Ke Aloha Aina, Volume II, Number 27, 4 July 1896 — Page 5

Page PDF (808.17 KB)

This text was transcribed by:  Lynne Minamishin
This work is dedicated to:  MINAMISHIN 'Ohana

KE ALOHA AINA, POAONO, IULAI 4, 1896.

 

@-unreadable honua, a me na

@-unreadable pau ae la na ike

@-unreadable mea a pau ke

@-unreadable hoano hou ia,

@-unreadable mea i ike aku ia

 

@-unreadable ALA HAMAMA.

@-unreadable palapala hamama

@-unreadable ia makou e hoola-

@-unreadable mamuli o ko ma-

@-unreadable kou kuleana ponoi

@-unreadable nupepa, a mamuli

@-unreadable i kakauia e hoo

@-unreadable pane ia mai o ka

@-unreadable laila, ua kapae ae

@-unreadable ea.

@-unreadable aio, o ka leta ha-

@-unreadable i hookomo ia me

@-unreadable io maoli e koi ana

@-unreadable ia mai na kumu i

@-unreadable ai kekahi hana, a

@-unreadable a mea e paha i

@-unreadable ua mawaena o na

@-unreadable a aoao elua paha

@-unreadable maolina.

@-unreadable ka waiwai o ka

@-unreadable aku i na olelo

@-unreadable mahope maluna o

@-unreadable na e pane mai?

 

@-unreadable ia e kioloia ai kela

@-unreadable ka nupepa aku,

@-unreadable ake e hoohene-

@-unreadable ke kumu o ka hoo-

@-unreadable palapala hamama

@-unreadable mai ia makou, a

@-unreadable makou e hoole loa

@-unreadable hoolaha ana aku.

 

@-unreadable MAU HANA AUPUNI.

@-unreadable wale nei na wahi oi-

@-unreadable Aupuni, me he mau

@-unreadable i pau aku ka wili

@-unreadable ko o ko lakou mau

@-unreadable aka nae, e aho lakou

@-unreadable ke hoakea nei lakou

@-unreadable apai no ke kanu ana i

@-unreadable piha pono ka aina, a

@-unreadable kekahi wahi oawa e

@-unreadable  la me ka ulu ole o

 

@-unreadable na nui no ia i na poe

@-unreadable mahiai ko, a pehea

@-unreadable mahiai Aupuni o ka

@-unreadable ika o Hawaii nei? Ke

@-unreadable nei makou, ke oleha

@-unreadable ka ai ana a ke Aku.

@-unreadable leha na maka, ua ma-

@-unreadable ka hana ana i ka mea

@-unreadable oiaio hoi.

@-unreadable mea na ka Lahui e ala

@-unreadable na noonoo, alaila, e pa-

@-unreadable ana lakou me ka hoo-

@-unreadable ole @o na pono i kaili

@-unreadable hana mau ia nei i na

@-unreadable pau loa.

@-unreadable keia he mea kamailio

@-unreadable aka, he a'o ana keia no

@-unreadable

@-unreadable e hiki i ka poe alunu

@-unreadable ke hoole i ka leo o ka

@-unreadable hu e like me ia i hooko

@-unreadable nei ma o ke kanawai ka-

@-unreadable oa la.

@-unreadable hiki no i ke Akua ke

@-unreadable i ko lakou nei mau

@-unreadable a lilo i mea mana ole ina

@-unreadable pau loa.

 

Mai Hoolilo ia Oukou Iho.

I POE KAUWA NA KA POE NANA OUKOU I HANA INO.

            He mea kupono ole i ke kanaka nona ka Hale i powaia, ke hoopailani aku i ke kanaka nana i powa i ua kanaka la nona ka Hale. Oia ka pololei a me ka oiaio maoli

            Pela no hoi. Eia kekahi poe Hawaii makaoolea a uahoa, ke hookikina aku nei i na poe Hawaii i ae ole e kokua i na hana ino a keia poe.           

            O ka makou oleloa'o i na poe Aloha Aina, e hookaawale aku ia lakou, na lakou e hana i ka lakou mau hana, mai komo pu aku na poe Hawaii iloko o na huakai hookahakaha a hoohiehie a na poe o ke Aupuni Repubalika.

            Hilahila makou ke ike aku i na poe Hawaii e kauoia ana e na poe powa, i mea hoohenehene aku ma na alanui o ke kulanakauhale nei, ma ka la 4 ae o Iulai.

            E maopopo ana no nae na inoa oia poe. A na ka nupepa ia e hoike akea aku i ka poe hookamani launa ole mai.           

            O na poe no nana i onoonoo iho nei i kanaka me na leo hookikina hoonuinui, oia no keia po nahes@ e pelu hou mai nei na alelo.

            Aole anei ua lawa ko kakou ike k@maka ana?

            No keaha la e puni wale aku ai ke kiiia mai, e hle hoohiwahiwa aku i ka la o ka poe nana i ka make loa ia kakou?

            He mea pono i na poe aloha aina ke ku like me ka lokahi, a hoole maoli i na hana o ia ano e koi ia mai ai.

            O kou hele ana no lakou a malalo o lakou he hoike ia, ua lilo maoli oe i ke kuai holookoa ia, aole wahi i koe iho no ke aloha i ka aina.

            Mai hoomahui e na Hawaii ia mea, aka, e mau iloko ou ka manao aloha paa i ka aina hanau.

 

KA NOHO MARE ANA.

            He mea nani ka mare ana o kekahi kane i ka wahine ina aia iloko o na mea i mare ia keia mau manao, hoomakaukau mua.

            1. E pono ke kane e aloha oiai i kana wahine e mare aku ai. Aole he mea pono i kekahi kane e manao i mea lealea wale no ka mare ana i ka wahine, a ina e pau ae kona makemake iaia, alaila, haalele oia, a imi lalau hou aku i wahine manuahi nana, a pela aku e noho haunaele mau ai.

            2. E noho ke kane ilalo, a noonoo e pono e loaa i wahi home no laua me kana wahine, a e imi hana mau, me ka hiamoe ole ina hora hana o ka la, alaila, e hoi mau oe i ko olua home e nana ina hoomakaukau ana a kau wahine.

            3. E malama i na dala loaa mai no kau hana o ka la, a o ka pule paha, a e hoihoi ma ka home e hoike i kau wahine, i ka hua o kou luhi i hooikaika ai iloko o ka pule a mahina paha. A e waiho i na dala iloko o kou hilinai i kau wahine, nana no e malama pono a hoike mau ia oe.

            4. E kuka me ka wahine i wahi haawina dala ai, i'a, a wahine iloko o kona lima, alaila, ua makaukau kou wa aina ke hoi aku oe i ka hale.

            5. E haalele ke kane ina waiona, mai alakai mau ia oe i kahi e haohao ai kau wahine a e hoolilo ai i ka noho oluolu ana i moana kai ooloku. Oiai, o ka ona, oia ke kumu hoopoino maoli i ko ke kane maikai kulana. He oiaio anei keia mau olelo? Ua ike anei oukou ia mea he kanaka maikai mamua, a i keia wa, e moe ana oia maloko iho o na pani olepelepe o ka Rumi Inu Rama?

            6. I ka wa hana, e komo ina lole hana i ka pau ana o ka hana o ka la, e hoi a auau me ka wai mehana, a kawele hoomaemae i ka ili i mea e maemae ai, alaila, e komo ina lole mama nohe hale, alaila, ua oluolu maikai.

            7. Mai kapulu a hoohalike me na poe kumukahiki kuaaina loa. Aole o lakou auau i ka wai a puni ka makahiki. He hupo kela. Ua ike makou i kekahi poe haole kapulu loa, aole auau a puni ka makahiki @a pela mau. O na maka wale no ke holoi ae, a pau iho la, oia waiho lepo mau no o ka ili a manoanoa ka lepo

            8. E aloha i ke Akua a nonoi aku, nana e kokua mai i ko olua noho mua ana iloko o ka berita o ka mare.

 

Ke Kulana o ka Wahine

            1. He mea pono i ka wahine e mareia, e aloha maoli oia i kana kane, a e paulele maluna oua ina wa a pau loa, oia kona makua.

            2. E noho hoomaemae oia ma ka home me ka hana mau no. E nana i na mea hemahema o ke kane, na kapa aahu na lole hana a me na mea e pili ana i kana kane ponoi.

            3. E pulumi mau me ka hoomaemae i ka ea, a i ka la paha i na mea pili hale. E holoi me ka hoomaemaae i na mea pili i ka laua mau mea ai, pela mau no.

            4. Mai hele ka wahine i na kauhale e aea ai, a e ao ai i na ano hana holoholo-olelo a ka wahine. E noho paa ma ko olua home, a e hoike mua i kau kane i kou wahi e manao ai e hele e ike makamaka.

            5. Mai hoao oe e pee mai kau kane mai. He hoailona ino loa ia e pau koke ai ko olua noho pu ana, a he mea e hoike ana ua pau kou makemake iaia.

            6. Mai lawe oe i na mea-ai maluna o na kaa alanui, alaila, hoomaka e ai muka. He kuaaina loa ia, a he mea hoowahawaha loa ia. Aole ia o ko olua keena ai.

 

KE KUMU IA O KA HILAHILA.

            O ke kumu o ka hilahila loa o kela hoookamani o Keauhou, no ke alakaiia e na manao hookiekie a hookano. aole hoomanawanui e like me ke ao akahele a KE ALOHA AINA, aka, ua puni wale no ina poe Luna Aupuni waha maaiea o lakou, alaila, kahea iho la e noho he aha halawai no na poe Aloha Aina hapalapuna o Keauhou alaila, kukala kipi iho la i ke kahua o ka aoao a lakou i hoike hoomeamea ai, eia ka he okea o loko, ua ino ka i'a a Umiamaka.

            Nawai la lakou i kono aku e hapala ina lima? Aka, hooholo e e ae ana lakou e apono i ka hapala lima!

            Ua haiia mai nei ia makou mai na Kona mai, o na Luna Aupuni na poe onoonou, a hooikaika e hana i ka mea make wale. He hookahi inoa i hoikeia mai, oia o Henry Kawewehi, maluna ona ka hooko ana ina mea i hana hupoia e ko Keauhou poe.

            Aohe olelo ana no na poe i ae me ke akahele maoli, a i hoomanawanui, e like me na koi ana a ka Lamaku o ka Lahui Hawaii.

            O makou ke hooiaio maoli aku nei ina mea a pau loa e hanaia nei, ua pololei e like me ka makou hoike akea ana imua o ka Lahui Hawaii.

 

KO KE AKUA LANI.

            He mea paakiki ka noonoo ana o ke kanaka naauao, ina mea wale no e kau ana ma ka Lani o ke Akua!

            Ke hooko nei na kanawai o na mea ola kino, a me na hoku hele, na hoku paa hoi i kekahi mau mea i hala loa aku mawaho o na noonoo kanaka ana.

            Ke ku nei ke kanaka a kiei wale aku iloko o ka lewa Lani, ana i ike ole ai, no ka mea, ua mohala oia, a ua palahalaha loa aku hoi.

            O na Lani i oleloia! He mau mea olinolino pahaohao ia i manaoia he mau opuu dome kiekei loa, iloko o ke aouli o ka lewa naele e ku mamao mai ana me ka pohihihi nui.

            Aole mea e pane mai i ka ike no na Lani. Aka, e loaa ana he wahi mooa moowini wale no iluna o na aolani hau anuanu e hoopuni ana i ke ea mama loa.

            He mea hiki ole i na poe ino ke manao e komo aku iloko o na lani, no ka mea, ua nui ke ana o na mea huihui loa e hiki ole ai i kekahi mea kino ke ola ma ia mau wahi. O na Lani Oia ko ke Akua Nohoalii Nani a me Kona Home mohala a ike ole ia e na mea ola uhane o keia ao.

 

UA NOHO HAMAU LOA.

            I ko makou wa i kamailio akea ai no ka lawe wale ia o kela inoa kaulana hoi, Profesa. Aia hoi, ua noho hamau loa lakou; no ka mea, ua ike no lakou, aole loa he kuleana kupono iki e lawe ia ai ia inoa e ka mea aole i lawa i na ike o ke kulana ana e lei hele ana i kela inoa.

 

            Ua lohe mahui mai hoi makou, i ka wa i hoikeia aku ai na unuhi ana o KE ALOHA AINA e pili ana i ua manao Profesa la. Ua ninau iho la kekahi mea paa inoa Profesa. Pehea la KE ALOHA AINA i ike ai i ke kupono ole o makou e lawe ia inoa Profesa? Ua pane ia aku, e pono oukou e pane maloko o na nupepa e hooia aku ana, ua lawa piha oukou i na ike kupono e loaa ai ia inoa. A na KE ALOHA AINA ia e hoike mai i ko oukou kupono ole.

            Malia paha, kukala mai oia i ko makou inoa? Alaila, pale aku no hoi oukou.

            O ka mea paakiki, ke koi nei e hoikeia makou imua o ke akea, no ke kupono ole? Heaha ka hewa oia? Oia ka mea e maopopo ai ka oiaio a me ka pololei o ko oukou kulana e paa nei. Ka! Hilahila!

 

KA LA 4 IULAI.

            O keia ka la kulaia maoli o ke Aupuni Repubalika o Amerika Huipuia, a ua hoomaka mua i ka 1776, a o ka piha ana keia o ka 120 mau makahiki mai kona kuokoa mua ana mai a Beritania mai.

            Ua nui na kahua kana, a ua nui na poe i make aku iloko o ia mau kaua ana, a ua loihi na makahiki o ke kaua ana, a loaa ia lakou ka lanakila a me ke kuokoa ana. He hana kai hanaia e na Amerika i loaa ai ia lakou ko lakou noho kuokoa ana. A ka lakou mau mamo e kaena nei. Ua pono no ia.

 

Eia Iho No ka Ole.

            O ka Repubalika hookohukohu o Hawaii. Aohe a lakou nei mau hana i loaa ai ia lakou  ke kuokoa i ka la 4 o Iulai, he kahi ka neo.

            He hookahi mea i ikeia, he hookohukohu hoopilimea ai i ka la o na Amerika. Nolaila, na hoohalaha@@ kohu ole a me na hookekee e haalele i na hana hooulumahiehie o ka la 4 o Iulai no na Amerika.

            O ko lakou nei ake nui o ka pau loa mai a no ka Repubalika Hawaii nei na hana hoohiluhilu, lalau na poe pakaha wale, a hoa-a na poe kolohe i keia Lahui Hawaii.