Ke Aloha Aina, Volume II, Number 26, 27 June 1896 — Page 3

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, IUNE 27, 1896.    @

 

@A NA HAWAII I HOOHIKI ?

            @ hala ae nei he 3 maka@ a me aneane aku 6 mala@ keia noho wale ana o na @ Hawaii maoli i lawe i ka @iki no ke Aupuni Repubalika o Hawaii, aka, aole nae @u i ike aku ua laweia ae @hi o lakou a hoonohoia @a oihana Aupuni.  Aole @ No keaha la hoi ia mea @ ole ia ai iwaena o na poe @ehu wale o na Hawaii i @aku nei i ka hoohiki ?

            @o makou iho, aole he olelo @ no ka mea, ua nele makou @o makou ae ole aku e lawe @ hoo@iki, aka, ua ike e no @ou i ke ano o keia poe e @nei i ke Aupuni, he poe i @ i ka @o@oino a me ke alo@.

            @a @ makou e lawe ana i @oohiki, e like pu ana no @oohokaia, a me ka hoonele @a @ ano a pau loa.

            @a loaa ia makou ka hauoli @e ka manao oluolu ma na @ a pau me ke ano kuokoa @hoi.

            @e hoike keia nanamakaia o @poe Hawaii i hoohiki, i ka @ao ole mai o ka haole e paa @i keia aupuni no ka pono o @poe Hawaii a lakou e wa@ee maoli ai, he aloha lakou @ poe Hawaii !  Owai ka mea @e mai ?  Aole no !

 

@HA ANA KE AUPUNI I KEIA WA ?

            Eia @ mea a pau ke kali nei @ka hopena o na hana i hana @ Ua hoi m@i nei hoi ke Ku@a Waiwai, mai ka aina mai @e @la a me ke gula, a ma@ loaa mai nei no hoi na @e @ e lawe ae ina bona @la o keia aie elua miliona iho @i.

            Ak@, he hookahi wale no @ea @leloia mai, e noho ha@u oukou, mai walaau, o lele @ka manu, aole i hanau iho i @ hua ?

            He mea ano nuhou maoli @ia, o ka walaau ae, o lohe e @ai na poe o Kaleponi, alaila, @e e loaa mai ke dala !

            Ina he hana keia no ka lehu@hu, a no ka poe a pau e ma@emake ana e hoaie mai @ ko @kou dala i Hawaii nei, alaila, @aha ka mea o ke Kuhina e @mau ai, aole e olelo ae o lohe @ la keaha ?  A o aha ia la @eaha ?

            Ina aia he mau mea ano huna @ ano malu no na pono o lakou @o, alaila, e hoea mai ana no @a wa e ike ai na mea a pau @a ia mea.  Aole mea e koe @ku i ka ikea ole ia.  Nolaila, e @ha ana ke Aupuni i keia wa ?

 

@KO MAKOU MANAO MAHALO.

            Ua mahalo nui makou i ko @makou ike ana i keia mau o ke @kupaa o ka Lahui Hawaii mai kinohi mai a hiki i keia la.  Aole he mea nana e hoole i ke ano i ikeia no ka Lahui Hawaii, no ka mea, ua hoopuka ae kekahi poe i ko lakou manao mahalo no ko lakou ike ana i ke ano kupaa a me ka hoomanawanui iloko o keia wa popilikia.

            Ua maopopo he ana keia o ka Lahui Hawaii e nana ia mai ai e na aina e, a e mahalo ia mai ai hoi e ka poe hoopono io maoli.  Nolaila, o keia mau manao ana no keia lahui, he hoike no ia, no ka malamalama i loaa ia lakou, a i hoonaauao ia ai lakou.

            O ko makou manao mahalo i keia lahui, aole ia e hoopio ia no na hanauna he lehulehu wale ma keia mua aku.

            E hoolana e ka Lahui Hawaii, mai hopohopo, a mai paupauaho, aka, e hoomau i ko oukou manaolana a hiki i ka lanakila ana.

            He mea ole na olelo wale a na enemi, aka, o ka mea a kakou i ike ai i ka oiaio a me ka pono oia ka mea e hana ai.

 

KE KANAWAI PEPEHI LAHUI.

(Kakauia no KE ALOHA AINA.)

            I ka wa kahiko, i ke au ia Ahasuero ke Alii o Inia me Aitiopia, a i ka 12 hoi o na makahiki o kona nohoalii ana a ma ka la 13 o ka malama mua, oia o Nisana, a o Abipa hoi kekahi inoa.  Ua hooholoia iho la kekahi kanawai e luku ai i na Iudaio a pau e noho ana ma ke aupuni o ke Alii Ahasuero; a ma ka inoa o ke Alii ka palapala ana, a hoailonaia me ke komolima o ke Alii.

            A paa ua kanawai pepehi lahui Iudaio nei, hoounaia na elele e lawe e hoolaha i ua kanawai nei i na aina a pau o ke Alii, e luku, a e pepehi, a e hoolilo i ka make i na Iudaio a pau, mai na poe opio a i na poe kahiko, a o k@ la i hooholoia ai ia hana pupuka ino e hooko aku, oia ka la 13 o ka malama o Adara, (Maraki ia kakou) oia ka malama 12 ma ka helu manawa o ka poe Hebera.

            O ka makuakane a me ka makuahine o keia kanawai pepehi lahui Iudaio, oia no o Hamana, ka mea i lilo i punahele na Ahasuero ke Alii, i kela manawa pupuka ino o ua Hamana nei, a pela i holopono ai na hoomakaukau ana e hooko aku no na hana karaima eleele o ua kanawai la, ke hiki aku i ka manawa.

            I ka ike ana o Moredekai (he Iudaio oia) i keia mau mea i hanaia, uwe iho la oia me ka ehaeha nui loa, haehae iho la oia i kona aahu, a komo i ke kapa inoino, a kapi lehu iho la maluna o kona poo, no ke kaumaha a me ke aloha i kona lahui hana hewa ole aku i ke Alii ia Ahasuero, no kona, a no ko lakou luku wale ia e like me ua kanawai pupuka ino la.

            Ano, e kuu Lahui aloha !  Na oukou e hoomooa aku i ke koena o kela moolelo eleele a Hamana i hana ai, kela kanaka puuwai eleele pilau haalele loa oia manawa.  E huli iho ana au, a hoopili mai no kela kanawai kakauinoa hapala manamanalima nui, ke kanawai hoi i hoomakaukauia e na poe Hamana o ke aupuni kipi e ku nei, i wahi e opa puia ai ka Lahui Hawaii ponoi, e hoole loa nei me ka manaopaa mamuli o ke aloha i ka aina, a pela aku.  A eia na hookuku ana ae:

            O ka malama o Nisana, o Aperila ia ma ko kakou helu manawa, oia ka malama i hoo holoia ai kela kanawai pepehi lahui Iudaio.  Oia no hoi ka malama a kela poe Hamana o Hawaii nei i hooholo ai i kela kanawai pepehi i ka Lahui Hawaii kupaa mau i ke aloha i ka aina, a kakauinoaia ua kanawai pepehi Lahui Hawaii nei e S. B. Dole i ka la 17 o Aperila, 1896 nei.

            Ea ! kulike maoli no ka malama o keia mau kanawai pepehi lahui i hanaia ai.  He hoopili paha kekahi i kekahi, a i ole ia, heaha la ke kumu o ko keia poe Hamana i lawe ai ia manawa like, no ka lakou hana kanawai pupuka ana ?

            Ua hooholo hoi keia poe Hamona, o ka la 1 o Augate e hiki mai ana, a mahope aku oia la, he oki poo wale no ka, ka lakou e hana mai ai no na poe aloha aina a pau, mai Hawaii a Kauai, i kakauinoa ole, a hapala inika ole hoi i ka manamanalima nui.  A me ka olelo hookano iho a kekahi hapa-haole e noho oihana ana, "Eia ke kanawai e wi ai ka niho o ka poe aloha aina.  I ka pilu,"

            E kuu Lahui aloha !  Ua ike a ua maopopo kakou i keia pilikia i hoomakaukauia no kakou e na poe Hamona naau lepo, a ua kaumaha, a ehaeha no hoi kakou i ka ike ana i keia mau pilikia i hanaia e keia poe, ka poe au e olelo ae ai me ka hopo ole, he mau diabolo loa no lakou, aole he hoohewahewa ana.

            "Na ko oukou makua oukou na ke diabolo, a makemake no oukou e hana i na kuko o ko oukou makua.  He pepehi kanaka ia mai ke kumu mai, aole ia i ku ma ka oiaio; no ka mea, aohe oiaio iloko ona.  Ina olelo oia i ka wahahee, olelo no oia i kona iho; no ka mea, he wahahee oia, a o ka makua no hoi ia o ka wahahee."  Ioane 8:44

            O ka mea e hana ana i ka hewa, no ke diabolo no ia."  1 Ioane 3:8.

            Pela maoli no ke ano o kela poe nana i hana i kela kanawai pupuka ino loa, oia kela kanawai (13) kakauinoa.  He kanawai ino maopopo loa ia, he moakaka @ea loa kona ino a me kona lapuwele maoli.  Aka, hooholo no nae lakou e lilo i kanawai, a kakauinoa iho la no o S. B. Dole i ua kanawai ino la, me kona nele maoli no i ka uhane aloha kanaka ole.

            Nolaila, ua pololei maoli no ka olelo ana a kela Senatoa o Amerika Huipuia, oia o Mila, e hoike ana penei:  "He kanaka powa oiaio oia, i lilo i mea paahana na na koa marina o Amerika."

            Aka, o Moredekai, ka mea nona ka uhane i wailanaia e ke kaumaha a me ke aloha nona iho a me kona lahui.  Ua imi aku oia i kahi e pakele ai o kona poe a me ia pu, mai ka poino e kau mai ana maluna o lakou, a ma ia imi ana, ua komo pu mai la kana hanai oia o Esetera, a awaiaulu pu ia laua no ka imi ana e pakele ka poe Iudaio, mai ka luku mainoinoia ana e Hamana pupuka ino ma.

            Oia mau hooikaika ana a laua, ua holopono, aole i halawai me na makapaa ma ia alahele a ke aloha hoakanaka i kono mai ai.  Ua pono, ua pomaikai, a ua olu ka Lani ke oni nei ka honua.

            Pela no kakou e kuu Lahui aloha.  O ko kakou alakai nui, ka Peresidena hoi o ka Hui Aloha Aina o ka Paeaina o Hawaii nei, ka Moredekai hoi o Hawaii nei i keia wa, oia a me na Esetera o na Hui Aloha Aina a pau mai Hawaii a Kauai, na haipule hoi o na hoomana like ole; ua waiho aku i na nonoi ana imua o ke Alii o na Alii, ka Haku o na Haku, no ke kapae ana ae a holoi aku i ke kanawai hoopilikia wale i ka Lahui Hawaii ilihune hana hewa ole.

            A o ka hopena oia mau nonoi haahaa ana, @a hookoia i keia la, mamua o ka hiki ana aku i ka la 1 o Augate, a he mea maopopo lea loa, aole ma ka mana kanaka keia ola ana o ka Lahui, aka, ma ka lokomaikai a me ke aloha wale mai no o ke Akua, pela kakou i pakele ai, a wi ole ka niho i ke ino a Hamana naau ekaeka ma.

            O kekahi mea kamahao loa ma kela make ana o kela kanawai ino, oia keia.  "Ua huna keleia ke kumu nui oiaio maoli i make loa ai ua kanawai la, aole i makemakeia e ka lehulehu, aka, o na poe Hamana wale no kai lohe i ua kumu nui la, me ko lakou koiia e hoohiki aole e hoike ae i ua kumu la i make ai ke kanawai.

            Aka nae, ua wehe ae ke Akua i ka waha o kekahi o lakou, a ua hoike ae la i ua mea huna la, a pela e ko ai ka olelo a ke Akua, "O na mea i hana ia ma kahi malu, e hoikeia no ma ke akea," aohe mea huna @ koe i ka hoikeia.

            Nolaila, i ka puka ana mai oia mea huna mai ka waha ponoi mai o ke Kuhina, pela iho la i hooholoia ai ka make o ua ino la.

Aole i pau.

 

UA HALA IA OPUU DAIMANA.

            Me ka u r@e ka minamina maua e hoouna aku nei ia oe e ka maua ALOHA AINA ahonui, i keia wahi puolo li@aliha o ke aloha, a nau hoi ia e hoike aku i ka nui a me ka lehulehu o ka maua lei he moopuna e noho mai la i na Pali Hauliuli o Koolau, a o ka opuu daimana hoi i mili lima ia e ka maua hanai he moopuna.

            Ua hala, ua nalo, ua pau hoi ka pa'epa'e ana mai o kona leo.  Aloha wale oia.

            Ua hanau ia o Makawalu-liilii (k), ma ka iliili nehe o Kaelepulu, Kailua, Oahu nei, na Piomanu (k) me Kapela (w), a ua lilo koke no ia maua na kupuna ka hanai, me kona kaikuahine hookama, ma ka la 30 o Aperila, 1895 a pauaho mai la ia makou, ma ke ahiahi noenoe o ka Poakolu, Iune 17, ma Kauluwela, Honolulu nei, mamuli o ka loaa ana i ka ma'i hi a me ka luai.

            Ua piha ka hookahi makahiki iaia me 1 mahina, me 13 la, a kuu mai @a kona luhi, a naue aku la oia ma ke ala a kakou a pau e uhaiaholo aku ai elike me ka olelo a ka Buke nui hooweliweli:  He mahu ke o@a o ke kanaka, a nalo koke aku no.

            O ke kaumaha'a a me ka luuluu, oia ka makou e u nei, a na na Mana La@ e hoomama mai i ko makou mau naau kaumaha, mai @a hoiloli ana o keia ao inea.

            Ua hoihoi ia aku no kona kino lepo i kona one hanau ponoi, a moe aku la ma ka aoao o kona makuakane hanauna.  Aloha no ia kama opio.

MR. & MRS. E. W. MAKAWALU.

Kauluwela, June 24, 1896.

 

            Ua hanau mai i ka hora @ o ke kakahiaka Poaha nei, mai ka puhaka mai o Willie Mokimana me Luika Maina, ma Peleula ae nei, he keikikane nui mohaha.  Oluolu ka manao o na makua i ka loaa o na hua makamae.

            Ma ke kakahiaka o ka Poakolu nei i ku hou mai ai ka Hoku Ao, ua hoihoi mai oia i kona malama @ mamuli o ko@a loaa ana i ka ma'i, a ua @mau hou aku la oia i kana huakai no na Pae moku o ka Hema i ka Poaha nei.

 

@HOOLAHA ! HOOLAHA @

            UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo iho nei e Ohi i na Bila A@ahele a Unuhi Olelo, Hana i na Pala@ Pili Kanawai a me na Palapala Kuai, m@ Imi Dala Hoa@e, mea Kuai aku a Kuai mai mai i @ Waiwai Pae a Lewa, m@a huli i na Kuleana ma na Buke Aupuni, me ka hoo@o @ i @ Moolelo o na Kuleana, mea k@ka a h@kau i na @ke ma na Hihia Civila a me K@.  E lawelawe ia @o na hana me ka m@.

            E loaa no au ma ke K@na o J. L. K@ulukou ma ke kihi o na Alanui Betela a @ Moi.

C. L. HOPKI@.

Honolulu, June 2@, 1896.      tf.

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

Ua hookohu pono ia mai @ m@a n@ inoa malalo iho nei i Lunahooponopono no ka Waiwai o B. Pao@a o Ka@, Hilo, @ make kauoha ole.  Nolaila, o ka poe a pau @ a@e i ua B. Paona la e hookaa koke mai, @ o na poe he mau koina ka lakou e waiho m@i lakou i ka lakou mau bila i hooiai@ po@ maloko o na mahina eono mai keia la aku, @ aole pela, alaila, ua hoole mau loa ia @.

J. M. KOA@

Lunahooponopono no ka Waiwai @ B. P@

Hilo une 19 1896.       @dly & wkly.