Ke Aloha Aina, Volume II, Number 30, 25 July 1896 — Page 1
| This text was transcribed by: | Donna Shiroma |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
BUKE II. HONOLULU, POAONO, IULAI 15, 1896. HELU 30.
@
He mea hoopau manawa wale no ia, a pela no keia mau'hana e hana ia nei.
E hoopau na poe e hana nei i keia mau hana pono ole.
A e ao ia hoi ka Lahui, aole e puni wale aku i na olelo a na iliohae, e ake ana e pephi na hipa.
E kali a pane aku KE ALOHA AINA, alaila, hana.
NA PAONIONI ANA.
O na paonioni ana mawaena o na Luna Oihana Kaua o ke Aupuni Repubalika, eia no ia ke hamohamo ia nei ma ka hulu o na holoholona e hakaka ana.
Aohe o kakou wahi pono ilaila, aka, i ike hoi kakou aia ka ohumu a me ka manao ka makeloa i kekahi hoe Lunakoa Kiekie o ua Aupuni nei.
O ka makou koho, e pau wale ana no na ooloku, no ka mea, ua loaa no ka aila e hamo ai i na wahi i eha o kekahi o laua.
Na ka lehulehuia o lakou e alu like iho, a pau wale iho no na hana hoopii, a me na manao uluku ana.
O keia ke ano o ke aupuni i kukuluia ma ka lako o na mea kaua, a ma ka ikaika, a ina e olahani ae ana kekahi poe o lakou, alaila, aole i maopopo ka pono o ka hapa i koe aku.
O keia no hoi ke kulana o na Aupuni Repubalika Latina o Amerika Hema.
OOLEA KA WELA O KA LA.
He miliona a miliona ka nui wale o na pomaikai i loaa i ke kanaka mai na kukuna wela mai o La. No laila ke ola o na mea hana a me na mea ulu, na i'a, a pela aku.
I ka wa wela ikaika loa o ka La me kekahi mau aina, ua hana ke Akua i mau mamalu no ke kanaka e alo ae i na la wela ikiiki loa. Ua uhi iho oia i na ao i kekahi wa, a hoohaule mai i na wai ua huihui mai ka Lani mai.
Ma kekahi mau aina, he make wale iho no ke kanaka, no ka mea, ua heheeia ka lolo o kona poo no ka ikaika loa o ka wela o ka La.
Pela anei ma Hawaii nei? Ehia ua heheeia kona lolo a waiho i ike maanei. Ma Amerika a ma Europa a me Asia, ua nui na poe i loaa ia me he lolokaa, a mahope make aku no.
Ma kekahi mau aina, he make wale iho no ke kanaka, no ka mea, ua heheeia ka lolo o kona poo no ka ikaika loa o ka wela o ka La.
Pela anei ma Hawaii nei? Ehia ua heheeia kona lolo a waiho ma na alanui? Aole kakou i ike maanei. Ma Amerika a ma Europa a me Asia, ua nui na poe i loaa ia me he lolokaa, a mahope make aku no.
O Hawaii oia ka aina nani. Oolea no ka wela o ka La, he wahi wela mai nei ia a loke mai i ke a'o, a oia ka mea i make ole ai kanaka o keia Paemoku i ka wela o ka La.
MAI KA HOHONU MAI O KA MOANA.
Ma ke ku ana aku a ka mokupea Elsa Anderson i Ladana, ua hoea aku la oia ilaila me kekahi mea ano e ana e kolo ana, a penei kahi moolelo e pili ana nona:
He wahi mokupea kialua Enelani keia, ma kona manaina ua hoike maopopo mai ia ua waiho oia iloko o ka opu o ka moana, i ka wa o ka hoomaka ana mai o keia keneturia.
Oiai ka Elsa e holo ae ana mawaho o na mokupuni o Faroe, ua ioaa iho la oia i ka pii o ke kai, a kokoke no hoi e omo pu ia aku iloko o ka opu o ka moana, aole no hoi i liuliu mahope iho ua ike ia aku la kekahi wahi moku ano e.
Hooiho aku la ka Elsa no kahi a ua wahi moku nei e lana ana a kolo mai la. Ua manao ia ua hapai hou ia ae oia iluna o ka ilikai mai ka hohonu mai o ka moana, ua uhiia hoi kona kino me na pupu o ke kai.
Ua pii aku kekahi poe iluna ona, a ike iho la aole he nui o ke kai iloko ana. Iloko o ka rumi kapena ua loaa aku la he mau pahu hao, ua pau i ka paluhe na mea o loko, a koe nae he paiki ili, a me ke koi i wehe ia ae ai ua paiki la.
O na dala gini, (guineas), o ke kuni o ka makahiki 1809, o ia kai loaa aku, a nona hoi ka waiwai io he $5,000.
Ua loaa aku he mau uwati a me na pohaku momi, aka, aohe nae he waiwai o lakou i koe, a ma ka a-i o kekahi o na iwi kanaka i loaa aku, he lei gula i hoopaa ia me ke kea dala a me ke kolona.
HOPU IA NO KE PUHI OPIUMA.
Me ke ahiahi o ka Poaono nei, ua hopuia iho la he poe Hawaii no ke puhi opiuma, e Lutanela Fernandez a me Geo. Sea. Ua loaa aku lakou i ka papahale elua o kekahi hale, ma Alanui Kamika. E nonoho ana lakou iluna ka papahele me ke puhi ana, a ua ano ona hoi lakou. Ua ku aku na makai me ke puka maka nana akau ia lalawe a i ko lakou wa i @ ai i na makai, ua waiho iha ia kou i na ipu paka a haawipio mai la iloko o na lima o na makai. Mai hoao e ka lahui i ke puhi ana ia mea, no ka mea, he mau hopena awahia ke haiawai mai ana i ke kanaka e hoomaa ana i ke puhi ana ia mea.
E KAOHI I KE KUKUNA O KA LA.
MR. LUNAHOOPONOPONO,
Aloha pumehana kaua: --
E oluolu e lawe pauaho ole ae ma na kapakai o ko kaua aina Makuahine i keia mau mamala olelo e kau ae la maluna,
Nou e na Kona ko'u leo; nou e na Kona ko'u iini; nou e na Kona ko'u ikaika; a nou e na Kona ko'u lanakila, Imua! Imua!! Imua!!! e na Kona a lanakila.
E Kona nui, e Kona iki, e Kona uka, e Kona kai, e Kona Kaiopua i ka Lai, Opua Hinano ua malie. Ke kaohi'la i ke kukuna o ka La, a nou e na Kona keia mau mamala olelo kaulana.
"E Napuu, i ka heu panini, e ala ae e na heu panini a e kaohi i ke kukuna o ka La."
E na keiki o na makalae hauliuli o Kehaka, e kapi mau ia ana e ka ehu a ke kai, e ala hoa i ka malo a i hookahi puuwai, i hookahi pena ana e kaohi i ke kukuna o ka La.
E na keiki pahoe a-ku o Haleohiu, ua kaa ia oukou ka helu ekahi e ka hoolala ana e kaohi i ke kukuna o ka la (aole kakauinoa) maluna o ka @ o ka moana oiai na waa he lehulehu e akoakoa ana ma ke ko'a hi a-ku i kapaia o ka Nahaha.
Ke haawi nei ka mea kakau i kona mahalo ia K. M. Kaihe a me D. B. Keahou no ko lawa wehe ana he halawai maluna o ka ili o ke moana, a ua hama@ no na lae o ka moana a me ka pa pukiki ana o ka makani. He malino a lai ku ma ia kakahiaka, o ka mea k@kau kekahi ma ia halawai.
O ka mua loa paha keia o ka hala wai a na ma@ Aloha Aina i hapai ai a he mea kamahao, a ua hooholo ia halawai "E kaohi i ke kakuna e ka La" (aole kakauinoa a hepulu manamanalima @) a ka@ m@ ka hoopai, hele no i ka @ aole no he @ iho o na @.
@ puuwai i piha i ka @ i ke @ pina makuahine, kaohi ia i paa ke kukuna o ka La.
Ke haawai pu ka mea kakau i ka mahalo piha ia Mr. Nania@, Mr. Adamu, Mr. Kaleiheana o Holualoa, no ko lakou wiwo ole imua o na makai e poipoi ana ina hana a ka poe i aloha i ka aina, oiai, ua kahea ia ka halawai no ka poe Aloha Aina.
Pehea e Hawaii o Keawe, Maui e Kama, Molokai Nui a Hina, Oahu e Kakuhihewa, Kauai o Maiokalanipe? Aole ane e ala a kokua pu mai ina keiki o Kona? E kaohi i ke kukuna o ka La. Ina o Kona wale no ke kaohi koe na wahi e, aole no e paa ana. Ua lawa au maanei.
Ma ka la i o Augate ae nei e hoopuka hou ia kekahi nupepa ma Hilo, nona ka inoa "Hawaii Herald," malalo o ka noho lunahooponopono ana a C. S. Bradford.
I ka mokupea kiaha Ken@worth i ku kau ai ma Nu Ioka, ua hopuia iho la kna kapena, a ua hemo ae no ia malalo o ka belata ana e Komisina Shields. O ke k@ hoopii e kue ana ia Kapena Baker o ke Ken@worth, mamuli no ia o kea hookai ana mawaena o ke Ken@worth a me kahi mokukuna Flora A. Swayer ma ka la 19 @ o Mei, 1894, ma Barnegat, ma o kona hoao ole ana e haawi aku he mua kokua i na ohna o ka moku poino. A ua olelo ae ke Kapena Baker no ka paa i ka noe a aole hoi he hiki ke ikeia aku, pela i hookui ai.