Ke Aloha Aina, Volume II, Number 23, 6 June 1896 — Page 8

Page PDF (794.07 KB)

This text was transcribed by:  Rosemary Mccune
This work is dedicated to:  Kaelene Ahu Rey

8                                                                                      KE ALOHA AINA,  POAONA  IUNE 6, 1896

===========================================

HE MOOLELO KAAO

-:NO NA:-

HOAHANAU ELUA.

-A O NA-

Opuu Pua Elua

-A I OLE KE-

Alahele Pohihihi

 

Helu 33.

    

     I kou hoomaka ana e pii no luna o ua mau laau la e huloi hou ae oe ihope a kauoha aku i na hua anoano  Teta e ukali aku mahope ou me ka malama oia oe pela auanei laua e ukali mai ai ia oe.

     Nolaila, ke hooki nei au i ka'u mau kuhikuhi ana ia oe e ko'u haku maikai, a e lawe hoi a moni i keia mau olelo me ka hoopaanaau loa, a ke uhai oe i keia mau olelo ak e like me kou hanau mua ka hokul@ a me ka paakiki no kana mau mea o manao ai e hooko aku mamuli o kona mau manao kuhihewa lalau, pela oia i halawai mau ai me na ulia pakalaki o ke au o ka manawa.

     Alaila, e Harinosa, o ka lohe keia a hoopaanaau, oiai ke aneane aku nei o Lehua e kaili i na kukuna e ka la ma kela aoao o ka poepoe honua, a uhi mai na eheu o ka po a pahola ae ma na kihi eha o ka honua, a hookuu mai hoi ka Moiwahine o ka po i kona nani nui.

     I ki uhi ana mai o na eheu o ka po a pahola ae la i kona nani n@ ma o a maanei o ua aina la aia hoi, ikeia aku la ka uwiuwki ana mai o na kukuna o ka mahina me ka papalaweka, oiai na ao hakumakuma e pohai ana mamua o ka mahina a na iamea ihuna aku i kona nani aka, aole i liuliu mahope iho, aia hoi, ua poha mai la oia a hoike mai la i kona nani nani nui me he ahi pele la ka malamalama.

     No keia mau mea, na ia mea i kono mai ia Harinosa e naue aku mawaho o ka lanai o kona hale nui, a pela oia i hooko aku ai e like me kana mea i makemake ai.  No kekahi mau hora keia hoonanea ana o Harinosa mawaho o ka lanai, ua ana maluhiiuhi mai la kona mau maka, a na ia mea i kona mai iaia e hoi aku e hooluolu ma kona wahi moe no ke koena aku o na hora oia po hookahi a hele aku no ka huli ana i koaa hanaumua, a haule aku la oia hooluolu, a lilo loa aku la me Niolopua i ka aina moeuhane pahaopao.

     I ka wehewehe ana mai o kaiao o kekkhi kakahiaka ae, ua ala ae la o Harinosa a hele holoholo aku la iloko o na malapua o kona kihapai, aioa hoi ke moani aala mai kla ko lakou mau ea kupaoa o ke ala ma na pukaihu o ka kaua koa, a ua lilo hoi ia i mea hoohauoli loa i ko Harinosa mau noonoo ana no keia mau ea oluolu o ke kakahiaka nui.

     Hoomau aku la no oia i ka hele ana iloko o na malapua, a ke aneane la hoi na kukuna o ka la e oili mai ai a panola ae i kona nani malamalama ma o a maanei o ka honua.

     Ia@ no e hoomau aha i kana hele ana, hiki aku la oia malalo o kekahi wahi kumulaau @ilou e luhe ana hoi kona mau iaia me ka luluu pono i na lau, a he uliuli maikai hoi na helehelena o kona mau lau k ike aku oe e ke mea heluhelu.

    Noho iho la oia malaila e hoohala ai i kekahi manawa oia kakahiaka, a aia no hoi ke moani aala mai la na ea nala o na pua me he ipo ai a-ka-manuahi la ke hoomaumau i ke kumu o ka hana, aia hoi, lohe ae la oia i ke kani a kekahi mau wahi man@ me ko laua mau leo uanahe me he piano la, a hoolono loa aku la oia me ka pina hauoli loa no keia mau wahi leo nahenahe ana e lohe nei.

     Ua lilo keia mau mea ana e lohe nei i mea nana e hoohauoli loa mai i kona mau nononoo ana, a ua lilo loa ia he mea nana i hoonahea loa mai iaia a ke nana ae la hoi oia me ka @aai nui loa no ua mau wahi manu la, oiai laua e noke ana i ka lele ma o a maanei o na lala laau.

     Iloko o keia wa loihi ana e hoolohe nei, ua ano pau ae la kona noonoo ana no ko laua wahi home a pela pu no hoi me kona hana@ua, aka, ma ia hope iho ua pau ae la kona lone ana ike kani ana o ua mau wahi manu ne a oia kona wa i alawa ae ai iluna aole ona wahi mea a ike hou aku i ua mau wahi manu la.

     Aole ao hoi i liuliu ma ia hope iho, ua ike aku la oia i kai Pueo Warita e kokolo hele mai ana iloko o ka malapua me kona mau maka nui e aa mai ana, a halawai pu iho la laua, a oia ka kahi Pueo Warita i ninau aku ai ia Harinosa.

     E Harinosa, e aha ana oe e noho nei maanei?  Aole anei i ike mai la ko maka nunui e noho ana no hoi, a heaha kau makemake e lohe i ka'u mau mea i ike ai.  He hewa ka ke ninau aku ia oe e keia wahi kanaka e noho nei maanei, a heaha la kou kuleana e noho ai maanei, oiai, no Diabolo keia wahi.

     I ka lohe ana o Harinosa i keia mau haina pakike a kona wahi hoaloha Warita iaia, na ia mea i hoopoii koke ai i kona huhu me ka piha inaina palena ole, a anehe aku la e hopu i ua wahi Pueo la, aka, ua puehu mua aku la ka hulu a kau mai la ua wahi Pueola ma kahi e me kona mau eheu e upoipoi ana, me he mea la e peahi mai ana ia nei e hoi aku.

     Aka, oia nana wale aku no ka ua wahi Harinosa nei me na helehelena hoopihaia me ka piha inaina, a e uuina ana hoi kona mau kui no ka piha hoonaukiuki

loa i kahi Warita, me ka hoopuka ana inahuaolelo hailiili i kona wahi hoa'loha.

     Nolaila, e na makamaka heluhelu, maanei e wehewehe iki aku ai ka mea kakau no kela mau manu maluna o ka kumulaau vilou.  O kela mau wahi manu oia no na kino lau o kai Pueo Warita, mamuli o kona ike ana mai ia Harinosa i ka puka ana mai, pela oia i hoouna mai ai i na wahi manu.

     Ua lawa ae la paha na wehewehe ana aku imua o oukou e na poe heluhelu, a e huli hou ae kaua a nana aku ma ke kuamoo pololei o ka kaua moolelo.

     Iloko o kela wa a kahi Warita e upoipoi ana i kona mau eheu, ua lele ae la oia iluna a huli hoi aku la ne ko lana home, a mahope aku no hoi o Harinosa a hiki ana i ko laua home alaalawa ae la oia ma o a maanei me kona ake ana e ike aku i kahi Pueo Warita, aka, aole ona wahi mea a ike aku, a komo iho la iloko ona na noonoo kuhihewa ua haalele mai iaia kona hoa'loha Warita, a oia kana i mihi iho ai no ka hewa o kana mea i hana  ai i kahi Warita, a kulu iho la

kona mau waimaka.

    Ia Harinosa no e kolou ana ilalo me na waimaka e heleawai ana mai kona mau lihilihi iho, aia hoi, komo ana kekahi kanaka me kona mau helehelena mohaha maikai, a ku ana me ka aoao o Harinosa a kaomi iho la ma kona kipoohiwi, me ka pane ana iho ia Harinosa.

    E ka kamaina o keia hale nani, o ke aloha no kou, a leha koke ae la o Harinosa iluna a ike ae la oia i keia mea e ku ana ma kona aoao, aa oia i keia mea e ku ana ma kona aoao, a oia kana i haawi aku ai i kona nana pono ana i ke kanaka malihiai e ku nei ma kona aoao me na manao pihoihoi no keia kanaka malihini loa imua o kona hele helena.

    Ke komo iho la paha iloko o oukou e na makamaka heluhelu no keia kanaka malihini ae.  O keia kanaka malihini aole ia he mea okoa, aka, e kai Pueo no ia, oiai, ua hiki no iaia ke hoololi i kona kino i na wa a pau ana e makemake ai e hana, a o kona kino paa mau no nae, oia no ke kino Pueo.

    I ka wa i ike pono aku ai o Harinosa i na helehelena o keia kanaka malihini e ku aku nei imua ona, ua ku ae la oia a haawi aku la i kona aloha i ke kanaka malihini me ka hoouwai ana aku i kekahi noho ma ka aoao o ke kanaka malihini a koi aku la iaia e noho iho ilalo, a oia ka ka malihini i minoaka iho ai a noho iho la oia ilalo a pela no hoi o Harinosa i noho iho ai i kona noho.

     No kekahi mau minute keia hoonanea ana o laua, ua pane aku la o Harinosa i ke kanaka malihini: E ka malihini, e kala mai oe ia'u ma ka ninau ana aku ia oe e ka malihini, a e hoike mai no hoi oe ma ke oiaio loa e like me kou kulana e hoike mai nei i keia wa, oia hoi, he keikialii oe no kekahi mau aupuni o ka honua nei, a pela hoi oe e hoike mai ai me ka palolei loa.

     Mai hea mai oe e ke kanaka malihini i hiki mai neino keia aina?  Oia kona wa i huli ae ai a kuhi koke aku la ma ka aoao hikina, me ka pane ana mai.  Ma kela wahi ua i hele mai nei no keia aupuni.

     He oiaio anei kau mea e olelo mai nei e ke kanaka malihini?  Ae, wahi ana.  Aole anei oe i halawai mai nei me kekahi mea ma kou alahele?  Ae, ua halawai nei au me kekahi wahi manu Pueo, a o kana olelo wale no e haawi aku i kona (Pueo) aloha ia Harinosa ke halawai au me ia ma ko'u alahele e hele ana.

     I ka wa i lohe ai o Harinosa i keia mau olelo a ke kanaka malihini, ua ilo ia he mea nana i hoehaoha loa aku i kona mau noonoo ana no keia lono kaumaha ana i lohe ai mai ke kanaka malihini mai, a kulu iho la kona mau waimaka me ka waiwai ole, a o ka kanaka malihini hoi, ua huli aku la

[continued in column four after the ad for L. B. Kerr]

=================================================================

[two columns wide: columns four and five, column five fades out on right margin]

 

L. B. Kerr, Manui Moiwahnine

-----

                                                 Ribine o na Waihooluu a pau, mai ka 25 keneta o 18 @ ka pok@

                                                 Na Papale ona Kamalii a me na Lede, mai ka 25 keneta paka@

                                                        Na Lole Aahu Makalena Keokeo, Papamu, a Kahaka@ @e @ i a i  Palua ka Waiwai.

---

                                                Na Hainaka mai ke 35 keneta no ke kakini, ua humuia o hai.

                                                Na Tawele mai ke 50 keneta o ke kakini.

                                              Na Papale Mauu o na Kane a me Kamalii, ma ke 25 keneta pakahi.

                                                Na Cretonne mai ke 10 keneta no ka @.  Ma na wahi l-a ae, ua @ he 20 keneta no ka l-a.

                                               Na Kakini e 5 paa no ke 25 keneta.

                                                Na Pua, he 5 huihui no ka 25 keneta.

                                                Na Hulu Manu Kinohinohi, ma ka 10 keneta pakahi.

                                                Na Hainaka Silika, he hookahi dala no ke kakini

                                               Na Lei A-i o na Keonimana, he hookahi dala no ke k@

 

                                                                                                L. B. Kerr, Alanui Moiwahine, Honolulu

==================================================================

[column four]

no hope e akaaka ai no keia nau hana hoopunipuni ana imua o kona haku Harinosa.

     A oia kana i pane hou aku ai @ Harinosa me ka maalea nui.  E ke kanaka kamaaina o keia hale, e hoomama i kou mau manao kaumaha, oiai, o kana mau mea hope loa i kauona mai nei ia'u e hoomakaukau oe nou iho mamua o kona hoi ana mai mai kana huakai mai i hele aku nei.

     Oiai no o Harinosa e hoomau ana i ke kulo; ana ilalo, aia hoi, kani ana ka bele aina aia kakahiaka, a na ia mea hoi i hoala ae i ko Harinosa poe iluna a kono aku la i kana malihini e naue aku no ka rumi aina e hoopihe ai i ko laua mau opu, a pela ke kanaka malihini i hooko aku ai e like me ke kono a ke kanaka kamaaina o ka hale, a hele like aku la laua no ka papaaina i hoomakaukauia.

------------------------------------

 

HOIKE A KE KOMITE AHAHUI EUANELIO O KA PAEAINA.

---

Ina lala o ka Aha, ma ka mahalo.

     Ua lawelawe kou Komite nei i ka ha a a kakou i hooholo lokahi ai no ka pono o ka luakini o Mokuaikaua ma Kailua, Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, a na @a no kekahi mau makana e hoohauo@ ai ia kakou, aole nae i ka nui aku, aka, he mau wahi mea iki no.

     O kahi a kou komite i lawelawe nui ai i keia hana, mawae@a no ia o na ekalesia huiia o Kailua a me Helani, a hookahi manawa me Kookena, Kona Hema.

    Ma kekahi la a kou komite nei e lawelawe ana i keia hana ua halawai aku oia me kekahi makemaka malihini o na lahui e, ua hai aku oia i ka malihini he leta kana.  Ninau mai ka malihini, nohea mai ia leta, pane aku ke komite no Kailua mai, me ka haawi pu ana aku iaia i ka palapala, oia hoi ka'u Palapala Komite.  Ia wa i nana iho ai ka malihini, a i ka pau ana o kana heluhelu ana ua ninau hou mai oia i kou komite nei.  Mai hea mai i loaa mai ai keia hana ia oe?  Ua pane aku koa komite nei, mai ka Ahahui Euanelio mai.

     Nana loihi mai la kela i kou komite nei, a pane mai la, "he hana maikai," a haawi mai la i kana makana he hookahi dala.

     Hookahi aku ninau i koe a ka malihini a hoka loa kou komite nei, oia ninau nae, o kou komite wale no ka i ike.

========================================

[column five]

     Oia ninau a kou komite @ ka mea nana i keakea i k@

            HOIKE PAPA HELU @

Ma na hoahanau mai ...@

Ahamele Ekalesia Huiia...@

Malihini o ka Malulani...@

Pake me na Iapana  @

Mai na Katolika mai...@

Hoa'loha mai o Hookena...@

                               Huina @

                           S W KAW@

                                       Ko@

            Keauhou, Kona, Hawaii M@

==============================

KA LAAU HOO@ A KAMA@

HE LAAU HOOLA NO KA @ NA AA HUKI.

     O Mrs. K. @

no@ kai olelo @

ke ruma ka @

ola ma @

mea ilokii o k@

no maoh@  @

hoola hikiwa@ @

na eha ma @

ike mua @

     Kuai @

poe kuai @

                        Benson Smith @

                                    @

     O Mr @

a he kana @

ua olelo @

Ua loaa @ 

Chamberlain @

e like me k@ @

mao@

moe ana k@ @

ia i ka @

a Chamberlain @

a o ka in@ @

mea io ola @.

     Kuai ia e@ @

Laau.  

                        Benson Smith @

                        A@ Nui @

---

PEHEA E HANA AKU AI @ MARE?

Mai k@ @ He@ @

     O ka m@ @ k@ wah@

e hoomaea@   E loaa @

hoao nui ana @

oihana, aka @

i kou home @

ka. E loaa ana aha @

hoao ana, a @

kaumaha pana @

oluolu, o na @

mea kup@ @

kuma ma k@

mea ua @ Kunu @  

Oia ka @ 

na wa a @

hoomaopopo @

iaia @

     K@

                        Benson Smith @

                                    @

---

     In@ @

ke @

ihu @

po@ @

hoo@ @

aole @

ma@ @

Le @

lain @

hoola@ @

                        Benson Smith @

                                    A@ena @