Ke Aloha Aina, Volume II, Number 23, 6 June 1896 — Page 1

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA.

UA MAU KE KEA O KA AINA I KA PONO.

 

JOSEPH NAWAHI LUNAHOOPUKA A PUUKU           EDWARD L. LIKE HO@ PUUKU.

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

 

@        HONOLULU, POAONO, IUNE 6, 1896.    HELU 23.

 

KE ALOHA AINA

@ ia aku aha mai ka @ Poalima o na pule a @ keia mahina.

@ he ao kene@ o ka @ kope hookahi, he 5 @

@ ka pepa mai ke Keena @ KE ALOHA AINA, a mai @ aku o na Luna Lawe @

@ na Olelo Hoolaha, na @ me na Me@ Inoa, me ke Dala @. Aole nupepa ma ka @ pakahi e hoounaia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

@ hoouna poolei mai in a Nuhou ma Kumumanao, na Olelo Hoola ka na Kanikau a me na Mele Inoa @ ka Lunahooponopono o keia @pa.

@ e hoopukaia a hoolahaia kekahi manao ma na kolamu o keia @ malalo o kekahi inoa ka @ ke ole e hoike mai i ka Lunahooponopoo i kona inoa @

Ka Nupepa Puka Pule

KE ALOHA AINA.

@ Makahiki………….$2.00

@ Mahina……………. 1.00

@ Mahina…………….    50

@ Mahina…………….    20

@ NAWAHI

@ a Puuku

@ ALOHA AINA

EDWARD L. LIKE

Hope Puuku.

@ Nupepa @ na hookaa @ hoouna po@ mai i ka @ ma Honolulu.

@ HANA: Aia ma ke @ Loio o Joseph Nawahi, @ o ka Hale Uinihapa o M@. Damon, ma ke kihi o na Ala@ Moi me Betela, ma Honolulu

 

KA HOPENA O KA PUNI WAIWAI

 

            Ke ike nei kakou i ka hopena o na hana puni waiwai, @a o kela ala kipi ana mai la o na limahana Iapana o Inia Komohana ma Guadaloupe.-

Ua ala like mai na paahana a kue i na poe haku o na mahi- ko, a aia lakou ma ke kulana kupilikii loa.

            O Hawaii aku ana kona hope Aia a mahuahua loa mai ka heluna o na limahana Iapana maluna o Hawaii nei, alaila, e hiki mai ana he la a noe poe Iapana a haalele like ai i na hana a@e koi aku i na poe nona na ma@, e hoopii ae i ko lakou @. A i ko lakou wa e hoole mai ai, alaila, e hoea aku ana lakou ma ke alanui a kela poe Iapana i hana mai la ia Guadaloupe.

            Eia na leo ualo o na poe Pukiki, ke kau-a aku nei i ke Aupuni aole e ae hou e hookomo mai i na limahana Iapana aka aole he nana mai o ke Aupuni ia mea. Eia no ke hookomo mai nei no i na limahana Asia.

            O ka mea a na poe mahiko e makemake ai, oia no ko lakou mea e make ai, ma keia mu@ aku. O na poe limahana Iapana, ina lakou e ala mai ana a hana e like me kela poe o lakou, alaila, e like pu ana no na poino e loaa ana ia lakou nei.

            O keia hookomo nui loa ana mai kekahi kumu poino loa o ko kakou noho ana lahui maloko o keia wa e hele nei. Aole kakou i ana, aole hoi i kaohiia mai na makemake i ka waiwai, a pela e hoomau ia ai na poino a hiki i ka wa e kahea ia mai ai na mea a pau loa e pale aku no lakou iho.

 

HE ADAMU NO ILOKO O KA LAHUI HAWAII

 

            Ma ke ahiahi Poaha nei, Mei 28, 1896, hora 7:30 p.m., ua heluhelu ae o Jas. K. Kaulia i kana kumumanao no ka "Oihana Kahuna @ Hawaii."

            A wahi ana, ua hookumuia mai keia oihana i ka elua o na hanauna mai ia Welaahilaninui mai, ke kanaka mua i hanauia e ke Akua. Wahi ana, o Kane, Ku a me Lono, na akua ia wa, a na Kane i kahakaha iho i kii kanaka maluna o ke one, a lilo ae la i kanaka, a kapaia kona ino o Welaahilaninui, a oia ka Adamu mua iloko o ka Lahui Hawaii.

            A mai iaia mai i hana iho ai ke Akua i wahine mamuli o ke haehae ia ana o ke kino o Welaahilaninui, a o ka apana kino ia Kane oia kai hooliloia i wahine, a kapaia kona inoa o Oure.

            A o na apana ae i koe na Ku a me Lono i hookui ho@ a loaa hou he kino no Welaahilaninui, a na laua mai na keiki ekolu o Wakea, o Lihauula, a me Makalu.

            A na Lihauula i hookumu mai i ka oihana kahuna iloko o ka Lahui Hawaii ia manawa, a i ewalu mai o na hanauna, ua hoololi ia ke ano o na mahele o ka oihana kahuna, oia ke au ia Ole.

            Ua hai mai oia i ka manawa aohe lani, aole honua, ua kapa ia ka inoa oia au e na kanaka Hawaii, "Kapoliku-Puhoho," a o na Akua ma ka manaoio o na kanaka Hawaii, o Kanenuiakea, i kapa pokole ia o Kane; o Kunuiakea, i kapa pokoleia o Ku@a me Lononuiakea, i kapa pokoleia o Lono, a ma ka hoohui ana o na kanaka i na Akua ekolu, ua kapa aku lakou o Kapukahi.

            Ua hai o Mr. Kaulia, o ka manaoio o na kanaka Hawaii i ke au a lakou i kapa ai he Polikua-Puhoho, oia hoi, i ka manawa aohe lani, aole honua, na kapaia ua manawa la, he wahine ma ka ino o Kahulikahela-nui-akea-o-konouli-ohu-panopano-puhoho.

            O ke ano o keia inoa oia no ka waiho kahelahela, ka nui a me ke akea palena ole, a me konouli eleele o ka pouli e waiho ana ia e like me na @lo ma ka Palapala Hemolele. "A maluna iho o ka hohonu ka pouli."

            A pela na kanaka i kapa ai i kela ino, a ma ko lakou manaoio, he wahine ua pouli la, a mai Kapukuiakua a me Kahuli-kahela-nui-akea-o-konouli-ohu-panopano-puhoho mai i loaa mai na mea a pau, ka lani, ka honua a me kona mea e piha ai.

            Ua hoakaka nui o Mr. Kaulia, no ka manaoio o na kanaka i ka wa kahiko i ka oihana kahuna, a wahi ana, he eha mahele nui iloko o keia kumumanao.

            1. Ka manao o ka poe kahiko o Hawaii nei i ka Mana o ke Akua i mahae ia.

            2. Ka manaoio o ka poe kahiko mai ko Akua mai ka mana a me ka ike e loaa mai ai no ka lawelawe ana i ka Oihana Kahuna.

            3. Na Papa o ka Oihana Kahuna i maheleia.

            4. Na kulana like ole o ka Oihana Kahuna i lawelawe ia.

            Ua hoakaka mai o Mr. Kaulia i ka manaoio ana o ka poe kahiko me ka mahae ia o ka mana o ke Akua, iloko o na mea kino ola uhane, na mea kino ola uhane ole, a me na mea kino ola ole.

            Oia na kino lehulehu o ke Akua i komo iloko o ia mau mea, a mamuli o ia mana Akua i loaa mai ai ka mana i ka wa e hoomana ia aku ai, oia ka manaoio i loaa i ka poe o ke au kahiko, a o kekahi mau mahae kino Akua a na kanaka i manaoio ai, oia na mahae kino o Kane i kapaia:

            O kanehulihonua, Kaneluhonua, Kanehekili, Kanekii, Kanelele, Kaneuolonui, Kaneikawaiola, Kaneikapualena, Kanepaina, Kaneikokala, Kanehulikoa, Kaneikauwila, a he lehulehu wale aku na Kane, a pela no me na mahae kino akua o Ku a me Lono, aole e pau i ka helu aku no ka nui loa.

            Ua hoakaka mai oia no ka Papa Kahuna.  elua mau mahele nui.

            1.  Papa Kahuna Wela (ahi) oia ka Papa Kahuna kiekie.

            2.  Papa Kahuna Noanoa, oia ka Papa Kahuna haahaa.

            Aia iloko o ka Papa Kahuna Wela, ka Pa a Kahuna i kapaia he "Papa-huli-honua" oia ka Oihana Kahuna kiekie loa iloko o ka Lahui Hawaii i ke au kahiko, he ekolu mahele kahuna iloko o keia Papa, mahele kahuna kilokilo, o Kane kona akua, makele kahuna kuhikuhi puuone, o Kamohoalii kona akua, a me ka mahele kahuna Kakaolelo, o na Poo-aumakua kona akua, ua wehewehe mai oia i ke ano o na hana ana e pili ana i keia Papa Kahuna, a pela me ka Papa Kahuna Noanoa.

            Ua hoakaka mai oia, i ke ano o ka hoakua a me ka hoaumakua ana o ka poe kahiko, ina mea like ole he lehulehu, he nui na pule a me na kahoahoa ana'i heluhelu ia mai, e pili ana i ka lawelawe lapaau ana a me na hna e ae a ka poe o ke au kahiko i hana ai.

            Ua hoikeike mai oia he kii kana i kahaia ma ke ano oia ka pili ana i na kahuna haha, no ka ike i ke kulana kahi o ka ma'i e moe ana, a wahi ana, o ke ano e lawelawe ia ai i ka wa kahiko, me ka hoonohonoho ana i na iliili a like me ke kii kanaka, a maluna o ia kii e a'o ia ai ao ka ike haha ma'i, a he nui na mea waiwai e pili ana i keia kumumauao i hai @@ mai, a o keia kekahi o na kumumanao waiwai loa i heluhelu ia imua o ka Ahahui.

           

KA MOI HOU O PERESIA

 

            O ka inoa o ka Moi hou o oia no Muzafer-ed-Din.  Ua ikeia mai ka Moi hou e Beritnia Nui a me Rusia ma ka inoa Vali-Ahd, he hooilina i ka nohoalii i ka 1858, a i keia wa he 43 ona mau makahiki, a oiai oia e noho hooilina ana no ke kalaunu, e noho Kiaaina nui ana oia maluna o na Apana o Azabaijan, kahi e hoolawa piha mai i na pualikaua o Peresia.

            O kona hoomalu ana ma keia mahele aina, ua ohohia nui loa ia e na mea a pau.  He kanaka kiekie oia, a ikaika kona nana ana, a he puni paani oia.

            Ua ike oia i na ano kalai aupupuni ana a ko Europa, i oi ole aku i ka mea a kona makuakane i hoohiki ai nona no kona aupuni iho.

 

            Ma ka Poaono nei i malamaia ai ka hoowehiwei ana i na he kupapau me na pua, a ua nui no hoi na poe i hoohiwahiwa ae i na he kupapau o ka lakou mau mea aloha i hala e aku.

           

            Ma ka Alameda mai nei i loheia mai ai, ua haalele aku @@ he puali keaka @ ia Kikane no Tahiti, a mailaila mai ae Honolulu nei maluna o kekahi moku kuna.

 

            Ma ka hora 7:30 p. m. o ka Poakahi nei, i malama ia @ ke anaina haip@ mua loa ma ka halepule hou e ku @ ma Leleo, ua nui a lehulehu ka poe hiki ae malaila, a ua malama ia na @ana haipule me ke anoano eehia.