Ke Aloha Aina, Volume II, Number 37, 12 September 1896 — Page 2

KE ALOHA AINA

 

 

2 KE ALOHA AINA, POAONO, SEPATEMABA 12, 1896.

 

 

UA HOOMANA PIHAIA

 

 Oiai au e kaawale ana ma ka aina e, ua ili maluna o Edward L. Like ka mana piha o ka hooko ana no ka’u hana no ka Nupepa KE ALOHA AINA.

JOSEPH NAWAHI,

Puuku a Lunahooponopono no ka Nupepa Ke Aloha Aina.

Honolulu, Aug. 19 1896.

 

KE  - ALOHA – AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa no ka Lahui Hawaii.

 

J. NAWAHI, Lunahooponopono a Puuku.

 

E. L. Like, Hope-puuku

 

HONOLULU , SEPT. 12, 1896.

 

KA LONO HOPE LOA

 

 Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Rio de Janeiro ma ke kakahiaka nui Poaha, i loaa mai ai ia makou na lono e pili ana i ke ola kino o ko kakou wahaolelo kaulana, a Lunahooponopono hoi o ka kakou milimili, ka nupepa KE ALOHA AINA, e noho mai la i Kapalakiko.

 I na la kinohi o kona pae ana aku i ka aina me kana lede, he oluolu maikai kona ola kino, aka, mahope mai, ua loli ae ke ano o ka mai, a i ke ano fiva, a ua hooikaika nui o Mrs. Nawahi e loaa kona maha, mai na lapaau ana mai a ke kauka i waiho ia aku ai nana e imi ke ola.

 He mea oiaio, mamua o ka holo ana mai nei o ka Rio de Janeiro, ua palekana loa oia mai ka hooniponipo loa ana aku iloko o kela kulana mai hou.

 Ua hoike mai ka leta ia makou, e hoi aku ana laua i kahi o ke Kauka e noho ai, malalo o ka ke Kauka kono ia laua, e hoi a noho pu me ia, i hiki a iaia ke malama pono me ka maikai, ma na mea a pau ana e makemake ai.

  A me he mea la, i keia mau la, aia laua malalo o ka ke Kauka malama ana, oiai ua haawi aku laua i ka ae e hoi a noho pu me ia.

 He mea hauoli no kakou a pau, ka lohe mau ana mai i ke ano o ko laua noho ana ma kela aina malihini, a me ka pii mau ae hoi o kona oluolu i na wa a pau, aole hoi e like me kekahi mau la ana i moe ai iloko o ka mai fiva.

 O ka makou e kahoahoa ae nei, i ka oluolu o na Mana Lani, e hoopakele ae Oia i ke ola o ke kanaka a ka lahui i aloha ai, mailoko mai o na umii ana a ka mai e hekau la maluna ona, a i hoi hou mai oia i kona aina makuahine, me na puili lima pumehana ana a kona mau hoa kanaka hookahi hoi o ka io a me ke koko o Hawaii.

 Nolaila, e manaolana mau kakou, aia no he hoopakele nui ma kona aoao, nana e pale aku i na inea o ka nawaliwali maluna o kona kino, oiai, Oia ka mea hiki ke lawelawe i ka ke kanaka mau hana me ka holopono, aka, aole no nae he hewa ke nonoi mau aku i Kona ahonui e kiai me ka makaala, i maalahi ai kona hoi ana mai i ka aina hanau.

 

 

KE ALOHA AINA OIAIO.

 

 He mau la ae nei ko makou hoomaikeike ana aku i ko makou mau manao makee no ka pomaikai o ko makou mau hoa kanaka o ka ili hookahi, ke koko hookahi wale iho no, maluna o na Paemoku nani o ka Pakipika nei, ka aina hoi a kakou a pau e makee nei, e hoomau loa ia aku kona kuokoa ana, a e welo mau hoi kona hae i hoopuni ia o na manao makee o na kupa ponoi o ka aina, ma ka hoike ana aku i ko makou mau manao hoi hope ole, e ao kanaka mai kakou, a e hoopau i ko kakou nanamaka ana i na hana a kekahi kanaka, a mau kanaka Hawaii paha e kukulu ai, no kona pono iho,  a me ka lehulehu a pau.

 Oia mau manao a makou i lia ai, a i upu ai hoi, e hoea mai, eia ia ua kokoke loa mai, ke ku mai nei ia me he mea kino kanaka maoli la, e paipai mai ana ia kakou e ala ae mai ko kakou hiamoe ae, a e hana i na mea e pono ai ko kakou noho ana, i ole ai kakou e lu wale aku no, i ka kakou mau hunahuna liilii i loaa mai, mailoko mai o ko kakou mau hou, i na Pake, na Iapana, na haole, a pela aku.

 Ua hoea mai ka wa no kakou e ku ai iluna me ka lokahi, a hapai i na hana e ola ai ka noho ana, he hoolaupai ana ia i ko kakou noho nele ana, a he hoao ana hoi nou iho, e hoopomaikai i kou ohana a me ka inoa makamae o ko kakou aina hanau.

 Oia ke ALOHA AINA oiaio, aole o ka nana i ko waho poe mai, a waiwai no lakou la, ku ae no hoi i ko lakou la aina hanau, aole keia he mea malihini ia kakou, aka, ua kamaaina kakou, a no ia kumu ka makou mea e hooikaika mau nei, i ole ai e hoomau aku kakou i ke kokua ana i ko waho poe, ua lawa kakou me lakou, a i keia wa, e pono kakou e hoomamao mai a lakou mai.

 He hana hiki no keia ia kakou ke lawelawe, ina e lokahi kakou a o kakou pu, a hoopau loa i na manao hoopohala, i na manao hoakamai, i na kualehelehe waiwai ole, he manaolana ko makou, e holo ana na hana imua.

 Ua kupu mai keia manao iloko o makou, no ka ike kumaka i na hana nui o ko kakou aina, aia iloko o ka lima o na malihini, a pehea e hoi hou mai ai la kakou ? Aia a lokahi he mea oiaio, e loaa no iloko o ka wa pokole, e kue kakou, aia iloko olaila ka helelei.

 Ma kekahi o na manao a makou i hoike ai, oia hoi ka manao o kekahi hoa kanaka o kakou, a e ike no kakou, o ka hooikaika ana o kekahi kanaka Hawaii ponoi, e like me ia, i kekahi hana nui e pono ai o kona mau hoa, he Aloha Aina oiaio ia, no ka mea, e imi ana oia i loaa ka hana a ka poe hana ole i loko o kona lahui, a o ka hana pono ma ko kakou aoao, oia ke kokua like aku, aole hoi o ka eeke mai o na lima a pupuu i kahi hookahi.

 O ka wa hiki keia ke hana ia mau hana, oiai, ua hoohui ia ae nei kakou a paa malalo o ka inoa hookahi e o nei a hiki i keia hora, e aloha i ko kakou aina me ko kakou naau a pau, a pela auanei e holo ai ka kakou mau hana ponoi me ka pilikia ole.

 

 

UA HIKI MAI ANEI KA HOPENA O

NA LUNA AUPUNI?

 

 Eia na Luna Aupuni ke pau mai nei i ka hoopauia mai ko lakou mau kulana mai, i noho ai he poe ai loaa no keia aupuni, mai ko lakou hoomaka ana mai e lilo i poe hana hooko i ka makemake o ko lakou mau haku, ka poe hoi na lakou i hookahua iho i ka mole a me ke kumu i ulu ai o keia laau kakalaioa iloko o ko kakou noho aupuni ana, ma ke ano he poe komohewa a lima nui i ko hai pomaikai.

 Eia ke kau mai nei ka lima mana o ke Akua maluna o ka poe nana i hana keia mau hana powa a hilahila ole, ma ka hookomo ana ae i na manao kuee iloko o lakou pakahi, a hoomaka lakou e niania aku kahi i kahi.

 Ulu mai na manao ano e, e mokuahana ai ko lakou noho maluhia ana, a holo koke lakou i o a i anei, me ka hoike ana i ka lakou mau hana i lawelawe ai ma kahi malu, imua o ko lakou mau poo ma ka oihana me ka manao e pii mau ae ana ma na anuu o ka hanohano, a hiki i ka wa e kau ai i ka pane poo o ka hanohano.

 Ke ike nei kakou iloko o keia mau la, eia lakou me he puu opala la, i makaukau e puhi ia i ke ahi, a eia mau hoi ke koi lipi a ka mea oki wahie ke makaukau nei no kona hookaawale ana aku i ka poe ua pau ka ulu ana, ua mae hoi kona mau lau, aole hoi he hua iloko ona, e waiwai ai ke kukulu mau ana aku i ka laau maloo maluna o ka lepo o ka honua, e like me keia laau maloo i pau mai la i ke kua ia, a kaawale loa mai ko lakou wahi ku mua ai.

 Ina pela @ @ @ @ @ @ mau ia mai ai iloko o na keena aupuni, a e @ mua ia ana hoi kekahi poe i komo pu a kokua pu i na hana o ka hookumu ia ana o ke @ o ke @ aupuni i kinohi, alaila, he mea maopopo loa, ua kokoke loa mai lakou i ka hopena o ko lakou noho maluhia ana, malalo o ka malu o ke kumu laau a lakou i kanu ai i kinohi, oia hoi ka hookahuli aupuni.

 O ka mau o na holoke ana o na Luna Aupuni i o a i anei, me he poe kahu ole la, he hoike maopopo ana mai ia i ko lakou nawaliwali maopopo ma ke kulana hooponopono aupuni, a oia ka makou e olelo nei, ua hiki mai ka wa a ko ke Akua lima mana e hoohiolo ai ia lakou, a lilo i ole, e like me ka leo nonoi o na haipule mai Hawaii a Kauai.

 

 

KA HOOKELAKELA POOKELA

MALUNA O KE KAA HEHIHEHI WAWAE.

 

Ua lilo ke kaa hehihei wawae ma na mokuaina a pau o Amerika i lio heihei mama loa, nana e alualu la ka manawa holo loa o na kaa ahi maluna oia aina nui palahalaha o ka honua nei, aole hoi malaila wale no i hoao ia ai keia ano hana, o Europa pu no kekahi i komo pu ma keia hana hookelakela, a no ia kumu, ke ake nei kekahi e oi mamua o kekahi.

 Ua ike iho makou maloko o na nupepa o na aina mamao, i ka inoa o kekahi kanaka opio, no ka mokuaina o Ilinoi, Amerika Huipuia, nona ka inoa o Even F. Anderson, a nona hoi na makahiki he 23 wale no.

  Ua hoomaka mua oia i ke ao ana i keia hana i ka makahiki 1884, a i kona wa hoi he 11 wale no makahiki, a ua like no hoi ia me 12 makahiki o kona ao ana i keia hana.

 Nolaila, e hoomanao ia, ina he 12 makahiki a kekahi kanaka Hawaii opio e ao ai no keia hana, a he malaelae ke alanui e like me ka kela kanaka opio i holo mai la, manao makou, aole no hoi paha oia e lihi launa mai mahope o ka meheu o na keiki Hawaii, oiai, ke ike kumaka nei kakou i kekahi poe keiki Hawaii e hookelakela mai nei ma ka heihei kaapuni ana i ka mokupuni o Oahu, iloko o ke ino a awaawaa o na alanui hele ua hiki no ke loaa he mau hora a puni ka mokupuni.

 Aka, no keia Anderson hoi, ua hiki no ke mahalo aku no kela manawa o 68 sekona iloko o hookahi mile, me kona hoike pu ae hoi, ina he ekolu wili ana o ka hehi ana o ka wawae i ke sekona, alaila, ua maopopo loa ka manawa e holo ai iloko o ka mile hookahi, he 40 a 50 sekona.

 I ka hoao ia ana mai @ ma kona holo pu ana @ kaa ahi, ua ike ia ae @ manawa ana i kakelek@  mai la he 63 sekona, a@ ae no hoi oia, mamuli o @ ole o ke kaa ahi i loaa @ kela manawa ana i @ Pela paha, he mea ma@ ole ia ma ke koho aku.

 

 

E IKE IA KAKOU HAW@

 

(Kakau ia no Ke Aloha Aina @

 

  @ua o oukou e ou mau @ @laula, eia hou no wa@ ke ho@ ike hou aku nei ia’u imua o ouk@ kekahi wahi manao a’u i make@ he mea pono e kaana pu aku @ ka lehulehu, ina no ka pomaikai @ no hoi e kaana pu ia iwaena o @ na Hawaii.

 Oiai hoi au i kono aku ai i k@ lehu i na la i hala no ke @kua @ i ka hoakea ana ae, oia hoi, i @ Kuai Bipi a me ke Kamano a @ hana ke ku nei me ke kulana m@ o ka holomua me ke kanalua @ ohi aku ana hoi ia mau mak@ Hawaii i ka hua o ka @akou ma@ palua pakahi, ma ke a@o pu ana @ o ke kuikahi, a oia iho la no na @ holomua ai o na hana nui, e @ ka olelo; “aia a lokahi kakou, l@ ikaika, hoopalaleha kakou, n@ helelei ka kakou hana.

 A oia hoi au e hoomaikeike ho@ nei imua o oukou i keia wahi @ oia hoi ke kahua o kekahi hana @ makaukau ia nei, a e hoala ia aku @ i kekahi o keia mau la iho, oia k@ kulu ana i haleaina no kakou na @ ka Hawaii.

 Oiai hoi kakou na Hawaii e paa @ nei ka hana, oia hoi na Pool@ keiki no lakou keia mau olelo @; @ laeula o ka uwapo, a o na kaeaea @ na hana lima,” na limahana o lok@ ka pa papa, na halekuai a me na @ e ae a pau o ke kulanakauhale nei @ kakou ke lu nei i ka kakou mau kenikeni iloko o na haleaina o na P@ aka, ina e hoala ae ana kakou i @ aina no kakou iho, alaila, e lu ana @ kakou no ko kakou waihona iho, @ ka manaolana, e houluulu ia ana @ kakou mau wahi hunahuna liilii, a @ pou nui, e noho ai kakou ma ke @ ulakolako.

 Me keia manao ae la maluna, @ waiho aku nei au imua o oukou no@ kaana iho i ka pono oia mea i ma@ ia. A i kekahi o keia mau la @ hoike ia aku ai na kuleana a me @ kahua o ka hana, a no na kuka ol@ ana, e loaa no wau ma ka Hui K@ Makete Hawaii.

Me ka mahalo.

D. W. Mahuahua.

Honolulu, Sept.8, 1896.

 

 

EONO MAHINA HOOPAAHAO @

 

 Ma ka hihia o Jack Thompson, @ hoea ae ia imua o Lunakanawai Ap@ De La Verg@e, a ua hookau aku oia @ na ehaeha o ke kanawai maluna o@ mamuli o kona komo kuleana ole ana @ iloko o ka pa o J. L. Kaaka i ka p@ He mea keia e ao mai ana ia kakou @ mai hele a ku wale ma ko hai m@ ipuka pa i ka po, a i ole komohewa @ paha iloko o ka pa, o nanahu auanei @ ke kanawai o ka aina maluna o ka poe @ hookuli.