Ke Aloha Aina, Volume II, Number 33, 15 August 1896 — Page 8

Page PDF (802.76 KB)

This text was transcribed by:  Lovey Slater
This work is dedicated to:  Ke Akua-Iehova

KE ALOHA AINA

 

8            KE ALOHA AINA, POAONO, AUGATE 15, 1896

 

HE MOOLELO KAAO

:NO NA:

HOAHANAU ELUA.

A O MA

Opuu Pua Elua

A I OLE KE

Alahele Pohihihi

HELU 43

            I ke komo ana aku o ua wahi luahine la no loko e kona rumi, ua komo like aku la ke kahi nalo Warita no ka rumi e ke kupua Nunoria me ko iala ike ole mai i kahi nalo Warita e lele nei iloko o ua rumi nei.

            Kani iho la ka uhu a ua kupua Nunoria nei, mamuli o kona honi hou ana aku i ka hohono hulu manu, alaalawa ae la oia ma o a maanei me ke ku ana ae iluna a puka aku la iwaho e hanuhana hele ana, a ua ike iho la no hoi keia he kupua keia iloko o kona aupuni Alohilohi.

            Nolaila, kahea ae ia @ia i kona mau koa kiai ma o kona puhi ana ae i kana o@le haawi kauoha i kona mau kea kiai no ka huli ana i keia kupua iloko o ke aupuni, ina he kupua io keia mea hohono ana e honi nei.

             Kani pohapoha ae la ka leo o kana o le a wawalo hele ae la kona leo ma o a maanei o na paia o ua aupuni nei, a na ia mea i hoala aku i na kiai a pau e hoomakaukau no lakou iho no kekahi kauoha e hiki aku ana, mai ko lakou poo mai.

            I ke kuu ana iho o ka leo o ka o-le a ua kupua nei, ua hoea mai ia kona kiai nui no kahi a kona haku e noho aku nei me kona mau maka i hele a @na i ka huhu no kana mau kaikamahine no keia mau hana lapuwale a laua.

            I ka hiki ana mai o ua kiai nei ua haawi aku la ke kupua Nunoria i kana kauoha paa i kona kiai, e huli ia ma na wahi a pau o kona aupuni no kekahi kupua, a ke loaa aku oia ma kekahi o na palena o ko kakou aupuni e pepehi aku iaia.

            A nolaaila, e hele aku oe a haawi aku i keia mau kauoha i ko kaua mau kiai no ka hooko ana aku me ka haka lio ole, a e hooko pono hoi lakou me @a hookaulua ole iho i ka wa e loaa aku ai keia mau kauoha.

            Ua hooko koke aku la ua haku kia nei i keia mau kauoha a kona haku i haawi aku ai iaia, a pe@a hoi na kiai hele aku ai e huli ma o a maanei o ua aupuni la.

            E huli ana hoi iloko o na lua, na poopoo a me na mauna, aka, aole nae he wahi hoailona e hoike mai ana no ka loaa, aka, o ka nele a me ka hoaa kai loaa aku ia lakou, a ua hoi mai la lakou me ka nele imua o ko lakou haku a hoike aku la.

            Iloko o ka wa a ke kupua Nunoria puka aku ai iwaho mai loko aku o kona rumi, oia no ka wa i iniki koke aku ai o kahi nalo Warita i na mea mana e waiho ana maluna o ke pakau kau a alaoho mai ia iloko o kona opu nuku.

            A iloko no hoi oia wa i lele aku ai o ua wahi nalo Waria nei no waho, a lele loa aku la no ka puka o ua aupuni la e hoea loa aku ai iwaho, a ke ike iho ia no hoi oia i ka nui palena ole o na kiai o ua aupuni la e hele huli ana ma o a maanoi, a ua lako hoi lakou me na mea kana e lanakila ole ai ka enemi.

            I kona hoea ana aku ma ka puka o ua aupuni la e hemo aku ai iwaho, uo nana ono aku la oia i wahi nona e puka aku ai iwaho me ka poino ole i kekahi mea.

            Lele hou ae la oia ma o a maanei e nana hele ai, aia hoi kona mau wahi maka liilii ke noii poa la i wahi nooa e hemo ai, aka, aole nae wahi e hiki aku ai.

            Nolaila, komo aku la ua wahi nalo Waria nei ma na pepeno huluhulu o liona nei, a na ia mea hoi i hoonanea loa aku iaia a kaia loa la aku la oia e ka hiamoe kulipolipo, a pela no oia i hana aku ai i ka lua o na liona kiai o ka puka.

            I ka wa i pauhia loa aku ai o ua mau liona kiai la e ka hiamoe, ua loli hou ae la kona kino a lilo hou e like me kona kino mua, a oia no hoi kona wa i kani ae ai he hoailona hoi nana no ke ala mai o na liona kiai a me ka ole.

            Aka, aole he wahi mea a ala ae, nolaila, ua luai aku la oia i ke komo a waiho ana iwaho.  Lalau iho la kona mau wawae i ke komo a anai iho la aia hoi, ua oili ae la he kanaka opio a ku ana imua o kahi Pueo me ka pane an mai:

            Heaha hoi kau e ko’u haku i hoala ae nei i ko’u hiamoe a heaha kau kaueha a @ kauwa e hooko aku ai i kou makemake iloko o keia wa au e hooko aku ai?

            He makemake au e wehe aku oe i @ keia puka no’u e hemo aku ai iwaho o keia aupuni.

            E kuhi ana au he mau kauoha kau oia ka aole.

            Aole i eme hamama ana ua mau pani-puka la me ka lohe ole ia o ke kahi wahi nakeke, a iloko no hoi oia wa hookahi i nalowale aku ai ke kanaka me ka ike ole ia o kona wahi i nalowale aku ai, a hoi aku la oia no kona wahi i hele mai ai.

            Iloko e kela wa i hamama ae ai o ua mau pani puka la, na puka aku la kahi Pueo Warita a ukali aku la mahope o na meheu o kona haku, me ka waiho iho no i ke pani-puka @ hamama.

            E huli hou ae kaua e na makamaka heluhelu o keia kaao a nana aku no na kiai a me ka luahine e hoaa mai la i kona home.

            I ka wa a ka luahine i komo aku ai iloko o kona rumi, ua noho iho la oia iluna o ka noho me kona haupu ole ae no kana mau mea mana, a ua noho iho la oia me ka hoonanea, a hookahi wale no ana mea e noonoo ana no ka hopena o na mea huli a kona mau kipi.

            No kekahi mau minute loihi keia noho ana a ua luahine nei me ka palaka nui no kana mau mea mana me ka haupu ole ua lilo, oiai, ua uhiia mai la e ka mana o kahi Pueo Warita a poulipu na mea e hana ai a ua luahine kukupua la, a na ia mea mea hoi i hoo kaia loa aku i ua luahine la me kekah hiamoe kulipolipo.

            O Honolulu me Kamehameha na Hui Kinipopo e paani ana i keia Poaono mawaho o Makiki.

 

KA PAANI KINIPOPO

            O kekahi o na hookuku paani piha ana, oia no ka hookuku paani popomawaena o ko ka Hoku mau keiki lae ula a me ko ka First Regiment mau kaeaea, ka poe i oleloia, na liona hae o loko o na ululaau, ma ka lakou paani ana.

            He mea maopopo, eia ka Hoku a me ka First Regiment i keia wa, ua kai a kai ka laua mau eo ana, a na na paani ma keia hope aku, e hoike mai i ka mea nana o laua e lawe ana ka lanakila o ke kahua mokomoko mailoko o na hoa paonioni.

            H@ ai puni a ka Regiment, a he 6 wale no i ka Hoku, nolaila, ua akaka loa eia ka ikaika hoonee ma ka aoao o ka Regimana i keia wa, ina e haule o Kamehameha a me Honolulu i keia mau paani hou ana aku.  Eleu no ka hoi kela poe keiki, a me he mea la e helelei wale ana ka Hoku i ka moana.

 

HE ULIA POINO.

            Ma ke awakea Poalima nei, maluna o ka moku kalepa H. Hakapila, ma ka uapo o Dilinahama o ka hora 11:30 a. m. ia, ua loaa ia iho la kekahi limahana, nona ka inoa o Huka i ka poino, ma ka haule ana mai o ke palaka a lakou e hoolei ana i ka lepo guar oiuka o ua uapo la.

            O Huka he keiki Poola oia no uapo Pakipika, a ua kamaaina kona mau helehelena imua o kona mau haku hana ma ke ano eleu a iniki i ka hana i na wa a pau a kona mau haku, e makemake ai iaia no ka hana.

            Ua lawe koke ia aku oia no ka Halemai Moiwahine, oiai oia e waiho ana me ka mauleule no keia pilikia i kau mai maluna ona.  O na lono i loaa mai a makou, eia oia ke pii liilii ae nei kona oluolu.

 

KA MOHAI A KA PUEO

            Ua puka io mai no ka nupepa Ka Pueo i keia kakahiaka, a he wahi buke maikai hoi ia no ka hoonanea ana iho ma na @ome Hawaii,  Aohe ona mau manao kalai pili aupuni, e kue ana i na pohai pili hoopaapaa elua e ku nei iloko o ka aina, aohe mea e ae mawaho o na moolelo i hoopuka ia mai.  Ke haawi aku nei makou i na hoomaikai na Ona nona ia nupepa, ma ka manawalea ana mai i kekahi oia mau buke ia makou.  Eia ke @ai ia nei oia ma ka Halepai Wili Mahu o Robert Grieve e pili pu la me ka Hale inu rama o Halehai, malalo o Hekekia a me D. Aea.  E holoua ka hana e na opio Hawaii, oia ka makiou mohai o ke aloha ia olua.

 

KA LA POULI.

            Mawaena o ka 3 p. m. a me ka 5 p. m. o ka Poa ono nei, ka manawa i pouli ai ka La, aka, aole nae i ikeia ma keia mau mokupuni.  E ikeia ana keia pouli ana o ka La ma na kapakai akau o Norewai, a iho mai la ma kia hikina hema a hoea mai la ma Siberia, Maochuria, Yeso, a kaalo ae la mawaho o kakou he i 800 a holo pololei loa aku la i ka hema ka hoea ana aku ma na mokupuni liilii o Samoa ma ka akau.  E loaa mai ana no i o kakou nei na mea e pili ana no keia pouli ma keia mua aku.

 

L. B. Kerr, Alanui Moiwahi

Ribine o na Waihooluu a pau, mai ka 25 keneta o 18 i a o ka poka@

Na Papale o na Kamalii a me na Lede, mai ka 25 keneta pak@

Na Lole Aahu Makalena Keokeo, Papamu, a Kahakahana he 15 i-a @

Palua ka Waiwai.

 

Na Hainaka mai ke 35 keneta no ke kakini, ua humuia o ha@

Na Tawele mai ke 50 keneta o ke kakini.

Na Papale Mauu o na Kane a me Kamalii, ma ke 25 keneta pakah@

Na Cretoane mai ka 10 keneta no ka i-a.  Ma na wahi e ae ua @

he 20 keneta no ka i-a.

Na Kakini he 5 paa no ke 25 keneta.

Na Pua, he 5 huihui no ka 25 keneta.

Na Hulu Manu Kinohinohi, ma ka 10 keneta pakahi

Na Hainaka Silika, he hookahi dala no ke kakini.

Na Lei A-i o na Keonimana, he hookahi dala no ke kakuni.

 

L. B. Kerr, Alanui Moiwahine, Honolulu

            Ma ka po Poaono nei i mareia ai o Miss Esther Holo Kamana ia John J. Wahinemaikai, ma ka Halepule o Kawaiahao malalo o na hooponopono ana a Rev. H. H. Pareka.  Mahope iho o ka pau ana o ka mare, ua malama ia he paina ma ka home noho o na makua o ka wahine ma Alanui Pa@ipalapala, a ua oi aku mamua o 300 poe i akoakoa ae ma ka papaaina o na mea mare.

 

UA IKE HOU IA AE.

Ua ikeia ma ka ahiahi o ka Poaono nei e kekahi mau wahine haole ma Kamaki Kuea kela wahine hookalakupua o ka Aahu Eleele e hahai aku ana mahope o ua mau wahine haole ia, hoo aku laua me ka makou nui, a i ko laua hiki ana ma ke alanui  Beritania, a i ko laua huli hou ana mai e nana aole ua Wahine Aahu Eleele nei a laua i ike ai.

 

KA AHA MELE O HALALIL

            E wehe ia ana e ko Kamoiliili poe puukani he Ahamele Kokua Halepule ma ke ahiahi Poaono, Augate 22, no ka hoomaemae ana ia hale o ke Akua.  E huipu mai ana me lakou ka Puali Mele o ke Kula o Kamehameha.  He noa wale na kaa hapaumi no ka holo ana a me ka hoi ana mai, ke kau ma na huina o Alanui Nuuanu a me Moi, ma ke kuiki e Alanui Moi, makai iho o ka Halepai o ka Makaainana, a me ke kihi o Alanui Papu me Moi.  Nolaila, e ala e ka poe makee i na hana pono.  Loaa no na Kikiu ma na kaa hapaumi, ma ka puka, a ma ke Keena o Ka Makaainana.

            Ma ka hookuku kinipopo i malama ia ai mawaena o na hui kinipopo Hoku a me First Regiment, ua lilo ka lanakila i ka ino ahope mamuli o ka loaa ana iaia he eiwa puni kue i ka kona hoa he eono.

 

WAIU BATA KUAI.

            OWAU O. G. W. KUALAKU KO OUkou hoaloha oiaio, ke kono ana nei au i na makamaka a pau loa, eia ia’u ka Waiu Bata helu ekahi o Kona no 35 keneta o ka paona.  He ono ina iho maanei, na Kamano momona kaohi puu o Ke@molewa; eia mai ka Opu Bipi, a me na I’a maloo a pau.  E loaa no au ma ke kihi o na Alanei Maunakea a me Moiwahine.

Iulai 30, 1896                                                                                                        Im-dly

 

 KA LAAU HOOL@

A KAMAL@

            Ma ka@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

mo@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

ka hooia@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

ka ai pu@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

hana lakou @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

me ka Laau Hamo Eha @ lai@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

a iloko o h@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

ka eho @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

o keia ma@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

hi i loaa @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

O M@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

o Bouquet@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

halo kiekie ana @ Laau Hamo Eha, a e ha@ ana @@@@@@@@@@@@@@@@@@

hoolauiaha @@@@@@@@@@@@@@@@@@@pau @ a ia wahi koa @@@poe haawi la @.

 

Benson Smith @

A@ Na @

            O Mrs. Rho@ No@ @ wahi @ ae oia me keia laau hana @ @a no ka i kekahi la aku no @ @ @ @ oe oia he hapaluao ke @ hua@ aole no nae i loaa ka m@ @a ia @ Ea hoouna mai oia i ke@ahi mea ia o he hiki ia’u ke kokua aku iaia.  Ua aku kekahi omole laau a Chamber@ ana i ka Hoola H@ Korela a me ka opu, a he mea oiaio, ua kaawale @ mea a pau mai kona kino aku.  O ko makou mau hoaloha ua @a ia oia no hookahi pule, a ua hoio oia i na ole no ka eha o ka opu, aka, ua oi @ k pilikia.  Ua hoouna aku au iaia

laau.  He eha wale no laau e hoo@ i ka manawa hookahi e hiki ke hoola ka hikiwawe loa.  Ua hoike ae @ kona aie ma ke ola ana o kona mai i @

                                                                                                MRS. MARY S@

                                                                                                Sidney,

                                                                                                Benson Smith &@

                                                                                                Agena Nui, ma Hoao@

            I kela kau hope aku @ @ kou mau moopuna, na haa ia iho ia mai koikoi loa o ka eha ma ka naau a likii maoli hoi.  O @ o ku ka Kauka o emi aku ana ka ikaika, a he no ke hoola ia, ua hoa@ @ e @ ka laau Hoola @ @ @ ia me ka Chamberlain ua hikiwa @ k@ m@ oluolu m ke kokua ana @ keia laau

la@ nei makou i keia @ aku o kai.     Mrs. E. G. @ @ Freder@ Mo.  O keia ka @ @ @ na laau ike ole ia kona luna @ @ @ koko, ma no ke ana @ @ @ loaa malii, aole loa e @ @ @ na ao ana, i ko m@ @ @ ana i na kuhikuhi @ @ @ i pai ia, a e haha@ @ @ hulehu wale o na @ @ @ olo ma ka hana ana @.

 

Benson Smith &

A@ N@ H@

HOOLAHA I HOOLAHA

            UA MAKAUKAU KA MEA NO inoa malalo iho nei hele a Unuhi Olelo Hana @ Pala Kanawai a me na @ @ @ @ la Hoaie, mea Kuai @ @ mai Waiwai Paa a @ mea @ na ma @ Buke Aupuni, @ @ @ Moolelo o na Kuleana, @ @ @ ho@ kau i na ike ma na @ @ @ @ E lawelawe ia no i @ @ @ @.

E loaa no a@ @ @ ulukou ma ke kihi @ @ @ @ Moi.

                                                                @@@@@@

Honolulu, Iune @ @