Ke Aloha Aina, Volume II, Number 36, 5 September 1896 — Page 8

Page PDF (845.05 KB)

This text was transcribed by:  Nadine "alohatita" Samorano
This work is dedicated to:  Bruce "Bully" Kahalelehua Colburn

KE ALOHA AINA

 

POAONO, SEPATEMABA 5, 1896.

 

-----

 

HE MOOLELO HOONI PUUWAI

NO KA

MAKAIKIU RONADA.

 

Ke Kaeaea Huli Meheu o ke Alahele Pohihihi.

 

A I OLE NO

MAMUDELA.

 

Ke Kanaka Opio Kamana

 

MOKUNA I.

 

KA LOAA ANA O KEKAHI KINO IWI KANAKA.

 

            A oia no hoi ko laua manawa i ike aku ai he holowaa uuku e waiho mai ana iloko o ua keena la, oia no ka wa i puana ae ai o ka luahine Minewa.

 

            Aia no ua holowaa nei a'u i huna ai ke waiho mai la me ka maikai, aka, he mea kupauaha nae ka hoomanao ana pehea la i @a ai kou makuakane hoahanau e kuhikuhi mai ia'u i keia mau keena mehameha, ina ua ike oia aia he hiona weliweli kekahi iloko oia mau keena.

 

            Aole e hiki ia kaua ke hooiaioia manao me ka paulele pu ana hoi o ka hoahanau wale no o kuu makuakane kai maopopo i keia mau keena huna, no ka mea, aia no o ke kamana ka mea hoi nana i hana ia mau keena kekahi i maopopo, a ua hiki no hoi iaia ke imihala kuu hoahanau makuakane ma o ka lawe ana i kekahi kino kanaka make a waiho aku hoi iaia iloko o keia mau keena huna, ina hoi ke kanaka kamana ua inaina iaia. Hooki iho la hoi na kaikamahine nei me ka luliluli ana ae hoi o kona poo.

 

            O ka nanaina o kela kino iwi kanaka a kaua i ike iho nei, e hoike okoa mai ana no ia, aole ia no kekahi mea e aku, aka, no kou makuakane ponoi no ia, wahi a Minewa.

 

            I keia wa i puhi mai ai kekahi makani ikaika, a hoopio iho la i ka ipu kukui helepo e paa ia ana e ka luahine a oia no hoi ka wa i naka haalulu ae ai o ko laua mau pauku kino, me ka hooho ana ae o ka luahine.

 

            E Adele, e haalele iho kaua, i keia wahi ano, no ka ea, aole e hiki ia'u ke ku hou iho maanei, oiai, au e hoomanao mau ana i na hiona weliweli o kela iwi kanaka a kaua i ike iho nei.

 

            Hapapa aku la kona mau lima no kahi a kana moopuna e ku ana a alakai aku la hoi iaia no kona rumi moe ma ka aoao komohana o ua hale la.

 

MOKUNA II.

 

KA PEPEHIKANAKA WELIWELI O KE AUMOE.

 

            I ko laua wa i hiki aku ai maloko o ka rumi moe, ua noho iho la laua me ke kamakamailio ana no na mea a laua i ike ai.

 

            E ike ia aku  no hoi laua e noho ana me ko laua mau helehelena kunahihi, a o na kikiao makani e pa lauwili ana ia me ka ikaika, a e hoonakulukulu ana hoi i ua hale la.

 

            Ua maopopo anei ia oe e Minewa, owai ke kamana nana i hana i @ keena huna? wahi a Adele i ninau aku ai.

 

            Ae, a ua maopopo no hoi ia ae eia ke hoike aku au i kona inoa ia oe. O Mamudela, ke kanaka opio kamana, oia hoi ke kanaka a kou makuakane hoahanau i hilinai ai ua hiki mai ke hana i ua mau keena la, wahi a ka luahine Minewa i pono aku ai.

 

            I ka wa i lohe aku ai o Adele i kona kupunawahine i ka hoopuka ana ae i ka inoa o Mamudela, ike ia aku la ka loli ano e ana ae o kona helehelena, a ku@lou iho la kona poe me ka hoopuka ana ae:

 

            Ae, he kanaka opio io no o Mamudela, i hiki ke hilinai ia.

 

            O Mamudela, he kanaka opio, wahi a Minewa, i hoonaauao maikai ia, ua a'o oia i na ike kanawai, aka, aole nae i mahuahua loa mamuli o ka hiki ole i kona makuakane ke hookaa i na lilo o kona a'o ana, nolaila, ua a'o oia i ka oihana kamana. A ua manao no hoi au, ua kupono loa eia e lilo i kokoolua nou ma keia mua aku, no ka mea, na ike au i kona kulana hoopono.

 

            Alaila, ua manao oe e hoohui aku ia maua ma ka berita o ka mare ma keia mua aku, aole anei pela?

 

            Aole i keia wa au i manao ai no ia mea, no ka mea, aole i lawa oia i kahi kenikeni no ka malama ana i ko olua ola i keia wa. O kela mau bona dala pepa a kaua ike ai, a ka hoahanau o kou makuakane i haawi mai ai ia'u e huna, ua hooilina mai oia ia waiwai ia'u, aka, ua maopopo anei ia oe ka'u mea e hana aku ai me ia mau bona dala, e kuu Adele aloha?

 

            Aole, e kuu kupunawahine Minewa.

 

            E haawi aku ana au nau ia ke hiki mai hoi i kou manawa e hoohuiia ai ma na berita lauhia o ka mare a kaawale aku hoi oe mai ia'u aku, ma ke ano o ka'u wahi makana ia ia oe.

 

            E kuu Minewa aloha, ke haawi aku nei au i na hoomaikai palena ole ana ia oe, a heaha auanei la ka'u e panai aku ai no kau mau hana makee moopuna i hana mai nei.

 

            Ano e kuu moopuna mai hookaumaha i kou noonoo, no ka mea, he mau waiwai e ae no hoi kekahi o'u e hiki ai ke malamaia ko'u ola.

 

            Hookahi a'u mea e ninau aku nei ia oe, oia la hauoli e hiki mai ana, o ka la hea ia? Ke halialia wale mai nei no ia'u, me he mea la, aole paha oe e ike ana ia la.

 

            E Adele, o na lani oia wale no ka mea i maopopo i ka hopena o keia mea a kaua e kamailio nei.

 

            I ka hooki ana iho o ua luahine la i kana kamailio ana, aia hoi, iloko o ka wa a na kikiao makani e hu ana, ua lohe koliuliu aku la laua i kekahi nakeke ano e mai ka nakeke ana a ka makani e ukeuke ana hoi i na olepelepe o ua hale la. Hoolono hou iho la laua no ua nakeke nei a laua i lohe ai.

 

            Malia paha no ka makani keia nakeke a kaua e hoolohe nei, wehi a Adele i pane mai ai me ka leo pihoihoi.

 

            Pela no paha, aka, e hoolono hou aku kaua.

 

            He mau sekona wale no keia noho hamau ana iho, ua hoopuanuanu ia ae la ko laua mau ae koko, i ka lohe pono ana aku i ke pahupahu mai o ke kap wawae kanaka ma kahi hoi e hookokoke ana i kahi ua na keena huna.

 

            Aole kela he haiulu makani, aka, he haiulu kela no kekahi kapuai wawae kanaka, wahi a Minewa i hooko ae ai, me ka leo pihoihoi.

 

            Aole no hoi i liuliu mahope mai, ua lohe pono aku la laua i ka paia o ua keena hune la i ka uuina mai. A me ka leo kaumaha, ua pane mai la ua luahine la.

 

            E kuu Adele aloha e haalele ana au ia oe i keia manawa, no ka hele ana aku e nana pono owai la keia aeahaukae, i hele mai nei o ke aumoe.

 

            Aole, ina oe e hele ana, owau pu no kekahi, no ka mea, ke hopohopo nei au ia oe.

 

            Aole, e noho malie no oe maloko o keia rumi, a mai hopohopo hoi no'u no ka mea e hoi hou mai ana no au.

 

            Lele mai la oia maluna o Adele a muki mai la i kona mau papalina me ka mahui mua ole hoi o kona hopena keia.

 

-----

 

PAA HOU O KEOKI HAPAKELA.

 

            O ka elima keia o ko Keoki Hapakela hopu ia ana no ke kuai rama me ka laikini ole, ma ke kakahiaka la Sabati nei, me he mea la o ka hora 7:30 ia, oia ka wa o ka Makaikiu Kaapa, Lutanela Fernandes a me elua mau makai i hoopuni ae ai i kekahi hale laau, mahope aku o ka haleaina Pake e ku nei ma ke kihi o na alanui Betela a me Hotele.

 

            O na hihia eha o Keoki Hapakela i hopu ia ai mamua, ua hoea mai ia me ka puka laelae ana, me ke kau ole o kekahi kiko eleele maluna o kona lae, aka, o keia hihia iho la ona i hopu hou ia iho la, a e paa nei iloko o ka lima o ka oihana makai, a malama maluhia oia kekahi o na kakoo ikaika loa ma ka aoao aupuni e kue ana i ka mea i hopu ia iho la.

 

            O kela wahi o Hapakela, aia mau ke aka o na makaikiu ilaila kahi i hakilo ai, he hookahi pule mamua o ka hopu ia ana iho la, aole hoi i hoomaopopo ia na mea a pau, e hiki ole ai ke hooneeia aku na mea kuai rama me ka ike oleia.

 

            Ua hoouna ia ka poe hakilo no ka noii ana i keia mea kuai rama, me ke kue kanawai, a ma ka la 23 o Augate, ua loaa mai la he omole gini mai kekahi kanaka mai, a o ka hoomaka ana aku hoi keia e hiki i kona hopena.

 

            Ma ke kakahiaka la Sabati nei, ua pee iho la o Makaikiu Kaaapa a me Lutanela Fernandes i ke ku kiai ana ma ka kokoke i kahi o Hapakela, e hiki ai ia laua ke ike aku i na mea e hana ia ana malaila me ko lakou ike ole mai.

 

            Ke ike nei laua i ke komo e kekahi poe iloko a me ka puka mai iwaho o na kanaka like ole, a ke hoomaopopo nei laua, ua hiki mai ka wa e hooiia aku ai ka ikaika ma ko ke aupuni aoao.

 

            Aole no i liuliu ko laua kali ana, ua komo mai la he elua o na kiu hoohalua iloko o kahi Hapakela, aole i emo, ua puka mai la laua me kekahi omole gini liilii.  Ua haawi kokeia mai la ka hoailona, a oia ka wa i puka koke mai ai o Kaapa, Lutanela Fernandes, a me elua makai, a komo koke aku la iloko o ka hale i hooiakoia ai ka rama.

 

            O keia ka wa i heluhelu koke ia aku ai o ka palapala hopu e kue ana iaia, a oia ka wa i ike ia aku ai o kona mau.

 

-----

 

L. B. Kerr, Alanui Moiwahine @

 

@ a na Waihoo@ pau, mai ka 25 keneta o 18 i a o k@

Na Papale o na K@ a @ na Lede, mai ka 25 keneta @

Na Lole Aahu Maku@ Keokeo, Papamu, a Kahakahana he @

Pahi ka Wai@.

 

No Ha@ mai ka 35 keneta no ke kakini, ua humuia o hai@

Na Tawele mai ke @ keneta o ke kakini.

Na Papalu M@ o na Kane a he Kamalii, ma ke 25 keneta p@

Na Creto@ mai ka 10 keneta no ka 1-3. Ma na wahi e ae, @

            he @0 keneta no ka 1-@.

Na Kakini he 5 paa no ke 25 keneta.

Na Pua, he @ hoihiu no ka 25 keneta.

Na Helu M@ Kinohanohi, ma ka 10 keneta pakahi.

Na Hainak@ Sil@a, @ hookahi dala no ke kakini.

Na Lei A-@ o na Keoni@, he hookahi dala no ke kakini.

 

-----

 

L. B. Kerr, Alanui Moiwahine, Ho@

 

helehelena, ua loli ano e ae,m me ka hoopuka ana mai i keia mau huaolelo ia Lutanela Fernandes, e like me keia penei:

 

            Ano, aole oe i hilinai mai maluna o'u, aka, e like me ka oiaio o ko'u hanau ia ana mai, ua loaa iho la ia'u kekahi moeuhane i ka penei, e nele mai ana oe e hopu ia'u, a ua loaa pono ia no au ia oe e like me kuu moeuhane i ka penei e hana ana e like me keia. O keia moeuhane aole e hiki ia'u ke hoopakele.

 

            E noho ana ilalo a e ku ana no hoi iluna he eha mau haole a iwaena o lakou, he Kapena kekahi no luna e kekahi mokuahi holoholo piliaina.

 

            Maluna o ke pakaukau iwaenakonu o ka rumi he mau kiaha aniani, he kakini kiaha bia, a me hookahi pika wa hau.

 

            Iloko e ka pahu waiho hau, he 38 omole bia, a iloko o ka halelio hoo kahi pahu bia, o 4 kakini omole, 3 barela wai ole i piha i ka omole, a me kekahi mau omole i hoopiha ia i ke gini a me ka bia.

 

             Ua loaa aku maluna o kekahi mau omole gini keia mau huapalapala e pili ana no kona hopu ia ana. "Repubalike o Hawaii, kue ia Geo. Hapakela kuai Rama, Sepatemaba 11, 1895."

 

            Ua lawe ia ae keia mau mea a pau i ka Halewai me Keoki Hapakela pu a ua hookuu ia mai no malalo o ka bena o $500.

 

-----

 

            Ma Kalihi, Augate 28, ua hanau mai na ka wahine a J. L. Holt, he kaikamahine.

 

            Ua hanee pu ia kekahi aoao o kahi i palaina pohaku ia ai o keia hale hou e kukulu ia nei ma ke kihi o alanui Liliha me Moi, i ka wa o ka ua e haluku ana i ka Lapule nei.

 

            Ma Iwilei ae nei, ua hanau mai la he keiki kupanaha, mai ka puhaka mai o Iosepa a me Kekui, oia hoi, ua muumuuia na lima a me na wawae, ma keia wanaao Poakahi, Augate 31, 1896.

 

            Ma ke aumoe o ka Poaono o Augate 22 o keia mahina, ma Makawali Apana o Waimea mokupuni o Kauai, i hana ia ai kekahi hana maewaewa a ke kaikaina i ke kaikuaana, oia hoi, ua hou iho la o Kua Kuapahi ia Makawela Kuapahi a ku i ka pahi ma ke poe, ma ka papalina, a ma ke kua mahope mai o ka a-i, me ka manaonao. Ua olelo ia he wahine ke kumu i aia mai ai keia mau hana limakoko, a ke pau nei o Kua i ka Halepaahao, a ke noho nei o Makawela me ka nawaliwali.

 

-----

 

KA LAAU HO@

A KAMA@

 

            Ma kahi kauhale kokoke i @

moreland C. Pa@ pau loa @

ka hooia ae, i ke ola o ke ku @

ka ai puu, ma o ka hana la me @

hana lakou me kekahi apana @

me ka Laau Hamo Eha @

lain, a i hoohui pu ia iloko o @

a iloko o hookahi lam, a i ole elu@

ka eho mai ia oe aku. Ua hoe@

o kela mau kuhikuhi ma ka h@

hi i loaa ka aha, ma ka aoao @

O Mr. E. M. Frye, he mea @

o Bouquet, ua hooia ae oia me @

halo kiekie ana no ka Laau Hamo

Eha, a e hai ana hoi i kona @

hoolaulaha ana no ka pomaikai @

pau ma ia wahi kuai ia e na po@

poe haawi laau.

 

Benson Smith @

Agena Nui H@

 

-----

 

            O Mrs. Rhoda S@

ae oia me keia @

i kekahi la aku @

ae oia he hapa@

aole no nae @

Ea hoouna ma@

he hiki ia'u k@

aku kekahi omole @

ana i ka Hoola@

opu, a he nea oia @

mea a pau mai k@

ko makou mau hoa@

no hookahi pule a @

ole no ka eha o ka @ aka, ua o@

ka pilikia. Ua hoo@ aku au i@

laau. He eha wale @ laau e ho@

i ka manawa hookai @ hiki ke ho@

ka hikiwawe loa. @ hoike ae o@

kona aie ma ke ola ana o kona me@

 

MRS. MARY @

@

Benson Smith @

 

Agena Nui, @ Ho@

 

-----

 

            kela kau hope aka nei, @ kek@

kou mau moopuna, ua @ ia iho @

mai koikoi loa o ka eha ma ka naau @

likii maoli hoi. O kekahi o ko @

Kauka e emi aku ana ka ikaika a @

no ke hoola ia, ua hoao mak@ e @

ka laau Hoola H@ K@ a me @

Chamberlain, ua hikiwawe ka ma@

oluolu ma ke kokua ana a keia laau @

lama nei makou i keia laau @ aka @

kai. - Mrs. E. G. Gregor@ @

Mo. O keia ka oi @ ak@ na @

ike ole ia kona luna @ na @akeke @

koko, ma no ke ana, @

malii, aole loa e hiki ia makou ke @

na ao ana, i ko makou manawa e @

ana i na kuhikuhi maloko @ keia m@

i pai ia, a o hahai aku ma ia alahele @

hulehu wale o na makuahine i hoike @

oio ma ka hana ana i keia ano laau.

 

Benson Snith@

Agena Nui, Hono@

 

-----

 

HOOLAHA HOOLAHA

 

            UA MAKAUKAU KA MEA @

inoa malalo iho nei e Ohi i na Bila @

kela a Unuhi Olelo, Hana i na Pa@

Kapawai a me na Palapaia Kuai, m@

la Hoaie, mea Kuai aku a Kuai mai @

Waiwai Paa a Lews, mea huli i na @

ma na Buke Aupuni, me ka hoolako @

Moolelo o na Kuleana, mea kuka a h@

kau i na @ke ma na Hihia (@ila a me @

E lawelawe @ no na hana me ka @

            E loaa no au ma ke Keena o @

ulukou ma ke kihi o na Alanui B@

Moi.

 

C. L. Hope@

            Honolulu, Iune 22 1896.

 

 

 

 

2nd col