kapena nana i hoihoi mai a laua me ka maikai no ka aina hanau.

            Lele iho ha lakou mai luna iho o ke kaa a pii aku la no lua o ka lanai, a ke ukali aku nei no hoi ko laua kapena miahope, a he hookai ka pii l@ke any no luna o ka @eai, a malaila hoi lakou i halawei aku ai me ka puuku, a nana hoi i lawe loa aku imua o ka Moi a o ko laua mau makua hoi nana i hoohua ma ii keia ao.

            I ka hui ana ae o ka makua a me ke keiki, ua lulumi iho la lakou me na haawina luuluu o ke kaumaha me a puolo a ka waimaka e ninini ana ma ko lakou mau papalina no keia hui hou ana i kahi hookah.

            I ka mao ana ae o keia mau haawe i kau ibo maluna o lak@u pakahi, oia no ka wa a Karose i ku ae ai iluna mai kono noho ae, a hele pololei aku la no kahi a ke kapena e noho ana, a haawi aku la he hookah kunoe ana, a oia kana i ku ae ai iluna a ukali aku la mahope o Karose.

            I ko laua ku like ana aku imua o ka Moi, oia ka wa a Karose i hoolauna aku a ii ko laua kapena imua o ko laua mau makua, a oia ka k aMoi Pile i apo mai ai @e na lima pumehaa, a lulu lima iho la me ka Moi no keka@i mau minute a hoi aku la ua kapena Puliona nei no kona noho i hookaawaleia, a oia pu no hoi ka wa a Karose i hoike aku a ii ko’laua mooleleo mai ka mua a hikii ka hope.

            A nolaila, e na hoa uhai-a holo o keia wahi kaao hooniua puuwai, e huii ae ai kaua a nan aku no ka kaua mau koa o ka puuwai hopo ole, pehea aku nei la ko laua noho ana ma ko laua home me ko laua wahi hoa’loha e alakai nei ia laua no kaki o ka pomiakia e loaa ia.

            I ke no ana ae o kekahi ia a @ @ kaka@ nui oia @, @ helo @ @ la o Har@ ma na malapua o ko laua ho@ na@, a aia hoi na @ ke hoike pakahi mai la i ko lakou @ pakahi, me he mea la e kono o@oa mai ana no na puaa iaia e neenee aku a pili.

            No kekahi mau minute loihi keia hele holoholo ana o ua koa opio nei a kakou iwaea o ua malap@a ne@, e no@ ana hoi i ko lakou mau a@la kupaoa e mapu mai ana, ua lilo hoi ia he mea @ i hoonanea loa mail i kona mau nanaina no ka oluolu a me ka heahea o na ea e mapu mai ana.

            Iaia no e nanea ana ika noho malalo o kekahi wahi kumu@aau u@ku @kai o kona Nanina, ua lohe aku la @ i kekahi mea kani ano e ma @ekahi wahi aole i ma@ao loa aku mai kahi ana e noho hooluana ana, a hooloono hou aku la oia no kona @he hou aku i ke kani mai o ua mea nei ana @ he ii ho i ke kani.

            A le i li@hu kana noho ana aku e hoelohe, aia noi, i h@ nou aku la oia i ke kamaile@ mai ma kekahi ao@o a @ ka hehe ana hoi o ka laua mau aka no ka p@ha hauoli.

            No keia mau mea ana e lohe mei, na ia mea i kono mai @ e h@ ku mahope o ka eo ana e iohe n@i @k@ walaau mai ma kekahi aoao o k @ nei wahi e noho nei.

            Nolaila, ua ku ae la @id a hookolo aku la mahope o kahi a ka leo e puapuai mai ana me kona heleana @e na kapuai mama o ka palanahe lua ole e hiki ole ai ke lohe ia mai e kekahi poe e noho koke mai ana ina kahi kokoke loa.

            Aole i liuliu kana hele ana aku, aia hoi, ike aku la oia i kekahi wahi punawai uuku, a aole hoi ona lohe hou aku i ka walaau mai o na kanaka nona ka leo ana i lohe a ii na minute m@mua iho.

            No keia ike ana aku o Harin@sa i keia wahi punawai, ua hele k ke ako la oia malaila me na manao hauoli no kona ika ana aku i ka waiho ae o ka wai me ka halene malie, no lakou ho waihooluu like ole e halana ana, e puapuai ae ana hoi ka wai, e hoike ana i ko lakou nani.

            Ua liko hoi keia i mea nana e hoohauoli loa aku i ka noonoo o ua Harinosa nei, no ka loaa ana iaia o kekahi wahi maikai loa e hoohala a ii kekahi Manawa.

            Iaia no e nana hoomau ana i ua wahi punawai nei, aia hoi, ike iho la oia i kekahi mau wah i’a liilii e anaana pa ae ana me he gula la ka a mai, a o ko laua mau wahi maka, me he mau pohaku momi la ka uiuiki mai o na wahi onohi, me he mea la e kono mai ana e kii aku ia laua.

            Nolaila, e na makamaka, maanei e wehewehe iki aku ai ka mea kekau no keia wahi punawai a me keia mau wah i’a gula e holoholo nei maloko o kai punawai kapanaha non no wai @ike ole.

            O keia punawai a ka kaua kea Harinosa i hoea aku la, o kea no kahia ka hea’ioha o Hanora i maka’u ai no kona hoa’loha Hanora, mamuli o kona ika ana he kanaka oia i piha me na manao huhu a me ke ake hakaka in a wa a pau, pela oia i haawi a ii kela haawi o ke any ia Hanora, malalo o @

            No @ Diabolo i i’a i mau @ punawai, a @ aku @ i ka inoa o k@ puna@ o Heroma, a @ huo@ poe heluhi@ o ka @ na kaikamahina a Diabolo @ e au@ i hoika mau @ helu i ha@ mua aku nei.

            Ua @awa pah@ keia mau @ ana, e hu@ ka kaua @ e nana hoomau @ wahi i’a e holoholo ana. Na la @ no hoi i hono mai @ia e wah@ i kona mau @ahu @o ka lele ana a@ hook o ka wai @o ka auau pu ana @ na wahi i’a.

            Ak ua @ohe e aku la oia i kekahi mau leo hoopaap@u nona, e olelo ana, ina e lee ana o Harinosa iloka o ka wa@ oia ko @aua wa e lele aku ai mahope no ka @mai ana aku iaia @ lalo ka pap ku a make loa, a o kekahi hoi he pe leo ao kekah poe kanaka he @ehu ehy wale, e olelo ana, e kii mai e @p@hi@ia ianei, e @ohe ia aku ana no noi kekahi @oe @ e ka@aka hoohenehene ma@an@.

 

O Belge, a@ @ ku@ ka mai ana @ Poaono

Ma ka po o ka la @ Ap@, e ka kane o ke Kula Kamehameha he aha @ n@i.

            Ma ke ku ana mai nei o ke Kinau, i ke kekamaka Po@ono nei, i @he ia mai a@, ala ka @uahine Pele ke ho-a la i kame@ahe@una o Mauna Loa.

            Ma ka la 16 o keia mahina i hoolue hou mai ai m@k@ pun@ha mai o Kaia we, wahine a J. N@ Kanaulu he kei kakane nui mohaha maika.

            Ma ke anaina pule o ka po Sabatinei ma Kawaiahao, he mau malihini na hai@lelo main a mokopuni o Kalibati mail

            Aia ma ke awa o Hilo kahi i @ ka mokopea Santiago a me Rho@erick Dou i ka wa a ke Kinau i haalele aku ai ia Hilo.

            Ua pau aku kekahi o na keiki o ka halepai Hawaiian Gazette i ka hoopauia a ua lilo aku ka hana i ka mikini hoono ho hua.

            Ua ku ae no Mahukona ika la @o aku nei ka mokupea John D. Spr@ck@es @loko o na la holo ne 18 mai Kapalakiko mai.

            Ma ka holo ana aku o ka mokua Auseteralia i ka auw na la Pa@ono aku nei, i hoi aku ai o Zamaloka a me kona mau hoa no Kapalakiko.

            Ma ke kakahiaka o ka Po@ono ne ii ku mai ai ka M@kahala mai Kauai mai, i kumi e loaa mai ai ka Auseteralia iaia no na le@a a ko Kauai poe no na aina e, a he mau ohua no hoi kekahi ana i lawe mai ai no na aina e.

            Ua hala aku ma kela ae mau o na mea a pau o W. J. Smith i ka hora 9 a o@o ke kakahiaka La S@bati nei, mahope iho o ka hala ana o eono mahina o ka @oomailo ana o ka mai maluna ona iloko o kela mau mahina loihi.

            Ma ka hore @ o ka po Paolima nei @lele ahu @ ma ka aoaoma Waikiki-oka owaop Pacific Mail he elua Kepani no lolo o ke kai a au iku la no uka, he hookah@ohua a he hookah mea mahuka. He hookah hora mahope iho, ua paa laua i ka hopuis, a o ko laua maul ole ua hele a pulu. Ua hoihoiia aku ka ohua no kabi hoomalu o Kahakaaulana, a o ka a ea mabuka hoi ua hoihoiia aku oia no luna o ka mokuahi Mount Lebanon.

 

AMA@

AIA MA @

Alanua Maunakea@

 

            He Kauka akam@ka ma’i Hano, Kuma, Hi@ Ma’ihehe Po@ o na ano a pau loa.

            He hikiwake ke o@ i poh@lei ka hook@ ana i kaulike hoi oie na hoike He oluolu ka@uku, a h@ na kuka ana.

            E loaa no au @ Ohana Kauka ma kahi @ mahina @e.

 

Kauka A@

Honolulu, March 9, ‘96

 

KA LAAU HO@

A KAM@

O KA POE A PAU @L@

 

Rumatika, he mea @ e @ erlain Pain Balm @ n@ ka l@au @ aole e @ koke @ hoi i kekah@ apana @ ahi@ amo a e kakoo @ nia loia kok@ ka@

            Kua ia e na @ poe kuai aku.

            Benson Smith

 

Laau Hoola Kolera @

O KEIA KA @

Kea o nei @ ikiw we @ o@a n@e@ oiuoiu ke ai @ ae, a e ho@

Kuai ia e na @ Laau.

            BENSON Smith

@

 

Ka Olelo Hoohiki @

E hoike aku ana @ua hele aku au @ i pa@ la@ hooko@ o ke Chamberla@ op@po ano @ pilikia mai @a’u. Ma@ eko@ oi@ laau @ ia’u ke hoike aku @

            Charles@

 

Hoohik ia aka ka @10 o Augate 1894.

            Walter @

 

E k@aiia ana he@ 50 @ ua poe Kuai Laau @

            Benson Smith @

            Ag@

 

OIAI KA HOOHOO@

Martin o Long Reach Vare@ ua @oaa ia i ke any @ k@ iho. I ka olelo @ ana, ha oielo ae oia @ mau @no laau ku@ a hiki wale i ka wa @ Kaui@ ka Kamealena Laau @ Kana i hooluolu loa ia a@ ko o la @ loa, ua loaa ke ola @ aoli. Loaa a ii ka pilikia @ ke kun@ lawe a hoao i keia Laau @ a @ he mea e neie a, ke @ ao mea @ na o lou ola ana. @ ma no no makahiki oi aku mamu@ a @ kona ano maoli, he nui ha @ a me ke ohohia nuiia. E @uai ia 50 keneta no ka on@ole.

            Kuaiia e na poe hana @poe huai aku.

            Benson Smith @

            @

 

R. W. WILIK@

KEENA ANA @

Ua hiki hoi @ na Waiwa@ pobihibi nei; a @ ma ke an@ al@

            Ua hiki ne h@ wai hihia i paa m@ pa@.

            Ua hiki ke hu@ no no @ina pohihi@e ha hoolilo ia ana.

            E loaa no mia @ A@ M@ Alamei Papu a me @@@ mi oka hale e piili p@ ma ka @ o kahi aoho o Kale G@

            Hora Hana Mawaena @ A. M. a me ka hora @.

            Feb. 20 @ m @