Ke Aloha Aina, Volume II, Number 43, 24 October 1896 — Page 3

Page PDF (948.35 KB)

This text was transcribed by:  Mary Deguzman
This work is dedicated to:  kumu ron williams jr.

KE ALOHA AINA

POAONO,  OKATOBA  24,  1896

 

 

            @ hoouna aku ko Tureke @ @ana Aupuni i keia mau @ like ole, no ka malama @ @o Tureke mau pono, no @ @aninau ana i na moku @ e kaalo ae ana ma ke  @ @e  mai Kona@inopala ae no @  @ia.  Ua manao ia, e ala @ @na na kuee ana me ke@  mau Aupuni e aku, oiai @ poe Armenia, e noho @ maluna o na mokukaua Pe@.  Farani, a me kekahi @mana aupuni e ae paha, @ ano ha puuhonua no ko @ mau ola.

            @ keia wahi hana a ka Aeto @ @ueu aku la i ke kanaka @ Tureke, he mea ia na @ makaala mau mai ai i  2 @na a kona hoaloea in@ la  @, a o ka pono wale no @ kona makaala mau i na @ pau.

-------------------------

 

@ @ALIKOA HOU NO CUBA.

 

            @  @cerida,  Sept.  30.  Ua @  @na hou aku ia aku nei na @ 40,000 no Cuba, no ka @ @ahuahua hou ana aku i ko @ @pani mau pualikoa e noho @ @lalo o ka Alihikaua Nui @ no ka malama ana i ko @ia mana maluna oia aina, @ hoopuipni ana ae i ka @ o na paapu iloko o Porto @ @a me na mokupuni Philip @ me 2,000 a 3,000 koa.

            @ lono kai loaa ae mai Ha@  @ o kekahi o a alakai o ka @ o Cuba, nona ka inoa o @ @g@es, ua li ia maai nei oia @ nana loa o na puali o @ he uku panai no kana @ hoohauaele i ka ma@ @ aupuni.         

           

 

@LANAKAUHALE ILOKO

O KE AHI

 

----------------------

 

@ TAUSANI O NA OLA I

@ELEIA I KA AI--A HE

@HULEHU NA POE I

@LILO I MOEPUU NA

KEIA AHI.

 

            @eka, Oct 9.  Ua loaa ao @ @o telegarapa mai k mea  @ @ae o ka nupepa Ahailono @ @a kulanakauhale mai @ @uil ae, Ecuadore, Ame@ @ema mai, e hoike ana o @ @lu hapaha o kela kula@  @ @ale nui o Ecuadora, ua @ @e puu lehu na keia ahi @ @i i hoomaka kona a ana  @ aumoe  Poakahi mai, a @ @hora hoi kona manawa @  @ana, a e pulumi pau ana @ @a mea a pau e loaa aku  @ kona alahele.

            @ @ke koho ana i ka waiwai @ mea a keia ahi i loku  @ @oneo iho la i kela kula@  @ @le nani, aole ia i emi @ @lalo o ka heluna o na @ dala i poho.

            @ kekahi mau hoike waiwai @ @u mamua o $50,000,000 @.  He lehulehu o na @ @ino, a he 35,000 i hoo@ @ @ne ka home ole.

            @ @ua tausani hale ma kela 2 @ia aoao o ke kulana@ @ i pau aku i ke ahi he elima mu Baneko nui, oia hoi ka Baneko o Ecuadora, ke Commercial, ka Agricultural, ke Territorial a me ka Hepo tecurio, @ia lilo lakou he mau puu lehu iloko o ka manawa pokole loa, me ka hiki ole i kekahi mea ke aa aku e mauna i kona ola iloko o ka enaena o ke ahi. 

            O ka Hale Dute, ka hale keaka a me na hule hana he lehulehu wale, aia lakou a pau iloko o na lapalapa ahi i anai ia ana.

            Iloko o keia pauahi, ua komo pu na mea a pau mai ka Alanui Aguirre a hiki i Las Penas, e pau pu ana me na hale oihana ma ia mau wahi.

            Pela no hoi na halekuai @i@lii, na halekuai mea aai, ua anai ia lakou a lilo i mea ole, a  he mau tausani o na kanaka i hoonele ia i ka hale ole a me ka pololi a ka ai, a he lehulehu wale o na poe e anee ana ma na alanui, kokoke i na ululaau.      

            No keia pilikia hiki ole ke alo ae, ua kokua mai la kekahi mau kulanakauhale kokoke aku i Guayaquil, i na poe i loaa i ka pilikia ma keia pauahi ana, mamua o ka hiki ana mai o na ko kua mai kekahi mau lulanakauhala e ae o Ecuadora.

            Ua hiki mai keia mau kokua i ke aumoe, oiai na lapalapa ahi e luku ana i na ola he lehulehu wale, mamua o ko lakou ke makaala no keia enemi weliweli.

            He lehulehu wale o na mea nani makamae i nalowale, a he heluna nui hoi o na kino i papaa i ke ahi, e waiho ana, i loaa au mahope iho o ka maalili ana o ka a ana o ke ahi, a he heluna nui hoi oia poe i loaa aku, ua ai kapakahi ia e ke ahi.

            Mawaena o 35,000 poe i hoonele ia i na home ole, ua hoopiha ae lakou ma na alanui kahi hoi o keia popilikia i hoea ae, aole wale o ka nele i ka hale ka pilikia, aka, ua nele pu lakou i ka ai a me na aahu e pono ai o ko lakou mau kino.   

            I kela manawa a ke ahi e lapalapa ana, ua hoopiha ia ke ea me ka lepo o ka nanahu a me ka lehu e lele ana i o a ia nei, i hoohui ia ae a lilo i hookahi, a anai aku la i na hale na kanaka  a me na holoholona e loaa aku ana ma ko lakou alahele. 

            Ua hoomaka mua mai ka a ana o ke ahi, mai kekahi hale kuai lole mai, a ua manaoia na kekahi mea manao ino i puhi i keia halekuai.  O na makai e ku ana ma na alanui, he lehulehu wale o na poe a lakou i hopu wale aku ai no me ka maopopo ole o ka mea nana i hana kela karaima, a hoopaa iloko o ka hale paahao, a mahope ihho o ko lakou ninaninau ia ana, ua pau hou mai no lakou i ka hookuu ia.

 

--------------------------------

 

KA PEPEHI KANAKA MANAONAO.

 

            Noblesville,  Ind.  Oct  9.  Albert Bray, he kanaka mahiai, a nona hoi na makahiki he 39, a he kanaka hoopono hoi ma kona noho ana, ua cki iho la oia i ke kani-ai o kana wahine, kana keikikane o 9 makahiki, nona ka inoa o Carl, kana kaikamanine opio o 2 makahiki o Edna la inoa, a o ka panina pau, oia no kona lawe pu ana ae i kona ola, i ke aumoe o ka ponei a ma keia kakahiaka, he elima mile ma ka akau aku o keia wahi.

            O ka wahine a me na keiki elua, ua make lakou me ka onioni ole, a oiai hoi lakou a pau ua pauhia loa ia i ka hiamoe.

            O ko Bray hoi, e waiho ana he mau pukapuka lehulehu ma kani-ai, a ua ola oia me ka  hoomanawanui a hiki i ke awakea o keia la, akahi no a aili ae kona aho iloko o ka ehaeha nui, mai na pukapuka mai a ke koko e hue mau ana mai kona kino mai.

            Ua hana o Bray i keia hana pepehi kanaka manaonao me kana koi lipi, mahope iho o kona oki ana i ko lakou mau kaniai me kana koi lipi ponoi iho no.

            E hoike ana kekahi mea e pili ana no keia Bray, ua halawai pinepine oia @ me ka nawaliwali mai no kekahi mau mahina i kaahope aku, a pela paha i halawai mai ai keia mau ulia o ke pakalaki maluna ona a me kona ohana.

            O Mrs. Dora Ray, hookahi ka mea i pakele mai keia pepehikanaka ae, he wahine humuhumu oia no keia ohana, a ua noho loihi hoi me lakou no ka hooponopono ana i kekahi mau mea a lakou i makemake ai.     

            Mahope iho o ka hora9 o ka po, ua lohe ae la oia i ka nehe o na kapuai wawae o Bray, i ke komo ana mai iloko o ka rumi, kahi @ na e moe ana me ke kaikamahine Edna Bray, a hooneenee aku la i ke kaikamahine uuku ma kekahi rumi okoa aku, kahi hoi i loaa aku ai; ua oki ia ke kania-i mai kekahi pepeiao a kekahi.

            Mahope iho o ka pau ana o kana hana ana pela, ua komo aku la oia ma ka rumi o kana keikikane opio,  oki iho la i kona kania-i, oiai no nae e hiamoe ana, a o ka hoope loa , oia no kona komo ana au ma ka rumi o kana wahine e moe ana, a oki iho la i kona kania-i no elua manawa, me ka puai leo ole, a hiki i ka holo pono ana o kana mea i hoolala ai, a oia no hoi ka panina.

 

---------------------------------

 

            I keia Poaono e malamaia ai he hookuku k@nipopo mawaena o ka hui ki ipopo o Maui a me ka Hoku, mawaho o ke kahua kiaipopo o Makiki i ka hora 3:30 o ka auina la.

 

-----------------------------

 

UA HALA O HOOMA@

 

--------------------

                        Malalo o ka Halema@ @ waahine i ka wanaao Poina o kela pule aku nei.  Okatoba 13, 1896, i pauaho mai ai i keia ola ana, o Hoomanawa@ kekahi o na keiki hoehoe waapa o ka uapo, a he oiwi Poola hoi no ko kakou mau uwapo.

            I ke kau heihei waapa hope ma ka la 19 o Sepatemaba, oia kekahi o na keiki noehoe waapa o kekahi mau waapa heihei. 

            Mahope iho o ka hookahuli aupuni o ka 1893, ua hoohiki oia malalo o ke Aupuni Kuikawa, a ua noho makai no Kawa, aka, i ke kaua o ke Aloha Aina ma Daimana Hila i ka 1895 oia kekahi o na koa oiaio no ke kakoo an i ka hana a kona mau hoa kanaka o ka pupuu hookahi, e imi ana e hoi hou ka pono o ka aina makuahine i kaili ia.

            He lala oia no ka Ahahui Aloha Aina, a he hoapili mau hoi no na keiki hoehoe waapa o ka uapo, a ua kamaaina kona mau helehelena ma ia mau wahi i na la a pau a hiki i kona loaa ana i ka ma'i, ua hoi oia no ka Halemai, me ka manao e loaa mai ana ka oluolu, eia ka e pauaho koke mai ana oia i kela ola ana.

            Me ka ohana, na hoaloha, a me na makamaka o ka mea i make ko makou paumako pu ana Aloha no ia hoa Hawaii Aloha aina oiaio, aole ma ka helehelena, aka, ma ka hana e maopopo ai ke kulana o na mea a pau.  Aloha wale oia.

 

-----------------------------------------

LUULUU WALE NO HOI.

-----------------------------

 

MR,. LUNAHOOPONOPONO,

            E oluolu oe e hookomo iho i keia mau kipona ehaeha e kau ae la maluna, no ka'u kamale @ aloha he keiki.  ua wehe mai la i ka pili hooko-o ia'u, me kona makuahine a me kona mau kaikunana, a ua waiho iho oia i ka ukana luuluu he waimaka na makou e u aku  Minamina wale.        

            Ua hanau ia o Miss Emma Kaaukuu, ma Kohalaloa, iloko o Mei 19, 1894, na Mr. Kaaukuu me Maria Kaaukuu, a na haalele mai la ia maua a me kona mau pokii i ka la 17 iho la o Okatoba, 1896, a na piha iaia he 2 makahiki, 4 malama a me 28 la.  Walohia wale!

            Owau no me ka luuluu,       A. P. KAAUKUU.

 

-----------------------------------------

HE AHAMELE NUI!!!

MA HAIMOEIPO.

            E wehe ana na Puahli Mele Hui o ke kulanakauhale nei i Ahamele Nui maloko o ka

Halekoa ma Halmoeipo,

Ma ka Po Poaona, Okatoba 31, '96

Hora 7:30,

            Oi  hoi na Hui Mele Hui Opio Hawaii.

             Na Hui Kamehameha Alamanei,

            Na Poe Wae o ke Kuinete Kalab@,

            Na Keiki Hawaii o ka B na Aupuni.

           

            A me ka Poe Wae o na Poe Mele o Kameiliili i kapaia:

 

"MAKUAKIIWAI."

 

            E mele mai ana lakou i na Leo Mele like ole kela a me keia wa, a lakou e paani ai me ke ohohia nuiia e ke Anaina.

 

            E lilo ana ia he Po Lealea me loa no ke Kulanakauhale nei ke kipa nui ae e iho, a e kaao nui ia ana ko lakou nani e na poe i ike a ao ia po.

            O na Pomaikai a pau o ia po, e haawi manawalea wale ana lakou no ka Hale o ke Akua Ola ma Kameiliili me ke konakunu ole. O ke kokua aku hoi ka kakou i ka hooopiha aku i ka hale a ha mawaho o na polena.

            E loaa ao ae @ ma na Ha@  La@ o Hobron, ma ko Nol@ter a @ ka Halekuai o Kalahiki.  Uku Komo Noho Wae he $1.00, na Noho Hope he 50 keneta.

 

-------------------------------------------

HOO@ @

----------------------------------------

 

I kakaeka a hooponoponoia  e H@ @.

 

            F. Pokuea,  m@li  @ M@l@  Ha@ali i paiia ma Lahu@ ka M. H., 1838, a @ paiia @ naopono ia ma ka @.  Papa paia Aupuni me Ho@ @ .

 

KA NOA ANAO KA AI KAPU MA

WA@ NEI.

 

            Aloke:  Ke umi keiki o na wahine oia au pelekela.

 

            Aha:  Ko na haole kipa mua ana mai ma keia Paoaina, a kome ae la, iloko o na wahine  a loaa i ma ma'i ino na wahine o keia @a@ai.  A malalo o keia  mau k@a i hoike ia ae la maluna iho

 

            :Ua olelo ka mea kakou, he @aa @i milo nana i pane i keia lahui kau@ i ke oki lea ana."

 

            He olaio anei keia m@ kumu hoaaka a J. T. Pokae i olelo ai maloko o kana buke moolelo kuauhao, no keia poemoke?

 

            Oia ae la na kumu o ka @ ana o keia lahui kanaka, ana hoi i kualehe ehe ai maloko o kona kuku@u mana, @ kakou hoi e ike ae la i ke kau maluna iho o Kilohana.

 

            He me  nui loa keia a kakou e noono ai @na kumu o ka emi ana o ka @hui Hawaii, a lilo i  mua ole ma keia i ua aku, oiai, o keia ka mea e pono @ mi ia aku a lo@  p@ kona mole, oia ke ola o ka kahui kanaka.

 

 

KE ANO O NA HAOLE I NORA NUA MAE

I HAWAII NEI.

 

            He nui wale @ lehulehu na ano haole i hoea nai i keia Paeaina.  He poe makee aina kekahi poe, a he poe makee waiwai kekahi, he puni lealea kekahi poe, a he poe noho malie kekahi me ke akahai o ka manao.

 

            Oia poe na hoaloha o keia lahui kanaka, mai ka noho alii oluna lilo, aia kalopa olalo.

 

           

KA HIKI MUA ANA MAI O NA M@ONA@L

 

            I ka pau aae ana ae o ka kana ma Kuamoo, a make iho la o Kekuaokalahi a me Manono kana wahine, ai @oa ae la ka aina mai o a o, pau ae ia ke kapu akua, a me ko na alu kapu m@ a kiekie no hoi ke nana aku, oia au moana a me ka ihiihi nui wale o ka noho ana o na Alii o keia paeaina i ke au kahiko.

 

            Alaila, hiki mai la na Misionari i holo mua mai i Hawaii nei mai Amerika mai.  Ma Kawai@hae i Hawaii ko lakoiu hoea mua ana mai i ka la 30 o Maraki, M H. 1820, a @oho ana no o Liholiho Kkamehameha II ma Kailua @ Kona ke Alilaimoku ia maoawa.

 

           

KA NOHO ANA O LIHOLIHO MALUNA O

KONA AUPUNI.

 

            Ia Liholiho e noho ana maluna o na mea a pau, ua ohi mai la oia i poe punahele nana e noho ana imua kona alo.  He poe akamai kekahi i ka hoomalimali, a he poie malimali ole kekahi a ao ke lakou ino ana i ka @ @ lakou i ipoe akamai i ka hoomalimali, a me ke nui ana i ke alii ma ka noho ana o ke ano hoopono.

 

            O Pauialii ke kanaka pono a he halipuke oiaio no ke Akua Kiekie loa, @ kai ulu ae ka manao e alakai i ke @ ka hana pono o ke Akua;  aka, no @ inu ana i ka rama me ke Alii, ona @ a oia i ka rama, a lilo iho la ka p@ @ ke Akua i mea ole.         

 

            Alaila, holo aku la o Liholiho i @ a noho iki malaila a hoi hou no Hawaii a noho ma Hilo, a hoi hou aku ae Kona i Kailua, a noho a hala ia kekahiki, oia ka makahiki mua o kona Noho Alii ana me kona aupuni.

 

            Alaila, holo hou aku oia me kona mau kanaka ai alo, na punahele, a me kana poe aikana punahele, a me @ a pau ma Lahaina, a mai Lahama ak@ no Wailuku, a noho a hala kekahi mau malama, alaila, hoi hou aku no Lahaina.  Alaila, o kana hana i noho ai ma kona poe Alii, a me kona poe kanaka, o ka hala lealea, e like no hoi me ke ano o ka Hawaii nei noho ana o ka wa  Kahiko, ka lilo @ ke Alii ame na Alu, na kanaka no hoi i @ puni lealea ma ae ano apau i @ la e lakou.

 

            Apau kona noho ame no Lahaina i Maui, alaila, holo aku @ ae @ a hiki ma Oahu, palapala nui@ na haole imu @ ia @ e @ aku la oia i kela manao o na @ @ nui iho la @ i ka @ama, a @ kanaka ona he nui wale, a @ iho @ ka @ i @ maoli i na la @.