Ke Aloha Aina, Volume II, Number 39, 26 September 1896 — Page 7

Page PDF (778.91 KB)

This text was transcribed by:  Debbie Tanaka
This work is dedicated to:  To the customers of mauirulez.com

KE ALOHA AINA

 

POAONO, SEPATEMABA 26, 1896

@UIA ANA O HAWAII.

@ ponoponoia o Rev. J @ mamuli o ka Moolelo @ na Lahainaluna @ a ua paila a hoo@ Halapai Pal@ Honolulu 1858.

 

@ MA HA@

@ o Liholiho no keia @ no ka ana o Kekuao@ auanei ke alii i Kailua, o @ no ka mea, ua manao @ i hoouna ia mai o @ Kaahumanu ma e hoi aku e @

@Liholiho i na olelo a @ e hoi i Kailua @ a hoi nele aku ia ka @ Kaahumanu i ka @ oia e hoi aku.

@ e ka Kaahumanu @ alii e hoi ko @ ona hoole ma@

@ lawe ana i ka leo @ a hoike aku la @ Ma k@ Liholiho @

@Liholiho e hoi @ ia ana mai e hoi @ ku ia ana mai e @

@ Kekuaokalani ia Liholiho @ Kailua, e noho @ ko uka, a he ia n@ kii hou mai @ no ke alo, makou @ make ma Kanahele@

@ a o Liholiho a hoole @ mai a Kekuaokalani @ a oia me kona manao oiaio.

@ po no ke hoi no Kai@ ai ke au iki a me ke au @ kauoha a na kahu o @

@ hoi o Kekuaokalani @ Liholiho, e momoku @ o kaua ma keia @ ke kau e wale mai @ no kaua e kuu @ e hoi aku ana oe ai @ ke aupuni o ko mi@

@ ka oe i ke akua o ka@a @ a me ko ka@a kapu @ ana ou e kuu haku@

Kekuokalani i @ makemake e ai @ o @ ke Akua o lakou, oia o @

Kamehameha akua @ a hui ai a i o @

maluna o ka @ Kailua, ma na apa@

aku ai o Liholiho ma @ ko Kaahumanu wa i ko @ k@kala aku la i ke Aupuni @ a hooili pono aku la i ka @ Liholiho imua o na @ a makaainana e akoakoa ana.

 

HE MOOLELO HOONI PUUWAI

NO KE

KEIKIALII GASIA.

ME KA

UI JENITA.

HELU IV.

Maanei e waiho iho ka@ i ka uhanaholo ana aku mahope o Jenita, a e  alawa aku hoi kaua @ e hakaka ana me na kanaka @owa.

I ka wa i pau ae ai o na huaolelo kau kau aloha a Jenita ia Gasia, a nalo aku la hoi oe  helehelena o kana mea i aloha ai mai iaia aku, e imi ana i kahi o kona oia e pakele mai na limakoko aku hoi o ka wahine e paa ana i ke koi lip@ ua ikeia aku la ke kulu ana iho o kona mau waionaka me ke ak@ ana @ noi i kona mau ku a ike @ hiohiona hiena @ @ ana malu@

A e like hoi me @ o ka @ makuahine i ka wa e nai wale @ kana keiki mai kona pela aku, pela no hoi @ ka mama o @ no keia pee@ ekolu, komo mai ia na hana@ ikaika i ko ka wa i @ e ana, e alo ana me ke ake @ hoi e loaa @ ka lanakila iaia a me aku @ o kana mea i aloha ai.

Ha@ ae ia he mau minute o keia hakaka ana a lakou, a i kona ike ana ua loaa @ ka wa kupono e lumai aku ai ka @ kana pah@ iloko o ka puuwai o kekahi powa, huki mai la @ kana pahi ihope a me ke ikaika hoi a pau pahu aku ia oia inoa a kapoo io aku ia @ ka maka o kana pahikaua iloko o ka puuwai o kekahi powa a hehee iho la hoi no lalo o ka papahele me ka p@uaho ana mai hoi i keia oia.

A i ka wa i ike mai ai o kekahi powa ua make kona hoa, lele mai la oia maluna o Gasia me kona hou ana mai i kana pahu ma ika opu o kona enemi aka, ua alo koke ae ia no o Gasia a hala ae la keia puu make ona, a mamuli hoi o keia lele koke ana aku o ka ppowa maluna @ ua loaa ole iho la he manawa nona e huki mai ai i kana pahi, no ka mea, ua pahi loa aku la ia mai ka puuwai aku o ke kanaka powa a paloa aku ia iloko o @ kuamoo.

I kona wa @ ai aole he manawa nona e lalau aku ai i kana puhi ku @ la oia me ka hoomakaukau mau ana e @ ae i na pahuna pahi a ka @

A ike ae ia ua kanaka puuwai eleele @ i ke ka @ o ka kaua koa @ make ma @ inoa, hapa@ na pahi a kiekie maluna o @ ma ka @ ana mai ma @ Gasia @ kanaka @ aka, @ a me @ora @ Gasia a i ka hala hou ana ae o keia pahuna pahi a ka awaawa, me ka h@kalia ole hoolei aku la oia i kekahi o @ puupuu ikaika loa, a loaa pono aku la hoi ka auwae o ua kanaka ia, a kaanini aku la oia iluna o ka papahele.

 

HE MOOLELLO HOONI PUUWAI

NO

MASELANA.

Ka Ui Oio Noho Waoakua o Inia Komohana.

A ME

LEIDE MEDI

KE

Keikimahine Puuwai Eleele o ka Lokeine nui wale.

E@ ALAHEL@ ILOKO O KA POINO ME KA POPILIKIA.

I keia wa, wiliwili hou ae la ua Med@a i ka huhui oi o ka pahi e paa ana @ lima, a iiloko o kona inama nui, puai hou ae ia kona leo.

Ano, e Maselana, hala aku ia ia mea nui, a kuu puuwai i enemi ai, aka, ke @ mai nei kuu pahi punahele, makemake oia e makaikai ia loko o kou nui @ na hora keia wanaao, wahi a ua wahine puuwai eleele la.

Huli hou ae la ua Medi la a komo aku la loko o ka rumi, a ia wa, me ka@ ponopono ole, hapai ae ia o Maselana i ka kino make o kona mea i alo@ Pua Lilia) a puka aku la ma ka @ kana keiki, a ho o aku ia @ o na olu laau, i pakele ai ko @

M@ ae la keia ma na pipa alan@ akana makama@ e h@ ana @ alo me ko laua nei ike @ e na mea a pau, oiai ka po@ e haili paa ana ia mau hora o ka au@.

Hoomau aku la laua i ka hele ana imua, e hoomanawa@ ana hoi i ka @ a me ka koekoe o ia hele ana e imi ana hoi i kahi kupono e waiho iho ai na iwi o kana aloha.

Aole i liuliu keia hoomau ana aku a laua i ka hele ana, hoea aku la laua ma ka aoao o kekahi ilina kupapau e waiho ana.

Malako o kekahi kumulaau nui e ko ana malaila, waiho iho la oia i kana ukana e paa ana i kana keiki a hele aku ia oia e imi i wahi kupono no kana @waiho iho ai.

Haupu i e la oia no kona makuahine a hoi hou mai la oia no kahi o ke @ make o kana aloha, a uwe iho la me ka ehaeha.

A pau ka ia nei kumakena ana, hopu hou iho ia keia i ka wahine, a kaka@ aku ia no kahi o ke an@ pohaku, a hoo@ o aku la i na iwi aloha o kana wahine iloko o ua ana la a papani aku a i ka puka me na apana pohaku, a @ hou ia ae la kona kaumaha i @ wa i hale.

Haalele aku la laua i ka ilina a hu@ hou mai la, a ma kahi paha o elua @ a oia ka mamao mai ka @ mai Honolulu iho la laua ia oena po ma@ o na @ nahelehele.

P@wa ae la laua i ke kau o ka la @ i kekahi @ e hoomaka hou aku la laua  nei e pi@ no ka he kupapau@

Hiki @ laua nei ma kahi o Pua @ i wahi @ he mea na@ aku, ua wawahi ia ka @ ia aku ai, aohe @ aloha, a hoopuka @ keia mau wahi @ me na wai @ aka e @ mai ana mai kona mai i papaina mai.

Auhea iho nei Pua Lilia

K@ o ka hale kaup@ku ole

Oi kala no au i aku ai

A he na e leo mai kou e ka @

Iini ka manao o ka ike aku

Kuu Pua Lilia auhea oe.

Pa mai la na kikino mokuna me ka ikaika a nalowale aku la @ kakou opio iwaena o na aheahe @ makani e pa @ o iloko o he anoano eehia i ka meha ana iho o ka makani, aohe ia aku ai kekahi leo i ka pa-e ana mai, e hoomanawanui oe e Maselana a @ la i popo.

Oiwi ka lima koko menemene oia mana i lawe male aku nei na iwi o kuu aloha.  Ke hali'ali'a e wale mai la no @a'u, ke hana manaonao, he pepehi kanaka, ke hooko ia aku ana mahope o keia, wahi a Maselana.

Huli ae la oia a hele aku ia @ nana i kana keiki, ma kahi ana i ku ai, auwe he oi loa aku o ka weliweli, he aweawea koko ke kiheahea mai ana ma ia wahi.

Pukiki hou ae la kona mau lima ma kona umauma a puana ae la.  E na Lani! pehea la ka nui o kau mau luu@ e haawi mai nei ia'u?

Imi iho la o Maselana i ke keiki mai ia la a hiki i ka po ana, e kumakena ana hoi me ka luulau.

E hilo ana hoi ma na kuono pouliuli, e kiei ana ma na kahawai, a e pili ana hoi ma ka aoao o ke kumulaau kahi wa.

Hiki hou aku la oia ma ka aoao o ka pa ilina o kana aloha, a hooluolu iho la kona pauku kino malalo o k@nalu o kekahi pohaku nui e pili @ nalaila.

Aole i pili iho kona mau maka, @ hoi, lohe koliuliu ae la oia i kekahi le@e hea i kona inoa, a puiwa ae la oia me ke ku ana ae iluna.

Alawa ae ia oia ihope i ka ilina @ wahne, aia hoi, hooikiele ia @ a kona puuwai i ka ike ana aku @ kana keiki ponoi no ka mea nona keia leo ana i lohe ai, me kekahi mea walo @hia iaia kahi @ paa ai.

E hu ana oia me ka hele o kona kino a ohu i ka pua o ka Lilia Wai, a pane koke aku la kona makuakane i keia mau huaolelo.

E kuu keiki aloha, no keaha kou haalele ana mai ia'u, i mau mea aha kena au e lawe mai nei?

E papa, wahi a kana keiki, na mama @ i olelo mai nei, ua loaa mai nei oia ia'u iloko o kahi i ulu ai o keia Pua Lilia a'u e paa nei, olelo mai nei oia, e ohi pu i keia pua a haawi aku ia oe, o kou ike ana i keia pua, oia no kou houhou ana me mama, aloha mai nei o mama ia oe, wahi a kana keiki.

Lele mai la ka makuakane a puliki aku la i kana keiki me ka ehaeha o ka naau.

E pii kaua no kahi o mama i loaa mai nei ia'u, wahi a ke keiki.

Ae aku la o Maselana, a hoomaka aku la kana keiki e pili e mamua, a mahope aku no kona makuakane.  Ia laua e hele nei, nalo aku la ke keiki mai ka makuakane aku iloko o ka nahelehele.

No ka manawa hope loa, lohe aku aku la o Maselana i ka lew uwe kapa@ o kana @ me he la o kona aho hope loa ia a haalele mai i ke ola ana i ke a ao.

Kahea aku la i kana keiki i kana mea e hana aku ai, a iloko o kona aho hope loa, pa e mai la kona leo.

E imi, e imi i kahi e palete ai o kou ole e papa, e make ana au, a pio iho la kona leo.

Lohe koke ae la keia i ka leo o ka poe make mai na ilina nei, e hoaa mai ana iaia, ana mau la @ o ka le@, e haawi @ i ko lakou aloha no M@ hopena e hookoloka mai ana @ hope ona.

Halulu mai la o loka aku o ka ala kao, aole ii em, ku ana o Lede Med@ malaua ona a pane mai la.

Ano ke hooao nei au i ka'u hoohiki, e lawe ae i kou oia me kuu pahi i kela hora ano, wahi a na wahine puuwai eleele ia, a lele aku la oia me kona uhau pu ana aku a loaa lihi aku ia kekahi aoao o kona kino a kahe mai la ke koko.  Lele aku la o Mase@, a lilo mai la ka pahi a Medi iaia, a @ o kona ikaika a pau, hou pololei aku la oia i ua pahi la iloko ona a ka@mu aku la iloko o ka puuwai o ua Medi la no ka wa hope loa.   A i ka hope loa, loaa mai la oia i ka pahi menemene ole a ke Ke@alii Demera, @ lele loa ae la kona aho.

KA HOPENA.

 

UA HALA LOA O PAHU

E kuu ALOHA AINA ahonui;

Aloha oe:-

Na ke aloha i hooloihi mai i ko'u hoouna ana aku i kela wahi ukana kaumaha, nau e auamo, e kuu ALOHA AINA maikai, a akahi no a loaa ka wa kupono, oia keia maluna ae.

Ua haalele mai i keia oia ana o Pahu ma Kaelepulu, Kailua, Oahu, i ka la 22 o Augate, mamuli o ka haule ana i ka lio a haki kekahi mau laala o kona kino, a na ia mea i hoemi mai i ka ikaika o kona kino, a hiki wale i ka pauaho ana mai o ka hanu i ke kino.

Ua hanau ia oia ma Waimanalo, a o kona one oiwi hoi ia, a na ka nui ana o kona kino, ma o ka loaa ana o ka wahine, i haalele aku ai i ke one hanau o na makua me na kupuna, a hookipa a Kaelepulu nei, a i ka nana aku, me he mea ia, ua lilo ia home malihini me he mea la, o kona one hanau ia.

Aia mawaena o kke 40 a me ke 50 ka nui o kona mau makahiki, a ua loaa hoi mailoko mai o ko laua puhaka na keiki mawaena o ka 12 a me ka 13, a he 5 poe keiki i hala mua ma kela aoao,, a he 8 e ola nei, a mailoko mai o na keiki e oia a i, hanau mai ai he moopouna, a ua make e no nae.

Minamina no ia makua keiki nui, mamuli o ka pauaho e ana mai la i keia oia ana, me ka waiho pu ana iho he ukani na ka nui a me ka lehulehu o ka ohana e u aku ma keia aoao o ka lua, a he mea oiaio ka ka buke nui i olelo ai, e hoi ka lepo i ka lepo, a o ka uhane i ka mea Nana i hana.  Walohia wale ka manao.

Me ka luuluu au e hooki nei i keia mau hoiloli lihaliha o ka naau.  Aloha no ia.

MRS. PEPE MAKAWALU.

I ke kakahiaka nui wale o ka la Sabati nei, ua paa hou ae no o Keoki Hapakela i ka halewai no ke kuai @ me ka laikini ole, e like me ko kela wa i hopu mua ia iho nei.

Ua aihue ia aku he ekolu bila dala Aupuni nona waiwai io o ka pepa he $100 pakahi, me $5 keokeo.  eia ka hana iloko o ka Makai Kiu, a o kona moa o Mr. Heffrenter@, no Los Angeles Kaleponi mai oia, ma ke Alanui Papa kona wahi i noho ai i loaa koke @ iaia.