Ke Aloha Aina, Volume II, Number 24, 13 June 1896 — Page 7

Page PDF (700.11 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Bishop Museum; Herbarium Pacificum

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA,   POAONO,   IUNE   13,    1806.          7

 

HE  MOOLELO  KAAO

--NO--

ANADAREA,

---A ME - -

TIDORA

 

---A  I  OLEIA,   NO---

HILARIA

KA  UI  NOHEA

 

NAIPO  ELUA  I  KE  ALOHA

HOOKAHU.

 

MOKUNA XV

@@ H@ KALA HOPE LOA.

 

@ kani mau minute wale no keia

@ma a Anadarea me na koa o

@ aia @ua luku aku la oia ia

@ ka weliweli nui, a iloko no

@manawa pokole loa ua pau loa

@a m@ @emi i ka make a ku

@ hoi o Amerona, aole

@ ma kona mau aoao.

@ ai o Amerona ua

@oa @ koa i ka meke, haloi

@ waimaka ma kona

@ kona wa i nana

@iki mai o kena mau

@he @ ka papahele, ua

@ @a i ko lakou mau

@

@k@ ka wa i pau loa

@ kalele iho la oia

@ me ka hanu i

@ hoi i hele a

@ oia ke maka-

@a @ e lel@ mai ai o

@a

@o o Amerona i

@a koa e hooma

@ai la oia na

@ hele a hiena

@le ae la kona

@i la

@o@ @a i ka hopena

@ keia manawa hoi

@koi mohai no kau

@iho la a @olei

@a @no kupapau ma-

@k @a na na manu o

@e @ hoi o ke ku

@ela nei. A-

@niu iho.;

@o @ a loaa ia oe a

@k @ana koa e hopo

@ ke @ pahikaua ana

@ia, ina he make-

@kaua me a'u

@nea, ua makau-

@e@ @e oe, aka alia

@ea, aole oe @ke

@ kona e lawe mai

@e aku ai me

@a

@k @ ka maka @

@ Amerona nei, a

@ka kakou koa

@ mai la i

@a koke aku

@ kakou eueu

@noka ia aku

@ Amerona nei.

@o@ @a o Amerona

@ma @ iho amaam@u

@ pahikaua, e hi-

@ kani oeoe ana o ka

@ka pak@ua, aka, ua pale

@u koa ia mau ahailono o

@ka eleu nui.

  A mamuli hoi o ka paupauaho o ka kakou koa a me ka maloeloe, nolaila, ua hiki ole iaia ke haawi aku i kekahi mau hauna pahi e like me ka kona hoa e iho alapine mai ana.

  Iloko o keia wa a laua e nakako nei, lohe aku la oia i ka halulu mai o na kapuai wawae, a me ka @uwalaau mai o na leo he lehulehu wale, @ia no hoi kona wa i hauou ae ai o kona mau enemi no paha keia, a hoopuanuanuia la kona kino no ka hoomanao ae ua kokoke loa mai kona hopena e ola ai ma keia ilihonua, no ka mea. ua ike iho ia oia, ua haalele mai ka, ikaika o kona mau lala iaia.

  Hookokoke mai la na koa ma kahi a ka kakou Anadarea e ku ana, a i kona ike ana mai i na koa, hoouluulu ae la ia i kahi ikaika iloko ona, a lele aku la maluna o Amerena@a uhau aku la me ka  ikaika nui, oia no noi ka wa i pale ae ai o Amerona me kona palekaua, a oki pu ia iho la ua palekaua nei i kona halawai ana aku me ka maka o ka pahikaua a Anadarea, a pakele mahunehune ae la ke ola o ua Amerona nei

 

HE MOOLELO HOONI PUUWAI

---NO---

MASELANA.

Ka Ui Opio Noho Waoakua o

Inia Komohana.

---A ME---

LEDE MEDI

---KE---

Kaikamahine Puuwai Eleele o ka

Lokoino nui wale

 

   "O kuu aloha ka u i ana ai,

       E loaa i ke aheahe lau makani.

    E na kilihune ua liil@ @o kuu aina,

       Mai hoopa aku oe iaia.

    E ka makani e pa lauwili nei,

       A@a anei me o@ kau lei aloha"

 

  I keia wa a ka kakou Maselana e kuoe hele nei ma na pi @ alanai o ua wahi keianakauhale ia o l@ia aia na ki@i hune ua ke hoopulu mau la iaia ina wa a pau me na aheahe makani e pa koionahe ma ana, i ka wa a ka mahina e aneane ae ana e p@ka me k@na nani nui i ka hora 8 o la p@

  Hele aku la oia me ua kapuai awiwi no ke ake loa e ike i ka mea a kona puuwai i aloha ai a no kekahi ina@ @anu@e pokole wale no aia hoi, kaa@o ae la oia mawaho o kekahi pa@ mam@u ia ana e na kanaka, a ku ino la oia malaila me, ke ake ana o hoolohe, heaha la ka lakou hana o @ a@a ina ia w@a, @ kona poe ana mai@a lakou aku

  Hoomau aku la oia i ka a@ ana ma kahi a ua poe kanaka ia e mamu o ana, a ike aku la oia i na kanaka he nui wale e hoea liilii ma ana no kani o keia poe e kuku nei

  Leha ae la kona mau maka iluna i ka lani, i ka wena ula o ka mahina e pii malie ae ana, me he la hoi e i mai ana iaia, aia kana aloha iluna pu me ia, kahi i houipo ai me Mahealani, a oia ka ka mea kakau i @oomanao ae i keia mau wahi lalani @ ele penei:

   "Aia a puka mai Mahealani,

   Puka pu mai me kuu aloha,

   O kuu aloha paha ia i maalo ae la,

   Ma ke ki i hulilua o ka mahina."

  Huli ae la hoi ka nana ana a kona mau helehelena no ka aoao komohana o kahi ana e ku nei, aia hoi, ke koke aku la oia i kekahi Hale Kakela nani loa ma kahi aole no i mamao loa mai iaia aku.

  E a a ana hoi na kukui o na ano like ole a pau a puni ua hale la, a iloke o ia wa oia i noonoo iho ai, nolaila mai paha keia poe kanaka e mumulu nei ma ka pa.

  I ka hope loa o kaaa nana ana, aia hoi, haupu ae la oia no kona aloha, ina paha aia oia ilala, a ia wa oia i nana aku ai no na kahi a na kanaka e mumulu ana, aia hoi, aohe lakou malaila, oia wale no keia e ku nei malaita i na hora mehameha o ke aumoe.

  Pu mai la ka lia okakala ma kena nui kino a pau i kona wa i hoomanao ae ai no na diabolo, a me na pueo lapu o ka po, a ia wa oia i hoomaka aku ai e hele no kahi o ka hale kakela me na kukui e a a ana, ana hoi i ike aku ai me kona mau maka ponoi.

  Iaia e hele nei, aole no i liuliu loa, aia hoi, kokoke loa aku ia oia ma kani o hale kakela la a hele aku la oia a mawaho aku nei o ka pa, a lohe aku la oia i ka leo heene o na pila, a me ka nui o na poe e hulahula ana, a ia wa no komo koke iho ai ka noonoo iloko ona, aole keia he wahi okoa, aka, o ka hale kakela no keia o ke Keikialii Demera, ka mea hoi nana kela anaina hulahula i haawi ai ia po.

  I keia manawa komo aku la ka kakou opio iloko o ka pa, a aia honua paa o na ano a pau ke kuloa mai ana mua ona me he la e hea mai ana iaia e k@mo aku, eia no ianei ko aloha.

           Aole i pau.

 

HE  MOOLELO  KAAO

--:NO NA:--

HOAHANAU  ELUA.

--A O NA--

Opuu Pua Elua

--A I OLE KE--

Alahele Pohihihi

HELU 31.

  I ka pau ana ae o ka aua paina ana ua ka a@ua a hoi aku la@ ka @mi hookipa a malaila lena i noho iho ai ho ka hoonanea ana no kekahi mamawa malama.

  Aole @ liulia @ho ka lana noho ana P@ ua k@ aku la ke kanaka malihini e hookau @iai @ hele ma kona alahele e hiki aku ai i kona home, a na ae mai la o H@in@a ke noi a ke kanaka malihini, a puka like aku la laua no waho o ka lanai o ka hale a hookuu aku ia i kana malihini e hoi hookahi.

  Hoomau aku la oia i kana nana ana a hiki i kona nalowale ana ma kekahi aoao a komo hou aku la oia no loko o i ona hale nani a malaila oia i hoonanea iao ai me ka noonoo nui ana no kana mea o ne e hana aku ai no kona hanau@ua, a peha la oia e loaa aku a iaia.

  Aole i liuliu kana noho ana iho malana me ka noonoo ama, aia hoi, lohe aku la oia i ka kamumu mai o ke ala pii me he kanaka la, a na ia mea no hoi i hoopuiwa ae i ua Harinosa la a puka aku la no waho o ka lanai me ka awiwi loa, a ike koke aku la no hoi oia i kona wahi hea'loa Pueo Warita e pii mai ana ma ke alapii.

  I ka hiki pono ana mai o kahi Pueo Warita ma ka ia nei wahi e ku ana: ua komo like aku la laua no loko o ka rumi hookipa a malaila laua i noho iho ai.

  Iloko o kela wa i pane aku ai kahi Pueo i kona haku: E kuu haku mai kai Harinosa, ua hoolohe auanei oe i ka'u mau olelo ia oe. Aole wahi a Harinosa.

  Ina pela, alaila, e hoomakaukau nou iho i keia wa, a e hooko aku hoi oe e like me ka'u i kuhikuhi aku ai ia oe i ka la i nehinei, oiai, aone he wa no kaua e noho hou ai e hoolohilhi ai i ka manawa.

  No keia koi a kahi Pueo ia Harinora ua hooko koke aku la oia e like me ka makemake o kahi Paeo a loaa mai la ia mau mea a pau, a hele mai la oia no ka hui pu ana me kahi Pueo Warita hoopahaohao.

  Puka like aku la laua no waho o ka lanai, a pane aku la kahi Pueo Warita: E kuu haku Harinosa, e kahea ae no ekolu manawa ia Losinehama, a e hoea koke mai no auanei oia me ka hoohakalia ole, a nana anei e kaikai aku ia oe no ka lewa.

  Kahea ae la Harinosa no ekolu manawa i ka lio Losinehama, aia hoi ku ana ua lio a me kona mau pono a pau, a i hakalia wale no hoi iaia (Harinosa) i ke kau aku maluna o ua lio nei.

  Iho koke au la oia no lalo kahi a ka lio e ku ana, oiai kela e haa mai ana, a e lelele ana hoi ma o a maanei me ke kani ana o kona mau pukaihu e ake ana e hele koke, a oia ka wa a Harinosa i kahea koke aku ai i ka lio a ku malie iho la oia me ka onioni ole ae.

 

HAAWI AKU I KA MAHALO.

 

  Ke haawi aku nei KE ALOHA AINA i kona manao mahalo a hoomaikai ia Mr. Wiliama Kalaehao o Kapalama Honolulu. no kona ano hoopono, ma o kona hoihoi ana mai ma ko makou lima, no ka hoolaha ana aku i ke akea i kekahi tini limu mai Hilo mai, (aole nona) a me na dala maoli eha $4.00 i ho-o-ia iloko o ua tini limu nei.

 

  Ua haawi hewaia mai keia tini limu ma ka inoa ole mawaho.  mamuli o ka huikau, aka, i ka weheia ana, ua loaa kela mau dala, alaila. ua puiwa oia, aole nona ia mea, a hoihoi mai la e hoolaha aku makou. Ma ka la inehinei, Iune 9, ua hiki mai o Mr. Makaimi me kana palapala mai Hilo mai, ua maopopo ma ia palapala nana keia tini limu, a me na dala eha i puoloia a paa, ho-o ia iwaena o ke tini limu.

  Kupaianaha no hoi! Pau ole no hoi ka apa a ka Hawaii! He 5 keneta wale no ka lilo i ka Hale Leta, alaila, ua hiki pono mai ia mau dala ia oe.

  E oluolu e na makamaka e haalele ia ano hana, ka onou wale iho i na dala nui iloko o ke tini limu ano ole, a ina he mea lokoino ka mea i loaa ai, alaila, ua oi loa aku ka poino, aka, no ka loaa ana i ka mea i noho ia e ka uhane hoo pono, oia ka mea i pono ai.

 

UA HALA AKU MA KELA AOAO

O KA MULIWAI ELEELE

O KA MAKE.

 

MR LUNAHOOPONOPONO,

                            Aloha kaua:--

  E oluolu oe no'u kekahi rumi kaawale o kou oneki, no kela mau mamaia olelo e kau ae la maluna, a nau ia e lawe aku a puni ko kaua Paeaina aloha anoai o ike iho kekahi o kona ohana e noho nei ma ko ka@a mau kaiaulu nei.

  Ma ka la 22 o Mei, ua kii mai ka Anela o ka make a lawe aku la i ka hanu ola o Miss Hakaleleponi Ruta Amuti Kananaanu, a waiho iho i ke kino puanuanu e waiho ana imua o ka ohana, ua lilo i ukana luuluu kaumaha, me ka puuwai kapalili e kumakena ana nona, a iloko o ia mau hora o ka eehia nalo aku la oia, me he aka la i maalo ae a nalo aku.

  Ua hanauia oia i ka la 23 o Iulai 1885, ma Waianu, Koolau, Maui, na I. Kalanaianui (k) a me R.. Amutini (w) o ka nui o kona mau la ma keia ao inea, ua like me 11 makahiki ke hiki i ka la 23 ae nei o Iulai.

  O ka ma'i i make ai he kunu kalea a me ka fiva, ua hoaoia na Iapaau aha, aole nae he wahi maha i loaa mai a hiki i kona hala wale ana aku la@.

  Ua haalele iho oia he kaikunane nawaliwali me kamakuakane, ua make mua kona makuahine, a he ohana lehulehu, a kupunawahine nawaliwali a me na ma kua hanai nana i malama oia ka mea hanohano D. W. Napihaa a me kana wahine, ko'u mahalo nui, e hahai ia laua e na pomaikai no luna mai. Ua haalele iho oia he mau hoa kuia mahope nei e paiauma aku ana nona. Aloha wale ia opuu i mohala ae a mae ko ke no.

  Ke noi ae nei au i na Mana Lani e hoomama mai i na kaumaha i ili iho maluna o ka ohana e noho u ana, a na Kona aloha palena ole e kiai ia kakou a pau. E hoonani nui aku i Kona Inoa Hoano. Aole kakou e mau ana maanei, he mahu ke ola o ke kanaka a nalo aku, me he aka la i maalo ae. Amene

Kuu moopuna mai ka wai kau o

    Keanae.

Aloha ia wai hone mai i ka nuku o ka

   laau oia wai hoala hiamoe,

Aloha ka wai o Waiaolohe, oia wai

    aumenume me ke kai.

Au hoi e au ai he aumeu me ka hiki m

    kela kapa.

Aloha ka ua Poaula, ke nihi ae la i na

    pali o Wailua,

E hoopulu ana i ka lau o ka Akolea.

        Owau iho no me ka eiaio,

                      J. K. WAIANIA.

  Keanae, Maui, Iune 4, 1895.