Ke Aloha Aina, Volume II, Number 30, 25 July 1896 — Page 2

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, JULAI 25, 1896   

 

KE ALOHA AINA

 

Hoopukaia no ka

 

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nubepa na ha Lahui Hawaii.

 

I.        NAWAHI, Lunakoopono pono a Puuku.

E.L. Like, Hope-puuku.

 

Honolulu, Julai 25, 1896.

 

KE OLA O KA MOIWAHINE.

 

Ma na lono i loaa mai nei ia makou i keia kakahiaka, aia no ke hoalii la ke ola kino maikai a oluolu maluna o ka Moiwahine Liliuokalani, oiai Oia e luakaha ana ma Kona Home aekai ma Kalehuawehe.

“E hoomaikaiia na Lani.”

 

E HOOIKAIKA MAU MA NA HANA MAIKAI.

 

O ka hooikaika mau ana ma na hana maikai, mai laila mai e puka mai ai na pono a me na pomaikai he lehulehu wale e pono ai ka noho ana.  He nui wale ke ano o na hana maikai e pono ai ia kakou ke hoomahui aku.

Oia hoi, o ka mahiai, o ka lawaia, o na hana lima akamai a me na hana hoolaupai e ae he nui wale, e loaa mai ai na pono a me na pomaikai o ka noho ana, oia na hana kupono a kakou e hooikaika mau ai.

Mai kuhihewa kekahi poe, he loaa wale mai no ka lako a me ke kuonoono me ka hoopa ole aku o na lima, aole loa pela.  No ka mea, ma ka manawa i haule mua ai ko kakou mau makua mua loa iloko o ka hewa hookuli a me ke pale kauoha, oiai laua e noho ai alii ana i na mea a pau maloko o ke kihadai nani o Edena.

Malaila mai k kau mana mai ai keia olelo:  “Me ka hou o kou maka e ai ai oe i kau, a pau na ia o kou ola ana.

Mai ia manawa mai a hiki i keia wa a kakou e noho nei, ke ike pono nei kakou, ke hookoia ne@ia mau olelo a pau.  Ke nana aku nei kakou me ko kakou mau maka ponoi mawaena o ka lehulehu o ka poe e hooikaika mau ana ma na hana maikai.  A heaha ka kakou e ike aku nei?  Ke ike aku nei kakou, ke noho nei lakou me ka lako, ke kuonoono a me na mea a pau e oluolu ai ko lakou noho ana.

Aka, i ka poe a pau e noho hoomolowa, a e hoopalaleha mau ana i na hana maikai, ia lakou ka nele, ka ilihune, ka pololi, ka uwe ana a me na poino he lehulehu wale e hahai ana mahope o lakou.

Nolaila, ke paipai nui aku nei makou @ ko makou mau makamaka o ka Lahui hookahi.  E hooikaika mau kakou me ka pauaho ole ma na hana maikai a pau, no ka mea, mailaile mai e puka mai ai he ola no kakou a me ka kakou mau mamo mahope aku.

 

KA PONO O KA HOOLOHE.

 

O kekahi keia o na haawina kula maikai loa i kupono e hiipoi, a e malama ouna hoi.

No ka mea, mailoko mai @ ka hooko pololei ana i keia haawina me ke paewaewa ole a me ke kaulike hoi, pela no e loaa mai ai ia kakou na pomaikai pau ole i ka helu ia aku.

A ke pale ae kakou i keia mea maikai, o ko kakou manawa no ia e komo aku ai iloko o na popilikia he lehulehu wale a o ko kakou mau kino aku no ka luahi.

O na keiki hoolohe pono, a malama i ke a’o ana a ko lakou mau makua, a hooko hoi i ka lakou mau kauoha, aia ka paulele a me ka hilinai o ko lakou mau makua maluna o lakou, a e loaa no ia lakou he noho oluolu ana mawaena o ka poei o ko lakou mau ohana pakahi iho.

A i ko lakou manawa e kaawale aku ai mai ko lakou mau makua aku, a mai ko lakou mau home aku aku paha, alaila, e noho haku no auanei lakou maluna o na pomaikai he nui.

Aka, o na keiki hoolohe pono ole, pakike @ na makua, hele auana na o a maunei, e hiki aku ana lakou i ko lakou hopena imua o ka Aha Hookolokolo; a ma ka ipuka o ka halepaahao, a mahope aku, maluna o kela amana a hoomakaukau muaia no ka poe hoolohe ole i ka olelo.

Ia makou e kamailio nui nei no ka pono a me ka pomaikai o na keiki hoolohe, a i ka poino hoi a me ka pilikia o na keiki hookuli.

Ke kaulono pu aku nei ko makou mau hoomanao ana maluna o na wahine i ka lakou mau kane, a o na kauwa hoi i ko lakou mau Haku.

Nolaila, e na keiki, e hoolohe i ko oukou mau makua, a o na wahine hoi i ka lakou mau kane, a pela hoi na kauwa i ko lakou mau haku.

 

KA MOKU ME KONA MEA HOOKELE.

 

O ke Kapena, oia ke Aliimoku kiekie a mea hookele maluna o na moku, malalo aku ona, kona mau Allimoku, a malalo loa aku kona mau luina.

E holo ana na moku mai kela pe’a a keia pe’a o ka honua, maluna o na ale hanupanupa o ka moana, malalo o ka hookele ana a ke Kapena, me ko lakou mau pe’a i hele a paihiihi i ka makani.

I kekahi manawa e holo haaheo ana na moku maluna o na ohuku ale o ka moana, oiai, e pa kolooahe maikai mai ana ka makani.

A i kekahi manawa, e lulihii ino ana ka moku, pulu na ohua, pau na mea o luna o ka moku i ka haule iloko o ke kai, no ka mea, ua halawai ka moku me na makani ino heleuluulu o ka moana.

O na hookele moku, aole lakou hoopoina, a haalele wale i ka lakou mau mea hana hooholo moku, no ka mea, he mau mea punahele loa ia ia lakou.  Na ia mau mea e hoike mai i ka malie a me ka ino o ka moana.

O na moku paa a makaukau a me na hookele moku makaala, e kau ana ka hilinai a me ka paulele o na ohua holo moku maluna o lakou.

Aka, o na moku ano popopo a me na hookele moku hiamoe aia ka hopohopo a me ka maka’u ke hekau ala iloko o na ohua e holo ana maluna o ia moku.

E lawe ana na moku i ka ukana, a ina nuhou o ke ao holookoa mai kekahi awa, a i kekani awa.

E hauoli nui no na ona moku no na pomaikai nui i loaa ia lakou, mamuli o na hookele makaala ana a ko lakou mau Kapena.

A e kulou na poo, e kaumamaha na wawae, a e nahu ka ka opu, ke halawai ko lakou mau moku me na poino he nui, ma na ale ahui o ka moana.

O na moku paa, a me na hookele moku makaala a makaukau, o lakou no na Aupuni nui o ke ao nei i kukulu paaia me ko lakou mau hookele e holo ana maluna o ke akea o na moana nui me ka pilikia ole.  No lakou na ohua i paulele no ka paa o ka moku, a no ka eleu a me ka mikiala o ko lakou mau hookele.

O Hawaii nei anei kekahi o na moku Aupuni e hookele ia nei e kona poe hookele?  O!  Aole mea hoohewahewa malaila.  Ke holo lai nei anei oia malalo o ka hookele ana a kona poe hookele?  O!  Aole no, haunaele na laina.

Ke loaa mai nei anei ka ukaua e hoopomaikai mai ai i kona poe ona?  Ha!  Waiho wale na Halepapaa.

Nui anei ke dala e waiho ana ma ka waihona o kona poe ona?  O!  Ua puka paha malalo, a ua mimino loa.

Nolaila, e na makamaka o ko makou lahui hookahi.  Ke hoike aku nei makou, e like me ke kulana o na moku paa a me ko lakou hookele makaala ia ana.  Pela no na moku Aupuni i hookeleia me ka pono a me ka pololei, aole lakou e piholo, ke pa mai na makani puahiohio o ka hoopilikia wale ia.

Aka hoi, o na moku Aupuni apulu, me ko lakou mau hoo @ kele i @ ole la @ ana lakou ma @ poino, a e kau @ ka auwaa Pa@ olei.

 

MAI HOUPANEE A KA LA APO PO, I KA MEA HIKI IA OE KE HANA I KEIA IA.

 

He mau huaolelo keia i Haweia mai noloko mai o ka Euke Heluhelu i kapaia ke “Ao Kiko,” a he mau huaolelo waiwai a kupono loa no hoi e lilo i mea alakai i ko ka lelulehu mau noonoo ana.

A o ka oi la aku hoi, mawaena o na opio o ko makou aina aloha.

No ka mea, he maa kekahi poe i ke kukulu mai i na kumu pale i ka manawa e kauohaia ai lakou e hana i kekahi hana.

No ka mea, oielo mai kekahi poe, alia hoi a ka la apopo, alaila, hele aku au e hana i kau hana.

A o kekahi poe hoi, olelo mai.  E kali iki iho hoi oe pela, no ka mea, he wahi koena hana hoi ka’u ma-o.

He mau huaolelo lalau loa keia a me ke kuhihewa maoli no, no ka mea, i ka manawa no au e kali iki iho ai, a e hookaulua ai, oia no ka manawa e lele aku ai o kela pono a me kela pomaikai mai a oe aku, me he manu aeto la e lele ana i ka lewa a me he hau la ma ka piko o na mauna kiekie e hehee ana i ka manawa e pa ikaika iho ai na kukuna wela o ka La maluna ona.

I ko makou waiho ana aku i keia mau manao hoakaka pokole imua o ko makou poe heluhelu, a imua no hoi o ke akea.  He mea pono ia kakou ke hoomanao iho.  O ka manawa he mau hunahuna gula ia, aole hoi e hiki ke hoomaumauna wale ia.  A pela no hoi e hiki ole ai i ke au a me ka manawa ke kali iho i ko ke kanaka manawa e ulolohi iho ai.

Nolaila, e kapae loa aku @ kela mau huaolelo o ka hoopanee, a e hana koke aku i na hana i kauohaia nau e hana.

 

E HOOKANAKA KAKOU IA KAKOU  IHO.

 

O ka hookanaka a makou e kamailio nei malalo o keia poomanao, aole o ka hoo-ui-ui ae, me ka hookohukohu wale iho no a me ka hoohanohano wale ana.

Aka, o kela kanaka keia kanaka a ke Akua i hoonoho mai ai i ka uhane noonoo maikai iloko o lakou, ke alakai mau nei no kela lunaikehala iloko o kakou i na hana kupono a pau e kapaia mai ai, ua hookanaka kakou ia kakou iho.  E ikeia no ko kakou malama hiipoi ana i keia mau huaolelo ma na hana a kakou e hana ai.

Ina he mau hana maikai @ no ka kakou e hana @ ke ukali aku la kak@ hooko i ke kaona o keia @huaolelo a makou e hoop@ aku nei.

Aka hoi, ina he mau h@ pono ole, maemae ole, ha@ wale, e hapala ana i ko ka kulana kanaka, a e kauai aku ana ia kakou, a i ke h@ na like me ko na holoholo@ malalo iho paha, alaila, @ kakou i hookanaka ia ka@ aka, ua hoolapuwale loa ka@ ia kakou iho.

Nolaila, e ka Lahui Hawaii E hooikaika nui kakou e @ aku i na mea a pau e loaa @ ai ia kakou keia kulana mai @.

 

NA HOLOHOLONA HOOPOINO

 

            He pinepine na manawa @ makou i kamailio ai ma@ aku nei maloko o na kolam@ keia pepa no ke kupono o@ ka hookomo nuiia ana m@ na holoholona hoopoino a @ pilikia wale, i lawe nuiia @ mai na aina e mai, e ka L@ a ke Aupuni k hoonoho ai @ ia hana.

            Aole paha i poino i ko @ kou poe heluhelu, a i ka @ lehu no hoi, na poino e @ mau mai nei i kela manawa @ manawa, ma kela wahi @ wahi, mamuli o ka hook@ nuiia ana mai o ua mau h@ holona la.

            A oiai makou e hoomau @ i ke kamailio ana no ia @ aole no i ana iho ke Aupuni ka hookomo ana mai i @ mau holoholona hoopauka@ ala.

            Aia ke hele nei i ka loa a @ ka laula na hana @ poino kela iole mongoose @ laweia @ ai i mea pepehi a hoomake i@ iele Hawaii no ka ai i na @ lako a ka poe mahiko, aka, @ haalele ua mau iole mongoose@ la i na malako, aia i ma mo@ me na huamoa a kekahi poe @ e noke nei a @ lohe.  Aole no @ alaila, lawe hon@ he @ loholona liilii nan@ humu nei ka @ rose, lau kao@ uli o na laau @ ua papaloa hou@ ino o keia holoh@ nope e lilo ana i mea @ kia@ i na mei kanu.

            Auhea na ope @ ia @ hopeia mai nei?

            A i laweia mai @ loholona i mea aha@.

            Aia lakou ke lele auwana @ ma kela wahi keia walu @ ka ike ole ia, a e ika la@ mau hana ino aua@ ka kakou e ike aku ai.

            Nolaila, ahea noho ke Aupuni kaohi mai i ka hooko@ nui ana mai i na holoholona maopopo ole ko lakou waiwai me ko lakou maikai?  Aia @ a ai mai keia mau holoholo@ ino i ke kanaka, alaila.  @ iho la i ka hopena i makewa keia,