Ke Aloha Aina, Volume II, Number 32, 8 August 1896 — Page 2

Page PDF (885.24 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Hawaiian Historical Society

KE ALOHA AINA

 

2        KE  ALOHA  AINA,  POAONO,  AUGATE  @, @

 

MA KE KAUOHA.

 

Hoolaha Helu Kanaka.

  E like me ke kuhikuhi ana a ke kanawai, no na mea e pili ana i ka helu kanaka o Ko Hawaii Paeaina, e malamaia no ia ma ka po o Sepatemaba 27, 1896. A e hoolohe na mea a pau e like me na hoakaka ana a ke kanawai malalo iho@

  O na mea a pau e hoolohe ole ana malalo o keia kauoha, e hoopai ia oia i na dala i oi ole aku mamua o ke kanalima, a o na hooponopono ana, e kau no ia maluna o na makai, a i ole o kekahi Lunakanawai Apana paha a e loaa no na haina o na ninau mai na Agena mai o ka Papa Hoonaauao, e hai aku i ke anu nui no na mea e pili ana i ka helu kanaka.

  Eia iho malalo nei na Luna Nui i hookohu pono ia aku no ka lawelawe ana i keia hana o ka Helu Kanaka.

HAWAII.

Hilo . . . . . . . . . . . . . . . H. C. Austin

Hamakua . . . . . . . . . Chas. Williams

Kohala Akau . . . . . W. P. McDougal

    "       Hema . . . . Mrs E. W. Lyons

Kona Akau . . . . . . Waldemar Muller

   "     Hema . . . . . . . . Harry T. Milla

Kau . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meinecke

Puna . . . . . . . . . . . . . . Harry Rycroft

MAUI, LANAI A ME MOLOKAI.

Lahaina a me Lanai . . H. Dickenson

Wailuku . . . . . . . . .   John A. Moore

Makawao . . . . . . . .  . . C. H. Dickey

Hana . . . . . . . . . . . . . . . . K. Stranch

Molokai . . . . . . . . .  . . Geo. Trimble

OAHU.

Ewa me Waianae . . . .  E. C. Demen

Waialua . . . . . . . . . . . . . . . . Ed. Hor

Koolauloa    |

                     | . . . . . . .   William Hea

Koolaupoko |

KAUAI ME NIIHAU.

Waimea me Niihau . . .  E. @mstead

Koloa . . . . . . . . . . . . . Edward Stertz

Lihue . . . . . . . . . . . . . . .  W. I. Wells

Kawaihau . . . . . . . . . . .  H. Z. Austin

Hanalei . . . . . . . . .  W. E. H. Deverill

                      ALATAU T. ATKINSON,

             Luna Nui o ka Helu Kanaka.

  Honolulu, Augaste 4, 1896

4tsd 3tswk.

KE - ALOHA - AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu a he

Nupepa na ka Lahui Hawaii.

 

J. NAWAHI,  Lunahoopono

pono a Puuku.

E. L. Like.      Hope-puuku.

 

HONOLULU,  AUGATE  @,  1896

 

E@OOMANAO KA LEHULEHU

 

  E like me ka hoolaha a ka Luna Nui o ka Helu Kanaka o keia makahiki 1896. e p@ka aku nei mil@lo o ke poo "Ma ke Kauoha." ui manio makou he mea kupono loa ia makou ke a o aku i na poo o na ohana e noho a@a ma kela a me keia wahi a puni ka Paeaina, e malaina pono i na kauoha i kuhikuh@a malalo o na Kinawai e pili ana i ka helu kanaka ana, kahi hoi nana e hoike mai i ke kulana o ko kakou helu kanaka ponoi e ku nei i keia la.

  He mea oiaio, he hana nui keia e hiki ai ke hoomaopopo ia iho ka heluna nui o na kanaka o na lahui e, e noho pu nei me kakou, e like me ka helu kanaka o ka 1892, i ikeia ai hoi, eia ke pii mahuahua nei ka Iapana, ka Pake a me ke Pukiki iloko nei o ka aina, a malalo mai na lahui e ae.

  O keia ke akenui o kekahi poe, o ka ike iho, ke hele aku nei o Hawaii Lahui e mimino ma kona kulana lahei, i hiki ai ke hookuene pono ia na pine o ka lakou papa hana i li'a ai no ka wa loihi.

  He mea oiaio, o ko kakou emi mau ana me ka nui mau o ka heluna make ma ko kakou aoao, h@ kumu nui ia nana i hookomo mau mai i ka manaolana iloko o ka puuwai o @a poe e ake nei e kinai make ia Hawaii, e ko ana ko lakou iini, a e lilo io ana kakou i poe pio loa malalo o ko lakou mana i na wa a pau ma keia hope aku.

  No makou iho, aole o makou hilinai ina olelo o ia ano, a aole no hoi i pio ko makou manaolana, na ke Akua o ke ahonui e ninini i ka wai o ka hoo ulu lahui, a Nana no hoi e pale aku ina manao ino o ka poe e kue ana ia kakou.

  E hoomanao ia no hoi o ke kahua nui hookahi wale no keia i kukulu ia ai o keia hana. e like ae la me na mea i hoike ia ae la mamua.

  Aka, e hoomanao iho ka lehulehu, o na kanawai a pau e kuhikuhi ana i keia hana, mai hoao kakou e kue aku ia mea, oiai, ua hana ia no ia i ka wa o ko kakou Aupuni Moi e ku ana.

  O ka hana pono wale no ina ohana a pau, oia no ko lakou noho paa ma ko lakou wahi ponoi i ka po o ka la 27 o Sepatemaba 1896, me ka manao paha e huna, a i ole, e kue aku paha i ka hana a ke Aupuni i kauoha ai.

  Mai hana iki kakou pela, e uumi no kakou i ko kakou mau manao kue no ia mea, no ka mea, aole keia i like me ke kanawai hapala manamanalima. ka pepehi ia kakou me he poe uhane ole la a pono loa ai no hoi ka make ana o ia kupuino. O ka makou keia e ao aku nei i ko makou mau hoa kanaka ma ke alanui o ka pololei; a o ka hoomanao ka pono, me ka potna ole i ka manawa i kuahaua akoa ia ae nei e ke poo o ia oihana.

 

EIA HOU NO UA KOI POHO

 

  Mamuli o ka loaa ana o ka pomaikai ina mea hoopii mua, e koi ana i ka Hui Alahao Hawaii e uku i $100 pakahi ke poho o ia mau hoopii elua, ua lawe hou ia ae nei he hoopii hou no o ia ano imua o ka Ahahookolokolo e C. V. Sturdevant, ma o kona loio la S. M. Ballon, no ia poho no i like me kela mau huina mamua.

  Ua hoike ae ka mea hoopii, maluna mai ia o ke Alanui Moi, a ua uku he elima keneta, e like me kekahi manawa like me ko ke Alanui Nuuanu mau kaa halihali ohua.

  Ma ke Alanui Nuuanu, ua kau hou aku la oia maluna o kekahi kaa okoa o ia laina hookahi, a ua hoike aku oia, ua uk@ mua oia i kana elima keneta ma ke kaa o Alanui Moi.

  Ua hoole ka hookele kaa i keia mea, a ua koi hou aku la iaia e uku hou mai elima keneta maw@ho ae o kela uku mua i haawi ai i ka hookele kaa ma ke Alanui Moi.

  O kekahi kumu hoi paha o ke kuhalahala ana, oia no ka ike ana, he hua nui loa ka elima keneta i uku kaulele ia iho maluna o kela mau wahi i hoike akea ia ae e na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, a no ke ko ana o na mea mua no keia koi poho, nolaila, eia keia makamaka ke kuhalahala nei i wahi e loaa ai kela $100 me ka luhi ole.

 

AOHE AE IA

 

  Ua waiho aku o Thos. Krouse o ka Hotele Alinetona, he noi i ke Aupuni i laikini kuai rama ma Waikiki ma o ke Kuhina Kalaiaina la, ke poo oia hana.

  Mamuli o ka manao o Kuhina Kalaiaina, ua kuipono ole kela wahi no ka wehe akea ana i halekuai rama, o lilo paha ia wahi i kahua e hoouluia ai na hana ino, a me na hoohau@aele, i oi aku mamua o ka mea kupona ke hana.

  A oiai no hoi, ua lawa ke kulanakauhale nei, me ka laau make o ia ano e hoopilikia ana i ke ola o ka lehulehu. Nolaila, ua manaoia ua oi aku ka ono o ka hoole ana mai, mamua o ka hoomahuahua hou ana aku ia kupuino, e pephi ai i ko kakou mau kino.

  No makou iho, ua apono loa makou i ko ke Kuhina Kalaiaina haawi ole ana i laikini oia ano ma ia wahi, o hoea hou mai no auanei he mau noi oia ano ma kekahi mau wahi e ae o keia mokupuni, a e lilo ana ia hana hoouluhua mau i ke poo oia oihana

  Pela no hoi, ua ike kakou, eia iloko o ke kulanakauhale nei he lehulehu wale o na hale inu rama e hiki ai ke loaa i ka poe mawaho aku o na palena o ke kulanakauhale keia mau mea e koi ia nei e ka poe puni dala.

  Malalo o ko lakou ike, ina e ae ia ana ka laikini kuai no ia mea, e oi loa aku ana ka pomaikai e loaa ana i ka mea nona ka laikini mamua o na wahi kuai rama mau o keia kulakauhale, a e hana kaokoa ia ana paha kekahi mau mea inu ma kekahi wahi okoa aku mai kahi aku o ka hale i aponoia ai no ia hana.

 

MANUUNUU UA NUPEPA.

 

  Kai no paha hoi o ka nupepa Ke Au Hou wale no hoi @

a ni@ a@

eia ka hoi he @ ao

kekahi, malalo o l@

Pueo, a he 18 a@ o

koua @o ma ko @ h@

nupepa moolela wale no a @lia

nae paha, o komo iho no @ka

hi mau moi e mikomiko ai ka

ai ana.

  He nupepa nui oia o ke ano buke maoli, a he 10. keneta kona kumukuai, a o ka Poaono ae nei paha ka @a mua loa e puka mai ai o kona helu @ loa.

 

KO BERITANIA MAU MOKU

 

  Ua hoike ia ae, o ka huina nui o na moku a pau e ku ana ma na awa o Pelekane, he huina nui ia i hiki ole ke hoohalikelikeia ae ma ko kekahi mau wahi e ao o ka honua nei, i ho ikeike no kela makahiki aku nei i hala, no lakou ka huina i hiki aku i ka 384,380, he huina hiki ole i kekahi Aupuni pookela o ke ao nei ke alualu aku mahope o kona meheu.

  A o ka nui o na tona no ia mau moku, aole ia i emi iho malalo o 94,000,000.

  O keia mau moku a pau no lakou ka huina o 357,289, eia lakou malalo o ka Hae Liona o Pelekane kahi i holo haaheo ai a o ke koena iho o na moku no kekahi mau Aupuni like ole o ke ao nei.

  Aole no hoi e emi iho malalo e 217,209 he poe mokuahi wale no.

  Ina paha o keia heluna nui a ma Hawaii nei, ua hiki ke hele wawae aku maluna o ka papahele o na moku a hiki i ka mokupuni o Hawaii a me Kauai me ka maalahi loa.

  O keia ka mea i kau ai ka weli o na Aupuni nui o ke mo ia Pelekane, a hiki ole ia lakou ke hoonioni aku.

 

HAKI KE A-U

 

  Mamuli o ka ha-i ana o kekahi o na manamanalima o ka mea nou popo o ka Hui Regimana Ekahi, oia hoi o George Wood ma'ka lima akau, me he mea la e nele ana ia Hui i ka mea nou popo pukonakona nana i hoohoka aku i ko ka Hui Honolulu mea nou popo loaa, a i manaoia hoi o ka Poaono nei kona la e kakele ai me ko ka Hoku keiki laeula ma ia hana.

  Me he mea la, i ka hoomaopopoia aku, ina e loaa e ana iaia ka oluolu mamua o ka wa e paani ai, alaila, me he mea la e hoonahoa aku ana no oia e kakele me kona mau lima elua no hakoko ana no ka mea nana e kaili ae i ke eo ma keia paani ana.

  Aole makou i poina i ka Bioteona mau hana, a malia he pua a he kawowo mai keia Wood no ia l@ pololei@

ke kumu o kona @ ana @

koko me kona @ina hook@

kue ana i ko i a kok@

Aole no i na@

@ia.

 

KA PAUAHHIO @ @N

 

  He hoo@a@

iho o ke k@

hora 12 o ke @w @ Po@

nei, aia hoi, @ kani @

mai la ke oeoe o ka @

Kukui Uwila o ke Aupu@

hoike mai ana, aia he k@

hookalakupua, ua ike ia @

Alanui Maunake@ a iloko @

manawa pokole, ua hooke@

la na alanui i ka poe e ho@

i ko lakou paina awakea a@

o ka manawa pokole. ua @

keke ae la na alani i ka @

hoi ana no ko lakou paina @

kea, me ka pi@ ana no @

ke ahi i hoea m@ai, a @

nana pono ia ana @ ei@

he wahi rumi @

halekuai o k@ C@

Maile.

  Ua laki r@ ma@

hua na wali @

mua o ka h@

kaawai, a @ na@

wai i ko @

hana, a ho@

no ko lakou n@ p@

  Ma keia w@ he @

kahi lio i make @kaa @

ka Helu 2, m@

ana me ka p@ make k@

alanui N@uanu @

 

UA HALA I@ @HIM@

 

  He mea Iu@ kau@

ka hoea ana m@ kekahi @

hooniua puuwai. @ ana@

ka make ana o ka wahine @

makou makamaka i aloha @

ia, Kapena Sam, o luna @

moku kuna o Sam Alani@

ma ko laua home a he m@

Alanui Ema, ma ka l@a @

o ka auina la P@kola nei @

  He wahine oia @ aku@

na mau makahiki ma kela @

ao o na la u, @

nauia oia ma @ o@

lai, 1833, a u@

makahiki he @

ana, a kuu m@ ah@

keia noho kin@

  He mau la@ ho@

li ana i ka m@

kii ia o Kauka@

ke a me ke Kop@ ka @

pe ma ka lakou @ a@

ua pahua ka ma@ @akei@

ka lakou mau l@ i@

ola makama@ @kuahi@

aloha.

  He wahine oia o ka ma@

kupaa iloko o ke aloha alii, @

me koua aina hania, a ma @

ano laua me kana kane a h@

aku la i kona hora ho@ loa. @

  Ke komo pu aku nei @

ALOHA AINA i na auamo an@

na luuluu me ke kane a me @

ohana o ka mea i make W@

lohia wale.